장음표시 사용
31쪽
tibus. Voluntas vero, qua decruvit, ne hoc stituit, si gratiis a se coplosissime oblatIs uti ipsum Regnum obtineres, nisi velles, de me- nolint, iisque in finem usque pertinacissimErereris quodq; spoliare te illo volucrit, quia obluctentur. Haec voluntas,ut monui,condi. praevidit, te operari, & mereri nolle; lux in- tionata est,quia supponit insuperabilem Pec.
quam, voluntas conditionata, & conse ive is di- catorum contumaciam, ac finalem ian onbci debet, quippe ex praevisa voluntate, ar- tentiam. Et hanc vocamus voluntatem Gn-bitrioq; tuo pendens; quod Thzologi nostri se uorem. seu voluntatem Iustitia, quia non aliis te inis voluntatem intentivam. ccxin immediate i motuve proprio a Deo prosic cutivam appellant . . scitur, sed ex Peccatorum protcrvia, obi Si tu vero solam illam, unicamque volun- tam veniam obstinatissime recusanti uintatem de se efficacem in Deo dici velis, quae Potest utraque haec in Deo voluntas exem- effectum conlequitur;litem quidem de nomi- plo clementi illini Principis ostendi. Is claniae movebis, sed pessiune confusione termino- plures filios habeat , omnes magno amorerum rebus ipsis consules ; cenius is enim te complectitur, omnes paternae haereditati deminis, contundi quoq: rem iplam oportet ; stinat, & ideo clim civilibus, tum bellicis a ut si equo nomen Aquilae; aut Romae nomcn tibus per versatissimos Maaistros imbui cu-Nenphis imponas, nemo non inscrutergo rat omno denique regiu cibo, regio cultu, equum alas liabere, de Romam Nilo rigari. ac famulatu exornat; Sc si quem morbo asei Voluntas ergo de te essicax illa dicitur, qua si contingat, vitaque periclitari; dolet, ti- quis rem aliquam tam serio, impensequc in' mei, praemia mcdentibus spondet; non cu- tendit: ut illi consequendae validissima in ris, non expensis parcit. nihiluue non agit , dia, omnel vi officii sui Paries impendat, seu ut laborantem restituat. Quod si eorum albdeinde effectus sequatur, scii non iouatur ; quem audiat, defectionem parasse, sibique postquam enim omnes suas Partcs aliqui ex' bellum, ac mortem moliri, ac patriam igne,plevit, nec tamen effcctum obtinuit Iid non ferro vastare; non ideo primum in filium voluntati non ignaviae cupientis; sui, rebellem amorem ponit, nec continuo pr alterive impedimento imputari, adscribique positum mutat, eum honoribus augendi et debet. Ita in Deo res le habet: Si enim vjus sed eo Legatos, per epistolas, minis, pr salvandi omnes voluntatem considzr ; tam iniisque, ac reluctantem armis aggreditur , illa impensa. & eximia est, . ut junjur Udo victumque venia, & amplexu donat. Sive-
protestetur se nolle mortem Pec ris , sed με ro intelligat nec oblatam veniam ab eo reci- nieri uur. O vi t. Si efficaciam, de abun pi, tuae armis absistere, sed toti Regno perdantiam mediorum i pectes , tauIa zii , ut nitiem meditari. nullisque rationibus a se , etiam propria Filio non pepercerio, sed pro om- patriaque perdenda compesci posse tunc nIbus tradideVii Illum, O cum illo Omnia nobis enim vero mutato consilio , publicaeque donaυeris. Si denique cxamines, an omnes quietis causa pertinacem vinciri , ac per se
numeros, omnesque parteb Salvatori & Rc- tua custodia claudi jubet.; quod nisi faciat , demptoris expleverit: id tam plene, copiose- nemo non dicat Principis partibus defuisse , i que per actum; ut nihil exigere amplius ms ncc clementem in filium , sed ignavum inhv qiιid enim, inquis, de is cere vinea mea , patriam appellet. Ita prorsus in Deo; nisio non feei ς quae clim ira se habeant, arra abo quod quae in hominibus pluribus consiliis, te, quid voluntati divinae deest, ut quantum propositis, ac per intervalla fiunt; in Deo ex se est, eis clissima appellari non debeat i unum consilium, unum propositum, unum- αι essee ι -δευA. Esto; sta efficacia causae, que momentum c st; scdqiiod infinitate, ac quantum est de se, non ex dilectu, sed excin eminentia persectionis omnia illa complenatu , votoq; censetur, ut videlicet adco V ctitur , quae modo in Principe diximus .iis; ut nihil eorum omitas, quae fieri debent. Nam quia anima hominis una , eademque Quod si non esset, omnia lare vitae Christia- est, non ideo minus vegetat, & sentit , quamnae sundamenta corruent. aliae, innumeraeque plantariun, brutorum- Altera voluntas in hypothetica, &com que animae . Et quia aeternitas unicum lim
diuo O, qua Peu. Peccatorcs punire con- stam est; non ideo minus spatii, minuique
32쪽
Rmporis occupat , quam inii merae annorum , ac saeculorum myriades . Et ut Plinius notat libr. 26. cap. io. Panchios gemina , licet una sit , non ideo tamen
non ex omnλm aliarum gemmarum , colo
ribus eo at . Sic in ino, non ideo, quia ejus voluntas una , cadumque est , non omnes illas amoris , clementiae , justiti que partes complectitur . quas supra recensuimus . Et quamvis nulla sit in Deo, quippe immutabili , succciiio cogitati Num , ut modo istud , modo re mutata aliud velit, est tamen ordo , dc connexio Decretorum, cum, & illa sit maxima per sectio confusioni opposita. Sicut enim , quia Deus est substantia immaterialis, ideo cognoscit: Se quia cogo oscit, ideo amat. N quia amat, ideo providet: Ita quia est infinite bonus, ideo vult omnibus a lacon. ditis bene , & quia bene vult , vult nem Mem perire, & quia neminem vult perim , nulli copiosissima ad hunc finem media negat, & quia tandem videt, nolle aliquos oblatis mediis proficere, nullumque delinquendi finem facere; ideo vult punire, ne Julliatae suae desit. In quibus omnibus non alternatio, de vicis litudo cogitationum est sed ut dixi, ordo, de connexis, qualis esse in natura simplicissima potest . Vult ergo Deus, quippe omnium Pater, omnes h mines salvos esse, vult Regno potiri, vult haeredes scribi, idque amore non qualicumque, sed paterno, hoc est, omnium maximo , ac sincerissimo . Et si qui rebelles evadant ; non ideo propositum, & amorem
mutat; monet, rogat, invitat, terret, minatur, mittit ; prosperis, adversis urget , veniam pacemque offert. Et ecce tibi V luntatem Dei antecedentem , seu propositum amoris, omnes salvare sestinantis, Si vero nihil ista proficiant, peccatore omnem V niam , omnemque gratiam respuente; tunc enim vero succedit voluntas confritiens , ac
Propositum Justitia , quo ne officio Judicis desit , neque impunitate delicti licentiam
delinquendi foveat; rebellcm ad poenam ,& supplicium vocat, semper tamen affectu,& charitate Patris, nunquam in filii poena, etiam criminosi laetantis. Ea sere ratione , qua videmus pretiosissimas, & charissinasm.' es naufragii metu a Domino, de Me
calore jactari, invito tamen, de ad singulos jactus plorante: Sic Deus amat, etiam cum perdit , perdit tamen , ne Iustitiae naufragium faciat. Hinc illae voces lia. r. versa a. Matth. a . Heu consolator super inimicis meisi Ierusalem , Ferusalem , quaties v lui congregare silios tuos, O noluisti une ergo relin ueιur domus ves a deserta . Vides
hic delerentem , & tamen plorantem, j
etat, de gemit; sed hoc amori, illud Justi. tiae debet; periret Justitia, nisi plecteretur
culpa . Re igitur lic explicata , rationes modo audiamus , quibus haec ipsa , & eff-cacissima omnes homines salvandi voluntas magis, magisque demoni trabitur. Nam VI. Primo. Deus ex ilia natura est infinita Bonitas, infinitus Amor; ergo qua tum ex se est, omnibus bene vult, Omnes, que amat ; & consequenter nul lusu perire
vult; sicque si cui male sit, si quis pereat , id principio Oitinis mali aescribendum cst , quod est ycccatum , non principio omnis boni quod est Deus. Quemadmodum quia Sol ex natura sua lucidissimus est , ideo omnia luce, ac radiis implet, nihil vero renebris , limbrisque ahκrsit , & ideo quidquid umbrarum existit, illud non in lucem non in Solem, sed in corpus opacum luci oppositum referri debet ; ita , inquam ,
Deus , quia ins nitus amor est , omnes amat, &quia infinitum bonum est, omnibus bene vult; mala vero aliunde, quam a bono derivantur. Imo, quod bene obse vanduiu est ; non si litin natura boni , &amoris est, ut se aliis quo u i s modo communicet; verum etiam ut formam adversam expugnet, deseatque repugnantem, sicque non utcumque, sed cum trium o regnet ,
hoste que profligato. Quod praesertim I cum habet in agente nobilissimo, hoc est, copiosissime bono . Sic videmus , solem
non tantum , ubicumque micuerit, lucem omnibus affundere ; verum etiam Icnebras
pellere, & quantum licet, in sui naturam converter , ut in nube , in iride , in serulis, in auro , Femmisque cernere est , 'uae omnia sunt aliqua iplius Solis imitatio . Ignis quoq; non solum caleficit , verum etiam frigore, geluque soluto omnia sibi similia efficit, & in alium ignem convertit . Quod si aliqua obsistant, nec agenti cedant,
33쪽
ut noetua soli, adamas igni; non ideo ta- lis esset Deus noster , qualem isti concimen negari potest, ignem , M' Solem, quan- piunt , merito opponi ei possct , quod tum in ipsis est, conari, ut dotes , & pem olim Arminius Gernanico Caesari, cui nimsectiones suas ctiam resistentibus imprimant, gentibus copiis cinctus, uxorem abduxisseu
Idem de DEo sentias . .Cur enim hunc sh-. Egregium patrem 1 Magnum Imperatorem 1 Iiim ab omnium agentium conditione excludas, ut cum olimis .causa sunt litudinum
sui assectet , iple solus aut non velit , aut non possit, qui omnibus dedit, ut vellent,& possent 3 Vult ergo quantum in se est , omnes bonos esse, quia i 'le bonus est; vult omnes justos esse, quia ipse justus est r vult omnes s lices, & beatos esse, quia ipse loelix , & beatus est: & denique vult omnes stasmiles esse, quia id omnibus causis , ac praesertim praestantissimae , & nobilissimae ingenitum, Sc naturale est; noeipla Beati et udo quae est omnium operum DKI ultimus finis ) aliud erit, quam persectissi-ina creaturae cum Creatore similitudo, juxta illud Ioannis : Similis ei erimus, quia vDdMImus eum . sicuti est . Majus ergo prodi gium esset, Deum optimum, & ita licissi inum nolle, quantum in se est, aliquos itali.ces esse , quam Solem sui exortu alicubi noctem essicere, ignem paleat adiectum alicubi
Hi ne Stoicorum hallucinatio ostenditur, dicentium: Deum , cum nullius creaturae
indigeat, sibique sui sciat; nulli alioque di- Iigendae obstringi, sed pro arbitrio , ut supremum ineas dominium ostentet , neglia gere, Persequi, ac pei re eas posse , ut aucupo, N venatores cum seris, cum Prae da solent. Verum qui sic philosophantur . Tiberium aliquem, aut Neronem Dei nomine intelligunt, quibus nullum majus pintentiae , & majestatis argumentum videbatur, quam per strages , de supplicia in cives grassari. Perinde ac si nulla alia Deo ra. lio supersit , potentiam , de dominatum suum in homines comprobandi , quam illos perdendo , Domitiani Caesaris exemplo , muscas animi causa auro stylo figentis . At
vero quam non est Imperatoris muscas persequi . tam non est ini, homines perimere; quid enim aliud est homo ad Deum, quam musca ad Imperatorem Nihil ergo ad poetentiam Dei muscarum strages . Quod sita
Fortem exercitMm Quorum tot mantis unam
mulieri am abduxere. a Non emo potentiae argumentum est, perdere animas ,
sed servare; sicut nec praeli antissimi artificis frangere crystallum, scit sculpere: nec eximii pictoris delere imaginem, sed pinsere . Et ideo optime dicit Sapiens : Misereris
omnium Domine , quia omnia pote/ . Vides ,
ubi posuit potentiam 3 Non in vindicta , non in suppliciis, sed in venia , & in clementia. Imo, ut norat Aristoteles: lib. 1. Rhet. Maxime ob imbecillitarem nascitur irae. Et ideo mansucscere Leones, ac Elephantes videmus , nunquam tamen mures, & ves. pas. Sunt leges. inquit Ambrosius, lib. s. Hexam. caput II. 7 sn scriptae litteris, sed
moribus Imrressae , ut leniores ad puniendum sint qui maxima Nesate funguntur . Et Sanctus Hieronymus in Ita in cap. 2 8. Iranes opus Domini perdere , quos creavis r mnise peccantes per risum, o alienum ab eo, qui Salvator es. Nec minus eleganter Sanctus Augustinus Se . ros. de Temp. iam
nos tanto pretio redemit, non vuti perire, quos emit, nec enim emit, quos perdat, sed emit,
quos vis ces . Falsissimum ergo est , ideo Deuin salvari aliquos nolle, ut appa at , Dominus esse; citari potius dominii, & pintentiae argumentum cI, Parcere, scrvare , cum pollis delere. os, inquiunt. Deus nustius creaturae indiger , ct ideo non tenetur
amare. Imo quia non indiget, ideo amati; si enim amaret , quia indigeret , non is amor , sed quaestus , & paupertas esset . Tria ergo lunt, quae inum ad amandos Eo. minin provocant. Primὸ , infinita illius Wrlectio: Bonitatis enim propria est, se aliis quoque, utcunque capaco sint, communicare , more videlicet amnis , qui si modicus sit, intra ripas, de alveuin fluit ;si plenius, redundat, & omnia , quae esse climalluit , gramine , ac floribus vestit . Quam ergo Deus non potest non bonus, ac optimus esse: tam non potest non homines
34쪽
amare. Necessitas ergo homines amandi , non in homine, sed in ipsa Dei natura prin. cipium , ac sontem habet, & ideo perpetua , & universalis est. Quam rationem S.
Thomas r. contra Gentes cap. 7 . his ver
Olis quia non communicat, O tribuit, ut ali
quias I acerescat sed quia i um communicari est sibi renueniens , tanquam senti rinitatA . Deinde cum homo sit opus & factura Dei , non potest Deus non amare; quod ipse se- est, alioquin in artificis contemptum cederet odium operis quantoque praestantius opus, ac majoris pretii; tanto major amandi illud, de conservandi cupiditas, tant que sit projicias i aut inter vilia reponas, maior Auctoris iniuria: quidquid enim contra tabulam, contra domum , contra statuam dixeris , id totum in pictorem . architectuin, sculptoremque redundat. Hinc etiam tanta parentum in partus suos dilectio , &cura; ncc hominibus tantum . sed brutis etiam, ac rebus inanimatis impressa: quanta in parandis nidis, ciboque pullis quaerendo volacrum selertia Pelicanus sensui ne piscit: Aquila opposito eorpore a telis V nantium tuetur: Ursi , Leones , Tigrides in serrum , & mortem ruunt , ut catulos servent. Amant etiam Dracones , & Basillaei , qua genuerunc . Denique nihil tam
barbarum, tam saevum, tam rationis, viataeque expers, quod non suorum amore t
Fatur. Deus ergo, qui hunc ipsum amandi imperum rc bus omnibus impressit ; ipse solus non amabit , quae fecit Ipse omnium
artificum omniumque parentum solus erit,
qui operibus, qui filiis suis excidium malit,nm vitam i Eum solum & Dracones, &ilisci amore sunctabunt Plane iuditi a sunt illa, quae de Deo omnium opifice, o-
malam lue parcntum optimo vel cogite strux . Amat ergo, & flagramissime amat , quia Pater, quia Conditor, quia odium , dc contemptus operis in ipsum Auctorem trairec; sim; quam non potest se ipsum ,
tam non potest opera sua non amasse. Hanc rationem optitae Sapicns expressi e r tr. vircas. & a . Diligis enim omnia , quae fini . O nihil Ouini rerum, quae fetasti nee enim adians aliquid feci i , aut eo iiis ii paristi enim amnans , suta nas mi Domine , qui
amas animas. Vides Illo iterum . nihil e
cipi, nihil excludi, sed omnia diliai; dili
r vero, quia Dei sunt opera. Et simulo,rva, haec non deelcctis, sed de reprobis, Pharaone via licet, ejusque infidelibus p pulis dicta esse. Si ergo diligit Deus omnes
homines. ergo salvari, vult omnes , nulliunque perire; amoris enim est, amato M. ne velle, malumque nolle. Sciendum cumque est , hominem non qualecumque Dei opus, sed imaginem esse ; imaginem vero non penicillo, non auro, non minio, aut Appellis arte , sed Der ipsus manu consi iam, & in curiis anima longe vivacius Dei facies, ac pulchritudo estorescit, quam S Iis in Iride, &Narcissim sente, Iimpidaq; crystallo. Nullus autem odisse , aut a veilari potest imagincm ejus, qvcm amat; imo quo major diicelio, tanto impensus amplexu , . osculoque ima inis dolectatur, nec 1 tiari asperui potest. Quod si ex adverso imaginem conspuat , aut contumeliis assciat, signum tu odii est , & contemptus in
personam revolvitur; unde Senator Romunus castitis damuatus est, quod manum a
nulo, signoque Tiberii Caesaris insignem ad servilia protulisset. Cum ergo Deus sti sum infinito amore prosequatur, imaginem sui, hoc est hominem odii te non potest; aut si illum odio , & conremptui haberet , id ipsum in eum redundarer, cujus homo es gies. & adumbratio est. Hoc ipsum in
nuant illa Sapientis verba 11. ve . Ig. T
en in dominatis vistut A eum tranquIllitate iudieas, ct eum magna reverensia disponis nos .
Reverentia inserioris est ad Superiorem. aut paris ad parem : unde ergo Deo in creaturas, tantae Majestati in ancillam reverentia, nisi quia Dei imaginem rectat, imago vero , nouaciaque Principis non auro tantum, aut genimis t ut olim Alexander I-pi se jusserat vertim etiam cera , & Plu bo incisa fidem, ac honorem merentur; nec Augusti Legatum privata conditio venerabilem facit, sed quod Caesarem reserat. Deniq; praecipuum amandi homines incentivum saninis , ac merita Ridemptosis sunt . Postquam enim Christus humanam naturam induit , ac pro omnibus hominibus , nemine excepto , sanguinem fudit , Deus non utcumque , ac ut Puram
35쪽
naturam hominis animam intuetur , sed ut quit Filii sui sanguine redemptam , ejusque meritis dotatam , ac regni coelesti haeredem constitutam; sicqne licet inopria conditi ne sordidam , ac peccatricem , divinique amoris indignam; tanti tamen Advocati, &Mediatoris patrocinio inflanem. Amat e go illam non proprio, sed Mediatoris me rito nec quia dignam infinito Amatore, sed docuimus, sicq; non eorum pretio, sed in- quia Filio, quem infinite diligit, commen- tuitu, ac merito sui: Neque id infinitati, datam; ita videlicet, ut tota ratio hominem ejus masnitudinem dedecet: dedeceret enim diligendi non sit meritum, aut conditio Dei,
sed interpellatio , de Majellas Advocati . Quis enim tam grandis latro , &tam se plicio dignus, quem Iudex non absoIvat, siro Advocato Criarem habeati Ira inquit. Ioannes I. cap. 2. Filiori nisi, hae seribo vobis , ut non peccetis; sed si quis peccaveris, Advocasum habemus apud Patrem I ESUM
chrsum justum, O i se propitiatis est pro peceatis no is r O non tantum pro nostris, sed etiam pro totius Mundi . Vides, non aliquorum, non paucorum, non Electorem tantum, sed omnium Advocatum. Sicut ergo
nemo tam peccator, nemo tain reprobus
est , cujus causim non Uni nitus linis sceperit; ita quoque nemo eit, qui sperare veniam non debeat , quique a Dco non a dentilliinc diligatur , nullo quidem merito suo, sed magno Mediatoris patrocinio. Neroni in speculo, quod ex maragdo consecerat , Gladiatores spectanti, etiam vulnera, re sanguis in theatro pugnantium florida, ac speciola videbantur, non quod talia essent.1 d quod talia in Smaragdo videremur: Ita
nemo peccator tam sordidus, nemo tam seu
cius, qui non aliquid habeat, quod vehementer ametur, si Deus illum non in se ipso, sed in gemma ; hoc est, in Redemptore consideret . . Ergo , inquies , Deus nec Hiὸ hominaminimat, Me es umbram, folium , gratiami,
eramqἰ vanitatem J Atqui hoc indignum tan-
ra Maiestate, perinde ac si Rex alluis ad eati-ἐam , hortumq; colendum se demistas , aut amore ardeas et ili mae , ac rumcae Virginis , quae nihil habeat , quia cum forma , ac dignia rate amantis eo arari possit . Resp. Homianes a Deo, S libere, &necessario amari . Libere, quia potest creare, aut non creare ;necessario, quia postquam cieaviz, scrine: in orit Alaniano col, et epitari boniinri
ut non amet, cum amare si velle bonum: Primum aulcm , maximumque bo num , Se reliquorum omnium standamentum est, e . diligit ergo Deus , quo dies
dat esse, quae tamen necessitas, cum sit hypothctica, & conlae tiens voluntatem, nilii Iobstat libertati. Deinde dissit Deus homi nes , quatenus aliquid sunt Dei , ut supra si amando creaturas aliquid commodi ab isti
reciperet aut earum pulchritudine raper
tur, ut homines solent , id enim ad indi gentiam , di cupiditatem pertinet o At Dcus non supponit bonum, aut pulchrum, sed facit; nec in creaturis amat, quod est cre tum , se quod est suum: sicut cum Pontificis imaginem in tela veneraris , nihil indignum homine, aut praestantia tua facis , Iicet enim multo imagine nobilior , quia i mcn non telam, noli colores , sed Pontificem in siano, ac imagine colis ; ideo nemo id obsequium vitio vertet, imo verteret, s.
omitteres. Sic Deus nihil in homine amat Iuli opus, ac imaginem suam, hoc est , seipsumin speculo , & radio expressum . Si
crgo, ut ostensum est, inus omnes homine, amat, sequitur, ut omne S qu Le, quan tum ex se est, salvos, ac foetices esse velit: hoc enim est amare , amato bene velle, malumque nolle . VII. Meunia. Cum dicis , murre es quos tantum, non omncs salvos esse velle . sicque voluntate piopria, nullcque ad culpam rc sim tu alios ad aeternam vitam desti nare, alios excludere, quaero, cui Dei attributo hanc exclusionem xdscribas nihiι enim in creatis est , quod non in aliquam Dei periretionem derivetur . Quod crea vit ; Potentiae , O amoris est : quod vestit ,& nutrit; Providentiae: quod parcit : M sericord in t quod donat ; liberalitatis : quod punit; Iustitiae di quod in amorem sui r
pit ; inuenitae pulchritudinis': denique nihilisthuc derivat ut, quod non sontem, & v nam habeat in aliqua persectione, Denisue
attributo. aero ergo; cui cauis, cuia tributo reseras voluntatem illam insuperabilem tot millia aeterna loelicitate exclude ndi
36쪽
non nolle. Miserkordia i At miserentis non est, veniam negare, sed dare. Potentiae At, ut sit pra monstravimus , potentis est opus struere. non demoliri. Iustitiae t At Justitia supponit culpam ω causam prius in delicto, quam in voluntate Dei, ac vindicta Iudicis habet; si ergo Deus eos tantam exclusit, quos reos praevidit, quique perire, Quam renunciare delicto maluerunt, jam ad volun
tatem consequentem , non aurecedentem in
tinet , sicque non in bonam Dei, sed in malam hominis voluntatem reserri debet , Deo vitam, sed peccatore mortem , ac supplicium eligente. Nihil ergo est in Deo, cui
possis hanc priinam voluntatem non omnes salvandi attribuere. Frustra nodum in sci
po, de fulmen in hac Iride quaeris: non est indoles summi Boni, velle homini tannium
VIII. Terin Nemo quam plurima, di
opportunissima ad consequendum finem media adhibet, si finem ipsum non velit; id cnim amentis esset, aut alios ludere volentis. Quis enim balnea, sectiones, inediam, aliasque medicinas admittat, qui sanitatem nolit 3 Quis vineam plantat, colit, putat, de-Pampinatque, ea voluntate, ut vindemiam non colligat, aut etiam incendat 3 Quis v natur, piscatur, si praedam nolit 3 Cuin ergo Deus non Electis tantum , sed Reprobis etiam pretiosissima, ac sere innumera m dia paraverit, mandata videlicet, interiara , extemasque inspirationes, Angelicam cust diam, quod praecipuum est, i inguinem , moriemque suam, qui, inquam, haec media Omnibus voluit, acetiam dedit qui potuit finem ipsum noluit se' quorsum tot pharmaca ,& tanto pretio consecta, si noluit Ianari tquorsum tot vela, tot remi, & tam longa navigatio, si noluit ad portlim appellit plane nihil aliud hoc esse quam oleum, & operam perdere. Cumque nihil simile in operibus naturae. imis ne in hominum quidem qui biiucunaque negotiis videre sit,sacrilegum foret, in operibus gratiae, tanto illis superioribus, tantique momenti de Deo hunc ludum, α larvam suspicari. IX. maria. Idipsum efficacissime osten.ditur si illa consideres, quae immediate a divina voluntate proveniunt, citraque hominis arbitrium: haec enim omnia, quia solius
ini sunt, ordinatissime nulloque errore ad fines suos diriguntur Nunquam Ses suum cursum abrumpit , aut Ecclypticam exit . Nunquam Luna suum orbem non implet . Nunquam flumina alio, quam in mare ves vuntur, nec alibi finem currendi faciunt cNihil deest avibus ad volandum; nihil pi scibus ad natandum; nihil Aquilae ad pra dam iaciendam . Et bruta omnia, quamvis estiriant, & amem, nihil tamen est, quod in eorum epulis, & conjustis vitium imit tur. Et quamvis monstra subinde, aut prodigia contra communes leges eveniant; ea& rarissima sunt, di serviunt homini, qui finis est omnium ratione carentium. Verbo quidquid immediate a Deo est, finem suum
consequitur. Erso, multoque ma is, qua 1um ex parte divinae voluntatis est, omnes homines, modo ratione polleant nec enim
de infantibus modo loquimur in ad finem suum, hoc est, Dei postessionem dirigui tur , quem nisi assequantur, non haec Dei semper metam serientis, sed hominis cubpa est . Cur enim Deus, quantum in se est , in solo homine operum suorum nobili uimo finem hominis nolit . & tot monstra, quot damnatos, di peccatores pariat ZX. Si Deus, quant una est ex se, nulloque
ad culpas hominum respectu, non vult omnes salvos, sed quet in plurimos Coeli, ac R demptionis suae experies esse; ergo non comitat, Deum mihi Coelum parasse, mihi quoque redimendo passum, ac mortuu in esse simo suspicari merito possim, me de illorum cssc numero, quos voto, ac sponte sua Coelo inter tam multos excludit. Qisodsi ita est. cadunt totius vitae Chrisianae praecipua fuim lamenta, spcs vid licet,&amor: praecipua enim amandi, sperandique ratio est, quia prior dilexit, quia Fatum stium unigenitum tradidis; at non constat. quod me quoque dilexerit, de quod pro me Filium quoque tradiderit. Quomodo ergo ut RedemptO- rem alnabo, quem ignoro, an Redemptor meus sit 3 Quomodo in me ita , mortemque tradiderit illius sperabo, 'ucm nescio, an mihi quoque meritus, mihi mortuus
si Z Planc ut nemo tenetur Navaαhum eligere , ejusque fidei vitam litam com mittem , quem aestit , an navipandi peritus sit, & de quo merito dubitat , V
37쪽
IIt in portum ducere. an potius in scopulum , de .rtamque insulam exponere; ita nemo tenexim in Redemptorem sperare , si nesciat, suum quoque stedemptorem esse, , ac seriam, & euicacem voluntatem se quoque salvandi habere: at stire non potest , si
non omnes voluit , si non omnes redemit. Adde, neminem s perare aliquid posse, qui Plures non sperandi , quam sperandi rati nes habet ; tunc enim validior , majorque metus minorem fiduciam vincit. Atqui nisi Deus, quantum ex se est, velit eficaciter Omnes salvos, omnes sanguinis sui participes esse, sed quamplurimos sponte sua Coe. to exesu sit ; aequitur , plura mihi fundamenta non sperandi, quam sperandi in Redemptorum supPctcre ; clim enim plures sint relicti, quam electi; plures Quoque sent, qui exemplo suo ad non 1perandum . quam si erandum invitant, quot enim relicti, tot sitnt non spcrandi argumenta. Quomodo ergo sperare in Redemptorem jubcs, cum plura non sperandi incentiva occurrant, Omnemque fiduciam extinguant Fracta est anchora , paratumque naufragium , s vera sunt, quae dicis. At vera esle non possiant, quia cum Scripturis, cum Resigione , cum Christianae vitae principiis , cum morum honestate pugnantia: quem enim non pige-hit , Christianum, & innocentem esse, spe omni sublata XI. Restat , ut Sanctorum quoque Augustini, & Thomae de hac re sententiam rogemus. Cum enim, quoties de Predestina. tione agitur , praecipuam isti paginam faciant, fidemque mereantur, semper deinceps eorum testimoniis, & authoritate causam nostram armabimus , sic enim istorum
accessu nulla ratio dubitandi sit pererit . Sanctus Augustinus de Spiritu , & liti
in cap. Vult Deus omnes homines falses M. H, O In agnitianem veritatis venire I non sic Iamen , ut eis liberum adimat arbitrIum , quo bene, vel male utentes justissim. Jud centur Iquod cum sit, insideles quidem contra Dei et luntarem faciunt , cum ejus Evangelia non ere. dunt , nee ideo Lamen eam vincunt , verum se
Usus fraudant magno , O summo bono , ma-issique poenalibus implicant, experturi In μ' pticiis potesatem ejus, euius in Onis moericor. diam contem erunt. Ita Dei voluntas semper invidesa est , vinceretur autem , si ulti moti possent evadere , quia talibus ille e se tuis . Mi enim dicis v. g. voti , ut omnes servi mei operentur in v&ea , O mst talorem quia sen. res epulentur, Ita ut quisquis eorum hoc nolue. ris , in piserina semper molat: videtur quidem
qui e contemsseris , centra voluntate
Domini sui facere ; sed tune eam vincet, si cir
pi mum contemnens evaseris, quia nullo in
δε fieri potest sub Domini potestare. Ille igitur
reus erit ad damnationem sub potestare fui, qui contem erit ad eredendum misericordiam ejus.
Tria hic docet Augustinus. Prim) , velle Deum, omnes homines salvos fieri , neque Praedes inatos tantum, sed etiam Reprobos, nam de Reprobis tantum dici potest , quod
contra voluntatem Deῖ faciant, cum ejus Evau.
gelis non eredunt, o se is si magno , c fummo bono defraudeat . Secundo, Qv d si aliqui non salventur, id non Deo , sed libero
arbitria tribuendum , quo male urentes si sime iuLeemur. Tertia, nec ideo tamen vinci, frustrarique lini voluntatem poste, cum illa semper aut obedientes coronando impleatur, aut rebelles puniendo; sim; sen ret in Deo voluntatem salvandi praecedere , ut vero voluntatem perdendi . Idem Augustinus quam plurimis locis , prasertim vero in responso ad articulos sibi
falso impositos, art. . &art. I . eali sententiam pro certissima inculcat, repetitque,
De m neminem deserere, autequam deseratur .
Atqui haec regula Augustini fallislima est, si
Deus ab aeterno, ac Proseria voluntate, nullaque ne praevisa quidem culpa voluisset tam multos non salvari : quae enim major , de antiquior desertio fingi potest , quam ab
aeterno nolle certo Periti OS , ne rimant , tenere
Aliud quoque insigne Augustini testim
nium est lib. 2. de peccatorum meritis cap. t . ubi sic loquitur: cum voluntate humana gratia adjuvan: e divina sine mecaro in hae miata pessi homo esse, eur non sit, possem facillia me , O veri sime respondeo, quia homines nolum. Sed si ex me quaeritur, quare nolint 'imus Indongum . Verumtamen etiam hoc sin 1 judicio diligentioris in uisitionis brevisse dicam. Miunx hominer facere , quod justum. sive quia latet , an iustum D , sive quia nouialectas: Tant. enim quidluam vehementia c
38쪽
miamus, qu ri. ceraἰns , quam bonum si , novimus, estque delectamur ardentius. Isuo. Ontia igitur, O infirmitas vitia , funi, mpediant voluntatem , ne moveamur ad fa-Hendum opus bonum , vel ab opere malo absisnendum. Ut autem In Iotescat, quod latebat .
Date fiat, quod nνn delectabar gratia Dei est, qua, us homines non ad uven: ur, In hysear sa est, non in Deo . Quae verba at lcgat , S. Fulgentius lib. i, ad Monimum: In Uici, inquit, Augii sint dicris attende quaeso mi charissime, primum, quia ut homines non ac ventur a Deo. in lasis causa esse Leitur , non
In Deo. Qiud clarius dici potest 3 Vult sal- vare, vult juvare ctiam eos , qui salvari, &iuvari nolunt, ergo Deus, quantuin est ex is, neminem a salute excludit, ergo ines dit omnes; nec Praedesinatos tantum, Verum etiam Reprobos, isthenim sunt, non illi, per quos stat, ne juventur.
Ea iterum Trin. ix. in Joan. circa finem in ea verba : Non enim misit Deus sitim suum, ni iudices Mundum , sed ut D etur Mundus per eum α Ergo, inquit , suantum in Medico es fanare venis aegrotum . hsese λ- rerimis , qui praecepta MedicI observare non muti. Venit Salvaris ad Mundum y quare Sal. maeor disius es Mundi nisi ut salver Mundum , non ut judiset Mundum t Saliari nomiis ab se ex re so judicaberti . Plura n latu dignislsima hic docet Augustinus. μι- mo, Velle Deum omnes , etiam reprobos
salvos fieri; reprobi enim soli sunt, qui se
sor interimunt, qui praecepta Medici obserumve nolunt, qui salvari recusanx. Secundo ,
Nec utcumque, scd essi citer , & impensissime hanc ipsam omnium salutem velle Deum: Ille enim efficaciter vult, qui facit, quantum in se est, & cui imputari non potest, si cx voto res non succedat; atqui juxta Augustinum, Deus quantum isse est sana. re vectit agrorum, qua si non sinatur, ideo est, quia sanari non vult. Terιio, Quod cxantac dentibus sequitur, nihil ex pat te Dei ad omni uim salutem deeste, & conicqv.enter in Decreto Praedestinationis neminum ab aeterna gloria quantum in Deo est, suisse exclusum alioquin si Deus ante omne prae- visum demeritum exclusissa aliquos , istis ex parte Dei. nimium quantum ad salutem
do: Exi videlicet voluntas Dei eos salvan. di in sicque qui exclusi sunt, non Dco, sed
praevisis demeritis, culpisque suis li: n. exclusionem debere . . Idem Augustinus rem totam eleganti simLlitudine illustrat in Psalm. 63. ad finem iUbi : qΜod Fuit in agrum uberem, dulce est, O quod pluis in agrum θλ'fum , dulce est ,
nun)uHpG:Iam accusas , quo ρῖnas genue- νὰ nonne erit pluvia illa testis In iudkῖο Ini, O diceri ego dulcis super omnia veni'. Tu erisv quid proferas viae, ut quia tibi paretur , attendas . Profers frumentum horreum spera. Profers spinas, ignem rIme . Sed nondum venis aus tempus horreἰ, aur tempus ignis. I sim quid consilii corrigendi, O mutaudae vitae mala in bonam non est tempus i non est locus nom
quid empturus es, ut faeias quae emplas: quaesiturus t ad quos Indus navigaturus ' quam
navim paraturus ' ecce dum loqu- , muta cor ,
factum est. Et iterum in Psalm. zor. Sa nabit te christus. sed opus esi, ut sanar; velis. Sanat omnIuo ille quIdem, sed non sanat invi
rκm. ilia enim in te bearias, quam raptan-gaam , in manu tuamisam , sic in voluntata
tua habeasonitatem . Hic iterum millia dieit Augustinus, quae ad causam nostram inuinniendam mirifice iaciunt. Prῖmo, en m d cet, divinam gratiam instar pluviae dulcis f. per omnia veniae, hoc est, omnibus dari ,
bonis videlicet agris & malis, socciindis,& sterilibus, citctis, & reprobis; sicque
Deum, quantum ex se est, omnibus salii. tem veIIe, ideo enim omnibus dat gratiam, qua salventur, scut coeli im ideo cirnibus pluit, ut omnibus prosit. Secundὸ, quod Vero alius ager prostrat frumentum ad hose reum, alius istinas ad ignem, id no a pluviae, quae omnibus dulcis cst , adscribe dum, scd bonae, aut malae agrorum glabae .
Ita quod alii bene, alii male o remur, sicque quia alii sint electi ad coel Lm, velut frumcntum ad horreum , alii vero sint reprobi, vestit spinae ad ignem, id non coeli , non pluviae, hoc est, non Dei, non gratiae desectum, sed peccatorum esse . Quae omnia fessa sunt , fi Deus non vult omnes sabvos esse, id enim perinde esset, ac ii coelum in frumenta tantum , non et Dan in spinas plueret. Et quod plures coelo, ac salute
camant, non penes peccatores tantum, sed B L ma
39쪽
maximὰ penes Deum desectus esset. Quis enim major desectus, majusque impedim2ntum ad Opus esse potest, quam nolle artificem l Nec possit Deus in exucino judicio
dicere peccatoribus: Ego duleia Dper omnia veni: possent enim respondere, non fuisse omnibus dulccm, qui noluit omnium misereri, sed misereri tantum eorum,quoS s Ponte ad Regnum elegit; non vero illorum, quos sponte proscripsit. Terrio, docet Augultianus, in omnium Potestate, ac arbitrio esse , ut vitam suam quovis momento corrigant , mutentque in aliam: ecce, inquit , dum i quor, muta cor, o factum eLE: atqui hoc verum non est, nisi ex parte Dei nihil dest , quod ad opus faciendum desiderari possit :dam si illam vacuam tantum gratiam sus
cientem admittas, cum qua nemo operatur, aut saltem in finem usque perseverat, qu modo sperare possim, me cor mutaturum cum Ea gratia, cum qua jam a quinquies mille annis, nemo unquam cor mutavit, nemo mutaturus est Ergo sperabo, suturum mihi, quod nemini hactenus iactum est, nemini fiet Vota ista , & spes liliit dormien- Iium, non Vipilantium. Quario alia Medici similitudine utitur Augustinus , eaque Probat, nullum penitusesse, quem Deus sanare non vclit, quod si aliqui non limentur, non ideo esse, quod Deus nolit; std quod ipsi non velint : sanat omnino quemlIber, non sanat invitum . Ubi vides, loqui Augustinum de voluntate salvandi etiam reprObos, isti enim fiant, qui sanari nolunt. Quinto addit denique Augustinus, salutem , vitam
que a ternam in mari u ae pote Hare nostra esse .
At salsissimum id est, si salvari Deus aliquos
nolit: tam enim in manu mea, non est, salutem, Regnumque aeternum adipisci, Deo non eligente, quam non est in matrii, & arbitrio meo Episcopum fieri, non eligente Ca- Pitulo. Imo hoc magis, qaam illud sperari Possit; potest enim voluntas Capituli aut mutari,aud vinci, non potest voluntas Dei . I elue dicax, velle quidem Deum salvari omnes, sed voluntate simpliciter inefficaci riam enim id supra rei utavimus,quando sermatum est, voluntatem sic inculcacem repugnare incio Patris, ac Redemptoris, repu-rnare tot illis remediis, ac modis, quibus
Deus salutum hominis Procura. , re Puῖ recommuni hominum sensui, qui cum inessi. caciter aliquid volunt, nihil eorum agunt, quae pro taute hominum agit inus, repugnare etiam menti, ac doctrinae Augustini rSi enim Deus, quantum ex se est, de ante
praevisam omnem culpam vult efficaciter me non esse ex numero Elcctorum, seqMitur, ex
parte Dei insuperabile consequendae saluti
impedimentum poni, omnemque Potest tem ad eam adspirandi adeptam cle, quae tamen omnia e diametro adversantur At gustino , ut modo probatum est . Rep gnat denique rectae rationi: cum enim diacis , velle Deum salutem omnium, sed imefficaciter tantum, quaero ex te, unde haec ineficacia, languorque voluntatis Provcniat ex culpa peccatoris 3 ad dicis, Praecedere omnem culpam etiam praevisam: ex impersectione hominis qui nihil habeat, quod' possit divinam voluntatem ad efficaciter amandum provocare 3 At Dei amor nota pendet ex objecto, & bonitate creata, nec supponit bonum, sed facit. Deinde, homo'
qua filius, re imago divinae pulchritudi nis , satis habet, quo ansari efficaciter Erpossit, di dc at, ut supra ostensum . An vero hanc in caciam divinae voluntati adscribes t atqui hoc absurdissimum est, tauri enim divina voluntas infinitae activitatis, e potentiae sit, tam ex illa non potest esse imiciscacia, quam non Dicit ex calore gelu , ex pulchritudine odium, aut ex magnis viribus, magnoque ina tu , torpor, dc imbecillitas nasci. An vero dicendum est, hanc inciscaciam ex albitrio , dc libertate Dei profici ci 3 At Deus licet amare possit hominem , cI non amare, postquam tamen illum ut imaginem condidit, tam non Potest amplius non amare, quam non potest
non stare pollicitis, postquam semel promisit. Q se necessitas cum sit hypothetica, de ab ipsa voluntate originem ducat, non minuit, sed auge I libertatem, Ut taceam, oihil posse a dirino, infinitoque amore alienius dici , quam voluisse non unius, aut alterius hominis, sed tot myriadum ruina Iibertatem suam experiri. Quasi vero defuissent alia , re innoxia probandae libertati suae
argumenta, qualia issent, coclum tellas, elemmenta , mundumque universum momento
40쪽
Rurses idem Augustinus lib. s. Hypo- re nolentis: voluit enim non salvare, prius. quoslicon haec habet In quantum possumus. quam delictam praevideret. Aqua incale-
.mnei tamines ad bonum exhortemur ; nulia scere quidem ab extrinleca causa potest , sedd.sperationem demus , pro invicem oremus .cum natura sua trigida sit, facile amoto lasius eris potestasii , judici m in nobis de- igne calorem perdit, recipitque ingenitum bitum mutare damnasAnis, O gratiam M. frigus . . Sic Deus natura tua benitnus. dc d blaam Praedestinationis prorogare . Observa, tantum ex sententia Augustini a Deo abesse, ut aliquum voluntate antec
dente, ac syonte sua salvum nolit, ut potius paratus sit, ctiam cos, in quos sei tentiam damnationis tulit, in gratiam, ac numerum praedestinatoriun recipere, si vitam mutent, N peccatis absistant . Scio
equidem, ab eruditis dubitari, an liic liber Augustini sit, sed tamen Doctores , qui notas editioni Lurdunensi addiderunt , ad finem hi jus libri hac habent : Hujus
operis non meminit Augustinus in catalus suarum luctibrationum , sed omnia sie reserunt ingenium illius , ut de auctore nihil sit dubitandum. Et initio ejus em operis :Hie liber videtur esse hominis eruditi , facundique, quique, quae farsim ab Augustinodia serta funs contra 'Pelagianos , puduit in renum contrahere . Ipse Bella inus: I
bri, inquit, I p Insicon eruditi sunt, Outaes, O metusti Auctoris . Ad quidquid de hoc libro dicatur, certum est, ncc cubitari ab ullo potest, hanc esse Augustini sententiam: eam enim in simionibus de tempore clarissime docet. Clim enim scini ros. multa p emissit de sententia Damnatorum in Rc pro S iercnda, mox a jungit': Quid times, quia dixi. si mutaris,
mutatur : tr dixis, non fixit. riam dictumor, si poenituerit vos de omnibus peccatis ve-prii, paenitebis O me de omnibus malis, quae facturus eram vobis..p Fnquid quasi erraniem poeniter Deum t Sed paruitentia in Deo dicistir mutatio sententiae: non est iniqua , sed jusa. mare Iusta mutatus es reus , mutavis Iuue e sententiam: noli terreri, fen- entia mutata es , non justilia . Inst ita in
tegra manet, quia mutato debet parcere . quia
, ut est . bi Dcus voluntate antccedente, nulloque ad culpam, & pcrtinaciam Pe catoris respcini salvari aliquos nollet, sal
sum inci, culpa mutaturum s cntcntiam , cum, ut dicis. sciatentia non a culpa dclinqvcntis pendeat, scda voluntate Ialv Minoinnes clementissimus est; nec illi ardor homines puniendi , Regnoque proscribendi ab intrinseco, sed aliunde accedit, ex delicto videlicet, de impinnitentia peccatoris. Hic est ignis, qui divinam iram ii fiammat , istum si removeas, nihil in Deo praeter innatam bonitatem, omnesque falvandi propost uni. Hoc solum discrimen est, ouod aqua , cum ex calida in frigidam eva sit, mutatur, quia aliud est frigus, aliud calor; mutatio vero de uno in aliud trans- tus est. At cum Deus jam damnare vult
peccatorem, jam emendatum non vult tam 'nare, nulla in Iaco mutatio est, cum in illo non sit aliud,& aliud, sed una, eadcinque V luntas , quae tamen ob infinitam sui eminem tiam, ut mimque e fictilina, poenam videlicet,& veniam complectitur. Tota vero mutatio in homine solo est, jam peccatu amante, jam detestante. Sic unum, idemque sp cultim, nunc deformem, nunc pulchrum , nunc juvencm, nunc senem repraesentat, nulla speculi, scd oriecti tantum imitatione. Sicut ergo non speculum, sed facies mutatur ;ita cimi Deus Iam vult, jam non vult pccc torem damnare, non Dei, sed peccatoris mutatio est. Sicut ergo in arbitrio tuo est, ut non tui his, scd tormosus in speculo appareas, si videlicet maculam tergas: ita in arbitrio tuo est, ut non reprobus , sed electus apud Deum sis, si oblatam gratiam accipias, ac I cccatum deponas. Non ergo speculum , scd faciem, hoc est, non Deum, sed conscientiam accusa. Id ipsum alia similitu.d ne illustrari potest, Solis videlicet, qui j iiii hominem illuminat, si oculum aperiat , iam non illuminat, si oculos claudat, nulla iam en in Sole, sed in homine tantum nata latione facta. Haec ipsa S. Pauli sententia fluit 1. Timoth cap. 1. Cum enim de Pn desinatione loqucia j, dixisset:οῦ Fundo
mentum Dei par . cognovit Dominus , qui sunt eius . In magna autem domo non δε- ιtim sunt vasa aurea, O argentea, sedc