장음표시 사용
131쪽
eadem suscipiantur parte materiae, Intendetur Uitur m
.C Aeterum nonnulli noua magnitudine adueniete, priorem Permanere, secundam vero in prime identitatem uti aiunt csdere opinantur,& ob hanc ipsam csssionem prior
persectior eu adit, quam ipsa erat ante talem cessionem.
Quapropter prima, sic perfectiore uasa, quoquomodo a se ipsa re secernitur, prius quam sic perfectior efficeretiar. Quare a se ipsa secernitur, quemadmodum perfectum ab
impersecto,& continens a contento ,&idicunt huius m a gnitudinis accretionem esse Veluti nutritionem , a Iimentuenim in alitione in viventis e sie caedit, ipsumc, vivens post enutricationem quoquomodo aliud a se ipso sacrum est. quam erat ante enutritionem quemadmodum in ipsa ennutritione non est assignare discrimed inter prae exi stentem, de additam partem , ita in rarefactione discrimen nullum asserre pollumus inter priorem, & aduenientem, sed totam unum euasit, secundum esse tamen minus perse ctum. At hi quo plurimum a veritate recedunt. Si enim adueniens magnitudo in prioris esse caederet, non enim
quando non est, nam quod non est, in alicuius es e cedere nequit,neque dum fit, quoniam res dum fit,non est modo id in alicuius esse cedit quod est,& suum esse in alterius es. cedit, neque quando est, quoniam nunquam ess e a priori secretum habet.Recens igitur magnitudo in prioris esse cedere nequit. Adhuc magnitudo intenderetur, at magis,& minus susciperet, nam gradus priori adueniens in illius esse cedit,ari, unus cum illo fit, de totum magis persectum euafit,&ideo magis factum est, atque intensum dicitur. Ita cum recens magnitudo cum priori eadem euadat, Prota Vna tacta est, atque magis persecta . Igitur intensa dc magis facta est magnitudo.
132쪽
R Ecentiores nonnulli priorem magnitudinem omnino
nouae molis aduentu deleri imaginantur,& recens in m a teria suscepta sub maiori mole materiam facit, atque hoc ipsum ex operibus naturae confirmant , in hominis enim ortu primo Vegetalis anima Producitur a virture semini inexistente, quae anima sentiente adueniente, deletur, &virtute in sensit tua conrinetur. Natura enim de his qus fieri possunt,semper id quod melius est,facit,Quare cii simul
vegetatiuum,& sensitiuum stare nequeant, Vegerativum
cum sensitivo aduenit, natura corrumpit, dato sensitivo virtutem vegetatiue, no enim sensitiuum prius producit, quoniam opus naturs ordinem in se habet, & ideo ab im Persecto exorditur, dc ad perfectum terminatur ita senties anima ad rationalem se habet, nam cum ratio aduenit sen sus corrumpitur in qua virtute vegetalis, & sentiens potesias continet. Natura itan ab imperfecto exordies, cum ad Persectu Venit, imperfectu corrumpit, quod in posteriori virtute c6tinet,& iccirco absurd si non esse putant, si quip Pia per nuc permaneat,quonia hoc ipsum naturs operibus
consentiens est. Hunc in modum noua magnitudo acquisi tur, nam continua alio & alio temporis momento alia ominnino dc diuersa est,sed vana est horum homitum sententia& a ratione atque ab Aristo. dissentit. Si enim succedentes magnitii di nes,Vt ipsi putant, momento tantum durare nr, contradi. tio igitur de eodem simul vera esset, nam eo nire,
quo producta est magnitia do est, ct cum eodem etiam sit corrupta,igitur non est. Eodcm igitur temporis momento eadem magnitudo erit &non erit,& ideo s. de Phisi. auditu , Philosophus nullam rem momento permanere posse testatur, sed qiisque per tempus durar, & operatur, atque ratio ita corfirmari potest, nam cum aliud sit mutatum, aliud mutari,quare aliud est este motum, aliud moueri, Ac
133쪽
quisito igitur maioris magnitudinis eum motus sit, ab aequisitio esse magnitudinis diuersa erit . At acquisita est momento , acquisitio igitur tempore fit , quare eo
momento quo acquisitionis motus terminatur,erit magnitudo& non corrupta erit,alioquin simul fieret,& corrum Peretur, nam corruptum esse , praecedit corrumpi, aliud enim est e ste corruptum,aliud corrumpi,nam dum res corrumpit est, cir vero corrupta est, non est. Quare si eo nune deleta est magnitudo, cum eodem momento corrum Pi DO
Possit, igitur in tempore quod hoe momentum Praecedit. delebitur. Sed eo tempore aequiritur 6 fit, simul igitur
una eadem P res numero corrsiperetur. dc generaretur, &ira quippiam simul esset, de non esset , & duabus motioni
hus contrariis simul moueretur,quare totam Philosophia Penitus euertunt,qui lis c proserunt, iccirco verum no est,
quod ipsi tanqu1 manifestum accipiunt, in hominis pro ductione cum vis sensititia aduenit , vegetatiuum deleri. eadem. enim sequuntur absurda, neque obstat, si plures formς substantiae,quarum altera alterius gratia est,& OPHPositionem inter se non habent, ut in eadem stmul consi fient materia,quemadmodum vegetalis,& sensitiva se habeat, Ab Aristo. etiam distentiunt . Qui . Phisi. docet,
quod cum ex maiori mole, minor fit, Se contra, nullius magnitudinis fit deperditio,sed praecedens magniendo re maner,& et noua adiungitur, quemadmodum Them.monet. Ita cum mate1ia inquit aut e X tendit ur, aut contra hitur, neque veterem magnitudinem perdit, ne nouam acquirit, ut sentiunt hi qui vacuum eius rei causam con
situunt. Sed idem subiectum, eadem natura de amplo tumore in exiguum coercetur, & de exiguo in amplum expanditur at hoc idem saepius eodem cap. repetit,quod quoque Simpli. & Ioan . Grana. confirmarunt, ut eorum legentibus commentaria p.rspicuu fit, quod huius etiam fit Opinionis Averr. manifestum est, quandoquidem ipse credit magnitudinem esse.materis costernam, de nu quam de teri,vel corrumpi, nisi secundum terminQs .
134쪽
D E AC CRETIONE. OPINIO GRAECORUM
CL Tex Graecis nonnulli, nouam magnitudinem in rare factione acquiri non alicuius magnitudinis ingressu putarunt, priori non corrupta , sed permanenti, cui copulata una eum illa euadit,sed quo pacto hoc fieri possit e Yplicandum est. Demostratum enim est,unam ct eandem numero materiam esse contrariorum, puta calidi, de frigidi,simili ter sicci,& humidi, Se aliarum repugnantiarum, quae mutatur ab altero in alterum. Propterea quod actu quidem
semper sit alterum eontrariorum,potestate vero alterum,
ct subiecta quidem materia nunquam est separata ab uno ex contrariis, propria autem eius consideratione, de ratio ne,est alia ab eis,de numero manens eade, suscipit utrumcucontrarium,quemadmodum ergo contrariorum,qus su in qualitate,eadem est numero subiecta mare ria, ut pote calidi, de frigidi,albi de nigri,vel dulcis, de amari,ita eorum, quae in quantitate sunt, ut magni,dc parui eadem numero' est capax materia. Si enim aliquam quantumcun ymagni tudinem per se habuisset materia, no suscepisset contrarii ει quod habet secundum naturam, quemadmodum, nec si secundum naturam fuisset alba,nigrii suscipisset,quoniam autem sicut aliis formis, ita etiam priuata est corpore, &magnitudine, α eas qus sunt in magnitudine repti natias eadem numero manens suscipit. Magnitudo enim actu
μη ' x ia est,sed potentia magnit ido,quemadmo ,' mae tota est.inio circa,vires intelligatur, in materia iuxta hos, duo sand sunt animaduerte nda, primumqusdam ad recipiend si aptitudo,deinde aptitudo ut in partes,quae eande habeant rationem cum toto diuidi possit. Ita in materia post substantiae rationem, primum s offert eius capacitas,qua cuiusuis sormae materialis reci Paenos ne capax, qus a Porentia priora proficiscuntii r . est enim materia reciptrix omnium formarum, id ob suam
135쪽
propensionem , at appetitionem, qua formas recipiendo perfici desiderat re appetit, ea autem appetitio eX impersectione ortum habet, nam quod summe persectum est, non indiget extrinseco ut perficiat. sgitur causa quare omnes formas possit recipere est eius imperfectio, quam natura sua sortita est, huic succedit ipsa diuisibiluas', quae nihil aliud est , quam quaedam naturae aptitudo, qua in Plures
partes elusdem rationis diuidi potest. Proinde materia, a natura, duas Obtinet aptitudines, alteram, qus formas a
petit ut perficiatur, & alteram diu isibilem, qua plures formas, Oh suam ad eas propensionem recipere valet, Atque haee quantitas materialis ab eis dicitur. Est quantitas sorse
malis quae pro formarum varietate varios sortitur termis nos, haec inter elementa maxime est in igne ,& minima in terra ille enim habet formam , qus e Xigit materiam tenuissimam, quoniam ea lidi est rarefacere,c era vero elemcta quo sunt crassiora,& grauiora, eo minus habet tenuitatis. Forma ergC materialis materiam perficit, terminato dimesones, prout natura sorius exposcit. Materia itam aptitudo est,qua diuiditur in partes. Cum ergo magnitii do accidit, materiae, qUs potentia erat, Vt in Plures partiatiir parte actu plures consequi iur partes . Materia quare, qus sub exigua magnitudine est, apta est, Vt pli res habeat partes. Cit itam agens rarefactione . ma niti di ne notia Prodiacit, nouas sortitur materia partes . Suhiecta nam materia Potentia erat, Vt alias partes, prster eas quas obtinet haheat
quando his itaque quae de nouo in materia fiunt partibus, noxia suscipitur materia, quae prioribus coniunctae faciunt
materiam magis extensam, Atque ut maiorem occupet locum: At neque horum sententia recta est. Magnitudo enim materiae eo et ema est, & non fit,nec deletur, alioquin ut in propria disputatione docuimus) formae in materia consistentes, nemper se n que ex accidenti diuiduae essent, de mater plures sormas , neque simul neque successive suscipere posset .Est enim materiae coaeterna,quoniam magnitudo non ea ratione, qua magnitudo, magnitudini opponi,
136쪽
tur, sed ob suas disserentias, nam secundum exiguum de amplum, Et ideo non est opus, ut materia magnitudine spolietur, licet a suis disserentiis, a quibus magnitudo non de Ieta spoliari potest,nam exiguum,& amplum , non sunt
disserentis constituentes, sed magnitudinem diuidentes,&iccirco ea sunt posteriores, & illis vicisim aboletis perma mere magnitudo potest. Ab Arist. etiam dissentit, quemadmodum ex eius exemplis,quibus, Ut rem manifester, utit,
Ristoteles itaque nouam magnitudinem, his motion I hus acquiri, aut deperdi non opinatur. Quoniam magni
tudo materis costerna,& neque generari, neque corrumpi
potest. Quare magnitudo nulla acquiritur, aut deperdit, sed tantum magnitudinis acquiritur & deperditur termi nus. Sed qualis sit hic magnitudinis terminus non consen tiunt inter se Peripathetici,quoru opiniones,cum de trina dimensione disseruimus,en narrauimus, i& reiecimus, Nue quid Arist. sentiat reseremus. Hos itaque dicimus magni tudinis terminos eius esse disterentias, qus exiguum,& am Plum seu magnum,& paruum sunt,nam magnitudinis termini sunt, penes quos magnitudinis variatio attenditur, Sed pend. magnitudinis disterentias tota magnitudinis at tenditur. Disterentiae igitur magnitudinis sunt illius ter mini, at exiguum,& amplum sormales magnitudinis dita
ferentis sunt, ut Simplicius 4. Phis. docet. Termini igitur magnitudinis, secundum quos Variatur , sunt amplum &exiguum. Atque hoc ex Auer. planum fieri potest qui . Phis. quid rarefact io fit,exponens,dicit,transitum esse ex exigua ad amplam magnitudinem. Εκ quibus quo Pactorare factio & condensatio stant perspicuum fit. Materia enim sub exigua magnitudine existens ad amplam mura. tur, propter disserentiae aduentum . ita spissat io . M ateria enim magnitudine,ut pote,ampla assecta mutatur in exi
137쪽
mam,ita quod prior terminus tantia deletur, ut ampIum. sicut in rarefactione exiguit, Amplii. n.&exiguit non sunt magnitudines, sed disse retiae magnitudinis quemadmodusensibile,& no sensibile non sunt vivens sed diseretiae vivetis, ita amplii de e Xiguit no magnitudines, sed disserentiae magnitudinis quae lex exemplis, quibus Arist. utitur de
Phisi. auditu plana fieri possunt, Atque primum est ex mutatione, quae fit ex aqua in aerem, quo manifestum fit rare factionem,& constipationem, neq; magnitudinis ingressu, neq; eiusdem recellu fieri, inquiens neque enim aliqua alia ingreditur materia, quando fit ex aere aqua. Si enim quae tunc erat materia potestate erat aer quado ab eo, quod est Potest ate, mutatur in id quod actu est eadem numero ma nens, fit aer quae prius erat aqua,& fit maius magnitudine, quod prius erat minus. Quae igitur sub aqua actu erat materia minus erat, & maius facta est nullius magnitudinis ingressu, Neque enim amplius esset ipsa aer potestate,si facta esset alicuius admixtione. Similiter,si fiat aqua ex aere mutatur in minorem magnitudinem, & maior ex minori,
nec ingrediete nec recedente aliquo, sed ipso aere denso,&subtili effecto, cum ea quae in ipso est materia possit ambo,& ex eo quod est potentia mutetur in id quod actu est, &se transeat a minori in maiorem , dc a minori in maiorem. Consimiliter non ex eo quod caret magnitudine , mra latur: vel de contra: sed ex maiori in minorem: vel ex mi Dori in maiorem, nec ingrediente, nec recedente materia aliqua mutatur. Deinceps alio exemplo ostendit antiqua
magnitudinem non recedere , sed permanere dc quod mutatio tantum fit secundum repugnantias magnitudinis. Simile enim esse inquit, ei quod est magis, de minus in qua Iitatibus,quemadmodum enim in his,ita etiam in eo quod est magis,& minus, mutatur idem susiectum; veluti enim ex calido frigidum, ex frigido calidum fit,eadem materia,
quoniam Vtrunque erat potestate, ita etiam ex calido ma gis calidum non enim sic mutatur,tanquam quaedam quidem prius subiecti partes non essent calids, nunc autem sM
138쪽
ctae fuerunt calidae,utpote quod id quod sit minus ealidss,
fit tale mixtione eorum,qus non sunt calida, etenim quando erat subiectum minus calidum tota materia erat huius modi, & quando magis calida tacta est tota aucta est simi Iiter. Si enim alia quidem eius fuerunt calida, quando erat minus calida, alia autem quando magis, non utiq; eadem
numero fit calidior, & minus calida, suscipiens id quod est magis,&minus , sed aliquod aliud calidum accidit, de ad
miscetur et,quod prius erat, quemadmodum igitur. In his. ita etiam in corpore quod rare fit,& condensatur,& fit ma ius,& minus eadem est materia ambo suscipiens, de non aliquid extrinsecus ingrediens vel exiens, ut hi dicunt, qui inane introducunt, Hoc idem in figura ostendit, nam etsist qualitas, habet tamen magnam conuenientiam cum magnitudine. Si enim minoris circuli circunferrentia inflexa fuerit,ad minoris circuli constitutionem,non eo quod ali quae partes circunferrentiae , quae non erant incuruae, sed rectae nunc curuatae sint,cogitur in minorem circulum,sed quod quae erant minus incurvae magis incurvae facts sunt. Et si ergo dicatur eadem circunferretia, qus prius quidem erat in curita , Postea autem magis tacta est, de si alia qui dem illa,haec vero alia, hoc clarum est non accessisse recto incuruitatem,sed quod erat minus incuruum euasisse, Qui hus quidem perspicuum fit, neque nouam magnitudinem accedere, vel recedere in condensatione, vel rarefactione, quemadmodum Them. etiam monuit. Ita cum materiac inquit aut extenditur aut contrahitur, neque veterem magnitudinem perdit , neque nouam acquirit, ut senti tintii qui vacuum eius rei causam constituunt, sed idem subiectum eadem natura de amplo tumore in exiguum coercetur,& de e Xiguo in amplum expanditur, quod etiaSimplicius, de Grammaticus confirmant, ut eorum com mentaria legentibus patet. Huius etiam opinionis Auer. est,quandoquidem ipse opinatur,magnitudinem esse mainteris coaeternam, de nunquam deleri, vel corrumpi nisi se
139쪽
DISCEPTATIO DUBIA in V AE HIS ACCIDUNT
atque eorum solutio . Cap. 1 s . S Edmulta sunt,qus dubitationem partiunt nanque no uam magnitudinem acquiri videtur, nempe si in quadru plo aqua rare fiat,& prius unius molis extiterit, nulli duinhium magnitud in is terminos variari,qui in genere quan titatis sunt,nano prius unius pedis,nunc quattuor Pedum molem sortita est.Tres igitur magnitudinis pedes acquisiti sunt,& priori magnitudini superadditi, quare cum primit pedale magnitudo fit qus igitur subsequutur magnitudianes quoque erunt. Insuper accipiatur Vivens,Vtpote planista quae Unius pedis molem obtineat, atq; aer, qui eiusdem molis sit,augeatur planta corporis ingressu,aer Vero rare fiat, quaerimus an aequalem habeant molem, de profectorquatis magnitudinis sunt, quoniam squalem Occupant Iocum, At plante per nouam magnitudinem maior euasit, aer igitur per nouam quoque magnitudinem sub maiori mole factus est, in rarefactione itaq; nova magnitudo ac quisita est. Sed hae e everti possunt,nam etsi tres magnitudinis pedes faeti sint,nu lla tamen noua massnitudo orta est, sed prior moles quae potentia erat, per dii serentiae aduentu maior facta est. Eadem quoq; facilitate secunda euertitur dubitatio. Etenim fi ratio alicuius e set momenti, fieret ut aer, cum rarefactione maior factus est, ut notis magnitu dinis aduentu maior euadar, quemadmodum, &vivens. Quare etsi viventi noua adueniat magnitudo illa tamen
praeexistebat, & quae extrinsecus erat. Quare simpliciter. neque magnitudo sacta est in vivente, sed qus extrinseeus erat viventis magnitudini adiungitur. Quae cum in hune modum explicata sint superest modo rarefactionis & com densationis effectricem causam explicare
140쪽
ci Aresactionis.& constipationis essectrix eausa simplex
non est, nempe rarefactio,& constipatio motionem aliqua prius factam insequunturi quemadmodum Ioan . Gramm . primo de ortu monuit, interdum enim primorum qualitatum, utpote calidi & frigidi aIterationem consequuntur. Extendit enim calidum , frigidum vero constipat, quemadmodum,dum calescit aer,semper rarescit aer, consimili ter, S aqua dum calefit,& causa est,quoniam caloris actio ne calidum oritur, at calidum non nisi in ampla magnitu dine,est innatum conservari. Igitur dum calorem calor atroget, magnitudinem elementis adiungit , post disserentiae aduentum, constipatio vero interdum merito frigidi fit. Frigidum enim dum algorem Producit, exiguam quoque facit magnitudinem. Nam si ealidum amplum, frigidum ergo exiguum exigit. Contrariae enim causae proprietates oppositas sibi diffiniunt,& magnitudinis terminum de per die, utpote amplum . Est etiam interdum aer aptus condensari,isc in se ipsum confidere, non solum eκ frigiditate, sed erili ex impulsione,&compressione, quod sic demostrauit Arist. in Metheoris. in Aethiopia in aestate pluuie fieri cernuntur, impulso enim vapore ex partibus septentrio rialibus, ab aethesiis ventis, & occurentes ad montes Ara bis maximos & quod colliso semper ab alio superueniete vapore,accidit ex copressione codesari,& in aqua mutari. Videmus enim tempore ventorum Ethesiarum, in Ethio Pia maximas,torrentis instar,deserri pluuias,absque frigia ditate. Idem quoque in balneis fit, ascendens enim vapor, perueniensc, ad tectum, cum non habeat exitum compigitur in se ipsum,& densatus, fit aqua,& sui innata grauitate defertur. Vel aurem compressione costipatur,ita,& tracturare factus,contingit enim ex aliquo vasculo angustum habere os,multum adnatum ad os aerem emungi, nullo alio