장음표시 사용
131쪽
Damonum mortis supplicἰum adversus Liborum 1 das G, O Sibuae Le Iores eo ritutums, ut per timorem homines ab illis, quo miaris i scripta ea lege ites rerum bonarum notia' tiam pere iant absterrerentur e quod quidam efficere nequiverunt: Mnenἰm absq; timore tantiam huiuμο l; Ieri ta legi s . veram etiam vobis ad inspiciendum offerimus gra a,
ac via s: omnibus fore scientes. Denique Iu-Inen ipsi Dn rationis omnibus mortalium a
natura in reisum, de speci si pia Mundi , Omnitimque creaturaruita hanc Dei cogniti nem nulli non inspirabat. Vi enim si quis .
longinius cithara u , audiat ex multis, in diamersis nerυis conis' tam , O IA eoncentum , O harmoniam admiretur i plane intelliger , nou a se is a ei:haram in ista, aut a pluribus
pulsari, sed unum esse Muteum ui rauius
ianua smodi dis Urisne, e veraei 'diit Atha- . nasi Orat. contra Idola. Quod si singularum Monarchiaritim Principas conlideres; deprehendes neque istis , quamvis alioquin perditi sinis , Deum&hii Te . Sennacheriburi ausum Deo insultare , monuis prodigiosa illa strage centum octoginta quinque militum una nocte interte torum: & quam ne. no magis ipso Re- mortem meritus eiret, ipsi in tanta se mina clade partima, dat imque tempus Poenitendi : Nabuchodonosorex Daniele, Jeremia. tribus Adolescentibus in fornacem yctis. N incendio prodigiose liberatis, Deum
- intellexit. Idim de Balthasaro Nabuchodo. 'osoris filio constat. qui, curn ex miraculo manus in pariete scribentis, & iplius Danielis intcrpretatione verum Deutar agnovisset, ac ifilii per imminentem sibi proxime mor-ic m. adeo tame in sibi de luit, ut vel inertia , vel in tu suorum, vel usu pristinae vitae a xeptus, nec Deum, ungin a noverat, Pla candum curaret, ncc consui in a Danicie , quem in Aula habebat modi m lce et 'aere-iet, urrainque mortem tem, Iralam, a ternamque vita ali . Q i l ergo Balthasaristae pei fidiae, & ignaviae obter stat & potuit , dc debuit; at noluit. De Sardanapalo v ti mo Aisyriorum Rege naulo infra dbevn.s , ehu: de Nini vitis sermo er i t.
Assyriorundi Monarchiam Persica excepit. Primus illius Princeps Cyrus filii. Hic a populo Judaico Babylone captivo, ab Esdra: & praeserti in vaticinio Isaiae ducentis prius annis de se edito Dei. veraeque R ligionis notitiam habuit, imo missione capti vis dua in staturatoque Dei Templo , optime de Iudaeorum Sacris meritus est o Idem dicas de Dario Medo Cyri avunculo ,& Danieli amici Tmo , deuiae alio Dario Hudalpis filio . qui Iudaeis facultatem dedit perficiendi Templi , lutique maritus Esther Reginae, a qua, & Mardochaeo Dei cui tum edoctus est Idem de Artaxerxe longi mano filio Xerxis, cujis jussu Esdras, & Nehemias missi ad omissam Templi fabricam restaurandam, de a quo tempore celebres illae Danielis hebdomadae se set uaginta serincimum ducunt. Ex quibus patet, non de suis s. Monarchis Persarum opportunissima media , quibus Deum agnoicerent colerent
Idem de Graecis Principibus sentiendum est: Nam de Alexandro Magno primo Imperii Graeci Fundatore haec nabet Josephus
Lib. i 2. cap. 8. Alexander anno quarto In Phaeniciam , in P. um , O Iudaeam etenis, e Iρ-tai ad Iaddum Poni cem accedent nomen i lud Terras rammaton Dei, vo d Pontifex in lamina tiarae asseva inessum gestabat, aduravit O prἰmur saluta Gis Ponti cem . Syriae Neges
o reliquἰ obstupurrunt. Sol a Pa. neu a fropius aecedens a quid ita, cum ipse adoraretur ab omnibus , nune allor a rei Pontimem yMleuenm
mul:; in eam ex peditionem dederunt nom/Na .
Moccvium cst, si ordine Giaca, Romanaque
132쪽
que Monarchia Iudaeos, re negotiorum, &commercioriim causa toto orbe, tu etiam-lium videre est diis usos, suisque ritibus, cultuque veri Dei usos esse, quod, ta Josephus loco mox citato asseverat, ubi narrat, sub
Alexandri si nis Judaeos militasse, suisque
ritibus permissos esse. Idemque Nariana nus a leverat Oeat. 4 . Et Philo Libνο de Legatione ad casum testatur , Judaeos Aii-gulti temporibus Romae trans Tiberim habitasse, permitasque jure majorum vivere. Sed praesertim ex Sacris Litteris id constat . . a. tibi recensentur veri veri Dei culi res , qui Religionis, agendique Paschatis causa ex toto orbe, omniet: Hatione Ieros lymam convenerant. Verba Sacri textus nant: Erant autem In Ierusilem habitantes γε daeῖ visi religAsi ex omni Natione, qua sub caelo est, Parthi, O Medi, O Elamitae , O
qui habitant Mesopotamiam , ct cappado-eiam Pontum, O AEam , Phrygiam , O Pamphil tam , in gyptum, O partes Libae , Ρ advenae Romani, Cretes , O Arabes , Oc.
Herodotus quoque Halicarnassaeus, qui s. C. annis ante Christi Nativitatem floruit , apud Josephum Lib. 8. Antiquit. capite 4. scribit , rethiopas antiquitus circumcis nem cultumque veri Dei ab AEgyptiis didicisse , sic enim Iudaeos vocat , quod in gypto habitassent, Autorque est Strabo
Iib. I . Eosdem Athiopes unum coluisse Deum immortalem, Cui esset omnium rerum causa. Ex hoc ipso AEthiopum exemplo colligere est , quid de aliis Nationibus
minus barbaris, minusque incultis sentiendum sit. Quo autem consilio voluit Deus fidelem populum omnibus Nationibus toto Orbe misceri,nisi ut testes unius veraeque Divinitatis essent 3 Quod , ut supra dictum est, maxime, pleneque obtentum , Sacris Litteris ex Hebraica Lingua in Graecam translatis, omnique Graecia, Romanoque Imperio, quod totum Orbem terrarum ana. plectabatur, vulgatis. Ipsum vero Romanum Imperium quod spectat, ex dictis jam patet, ante constitutam Monarchiam unius . verique Dei notitiam habuisse i Nam quae supra de Philo- ophis, Sibyllis, Judaeis toto orbe dispem sis, Sacris Libris, ac praesertim cum Graecis coina eicio dicta sunt, ea m ime in R.
manis locum habent, tantoque clariora eva.dunt, si modum consideres, quo Deus singulos Imperatores ad cognitionem veritatis invitavit: Nam de Octaviano Augusto primo Romanorum Imperatore eum Sibyllinorum Librorum studiosissimum fuisse te. statur Suetonius in Octaviano cap. 2 t. Pometream , inquit , Pont catum maxἰmum s scopis, quidquid Vatidicorum Librorum Gr ei, Larinis; generis, nullis tel parum idoneis authoribus vulgὸ ferebatur , supra duo millia undiq; cremaυis, ac flos retinuit Sibyllinos , hos quoque delectu habita, eondiditq; duobus
forulis auratis sub Pallasini Apolliala basi . Idemque Author cap. s . & Dio Lib. 37. de prodigio, quo Christi adventus praenuntia. batur, excitabaturque Augustus ad verit tem inquirendam, haec habent: Ante par
eos menses , quam nasceretur ocIavius, pra.
tiabatur , Regem populo Romano naturam parturire , O Senatus exterritus censuit , ne quis uti anno genisus educaretur . Prodigium vero hujusmodi fuit a In capitolio mulista Statuae de creti tactae , liquefactaeque stixerant , defectaeq; erant tum alia simulacebra, rum Iovis columnae Insi rens. Praeterea imago Lupae cum Remo , ac Romulo eomsecrata ceciderat a litterae etiam in eolum- .ia , in qunus teges scribebantur , confuse, atq; oblitteratae erans. Nicephorus Lib. r.eap. I . Suidas verbo Augustus a Cedrenus in Compendio Histor. haec addunt: cum Auguritis Apollinis studiosi mus , ut quaerederetur Apolline genitus , quis; in caena illa , qua Dodecatheos vulgo dicebatur , pro Apolline ornatus solebar accumbere , cui , O Temptam in Palatio erexerat , eidem fa-er casseι Hecatombem, hac tandem ab eo refronsa elisuἰς rMe puer Hebraeus Di a Drui se gu
M sub Orcum . Aris ergo de hine trilius abscedito nostris .
mam , aram in capitolia erexit hae inseri Ana noratam a Ara primogeniti Dei. Quibus con
133쪽
erieula Debbla nen e iantur φ hoc loco, cum metentur, evanuisse aiunt veίbisare loci cins . tinde auhelitus ille terrae fierex , quo IV: Ma
mente Incitata oractita edores. De vino , a repsallamenta putes loqui, qua euauescun3 vetu.
state. Plutat clitis quoque, qui Trajani mram in Principis Aula detebat , integrumibrum de silentio oraculorum lcripsit. Et
Philo I udaeus Lib. de Legat. ad Casem testatur, savisse Judacis Augustum, & jussiise ,
ut in Tempta Hierosolymitano quotidianae
1 r. caesar in Sententia mansit, comminata a Fericulum accusatoribus chri Iianorum . Et
cap. II. ejusdem Apologetici profitetur , ni nil ad Christianam Religionem amplectendam Tiberium, aliosque Caesares mor stim eae, quam metum perdendi imperii . Postquam enitia de Christi ' Passion e Resuinctione , Ascensione , t & Christianae Religionis praedicatione sermonem insti. tutisci, haec addit: Ea omnia super chri Pilatus . O i se iam fra sua consilentia chri-
victimae sitis sumptibiis Uco altissmo ma- sianus, caesari tune Tiberia nuntiavit'. sed , ctarentur
De Tiberio, qui Augusto successit, mul
to plura, de majora leguntur. Tanta illi, retam immania crudelitatis, ambitionis, &libidinum scelera, ut nec dici citra pud in possit. Plane tam portentosa illius si a. Pitia, tam diuturna fuere, praesertim ubi in Capreas Insulas toto septennio se abdidit,
ut nullus aeque deseri a Deo mereretur, de tamen tantum abfuit, desertum esse, ut maximis argumentis ad Dei cognition m , dc steterum poenitentiam vocaretur. Nam ut taceam, flagella conscientiae, quibus adeo torquebatur, ut ad Senatum haec striberct:
uid feribam vobis Patres conscripti , aut quomodo seribam i Dia me, Deael: pejus ye
dant . quam perlae quotidis sentis , si scis Caesares credidissent in Chri tum , si O chrisiani esse caesares potuissent. Sed a condito orbe vix peiorem ali-
quc in . seu publicis scit privatis :flagitiis Ne
rone reperias. Matona, Fratrem , Ux rem, Praeceptoremque Senecam parricidio sustulit , ut taceam tot alia Christianorum , in quos primam mOVit persecutionem , Ethnicorumque millia suppliciis affecta Libidinis vero tam prodigiosae, tam inverecundae, ac publicae, ut non dubitaret publico ritu . cultuque mulic bri Pythagorae masio nubere. Taceo inccndia, magiam , praedationes Templorum , & mille alia ,
quibus consecutus cst , ut omnium sceleratorum, quotquot fuerunt, eruntque, Princeps dici mereretur . Et tamen ne huic qui--eὲ, inquit Tacitus, facinora, atq; flagri dem monstro Generis humani Dei beni ni- ' tas defuit, qua sanari, mutarique in alium
posset, si vellet: Nam primo missi ad illum sunt duo Principes Apollolorum , quorum opera , & praesertim Pauli Evangelium, & in Aula, & in Senatu, & in Col legio Pontificum, & in Gynaeceo , omnique Urbis Praetorio praedicatum est : Ita ,
inquit Paulus, ut vincula mea manifesta fe
rent In omni Praetoris, O in exteris omnibus .
Multi quoque de Caesaris domo, licet co ruptissima, veritatem, &Evangelium amplexi sunt, inter quos teste Chrysostonici Neronis etiam Concubinae, earumque Pulcherrima , & Principi praecipua Poppaea Sabina sit alimi memorant 2 Quae causa suit, ut idciri Chrysostomus recitat , Apostolum occidendi . Sed maxime N ronis animam perculit Simonis casus. Cum
enim is in Aula Caesaris, quippe Magicis artibus addictissimi, praecipua gratia floreret , jactassetque, se palam in coelum avolaru tia fua Usi quoque in supplicium verterant Praeter haee, inquam constat ex Pilati Epistolis, quas officio ad Principem dederat , & ex publicis Tabulis, quibu&singulorum
annorum gesta commendabantur, ei adeo
Christi Domini Divinitatem persuasam fuisse, ut de Christo inter Deos referendo ad Senatum deserret, ut Egesippus, de Eu-sbius testantur, ac praesertim Tertullianus
in Apologet. cap. s. ubi: Vetus erat Decre. tum , ne quis Deus ab Impera. ore consecrar tur , nisi a Senatu probatus. Facis , Me ad causam nostram, quod apud vos de humano arbitratu Dioinitas pendet. NU homini Deus placuerit, Deus non eris; iamo jam Deo ' platas esse debebis. Tiberius ergo , cujus Iempore nomen Obr Ianum in Mundum Intravit,
a rentiata sibi ex Syriae Palaesisa , quae illis
'Patem Uius Divinitatis revelaram, detu.
xa ad Senatum , eum praerogativa Ddfragii fui. Senatus, Inia lase non Probaverat, res
134쪽
iaturum , idque molitus esset , Caesare , Populoque Romano novum Icarum spc-ctante , jainque in aera levamur , subito
Petri Apostoli precibus in terram dejectus est , collisu: ine , & ipsum Caesarem sen-guine aspersit . Audi Suetonium in Vita
Neronis : Icarus primo satim conatu iuxtae uiaeulum ejus decidit, is um3 eruore resser.
sii. Eadem habent D. Chrysostomus Orat. 11. Arnobius, Cyrillus, Epipli ius , Augustinus, aliique passim. Estque not tu dignum, quod Nicephorias Lib. 1. cap.
s. his verbis narrat: ni ex populo, qui an
rea Simonem divinos risurpantem, honores laudii, us celebrisverant, subit. ita prostratum via dentes ingenti, elarat; voce et Unus es ma- gratis Deus , acclamant , quem Petrus , O Paulus aperte, O elare praedicant. Iocus , in
hodiernam que diem Simonium vocaIur. Ne- Ust aurem certior facitis a Petro , Paulo SA monem Pere tum esse, vet mm iuidam pedibus sursum versum in crucem egῖt, Paulum mero gladio occidit. Ferunt autem Paulum
Neroni antea te satum esse, se illi seruio a caede sua die vivum se repraesentaturum . Vuod ubi es factum , in eo emationem illum conjecit . E. ι cism Is monem Paulus ita iιι pro dixerat , certo , vere Illi ais dem libere chrisum verum esse Deiim prositetur, neque veramsalutem in alio, gnam IESU nomine
esse Uendit. Ita Nicephorus, additque Baronius, hanc causam fuisse, ut dicro incluperculsus mitius in Christianos ageret. Pater ergo ex hactenus dictis, ctiam Romanis Imperatoribus multifariam provisum este , ut salvarentur , idque lon a deinceps Romanorum Principum scrie
ostendi possct, quibus, & Martyrum sanguis, & invicta constantia , G prodigia sine numero edita , & Apologiae, quas Clisistianae Religioni muniendae , & illustrandae voce ac scriptis mira eloquentia vulgabant; haec, inquam, nihil aliud pro
secto erant, quam continuae coeli voces , quibus ad veritat cognoscendam inVitabantur. Sed dulcedo illa omnium vitiorum , qua si Christiani essent, carere opor-tclx z. cis it , ut etiam agnitae veritati re- , aut saltem ne agnoscere vellent,
acn quo oc talos laci claudere dormiendi cupidine , quam aperire , & expergisti 'Caeterum post iram vidimus, Dcum etiam Tiberio, ac bcrcni pessimis omnium t propitium luisse, nihil opus est, alios Im. Peratores ad) ccre; quis enim suspicari posisit, inum alicui dosuisse, qui non doniit Neroni t dicino isto pejor , nemo indignior, nec tamen descrius; nullus ergo timendi, aut desperandi locus etiam Ner ne adjuto. Nd postquam de qtia tuor M narchiis disputatum est, jam ad striem an
Mno Mundi ii Assyriis Sardanap Ius ultimus antiquissimae hujus Monarcniae Rex imperavit omnium, Motquot unquam fuerunt, Principum longe corruptissimus. Quippe non idolorum tantum cultui addictus, verum etiam adeo in libidinem , &voluptates cssusus, ut inter Scortorum greges muliebri habitu, muli bri gessit, vultu que sucis, & coloribus picto purpuram neret, ει omnes foeminas mollitie , luxuque anteiret, epitaphio post se relicto, ut ait Aristotcles, bove , non Rege digno, videliacet: Ede , bibe, lude, post mortem nulla voluptas . Et tamen, quis crederet 3 ne hunc
quidem, civesque Ninivitas excmplo Regis sui fasitios minos Dei clemcntia destituit . Primo enim missus ad eos Ionas quod hactenus nunquam factum, ut Propheta ad Gentiles mitteretur in qui cos metu imminentis iviniae ad poenitcntiam provocaret . Secundo tanta tamque essicax giatia, & Regi, & civibus data, ut non solum ex animo Poeniterent , verum etiam absolutissimum
poenitentiae exemplar toti Mundo proponerent , dignumque, ut ab ipso DEI Filio ad imitandum omnibus conamcndarctur . Caeterum , & Rege, & populo in antiquam licentiam, di flagitia ruentibus, non tamcn cessavit Deus monere, missis Ninivem Nahun Propheta, & Tobia , quorum exemplo, S: Vcibis ad veri Dei cultum frugemque meliorem traherentur; sed cum n unil proficerent omnia , Sardanapalus occi sus, imperium Asyliorum extinctum, Ni. nive subversa est. Si ergo Sardanapalus i terrogaretur, quid aliud respontii rus esset , quam quod in si initi causa respondit Pharao, justus es Dominus . ego an em , O popuIm
135쪽
Anno mundI Ante Christi Nativitatem vigesimo nono regnare in Judaea Herodes cepit, quem alii Idumaeum, alii Ascalonitam faciunt , cum utrumque fuerit . Nam ut ex Eusebio Lib. i. Histor. Eeel ast.
cap. s. re Iulio Africano apud eundum Eusebium constat , Avum habuit Herodem quempiam Sanctus Ambrosius in capite Lucae Jerodulum vocat Ascalonitam se vum delubri, quod Ascalone Apollini lacrum erat. Hujus filius Antipater fuit , qui admodum puer a latrunculis Idumaeis abductus ex gentili proselythus sectus est , sacrisque Judaicis imbutus: Sciendum enim
in , Idumaeos integro fere iaculo ante Regnum Herodis, cum a Ioanne Hircano Iudaeorum Pontifice, ac Rege edomiti essent, abdicato proprio Gentis Idumaeae Deos quem Corem vocabant I Iudaicos ritus , ac Heligionem amplexos csse, ut narrat Josephus Lib. I s. cap. II. Ergo Antipater cxservili modicaque tortuna variis artibus, ac praesertim militari in magnam potentiam evectus Herodi secundo genito Galilaeam
curandam dedit; quippe Hircano Iudaeo
rum Principe ignavia torpente. Idcro. cs ergo purgata mox latronibus Provincia gratiam populi, ac praesertim a Romano Syriae Piaende iniit, a quo ctiam Coelesyriae Praelectu iam pecunia emit, retinuitque auctoritate, & Imperio Cassii, qui Julio Caesare interfecto AEgyptum, & Palael linam tenebat . Ac postea Romae in Senatu Augusti, & Antonii favore Rex Iudaeorum d claratur , Antigono quod a Parthis Regnum accepisset, inter holles, & in ordinem redacto . Utque minori invidia rerum in Iudaea potiretur , Mariamnem duxit, Alsa. monaeorum, seu Machabaeorum familia natam . Inde expuanata Hierosolyma . caesoque Antonii julsu Antigono ultimo Iudaeorum Principe Regnum occupat , firmatque Stirpe Regia, totoque Senatu, 'uem magnum Saraedrin vocabant , mori coacto . Hic ergo Herodes ille est alienigena qui p. Pe paterno genere Ascalonita, & Idumaeus, materno Arabs P in quo juxta celebre Iacobi vaticinium jam instante Messia Sceptrum Tti. dae, hoc est, potestas judicandi regendique Iudaicum populum plane. desecit. Hacte.
viii cnim quamvis aliquoties Judaei aut Per. sis, Graecisque, ac praesertim AssyHis tributarii egissent, aut etiam in captivitatem abducti essent, proprios tamen aut Reges , aut Duces habuere, a quibus regerentur , ut ex Historia Susannae, ac Esdrae patet rac praesertim ex Libro . Regum capite ultimo, unde constat, tempore Babylonicae captivitatis Iudaeorum Regem sui si Ioachimum, eumque ab Evilmerodaco Regiis honoribus cultum e a captivitate vero mox
Zorobabel Joachimi Nepos, aliique Duces usque ad Machabaeos imperarunt. Et licet Machabaei Stirpe Levitica nati essent r. Machab. cap. x. iisque ad Herodem usque , hoc est annis centum sexaginta quinque I daei paruissent, semper tamen Sceptrum ,& Ducatum penes Judam fuisse dici potuit; tum quia nomine Judae totus populus Judaicus, praesertim post Babilonicam captivitatem appellatus este pauci enim illi , qui ex aliis Tribubus rediere , omnes in unam Tribum Iudam cooptati insitique sunt , & ideo Μalachiae q. vers. . O I. Mach baeor. I. vers. s. Iudas pro omnibus Judaeis accipitur, totam Palaestinam incole
tibus: ti m quia jus elisendi , habendi quo Regis a Deo Iudaicae Tribui, ac Stirpi Davidi attributum, confirmatumque a P
pulo post schisma decem Tribuum transferri non potuit, scmperque pencs Iudaicam Tribum mansit , ad quam etiam Urbs, MRegia Metropolis Ierosolyma vidclicet pertinebat. Tribus ergo Iuda Machabaeos Religione , ac virtute militari instencs sibi in
Duces elegit , sit videre est Machabaeor. x xs. O r . Sicut er*o Imperium penes Ro
manoS erat, quamvis non Romanum . sed
Thracem, aut Hispanum Principem etcgis sent, & Regnum penes Polonos, quamvis Gallum, aut Transilvanum, non Polonum
ad Rcgnum vocassent ; ita de Tribu Iuda
sentiendum est; ut taceam Machabaeos materno genere ex Tribu Juda oriundos suisse , quae saepe cum Levitica Tribu conjugia miscebat , quod aliis Tribubus vetitum lege erat. Quod vero Scaligcr , paucique alii Criticorum velint, Herodem non alienigenam, sed vere Iudaeum suisse, quod videlicet Iudaicam Religionem ampi cxus , sicque capax Imperii esset , vix resutationem meretur. Sicut enim Persa, aut Indus , qui
136쪽
qui Christianam fidem in Gallia , aut Hispania suscepit, non ideo desinit Posia, aut
Indus esse, multoque minus Jura Galloi una, aut Hispanormia consequitur, cum Re gio animum, non statum politicum , aut patriam mutet : Ita Herodes suscepta Judaeorum Religione, non ideo Allophytus, &Alcalonita esse desiit , nec 3n ad Regia ualsoli Tribui Judaicae destinatum, sed bello ,
tirannide, ac Romanorum 'otentia pervenit . Imo Proselythi ne in Syncdrium quidem , hoc est. Senatum admittcbantur, quanto minus in Regnum, & ideo Patres omnes
Herodem alienigenam suisse tradiderunt; &quod pcxcipuum est , Josephus ipse rerum
omnium , quae tunc gerebantur , optimc conscius id ipsum disertissime tradit Lib. i . Antiquis. dap. II. O 27, 23. O lib. I. de Bello Iudaico cap. Hic ergo Herodes Ascalonita merito inter pessimos mortalium semper habitus est , Nam ut libidines, rapinas, perfidiam, Sacrilegia, tyrannidcm,& alia taceam, crudelitatis inexplebilis, & immanissimae fuit, ut optime de illo dicas, quod olim de Tiberio . Lutum extitisse humano soni uine maceratum . Totam Machabaeorum Stirpem semro delevit . Copnatos, Uxorem, Socrum, Patruum, filiosque sustulit . Jam moriturus promiscuam nobilissimi cu)usque caedem mandavit, ne lacrimae suo funeri deessent . Denique nihil ei ad summam crudelitatem
praeter micidium abfuit & Deicidium
qumpe voto commissum est, jugulatis quatuordecim infantum millibus. Meminerunt hujus caedis non tantum Sacri Scriptores , verum etiam Ethnici, inter quos Macrobius
lib. I. Satur l. cap. 4. ctim audisset Aregusus, inrer pueror, quos in Syria Heredes Rex Iudaeorum intra bimatum iussir inter';.siliti,nquoiue eius ocessum esse , ais r mellias esse Herodis m reum esse , quam silium . Et tamen
hunc quoque sceleratissimum omnium, Τί cui nemo mortalium quidquam boni precatus estet, Deus quoque clementissime vocavit tribus ex Attuopia, Arabiaque missis ad eum Regibus, a quibus edocctatur adventum Messae inditio novae Stellae . quae illos tanto tempore , & Per tot spatia terrarum prodigiose duxerat.
Anno Domini, Valens fratris sui
Valentiniani permissu Imperium Orientia adiit, siritque hujus Imperatoris memoria semper Ecclesiae funesta obhaereζm Arianain toto orbe promotam, qua nulla crudelius, majorique damno in Religionem grassata est. Episcopos in exilium pellere. Ἀ-clesias incendere, legatos orthodoxorum flammis absumere , omnia vastare, Valc tis facinora, & Victoriae erant: idque tanto furore, & barbarie actum, ut ipsi gentiles , praesertim Themistius Philosephus monerent, dainnarentque, Populus vero nihil fiequentius, magisque clamaret, quam incendium , regum Valenti, & eventus voto respondit . Is in Gothos exercitum ducens, Isacium Monactum obvium habuit , qui sit Theodoretus narrat lib. 4. ca P. 3o. Γ-bera voce Valentem increpans r Quo, inquit , proficisceris Imperator, qui auxιDo Dei.
contra quem bellum geris , prorsus destitutus est Desine rubellum remo eum facere, o lase bellum tantra te commotum se bla . Re de gregibus Optimos pastores, vialoriam reportabis. Quodsi omnibus his neglectis, be lum fuscipias, neque lase reverteris, O Geν- citum amittes. Imperatore velut saluum aD pernante, ac aliquantum progresso I it rum Isacius occurrere, eademque minari . Sed neque tunc auditus, alio itincre Valentem tertio asgreditur, quo primum turbato, quod aliquid humano majus suspicar tur; dcinde ira incenso, Isacius in vicinam foveam luto spinisque horridam mittitur . Sed inde ope Angeli expeditus, quarto Volenti se offert, vultuque flagrante, ac manu in staenum injecta eadem repetit: Nee ,
inquit, reverteris, O exercitum , teq; insuper perdisum ibis. Cui Caesar: Reυertar, orte interficiam, falsae o praediorionia poenas abs
te repetam . Et Isacius : Eneca , si 'M ID me dixisse deprehenderis. Ita discessiim, ac paulo post ins inliciter cum Gothis pugnatum, Romano exercitu suso, Valente in
fugam acto, ac postea in proxima domo , tua se abdiderat, flammis absumpto. Iamicant mihi, qui de clementia Dei durius sentiunt, quam oportet; quid, inquam , excusando Valenti superluit; aut quid amplius exigere a Deo potuit, ne milii miret φMonuit mr Basilium Episcopum Caesaree sem, qui miracula verbis adiecit, ut essca.
137쪽
cius movetet; monuit per Trajanum insignem bello ducem, cu)us egregia sunt illa
ad Gesarem verbat rion ego Imperator via
destissum , sed in is se prodidi ii victoriam , qui
contra Deum pugnare non definia rara'e ejus auxiliam Barbaris eoncilias . Monuit per
Gratianum Augustum , qui repetitis nuntiis non cessabat rogare , non prius signa conferret, cluam sicum copias junxisset . Monuit denique per Monachum compertae, vulgataeque Sanctitatis, & ideo dignum , cui fides haberetur; Nec una tantiim, sed multa importunaque monitione: periit ergo Valens, quia perire omnino voluit, Deo
quamvis, ne Periret, Omnia moliente; voluit ergo Deus, vocavit Deus , pulsavit mus , opportune , importune institit Deus , sed noluit Valens. Idem de aliis peccatoribus dicas , quibus auxilia dantur non aeque omnibus nota , iit Valenti ; at certe nunquam parca, & semper valida Anno Domini 63. cecidit Julianus Imperator Apollata coelesti manii, ut ab omnibus creditum est, interficius. Nolo illius flagitia, Apostasiam videlicet, secrilegia , tyrannidem, immanitatem, beneficia, adeo
ut evocandis manibus, futurisque cognoscendis puerorum, imminariimque cadaveribus quorum viscera strutabatur ) ac
sanguine caveas implerct. Haec, inquam , quippe comperta silentio transiuit tam . Illud tantum comta morabo, quanta Deus
benignitate, quantaque patientia laboraverit Principi tam scelerato , suaeque Divinitatis hosti ad mentem, ultimoque exitio revocando . Ut enim taceam Gregorii Naaian reni, Basilii, aliorumque Sanctissimo rum Episcoporum curas, de monita , ac praelertimn ani sestis lana de Coeso prodisia, quibus continuo pulsabatur, Sacerdotibus videlicet ad praesentiam Christianorii in si i-bito collabentibus, statuis Caesaris, quas in templum collocarat , fulmine deletis , globis fiammarum e terra prorumpentibus , clim templum Jerosolumis reparare moliretur , crucibus in vietimarum extis sacrificanti ostensis, & trecentis aliis. Quis vero non stupeat Dei bonitatem , cum ista nil proficerent, voluisse illis i 'sis incantationicus, auspiciis, malitque artibus, de sacrifi- eas, quibus Deum irritabat, ad eum monendum , rctinendumque uti, ne in exitium rueret ἰ Audi. quid de illo Chrysostomus, Ammianus, ali que scribant , cum ultimam ejus in Persas cx ditionem narrant. Vcrba Chrysostomi sunt teliis oculati cratione in
Gentiles i Quia autem Imperator fulminec quo Dathnitiatim templum conflagraverat Irere .s non fuerit, causam reperies ex eodem bonitatia . edi benignItatis DeI fonte manantem. 2 eque Meselum , neq; primum virtutis
fuaesignum chripui dedit, sed, o alia item
multa hoe is se non inferiora, quae in is sis ea-srii, tum quae in urbatis evenerunt, hujusmodi fuere , ut vel saxeam animam flecterer ent: nam quae edebantur miracula rex sese
talia erant, ut ad es m , qtii ea cernercrax emendationem aliud alia non egeret. Ammiamus vero: calendis Ianuariis ascendente eω gradite Genii templi esacerdotum consortis quidam exter7s diuturnior , nullo pultante , repente concidit , animamque insperato casu efflavis Et iterum: Iisdem diebus nuntiatum es Iuliano per litteras Romae super hoe bello li- μοι Sibilae consultos , usis erat, Imperatrem ea anno discedere ἁ limitibus suis aperto prohibuisse responso. Et iterum: Quiera no
cte emensa, mane iumentum qua veheretur ex
usu poposcit, oblatusqή εἰ equus , Eablonius nomine , ictu torminis confiernatus , dum dolorum impatiens volvituν , auro , lapillisque ornamenta disiacta compressit Et iterum lita
2 . Complurcs hostias Marti parabat ult ri, & ex Tauris pulcherrimis decem ad hoc perductis nondum aris admoti voluntate sua novem procubuere tristi si mi , dccimus Vero, qui defractis vinculis aegre reductus est, mactatus ominosa signa monstravit a quibus visis exclamavit indignatus acriter
Julianus, Jovemque ic status est , nulla se Marti jam sacra facturum. Et iterum: Cum nihil humani proficcre ni sensus diu fuctuan tes, & dubii, extructis aris, caesisque hostiis consulta Numinum sciscitabamur; sed extis inspectis, nihil certi respondcbatur . Ac tandem lib. 1s Ipse Julianus ad sollicitam, suspcnsamque quictem paulis r protractus, cum somno, ut sol ctat, dc pullo
ad aemulationem Caesaris Iulii oscurae noctis altitudine sententiis cujusdam Philol ophii eineretur, vidit squallidius specicin illam Genii publisi, quam, cum Imperium adirct,
138쪽
eonspexerat in Galliis, velata cum cornu- eo pia, per aulaea tristius discedentem. Re. Iictoque humistrato cubili, adulta jam n cte Numinibus per sacra depulsoria supplicans, flagrantissimam sacem cadenti senilem aeris parte sulcata evanuisse existimavit , horroreque perfusus est, quod tam aperte minax Mariis apparuerit sidus . Conlasti mergo ante lucis primitias Hetrusci Auruspices accersiti, consultique, quid astri specimportenderet nova i Vitandum esse cauti ilia me responderunt, ne quid tunc tentaretur, orabantque saltem aliquot horis profecti nem ditam. Cum ergo Julianus nec Per Sanctos Episcopos, nec per miracula, nec per Daemones quidem, & impiissima facra monentem Deum audiret , justissime tandem permissum est, ut accepto, nescio cujus manu in pugna vulnere vitam finiret .
Audi Tneodore tum Lib. 3. cap. 2 o. Exim proviso vulneratus Martem inciliabat, quod
auxilium minime tulisset; Apollinem, quod 1alsa vaticinatus estet , Jovem fulminantem, quod in filum intersectorem sulmen non tor. sisset. Feruntque porro simul ac plagam a ccperat , manum protinus sanguine imple. viile, illumque projecisse in aercin , ac dixit se: Vicipi Galli e . Nicephorus proiecto in altum sanguine exclamasse his verbis dicit: Saturare diaetareno. Cui hanc Cata. stropheta tertimque seriem consideran. ii , non continuo in mentem Ycniat veris lime a Dionysio Arcopagita dictum es.se i Deus etiam a se
Orationem etiam peccatoris , cum illa petit , qua ad vitam et emam consequendam necessaria siunt, feminper exaudiri, sicque in peccatoris potestate esse , etiam gratiam fialam efficacissimam , ct triumpba tricem orando impetrare .
ierismoniis ex unitur . II. Qia ratione vUuntas humava praeter
objecti propositionem a Deo plasi
iuvetur , ae etiam Promove tur .
III. Orathnem efficaci simum, eertesimum que medium esse , ouo etiam peccaiores fratiam illam specialem , aesriumphatricem a esui possur, ubi distinctis peccatoris ad bonum c-nantis , edi non conantis. IV. Pruatur ex Sacris Lineris, iuxta Pa trum existianem. V. Ac etiam ex raIione .
VI. Qua ratione sint intelligendae Seripi ra , cum dicunt, non exaudirime.
UT quae dicturi sumus, intelligas, simul
que liquido constet, quid sit illa eiscacia , & energia gratiae triumphatricis, quae dii ficultatem omnein expugnat, allius Oritenda res est . I. Sciendum igitur, naturae humanae innatum esse quoddam, intensumque, ac streperpetuum gaudendi desiderium : quod enim in appetitu senstivo , brutisque animantibus delectationcm , hoc in homine ,& appetitu rationali gaudium vocamus . Cujus quidem rei, ut notat Aristoteles, superfluum est, causas quaerere, tum quia per id notae lant, tum quia pii mae causae siu-stra alia causa inquiritur: at talis est dele.
139쪽
satio, &gaudium , nam si ex mercato quaeras, cur velit navigare 3 respondebit , ut India, teneat ἐν cur Indias petere t ut aromata , & margaritas comparet , cur illa comparare 3 ut cari iis .in Europa Vendat : cur carius vendere 3 ut dives fiat icur dives sic ri ut bene sibi sit : cur ne sbi este 3 ut gaudeat , laetamque vitam astici cur laetari , & gaudere t hic t cebit , putabitque , id stulte quaeri , cum
per se notum sit, nullamque aliam cau- iam habere possit, quod omnium humanarum operationum est prima, de ultima causa; sicut enim nemo hominum est, qui non velit , ne sibi esse; ita nemo, qui non Velit gaudere : hoc enim ex illo sequitur. V lunt alii hoc delectationis, & gaudii perenne desiderium infirmitatem esse ex culpa ori ginali natam, sicut infirmitas Leonis est , semperiebri, sitique ardere . Alii ex densa quadam, tetra ille fuligine cor humanum obsidente, quae nisi dilatatione cordis vcntiletur , evoletque , hominem suffocci ;hanc vero dilatationem gaudio fieri, ut experientia testatur, docetque eleganter Sanctus Thomas r. 1. quaesi. a. aenicul. i. Alii, quod voluntas non possit latis sortiter, intenSeque velle, quantum videlicet ad op
randum sussiciat, nisi movente aliquo deic-ctabili ; sicut nec oculus satis videre, nisi movente aliquo lucido; nec intellectus satis firmiter alientiri, nisi movente principio aliquo evidenti: hoc ergo esse bonum delectabile voluntati, quoa venatico cani
odorem serae, quo 1Olo inter tot alios aromatum , storumque odores ad insequendum, currendumque abripitur , eism id , quod
agendum es, ceperis non latera , ns etiam delectet, O ametur: non agitur, nun βμβι-
situr, inquit Augustinus, Libro de Spiritu , N Litici a cap. 3. Sed vera hujus rei causa est , quod hominis voluntas velle non possit, nisi aliquod bonum: consecutio vero boni causa est gaudii, ut videre eit apud
S. Thomam I. i. gr. ara. I. Sed cum Omne bonum creatum nullo modo satiare ,
aut implere possit infinitum hominis deside.
rium omuia enim bona creata guttaeta:
iuin sunt i inmensi illius boni, cc;as anima L pax est; gutta vero magnam fit. o non favi ἔ, sed potius auget) hinc cit perpetuus il te gaudendi aestus, voluntate alia semper 'di alia cupiente, & in orbem eunte , cum nec obtenta satient, & in novis meliora 1 rentur. Audi Augustinum Lib. 4. Confessi
cap. ii. Ecce illa discedunt, ut alia succedant, O Omnibus suis partibus constet infima universitas. ...'Muidquid per carnem sentis , in parie es, o Ignoras totum, cujus hae partes sunt, dilectant te tamen : sed si ad totum comprehendendum esset idoneus sensis, vellet, ut transiret , quidquid in praesenti exsit, ut m agis tibi omnia placerent; nam, O quod loquimur, audis , O non vis utique stare Dilatas , sed
transbolare, ut aliae veniant, o totum a dias a plias enm delectant omnia, quam sin
gula, si possisnt sentiri omnia . Vide etiam
Angelicum Doctorem I. I. quo 32. art. Σ.
ubi ostendit, motum esse causam delectati nis. Ex hac etiam gaudendi cupidine sequitur, ut cum voluntas habere vera bona non possit, quibus gaudeat, fallacia vel imaginando, vel sperando fingat, co scru m do, quo cum Impcratorem videre non Iicci , eJus tamen imagine, aut statua delectamur; & clan dormienti palatia , convia via, de lata occurrunt , si expergiscaris , somniare iterum cupis,ac jucunda illa, quamvis ficta redire. Sic in theatris nemo ignorat, salia esse, quae luduntur, & tamen placent. Idem de bonis speratis a ista enim cum absentia sint, & incerta, multo majorem Iibertatem animo relinquunt , ea sibi persit dendi, fingendiq; quae obicetent; de cum Omnia simul, ac vehit densato agmine speranti occurrant;inulto saepe, sortius'; animum mo. Vent , quam praesentia, δύ exhibita, quippe plerumque aut minuta, aut infra Votum; ut revera mortalem vitam aestimanti appareat,
plus speran to futura, & falli; quam prae,cntia , di vera possidendo homines laetari. Vi.
de S. I liomana t. z. q. t. a. s. Caeterum non tantum de corporalibus,
verum etiam spiritualibus bonis gaudium esse , imo illud longe majus, de intensus nasci , dubium non est , id tre e m-rientia patet u quis enim non malit caecus, quam brutum esse , hoc est oculo , qualia
intcnc tu carere: at oculos corporeae , intellectiis spiritualis delectationis instrumentum, de minister est; quod vero plures co
porcis delcctemur, vitium est, non natura.
140쪽
vide S. Augustinum Lib. t . d. citatin Dei
ubi: S i comparentur del. Tationes intelligib tes s risuale, delectationibus sensibilibus eo poralibus, se feennuum se , simpliciter ι
suendo deleelationes spirituales sunt majores . Es Me apparet secundum tria , quae requiruntur ad delectationem , scilicet bo- bonum onjunctum id euI munitur , o isto oriunctio 1 2 ain i sim bonum spirituale es majus , quam corporale bonum ,
O est magis dileisum , eujus signum est ,
quod homines etiam a maximis corporalibus voluptatibus ast nent , us non perdam
honorem , qui es bonum intelligibile . S militer etiam ipsa pars intelli liva es mul-ro nobilior . O magis cognoscisiva, ' mea sensitiva, conjunctis etiam utriusque ea
magis intima, magi ue p.rferia , o magisyrma. Intimior quidem , quia sensui Dis
circa exteriora aeridentia rei, intellectus vero Ponetrat Qque ad res Gentiam . PerseoIior
Aratem, o uia comunctioni sensibilis ad sensum ivngiiur motus , qui es actui imperfectus I unde O dele lationει fensibiles nonfun-
rotaesimul . sed in eis ali uid pertransit ,
alliuid expectatur consumandum , Mι Pax sin dilectatione ciborum , O sonorum : sed in-μuisibilia funi ab iso motu , unde delecIa- Iones tales sunt 1Mae simul. Es etiam sirmior , quia delectabilia corporalia sunt corruptibilia , O cito desierunt , bona vero sitria rualia sunt laudirruptibilia, ct ideo dicis Phia
Iosephus Io. Et bicorum capita 7. 3. quod maxima deis. Tatio est seeuudum operationem
Vientiae. Cum ergo tanta sit hominibus gaudendi cupido. ut malint non vi VCre , quam vitam dzgere omnis prorsus deicet tionis experiein; sicque tota se ali ill
ccbra sit dulcedo, & oblectatio peccandi :tota vero dilui cultas virtutis , quod non delectet; hinc est, ut juxta conflantena , ac millici repetitam S. Augustini sententiam, tota gratiae triumphatricis virtus, Nelficacia in eo posita sit, ut o lentat , &deleelet, sicque peccandi dulccdinem alia , majorique dulcedine vincat . Infinitus lim, si omnia ex Augustino producam; unum tantum, alterumve iusticiat: Nam Lib. I. ad Bonifacium cap. s. lasa est, inquit, cui
Oriter , veracheriua cautatur a pravenisti enm in benedictionsus duleia nis a ter quia hie a xius intelligitur, quam Ipsa eupiditas boni,
tunc enim bonum concupisci inelais, e m duucescere incipis . Ergo benedictio dulcedinis es gratia Dei, quam in nobis , ut nos delectes , O cupiam ι, hoe es , amem s , qMod praeeipit nobis, In qua si nos non praeve uir Deus . non solum non persicitur, sed non inchoatur ex nobis. Et in illa Ioan. 6. Erunt om ιι es docta
Ies Deἰ. Vadere, quomodo trahat Pater , d cendo delectat, non necessitatem imponendo ;Mee quomodo trahiς r erunt amnes docibiles Dei, trahere Dei est. Et Tract. 26. in Ioan. Magna graria commendas Io , nemo venis ad Patrem , nisi tractus quomodo erga v luntate credo , si frabor φ ego dio ror rum est υοluntate , etiam voluptate traheris ; quid est 1, a, voluntate ι delectare in Domina , o dabit tibi petitiones tardis tui . ea quaedam voluptas cordis , ciui panis O eis en III. ealesiis . Porro si Poeta dicera Ilauit i trahis sua quemque volupias I Manecessitas , sed volupras , non obligatis , sed deleti viis I quantii fortiar nor dicera debemus , trahi ad christum, qui deleeIMur verItate , detectatur beatitudine , delectaturitaIlia , delectatur sempiterna vita An vero habent corporis sensus voluptates suas . O animus deseri Μr a voluptatibus Dis
si an mus non habet voluptates fruas , unde dicitur : Torrente voluptaetis deliri rum uarum potabis eor , quoniam se
pud te si fons vita Pa amantem .da deiῖderantem , da in ista folii redisereregrinantem , atque, ent m , o fonte, sterna patriae suspirantem , da talem , Oseii, quid dicam si autem frigido uiuar .
Iaixi Christus a Patro Quid enim seriiὐι desiderat anima , quam veritatem Et Lib. I. contra Faullum cap. 18. Si enim nihil Glactaret illisItum , nemo peccaret. Et Ser .