장음표시 사용
161쪽
, idec' quae omnibus lim est, dari uenesarct, ''od eorum nataram. ac gari non dcbent. Δ cundo . Quimpiissima pondus assequi non posset; ita plane insanit.
illain hoc mundo oculis nostris expolita , qui Dei Boni item, ac Iustitiam in dubi qui
1 α - - - :--: revocat, quia caulas occultissimas, ignorat,
metiri ignem non potes, & vis metiri Deum undas maris numerare non Valas, & num rabis fluctus, ac tempestates aeter e Praedestinationisi Non potes, non potes e crede ergo, quod non vides, & adora, quod non capis. Notanda quoque sunt illa verba . Quemadmodum terra si a data es , O mare fueΠbu Disi quasi dicat, quaelibet Creat ra, & ars limites habet, & terminos suos , quos egredi non potest silvae terram, non mareoccuPant: tempestates, & mustula
ctisque Patribui nauis Deum. uis, non terris insultant, flores in hortis, Mysterium Praede ationis ab nod i NM proVeniunt : conchae in littore,
non in pratis leguntur. Et in ipsis quoque quorum causas nemo hactenus invenit; mirum ergo non csse. si remota, & divina homines non capiant i quinon capiunt vicina, re munda .. Teis a d Demonstrationem conficiam , qua invicte , clareque ostendam, jullissmium esse Praedestinationis De
Probatur ex Sacris Litteris, San minibus explorari. P Rimum ergo si Esdrae ca9 testi
monium . Huic enim hoc ipsum Aniema volventi ita Angelus res.
pondit : Excedens exeust cre tuum , edi comprehendere culi4s et iam Alii mi. V da pondera mIbi unis pondus, aus me ara m hi tum venti, aut revoca mihi diem , quae materiis. Si Uem intrerogans te , iacens equanta sunt habItas ones in corde maris I aust
ama vena funt super firmamentum p aut qui sunt exitus Paradisi, diceres mihi DNUι, in is sum non descendi , neque in caltim unquam ascendi . Nunc orem non into rogavi te, nῖ si de igne , O venio , O die , per quem transisii ,er a smibus separari non potes. Si ergo ras, qNAE
tua funι, tecum coarolescentia non 'tes cognoscere , quomodo poteris vas tuam capere Alius mi viam 3 Quemadmodum enim terrasilvae da
ta est Miarre fluctibus suis, se quisti re reseram inhalitant, quae sunt super ιαν-- intellia σere solummodo possunt. Hactenus Angeliis Esdrae. Sicut ergo fili stra, inept ue laborat, qui ignes ventosque ponderare, venas ac sinus Marium, omnesque fluetus numerare vellet; multoque magis insaniret, si ventos, & ignes, ac Maria e medio tolleret , artibus quslibet suis terminis coercentur;quis enim serat, stitorem de Stellis, Astrologum de saporibus , Philosophum de bello, miliarem decolori si pingendique regulis disputantem Recenset Plinius: Magnum Al xandium, cum Apellam crebro inviseret ,& in ossicina multa de arie pigendi imperite dissereret ; comiter ab Apelle silenita admoniarum esse, quad a pueris , qui colores xererent , rideretur. Quanto ergo magis ridendi, c
gendique ad silcntium sunt illi, qui, cum limmines sint, ultra homines sapere; ac divina scrutari volunt 3 Sileat de colatibus, qui pructor non est. Secundo. Ecclcsasticus V. 3. vers. 22. in riora re ne quaesieris, O fortiora te ne serutatus fueris; ct in pluribus operibus Uuine fuaris curiosus; non enim sibi necessarium es , ea, quae absondita sunt octilis tuis , videre, plurimen supra se rum hominis ostensa sunt tibi . Quatuor hic Spiritus Sanctus rationes ins-nuat, quae nos a rebus Divinis examinandis prohibere debent. Primo, inquit, Alii rare ne quaesieris, O fortiora ne scrutatui fueris, quasi dicat, sicut nemo potest fastigium alutissimae arboris pollice attingere, ncc Aquia Iam altillimo volatu per aera ineantam Pa vo lapillo se ire, nec implicatissimum nodum
έδ drae 4. cap. 4. Quamvis non constet, Esdrae Librum quartum esse Canonicum, crutatur tamen ab Ambrosio tanquani Canonicus, libro de bono Mortis, & tiara . A L cam I de Epis. I. ad Graiianum, &Genebrardus pro Canonico habet in Quin
162쪽
--H1II, ac tremente manu evolvere , itamia Itoque minus homini fas est, quae ia Coditis fiunt, humano ingenio metiri; tam enim ista altitiaesine sua humanas vires excedunt , quam arbor pollicem; Aquila teli jactum , nodus Ue Gordius invalidam manum. Deinde Hori es , inquit, tibi necessarium ea , qua in Pondiris sunt, videre: Si ergo Deus abscon. vit, quis xc periet 3 de quanta temeritas, si tu ex infima servorum classe, & ad vestibulum palatii dest inatus in superiora irrumpas, sutilatoquci velo, quid in Regio Thalamo a Principe fiat, dicaturque arbitrari velis 3 h, berit Princi pes arcas, se scrinia, quarum claves Committunt nemini; cur hoc non liceat Deo cur solus non habeat claves scrinii sui st Ferunt adolestentem quendam Conditia genitum, cum canistrum serret seu tibus plenum, sed velo tectum , obvio amico , quid illic serret, interroganti prompte resipondisse . Hyn υelamem, sistari vellem . Si. mile sere est responsum, quod Tertullianus rerum. Di vinarum importunis Scrutatoribus dedit. Quis, inquit, revelabis, quod Deus texit ' unde seisitandum es t ergo ignorare tuati inum. Pergit Ecclesiasticus il PlurIma Dor sensum bominis ostensa sunt ilia. Quasi di Cat, cogita, Quam Plurima esse, quae hominibus videbantur, fieri non posse, M tamen Deus ostendit, iacta esse. Quis credidit posse fieri, ut Coelum, dc Terra ex nihilo, uno que verbo formarentur 3 ut Deus humana imdutus natura, &nasceretur, & moreretur ut virgo conciperet, pareretque 3 ut acciden.
tia panis, & vini sine subjecto, velut pila,
in aere penderent, Sc sub illis tanquam intra cortinam lateret Deus ' ut eadem natura,&una esset, & in Personis trina ut hominum corpora consumpta, & in pulveres, incine. res, vermesque soluta iterum vitam reciperent morte triumphata quod Plinio sau tam absurdum est visum, ut mortuorum Resurrectionem inter puerilia deliramenta, o v ni iti Democriti reserret . Haec, inquam , priusquam fierent, aut futura esse Deus revelaret, incredibilia nobis videbantur,& tamen vera sunt. Ita cum Arcano Praedestinationis: fient, quae fieri non posse credeban. tur , utque de futuris non dubites, voluit
Deus tam multa alia praemittere, quae fidem nostram superarent , & quae tamen facta
sunt. Tertia. Iob. 26. QuAmteris scrutar; vias aut quis potes ei dicere, operatus es In quitatem memento , quod ignorex Uus ejus, de
solantiam nostram . Nota illa verba: p seris smtari vias eius 3 quasi dicat: quemadmodum Leones, cum insequi venatorem semiiunt, vestigiastra arenis impressa turbant, delentque, ne observari possint, sed nec novium per aquas, nec Aquilarum per aera aliquis unquam iter notavit; si ergo non Lemnum , non Aquilarum, non navium viae exploratae nobis sunt; quanto minus viae Dei,
quas studiose abscondit quid frustra hanc Aquilam insequeris, & hunc Leonem ven
ris i nunquam iter reperies. Et quis poteris, Inquit, ei dicere operatus es inhvitatem 3 intem
roga Cainum , interroga Iudam, interroga Luciferum, omnesque damnatos nemo istorum dicet, se injuste punitum, quid ergo dii bitas de Iustitia illius Iudicis, quem ne ipsi
quidem rei, damnatique accusant tquario . Ecclesiastes s. Intellexi, quod omnium operum Dei nullam mi I homo inυenirer ionem eorum, quae fiunt sub Aler quan
inveniet. Si homo non potest reperire rati nem eorum, quae fiunt sub Sole, quando roperiet rationem eorum, quae fiunt supra S
lem l si non potest homo videre propinqua, quando videbit remota rQMDH . Sanctus Paulus, de hoc ipso a
gumento agens, tandem disputationem omnem hoc epiphonemate claudit: O altitudo Sarientiae, O Seientia DeI, quam inscrutab lia is ni judicia ejus, est' involabzes viae ejusequia enim novissensum DominI , aut quis tan dilotas eius suis tSi ergo nemo novit sensum Domini, & nemo illi a Consili is, & secretis fuit , quanta erit temeritas, judicare de rebus, quas non novit, quarum consilio non interruit, cum didicereturi expecteinus diem, quae omnia aperiet, & sententiam interim suspendamus. Idem Apostolus raptum se, ait, in P radisum , ubi audierit arcana verba, qua non sices
163쪽
ιλ.i hominI loqui. Si enone Paulo quidem accessiim, solique Deo notum, & ideo nec de hoc Arcano Praedestinationis loqui pe
missum, quanto minus nobis , oui nec in Paradiso suimus, nec rationes audivimus Sexto. Idem Apostolus I. Corinth. cap. x . de divinis operibus loquens, videmus humano ingenio tentandum Septim . . Christus denique ipse Ioan . Spiritus, inquit, ubi vult, spirat , nescis ,
Μnde venias, aur gno vadat s sic es omnis, quinatus es ex spiritu. Duplex est hominibus inquit, nunc in innigmate. Nullum grandius Nativitas, Praedestinationis, & Gratiae , aenigma ut illud Praedestinationis ; & in hoc prima concipit, secunda parit: utriusque caii,
- . - . . a m 'ia, & origines tam incomperta, quam Ven
torum. Sicyonii, teste Pausania, nocte venidem secit Deus, quod olim Augustus, qui,
cum consilia, di secreta sua veIlet occultissma, litteras annulo, gemmaque signabat. cui Sphynx instulpta: Mutinus inquit Pliamius ι. 2 ae. I. inter initia Imperii Sorae signabat . Sphynx monstrum erat Thebis vicinum, quod viatoribus Pinigmata propon bat , quae solvi non poterant, quique frustra, nulloque successu tentabant , cons stim a monstro necabantur, nec aliud remodium evadendi, quam avia declinare, solus Oedipus tandem evolvit. Ergo ut olim si xeras Augustus, ita nunc Deus grande Praedestinationis Chiro raphum Sphynge nota vit, voluitque migma esse mortalibus ii solubila: huic explicando, quotquot accincti sunt, Manichaeus, Origines, Pelagius, Calvinus . omnes periere: ipse Spiritus S.
mortem induxit, quotquot temere conare tur Qui Scrutator es majesraiis, apprimetur
a gloria. Videmus ergo nunc, hoc est, dum iter ad Coelum agimus; videmus, inquam, in igmate: noli scrutari, si non vis o primi; noli ad hanc Sphingem accedere , si Oedipus non es. Narrat Clemens Alexa
drinus Diopoli in AEgypto tabulam videri , more illius gentis squae figuris pro verbis, luterisque utitur in his imasinibus sculptam rinfantis, senis, Accipitris, piscis, & Crine ili. ast Amabo te, si Theologus, si Phi-λosophus, si Astrologus, si Historicus , si
omnia es, hoc aenigma interpretare, R critis sacrificabant, ut innuerent, eorum naturam esse stitu difficillimam. Duo in Regno aeternitatis fiant venti, Aquilo Iust tiae re Favonius misericordiae, isto ad aeternam ubiam, illo ad aeternam mortem spirante ; sed uterque spirat, ubi, re quando vult. Quis utriusque sit exitus aut origo, unde Veniat , aut quo vadat, ignoro. Quid remedii t utrire huic vento noctu Sacrimia, hoc est, cre-c, quod non vides nox est ignorantia , sacriscium sit fides. Si ad Austrum pertino , lauda; si ad Aquilonem time; semper tamen
Sacrificia noctu, tuamque ignorantiam lat re , erede esse justa, quamvis obscura. Dic cuia Davide: Misericordiam , O Iudicium cantabo tibi Damine: Misericordia est Auster, Iudicium Aquilo, utrumque adora . H ctenus Scri plurae. nunc patres audiamus . Primo Terrullianus, s is, inquit, revelabis , quod Deus texit φ unde sistiandum eri tergo ignorare turi simum a Nota illas voces ignorare rurissimum s quemadmodum ,& Pa.
pilioni tutissimum est, non accedere ad facem , a qua crematur, & alio sestinanti l tissimum est non ingredi labyrintum, in quo facilius erret, quam exeat. Ita hominibus, quae Deus abscondita voIuit , Iutissimum
ignorare. Secundo. Salvianus de Pro . lib. q. TU.&sen- sum eonstanter, O rationabiliter direre, nesistentiam figurarum expone quod si non potes secretum , & consilium Diυinitatis ignora, b hoc aenigm xypti, quanto minus aenigma Hoc est responsum Philosopho Christiano Coelit Quoties ergo Praedestinationem au- dignum, quidquid ex me quaesieris de occubdis, toties cogita aenigma esse hominibus in to Praedestinationis consilio, respondebo ti
Sensus Emblematis AEgyptiaci hic est: ci qui nascitani , & interitis . Deus o impudentiam . Cyrillus libro s. Stromatum . AEgyptiis enim insens generationemet senex interitum; accipiter Deum ; piscis odium, Crocodilus impudentiam
164쪽
cum Salviano: nsis, ignoro. Nihil meis dici potest, quoties haec caula vertitur. ur Deus non omnes salvet , cum omnes cur non o avribus det gratiam illamicacem. Sc triumphatricem peccatiὶ curi innocentes ante Baptismum morim litat, cur modo post quatuor mille annos Mundum venerit , quadraginta interimaeulis Idolatria totum Mundum implene cur Luciferum , totque Seraphinorum ercitus labi permiserit , damnaveritqueaus cogitationis, unius momenti reos tr , inquam , haec omnia i ruscis fierem, edi consilium DἰυMisaeris umoro I N e haec ignorantia Sapientem aedecet: Mentis enirn cli scire, quae sciri pollant Im autem velle scire, quae sciri non posint: Quis enim sapientem dicat, qui a m scire velit volandi sine pennis, & rimgandi une remis, velisque Z aut quis unam Sapientum conatus est oculis soninndire , aut auribus colores videre 3 Atii , ut optime notat Augustinus, idem est,
Terco. Sanctus Augustinus in illa Pauli
dicta: o Homo, tu quis es, o e. Magnum Mus habes, quod die um e , O Homo ru
ola es in in salibus quaest Annui ad suae ea-cisatis considerasionem revocat hominem υe
quidem brevi, sed reis a magna es reddisiosionis: si enim non capis haec , quis est qui spondeat Deoi si autem evis,'mlaias inue-
ει, quid respondeat. si dicat Augii fias: Cum interrogantibus de Praedestina-one Apostolus respondit: o Immet ' idem cisse videtur, quod Apelles, cum sutori,
Iesenam tuam accusanti respondit: OSutor, e ultra erepidam . Apelles dixit: O M. ἡ ' postolus dixit: Ommorvsicut, enim noni Sutoris de Helena disputare , ita neci Iominis de Praedestinatione : O sutor , e ultra crepidam ..is Homo, ne supra limunem. Deinde nota illud dilemma Ausi
ino dianum: aut, inquit , iudicia laetapis, aut non capis 3 Si capis , julta inv ies: si non capis, cur carpis, & cur accu-is i nemo enim accusare, dc carpere P
est , quae non intelligit. Si tecum Peritae
loquar, & tu Persice non intelligas, non poteris mihi rei pondere, nec capere , quae ego loquor, &quae tu non intelligis. Si emgo tu non intelligis me Persice loquentem ,
quomodo intelliges Deum loquentem , dc agentem divine s Et si non habes, quaeres. rvideas mihi Persicd loquenti, quid habes , quod pondeas Deo loquenti . de agenti divine i Optima ergo & justi si ma Apostoli increpatio, cum dicit: O H,-- , u quis es , τμῖ respondeas Deo λ Idem Sanctus Augustinus Trin. 26. in Ioannem in illa verbat rumo venis ad me, nisi Pater
meus traxerit illum . Hemo ', inquit , venis nisi traciust quem νrabat, O quem non trohat; quare illum trahat, O quaro tuum Μοα trahat, noli velle judicare , si non vis errare .
Idem ergo est in causa Praedestinationis, velle iudicare, quod velle errare, quemadmodum in Eurippo Baeotiae Freto perpetuδ tempestate, M septenis quotidiae aestibus tu bido , idem est velle natare, quod velle mergi , nec aliud naufragio remedium , quam ut illuc non intresu Exemplo Bracti rugidii , qui rogatus de Arcano Praedestinationis ,
stoli: Sisera rari informabilia venises , e--. d. quia perilsi , tale est enim velle scrutata scruta ilia, o in vestigatulia volare qua l. est selle λυ bilia videre, O ine sata fari hQuarto. . Sanctus Gregorius illa verba ex pendensa; muid nosti ordinem caeli, O p
nes rationem ejus in terra i Iob. 38. vers. 33.
Ad rem nostram, ita scribit: -d nem caeno
nos supernamum disia sicionum occultas est de luationis sidere , rationem vero e us iurerra Pomere, O anιν ι mana estiae calium seretura m ea fas aperire, quod ruique facere in hac terra positus nemo poto I quia quantalibo. quis virtute proficias, θαυitumque sciemia ex crescas; penetrare non si est, quo nos condi'tor moderamine judicreum regar . Nota in
haec verba Jobi. ubi verso nostra Latina
165쪽
nem Hebraicam habere: Hip M fiducia, ac reventia Dei, qui illa revelat . Osatura Caesit ordinem mm . mozus Pcrsuadet tibi Modicus , ut bibas ingrata et Me li, de Stellarum, quae videlicet su- perseadeat tibi Deus , ut credas dissicilia . periorcs, quae inferiores, quae Diae tu, quae Dici 2 Ggrotus cum Medico : sanitas est interdiu luc ut, quae magnae, quae P vae , ii tardum bibere, quod noliis ; tu dic cum quae , & quando oriantur , occidantque , Hilario οῦ veri a G, interdum credere , euod Optime Astrologicallent. Imo Archimedes. nolis. omnem Coeli ac Planciarum ordinem , m ti tus, ortum, &occa ima in Sphaera vitrea distin iissime ollandit, ordo emo coeli scitari potest, ac Litam in charta vitroque pi si . Sed legcs, ac statuta i oeli stiri non posi1unt: coelumenim alicubi seniperserenum,
alicubi sumper turbidum est , alibi salubre,, alibi noxium. Nunquid mihi causas divinabis cur semperac stabili lege coelum tam varie in terras inquat 3 cur in sola AEgypto nunquam Pluat, coelos per sereno s cui in Africa, cum aestas est, liuiamique calores . noctes roribus abundent, si igeantque 3 cur
in Locris . & ad lacum velinum in Italia quotidie Iri in Coelo spectetur, cur Rh diis, se Syracusis lcmper aliqua diei hora Sol
videatur, quanavis alioquin nubilo acie, Npluviis squallido Z Si ergo creti. qtiod vi do
hii magis contra rationem , t tm velia raι nem να - transcendere e riseia min
gis contra fidem , suam credere nolle, quidquid non possis ratione attingere. Denique Sanctus HilarIus libro s. da Tria
nztate r Sapiantia hae veritas est, Interdam
fuere, quod nolis, quasi dicat Hilarius Logita, quam multa homines faciant affectibus suis, & genio aversa, ut finem aliquem obtineant. Mercatores merco Iactant, uvnaufragium evadant: Milites vulnera , de mortem ferunt, ut stipendiis, ac victoria potiantur , & aegroti , ut ianitatem recipiant, quam multa faciunt, quae nolunt Tnto igitur magis fidei, animaeque servan- causa, ac in gratiam aeternae veritatis oportet Chiastianum aliqua sapere, aliqua credere , quae intelli ius nolit. AEgroto amara videtur potio, quam sumit . haurit
naen, fiducia, & reverentia Medici, qui illam propinat . Sic Christiano amara vi-
deutur si Iudicia; adoranda sunt tamen
Multa es in rerum natura , quae Ilan vera , occultas tamen , ct impenes siles calent cato
sῖnt. Ergo mal θ magis idem dicendum de alea Praedestinatio
PF ssima semper fuit illa argumentatio et
Hon video , non capio ergo non es . Ide nim pcrinde suerit. ac si noctua dicat: Solam non viduo,erso Sol non esti Quod enim tu aliquid non capias, iam ignorantiai ua facit, Ni O non res ipsas accusare, sed ignorantiam omitet . Id ver esse, hoc .paragrapho octendam, in quadruplici rerum genere. Prim. in Mysteriis sit pernaturalibus . S.eunia. In dispositionibus Divinae Provi-dcntiae Terti. . In rebus Naturalibus. Et qua νιό. In consiliis, saetisque humanis. Ex quibus optime inseres: si tam multa ignor mus, quae vera sent, mirum non esse, h etiam unum illud, & impe trabile Secretum Pim destinationionis verum , justumque sit , quamvis non appareant ejus causae, imo temerarios esse, qui accusant, quod ignorant, cum potius accusare se ipsos, &imperitiae deberent, quia nesciunt, & temeritatis, ma
Incipiamus ergo a rebur Divinis . Jam s pr,ostendi , multa a Deo sacta esse , quae humana ratione videbantur fieri non post Nolo repetem, quae de Creatione, In senatione, ac Trinitate disserui. Revoca ta . tum in mentem originem , 8c incrementa
Christiana Religioni . Cui unquam venii
166쪽
iri trientem expugnandae Idololatriae, tot sarcia locum possessione , tot Imperatorum viribus, ct potentia, tot Philosophorum Libri ri tot suppliciis armatae suilecturos duo. Hoc im Piscatores inopes, rudes, inermes , ioc Iociliemes , & suppliciis consumptos lPIario non minus id dignum admiratione , am si delendae ni init illimae civitati, qua- Iis Babilon, aut Roma fuit, duodecim nitiscae accingerentur. Si ego dicerem, Babi- Ionem CVertent duodecim muscae, quis mihi credaret i ac longe incredibilius , s t tum Romanum Imperium convertant duo. decim Piscatores, id tamen sactum est. Sed longe miraculum auget, fidemque omnem - stipiarat . si consideres , quae Religio nostra credenda,& sacienda praeseribit . Adorare pro Deo Hominem in stabulo inter Iumenta Datum , & in Cruce inter Latrones extinctum , cumque Jovi tonanti tot victimis , α am cis Templis , M a tot Imperatoribus
maxime adverss. Quis unquam, aut uim haec evenirent, Gi perlitaderet, plures u-cifixi qtiam Platonis Discipissos iore,& Ac demiam Cruci cessuram'id tamin praeter Omnium fidem evenit, duratque tot Saeculis . In iis ergo quae Deus facit, non est attendendum,
quam aliquid sit nobis creditu dissicile , sed qua in nihil sit Deo impossibile. Idem dicas de Praedestinatione.Iuste erit, quidquid ipsed
cernit,quamvis ignores: sicut facile erit, quidquid ipse faciendum sesceperit, quamvis non capias: quam enim Deus est omnipotens,iam est justus: & sicut omnia illi facilia, quia omnipotens: Ita omnia illius recta, quia justus; si ergo credis Omnipotenti, crede, de iusto. taurat Nierembergius, sa) fuisse me dam Anachoretam, qui a Deo quotidianis precibus expetebat, vellet sibi ostendere A cana suae Providentiae . Apparuit 'Angelus Monachum indutus, rogavitque, vellet sibi comes etae. aliorum , qui tu deserto asebant. culto praesem; uno prae omnibus creatis, de cellas, invisum. Primo Monachum adeunt se. lectae, & vulgatae Sanct itatis,ab hoc humanis si ine excepti,& pasti. Dum a prandio abeunt, clanculo Angelus phialam, qua aquam ha riebat,subducit. Monachusfurto deprehenso, adolescentem sequi jubet, qui repetat, quem Angelus suste aggrestus interimit. Postea ab
terius Monachi cella Pullant, a quo contume
liis.& verberibus assecti pellunttir, hunc phia Ia Angelus donat, quam alteri subduxerat . Tum clienti suo timore, & admiratione defixo phiala, inquit,quam surripui, lario provonerat', & ideo non decuit, ut a Sancto illo Anachoreta, quamvis furti ignaro, possidere. tur, dedi ergo illam Monacho scelerato. Ado. Iescens, quem fuste cecidi, si in proximam noctem vixisset, magistrum suum perempturus erat; praeveni ergo parricidium, ut inia increati Samare, ac pro illo millies mortem,ta tormenta perserre: malle prae voluptatibus supplicia, prae opibus inopiam, prae honoribus contemptum, prae libertate servitutem a nec aliud praemium ex metare, quam
speratum , dc Post mortem ac cineres Obven. turum Regnum, quod nemo vidit, Civita tem , quam nemo vidit, nuptias, quas nemo
vidit, Gloriam, quae nunquam appa ruit , & die praesentibus delitiis, honoribus. divitiis,
vitaeque praeserre. Haec dogmata erant i .strae Religionis,quae adeo naturae, ac sensibus repugnabant, quaeque hominibus tam abliar. davita sunt, ut eam, teste Apostolo, Dio stultitia reputarent α hanc tamen toti Mundo Piscatores perluasere. Quis rogo hoc cre. ret , antequam ficus & tamen Laetum ei Ienemo potest negare. Photinus Philosophus Platonicus, cum
cens moreretur. Hae tum Iudisti Dei. Dia
xit, & evanuit . Ita Nicrentareius. Quis ro- apud Gallienum Imperatorem fratia flore. go hoe AEnignia solvisset, nisi Deus ipse aperet, imamque an Ompania Civitatem pete. riret 3 Sunt, qui Luciferi casum deplorant , m 'latonopolim apiquandam , & Plato. Deumque nimiae sevcritatis postulant, quodia creatura tam pulchra , & loelici unam cogitationem unumq; momcntum aeternis su
pliciis damnaverit. Quod si si is dicas: Limciserum malle Iniernum, quam Coelum, nec veniam optare, quamvis Deus dare velit
nis legibus, quae sanctissimae videbantur imbuendam, nunquam ericere id potuit , c initamen Christiani non unam tantum ci . vitatem, sed tollam Orbem implerent, Im. peratoribus non tantum non faventibus, sed
non la) l. 2. e. t. de Disna Pulchritu .
167쪽
non ergo injuste veniam negari nec optanti , expectanda dies aeternItatis, quae colares ἰ
nec accipere volenti; quis noc crederet &tamen ita est. Resert enim S. Brigitta in Lib. Revelari Visam a se animam aeternis ignibus addictam divino tribunali assistere, ae Iudiacem sic alloqui: Quam posm sadiari, nollem
tamen . Caulam rogata: ris iis, inquit, Hi quod de me gaudium habeas, hie est enim v luntas mea. Amabo te, hoc unquam divisastes Scribit Petrarcha .a9& ex illo Spon danus ad Annum ii a. Neapolim immani terr motu quassatam esse, Coelo pluviis , sulminibus, ventisque horrido, & extrema minante. Tota Urbs ac presertim Ioanna Regina nudis Redibus, comisque solutis in
Templum effula r Mare vero tam saeva tem
pestate jactatum , ut omnes in portu naves. Nautaeque, & qui illis vehebantur , mersi fiterint, ne uno quidem superstite, s Ia navis, quae quadringentos Latrones veli bat , tota sere nocte cum ventis, de fluetibus Iactata, ubi jam rebus desperatis, remis , vel iique coniiurimis naufragium exspecta ret subito strenante Coelo, Marique placato ad littus apelicuit, ne uno quidem e tot Latronibus mersb. Rogo te. onis hic causam reperiet coelestis Consilii t Nam si humanis rationibus hunc eventum metiaris onemo magis, quam illi Homicidae, perire debuit. Sed quis poterisso mari vias Domini;
aut quis potuit ei dicere r operatus es iniquit
Qui vidit Susannam duci, Sc osephum a
Fratribus venditum, ac etiam adulterii con vi etiam, plane conclamatam Innocentiam , di a Deo neglectam diceret : At exitus docuit , non neglectam. sed custoditam filisse: Nec Joseph regnaret, nisi venderetur, nec Susannae pudicitiam Orbis aenosceret , nisi damnaretura. gyptii, cum sacris operabantur, oculis in coelum fixis, ter ex
clamabant : O tenebrae . o tenebra, o tene.
.hris hocque Sacrificandis gnum , & primcipi uinerat. Ita Mysterium Praedestinati Dis altis tencbris, & profunda nocte involutum jacet, & qui illud scrutari aggreditur ,
Perinde secerit, ac densa nocte, extineti Linae suibus rerum colores; quos nunquam vi
dit , dis linguere velit. Tenebra jam sunt , causasque aperiet Divinae Providentiae Nunc aliud dicere Christianis non licet , quam olim AEgyptis , cam Sacris operem
ture o tenebrat o tenebrael o tenebrat Exia
tus ergo Artificem commendabit : nam nequidem Artifices nostri de suis operibus judi
cari volunt ab imperitis ante operis finem . Si quis ignarus Medicinae videat venas secari alias e naribus sanguinanti, credat perimi aegrotum, & tamen remedium est. Quine. scit artem navigandi , vidcatque imminente tempestate navim in altum mare , & alittore agi ; dicet , naufrasio exponi , dctamen tutior erit, quippe scopulis procul: Pictores tabulam velant, nec aspici volunt
nisi finitam , sublatoque si patio . Seribunt Adamum Tannerum , celebrem Themlogum , in itinere , ac rusticano pago morbo correptum fuisse . Morituro veste , sarcinaeque excussae . Inter alia modicum vitrum repertum , in quo ingens monstrum , horridumque visebatur , quippe cornibuS , siquammis, alis, spiculo armatum, & minie specieque vasto Draconi similliinum. Ab omnibus conclamatum est, Daemonem esse in phiala , & omnium votis , ac etiam Parochi ad spectaculum vocatis decretum est, si obiret , cadaver prophano loco condCn. dum, veneficio comperto, Tandem se pervenit Opticae peritus , qui cum omnium iisu, quem ipsi Daemonem putabant, scar baeum esse ostendit, Mici oscopio inclusum, quique vitri mendacio in grande monstrum evaserat. Si ergo ne quidem. artificum nostrorum opera ab imperitis. 8e ante finem aestimenda simi. quanto minus opera Dei Dies extrema Artificem nostrum absolvet , finemque querelis imponet. Id monuit Apin
stolus : lite ante tempus Iudicare , quo ad que Dominui venias . Quid minus pro
Deo, & quid justuis peti potest, quam ut illum eodem jure , quo Latrones, reolque capitis, habeast Ner . Latroncm au dicat aut damnat, nisi auditum & defensum: tu Deum damnabis, nec auditum, nec dulcia sum Noli ergo ante tempus judicare, ita expecta, donec a Deo causam intelligas. Nunc age , examinemus quoque ie-
cretaca ι. s. se . Familiar. v. e.
168쪽
Di sibi utus. Pars Altera . I 49
creta risurae . Haec tam admirabilia sunt , fidemque omnem luin rantia, ut lumi
num ingenium etiam numma latitaverint, imo vicerint . Fuit, qui o. Annos in altissimo monte contemplando motui tr pidationis impendit, nec tamen intellexit: Alius magnam vitae partem mellificio apum in vitreo alveari, nec assequi potuit . F runt Aristotelem, cum caulas Purippi duodecies una die aestuantis penetrare non 'O set , se ipsi uri aquis hauriendum dedi te . Quid de aliis tam multis dicam, quorum causas ncc videmus , nec capimus, A tamen sunt 3 cur Magnes relictis tribus coeli cardinibus ad 1 olum Borealem vertitur 3 cur Iris tribus tantum coloribus pingitur, nec unquam orbem integrum absolvit 3 cur Se pens Fraxini umbram non patitur, Z h minis saliva , velut servente aqua, cruciatur Z cur si quis veneno intereat, nullis ignibus cor ejus cremari potest cur arbor tristitiae nascitur in Malabari Insula , de Indi Parilicata vocant / noctii tantum floret,& Sole tacta comas , floresque deponit tcur Athiopes etiam extrema senectute nunquam calvescunt 3 cur Leo Galli cantu te retur, & corallium inta mare mollis hemta , supra mare in gemmam duratur3 cur Adamas igni, serroque invictus hircino san.
gine mollescit ac stangitur & ubi nasciturilus tantus fluvius, & tamen tam occultae originis, ut antiquo proverbio pro re impossbui dicatur : Fontes Nili quaerere & de quo Gaudianus.
Arcanum Natura eaput non prodidis Amavi Ne sinus, ct Gentes maluis
Quis , inquam , istarum , & mmyari
rum rerum causas aut vidit, aut ratione penetravit 3 & tamen dubium non est dari , cum effectus videamus : Ita in rebus Divinis justae sunt causae Praedestinationis aeternae, quamvis nos lateant ; nec mirum est latcre, quae supra naturam . cum , di ostendi , tam multa nos lateant etiam intra naturam . aeuis ηομum , inquit Tertullianus . scruis ari potes apis arae cia , formicae stabula , Mus aranea Et Augustinus inter commum. ἰ .ldmiratur homo Eccliasin Sesti , v ia
novi, si admirari nos oporteat Judicia D: i quia ignoramus ejus rationes t nihil est aliud reprobatio , quam Eccli mrbi vini Solis propter oppositionein human 'voluntatis : vera est , justa est , certa est 'quamvis ignores ; quod enim est rusticus ad Ecclipi in Solis, hoc est omnis homo ad Eeclipsin Dei ; uterque causas ipnorat,& tamen sicut Ecclipsis Solis non ideo est falsa . quia ejus causas gnorat rusticus alta Ecclipsis Dei non ideo est inausia, quia ejus causas ignorat Christianus . Optime Seneca de coelo disputans : Illa , inquit , Arcana non promisi .e , nee omnibus P ιιnt , reducta , ct In lateriore Sacraria elausefunt. Aliud hae aetas, aliud, quae 'II no J-bnix, aspicier. Idque a Seneca verissime di. tium: nam post sex mille annos a condito Mundo primus Galilaeus quatuor, novo, que Planetas observavit , qui Iovem ambiunt , quosque Stellas Medicaeas appellavit crebris Ecclipsibus inumbrari solitas. Tres quoq; alios Planetas Saturni Comites, adeo, ut pro septem Planetis, quos Antiquitas si
los agnovit, nova Astrologia i . detexerit. Taceo novum Mundum, hoc est , In dias Occidentales post sex mille annos nuper a Columbo repertas indicio anniversarii , statique venti ab occasu spirantis; hic
jam mille sex annis spiraverat, & tamen solus Columbus agnovit, quid serret, &ssemian alii quoque Mundi supersunt tam nobis occulti, quam Columbo America . Si ergo in hoc Mundo spectabili tam multa suere ,& adhuc sunt, quae nos latent, suturae aetaxi sposita, quanto id verius erit de rtibus illis , quae plane nos fugiunt, quaeque sutura post nos aetas in Oxlis aspiciet i Reperiri non potest Mundus Pr cstinatorum nisi mari transmisso, hoc est finita hujus vitae navi patione; tunc nostrum sui libet Columbus erit, nunc ured tam i*nari Orbis Electorum, Reproborumque vivimus , quam Columbus Americae, cum Hispali soIveret. Em exspectemus, dum liceat navigare, & in pomtum appellere.
Finiam hoc argumentum de occultis
169쪽
Naturae, ubi unicum adiunxero Divinae Pro- con ueruntur Turcis; Athlapibus , Persis,
vidcntiae, ctiam in rebus delperatis pulcherrimum specim , ex quo intelligas , quantam etiam in Naturalibus rebus Diviana consilia ab humanis distent . Est in Oce no Atlantico inter Canarias , seu Fortunatas Insulas, Cccidentem versus una, quam Ferream, vocant. In liac nulli fluvii, nulli sontes, nulli rores, quilaeque pluviae, sicque aquar; m dulcium nulla copia: Incolae sere sex mille numero. Quis non crederet omnia siti peritura, coelo tam arido Z aut quis remedium inveniet i Et tamen providit natura. In medio Insulae arbor niaxima , densisque frondibus, solium Olivam imitatur , fructus glandem optimi odoris, & aromaticas, o. Pedes longa, & ubi comae maxime
suarguntur, Pedes Ixo 'lata. In hanc quotidie sub Meridiem Nubes i ncunab t, duratque in proximum diem, & Solis exortu evanescit. Ex nube per solia, ramos ille tanta vis aquarum decurrit, ut suificiat v icies mirule amphoris implendis, una uero Amphora quinque hominum siti. Ex puteo mr Eurippos, Nilosque in totam Insulam aqua dissunditur, abundatque omnium iacccstitati . Ita recenset Betheiacour Nobilis Gallisi lib. de Insuli, Canariis eap. Petrus Eoi clueordinis S Fran isci: Ioannes Verricr S cerdos, Thomas Nicotius Angliis, Jac son glus, testes oculati,& ex istis Santon Re sis Christianissimi Geogra litis de Insulis Canariis sol. 6 . Qui sani hi jam causas apori et tam mirae rigationis 3 quod Nubes quotidie uno loco certoque tempore,& in unam tantum arborem subsidat 3 quod nec ventis, nec Sole Meridiano dissipetur, ut aliae nubes, nec consumatur quotidiano , ac tam . largo imbre, 'uodque exurgat se no ubique coe- Iot Deinde, si ab aliqu0 quaererem, qui nun
quam hoc naturae prodigium vidit let, legissetque, seri ne potest , illic homines, & animantcs vivere, ubi nulli fontes, nulli fluvii, nullique lacus, & nulla pluviarum copia tquis non responderet, fieri non posse 3 Et ta. men fieri certum est, earnque insulam habitari, Deo supra hominum fidem providente. Ita, multoque magis fieri credendum est in. iis, quae animam, ac aeternitatem sycciant ;nuiseni ni credat, Deo plus Insulam, quam Animas cordi esset Quam multi sunt, qui Indis, Barbari ique Evangelium, di Sacrumenta desii iste , quibus salvarentur , exclamatque : Heu Insulas ferreas, quibus coelum
nunquam pluti l Scd interim non intesti sunt, nullum esse tam Barbarum, cui licet Evangelio Sacramentis, aliisque ordinariis mediis destituto,alia remedia,alia, dc occulta gratiae auxilia, aliae nubes singulis mortalibus innatae non suppetant scdandae siti, vinccndae
concupiscentiae, ac evitandae aeternae morti .
Ex his nubibus Cutnelius Centurio , aliique Gentiles bibcie, quos Dcus nati is modis ad
veram fidcm , aeternanique saluic in vocavit,& exempla abi indam quaerererie nolo. Ncmo ergo Deum accuset, quippe nulla Insulatam serrea, tamque arida, cui Coelum non pluat; nulla Anima tam deplorata, cui non sui sciens, lari umque auxilium. Quod si natura non deficit in nece Sriis, multo minus deficiet gratia: nescio modum, sed scio,non deesse. Quod si tam dissicile est,causas rerum Naturalium invenire, multo dissicilius eoruni causas, quae ab hominum consiliis, albitrioque dependent,& idco Fre optimo Jcu mi as
serutabue m ireunocet illud t septuaginta limbent :-καεδὶα, hoc est , profundum eseor hominis i Et vero tam proliandum , tamque inscrutabile ut Theologi doceant, cu tas hominum intentiones ne ab ipsis quidari Angelis posse penetrali. Quod si cor hominis tam inscrutabile aliis, quanto magis cor Dei 3 Sed aliqua videamus. Narrat Spon-danus ad Annum iro . de plures alii ab eo laudati . Petrum Secundum Arragoniae Regem ab Innocentio III. Romae coronandum , die Inaugurationi sacra in Vaticano comparuisse auro, gemmisque insignem, incepto Diademate, quod adamantum, & Margarathrum loco pane contextum crat . Ncmo MLquis poterat tam novum Coronae genus ingenio assequi: alii conjectabant, voluisse a Ggem Populis abundamiam polliceri : alii Concordiam, pane ex multis granis uniti iaque compacto ; alii Regis frugalitatem a dolitiis abhorrentis,& populari esca contcnii talii cultum interpretabantur sanctiis Erucharistiae: alii delirium; alii ritum,& , cum . Finitis sacris clusam rogatus. ; eatra de
170쪽
dit, quae neni Ini in mentem venisset. S Iebat eo tempore Pontifex, cum Reges c ronaret, aureum diadema pedibus string re, candidatoque imponere. Pudebat Petrum , credebatque infra Majestatem, tam
abjecte haberi ut ergo Ponti x pedibus a
stineret, reveremia paniis coronam ex pane delegit. Quis unquam aut videntium , avi legentium nanec uiam indagaitat , nisi illam Rex ipse deprometeti Recenset Nanus in Historia Turcita : Amurat hem Tum rum Tyrannum; cum febri decumberet , vicinaquemorte remedia cessarent , jussisse omnia vasa crystallina ingentis pretii, quaeque in deritiis habuerat toto orbe quaesita ex insperat' collidi , nec prius quievisse ,
quam omnia se coram frangerentur. Paulo
post a stas tediit. Quis mihi causam exponat, cur id iusserit Aniurathes, subit
que Rerdi vellet, quae adeo amaverati Anmentis destrio λ an quod haeredibus invid ret , nec vellet alios timi, quibus ipsis non poterat' Nihil istorum . Ipse cautam aperuit . Solebat ante mortem in crystallo tribere, & semel adeo large se proluit, ut secuta flagrantissima, morti praeluderet. Rebus desperatis vovit se nunquam deinceps vi
no usurum ἰ utque incentiva ebriciatis pro cui haberet , nec elegantia , Vlii uu Cry stalli votum abrumperet , comminui vasa , delerique voluit . Age jam vero tu , qui divina experiri, animoque coinplecti
tentas, compone Amurat em cum Deo ,
pocula cum hominibus : si non capis cons-lia Amuralliis de poculis, quomodo capies consilia Dei de hominibus Nescisci ir Ainu. rathes frangi cry llum Vbeat, re icies cur
Deus damnari homulei rastis, quae homo agit circa v trum, de taesquid agat Deus circa Animam Erreo M. Aniurathe, quod primo delirium omnibus videbatur, postea sapientissime factum apparuit. Reserunt quoque de Anaxagora, clim maxima aestate, Lereno coelo, de str.
ventissimo diei Sole ludi Olympici agitarentur , convenisset vir ad spretaculum nos Graecae Juventutis, intrasse Philosophum
cerato pileo, Henulaque crassi Mima, & im.
penetrabili onustum. Omnes in ritum , &aannas effundi, illudebantque velut inlano quod frigeret ardente coelo, ct reliquis omnibus aut seminudis, aut vix Ievissimo ambculo aestum ferentibus. Sed paulo post den
sis sitnae nubes coelo obluctae, tantaque vis Pulviarum secuta, ut Theatrum, de homines aquis implerentur, intacto solum Anax ara, qui astiorum peritus pluvias p viderat, & cuius consilium ante eventum
imprudens videbatur ; sed post eventum prudentissimum, dignumque Philosopho Quid de aliis, & occultissimis Mortalium consiliis dicam, quae non semel aut aliquando, ita passim , de quotidie contingunt tvidelitet aliquis puellam elegantissima facie ,
gemmis, unionibus , illec ris plenam , totoque habitu ainores,dc delicias spirantem: videt, inquam, noctu, exi inclis facibus , clam, suspensoque gradu ab Eunucho in Tabernaculum, de thalamum duci decumbemtis Imperatoris: quis non credat, Thaidem;
cta, innocens , pudica , eademque noctu bellum finitura, hoste obtruncato . Videt alius adolestentem comptum, ferro Praeci ctum, pallioquesiciem velante lupanarin- redi, provecta jam nocte r quis non creat Veneris militem & tamen Theodorus
est Christimariyr; Christianam prostibulo
educet mutato cuin Virgine habitu, dei saque custodia . Videt alius senem talari ambeium , capite canis sparsis feroque inam. bulantem , fatici culos storum manu, sinuque gestare, ut virgines sol nt; quis non
credat, aut insanire, aut uxorem capere
& Philippus Nereus est, qui, ad Insulam
vocatus, honores fugit, simulato delirio . Manet ergo fixum, ratumque , quod pro bandum initio susceperam, multa in natura fieri, multa ab hominibus, quae optima sunt, quamvis lateant causae, primoque aspectu aut impossibilia, aut incon ulta ignorantibus videantur . Ilen er o dicendum de divinis Iudiciis, quae ironi leo injusta sunt ,
quia nobis occulta, imo quia occulta, insanus sit, qui sente tiam Drat de tabus , quas non intelligit. Memento, nihil esse natim ram , Omae: que creaturas, si cum Deo, de divinis comparentur: quid enim est Nilus, . aut Iris, aut Masnes, aut humana consilia cum Deo, rebus ciue divinis composita e go , qui non capis tam parva, Jamque e posita ; quomodo capies tam magna, tam