장음표시 사용
101쪽
manentia, nam ob materiam potius res continuo mutatuν nam cum sit a natura , potentia formarum receptiua sit,
eum sub una forma manet,appetit ab illa spoliari & alia, ut oppolitam su sci pe re. Quare quod augetur idem numero ratione materie no permanet, immo ob illam mutatur, quare neque ob materiam augetur, nam quemadmodum motus definitus rebus non propter materiam, sed ob for mam conuenit, b eain enim , Sc subiectum idem numero Permanet, atque motio Producitur,ita accretio viventi bus propria,non propter materiam eis competit, sed propter formam. Ipsa enim est quae accretionem Operatur, de idem numero permanere facit, de ideo perbelle Aristo. mensurs sormam assimilat,nam quemadmodum mensura, ei cui accidit causa est,ut permaneat,metu rari vero ratio, causa est, ut cui accidit aliud continuo fiat, ita ei quod au getur forma causa est Ut permaneat, materia vero mensa.
rato persimilis est, namque continuo de se alia atque alia est,cum alias, & diuersas possit suscipere formas, quibus alia semper fit. Quare, & id quod augetur ob materiam aliud fit. Aecretio igitur non propter materiam, sed ob formam viventibus competit , vivens igitur, de singula eius partes secundum formam augentur. Apertum itaque est quando idem numero subiectum in accretione permaneat, At nune quomodo in decretione res se habeat e X placandum est. Quidam aiunt, quod secundum aequi ualen tiam idem permaneat subiectum: alii vero ob eam a prin ei pio generationis partem contractam,haec enim vis quo vita durat,manet,sed hi eodem veniunt increpandi modo quo qui idem de accretione affirmant; At recentiorum sententia sat is stolida est, afferentium quod simpliciter, pro inde idem numero permanet, quod iam prius substantiae portio deperditur mox aure in tempore quod consequii, magnitudine tollit. Quare dui decretio fit, qus no nisi magnitudinis deperditio est,sub eade forma numero Perma nee sub qua antea erat. Hi enim aperta mendatia dicunr,
nam illud sequeretur absurdum, quod accidens sine subie
102쪽
cto consistere posset, nam si prius substantia deperditur de remanet magnitudo,an in aliquo subiecto sit inquirimus, si in residuo subiecto cotrahi dicat, migrabit igit de subie cto in subiectu,& accides a subiecto in quo est se parari posset, si vero no, igitur magnitudo illa existit sine subiecto quare accidens sine substatia existere posset. AIio igit modo res aperienda erit,& ut res perspicua reddat, id suppo nere opperat,quod ea substantiae deperditio, quam ca Iornaturalis operatur, cum sibi alimentium deficit ante imbecillis est,& ii simul magnitudinis portio deperdatur decrementum non est, quoniam decrementum est motus,qua re quae motioni colaeniunt,ut obtineat oportet, at motionis
idem sccundum num dirum, de non secundum substantiam subiectum Variatum habet. Ea igitur mutario non erit decrementum, sed partis Viventis interitus, At bene hune interitum decretio consequitur , nam cum alimentum accedit, si calor innatus non tantum in substantia vertit, ob eius imbecillitatem,quantum fuerit deperditum , haec ipsa motio, cum ad magnitudinem rerminetur nulla alia esse videtur nisi decrementum, At constat in hac ipsa moistione subiectum secundum substantiam non esse Variatu, quando calor naturalis in alimentum operatur, & non inproprium humidum, vel tu i retro monuimus, quando de accretione disseruimus,qus res ex Aristot. haberi potest in primo de ortu,Vbi haec habet. Si autem amplius facere No potest,sed ut aqua vino, semper amplius mixta in sine aquati cum facit,& aquam tunc diminutione facit quant Quare opinatur Aristo. quod fit decrementum , quando
naturalis calor ob continuam in alimentum actionem,
debilis factus est, quoniam non potest plus adiicere, quam
fuerit deperditum,quod decrementum operatur quemadmodum aquae , dc vino eπ mPlo Ostendit, nam cum per continuam aquae cum vino permixtionem , vini virtus imbecillis sacta est,amplius aquam in sui non Vertit natu ram, sc proinde decrescir. Idem in Vera decretione erit tu dicrum, quando en .m calor minus resarcit quam fuerit
103쪽
deperditum, magnitudinis diminutionem facit. Ita enImsi decretio fiat eius quod decrescit speties manebir, quem admodum Aristo . ibi monet, inquiens,speties Vero ma net nune tertia ditae u ltas tollenda e st.
tio momento fiat'. Cap. 39. in postrema dubitationis solutione, neque unitar mes Peripathetici sun t. Auer. quem Latini omnes perdite sectantur,opinatus fuit. Accretionem , neque continuam esse, neque in tempore fieri, sed momento, atque esse mOtionem interpoliatam nempe alimentum,cum in ekiguas partes diuisum est,& meatus membrorum subingreditur, a virtute membri momento in substantiam membri con uertitur , e demo nune maioris magnitudinis acquisitio habetur: quam rem ex tribus persuadet, Aecretio absque nutritione non fit, sed haee repen e fit . Quare & accretio, Fit enim nutritio per minima , at minimi aequisitio fit re Pente, & nune alteri nunc neque continuum , neque con . tiguum esse potest. Ergo inter acquisitionem duorum mi
Dimorum tempus cadit intermedium . Accretio igitur, neque continua motio est,neque tempore fit sed momen to . Secunda ratio. Si tempore accretio fieret, igitur
temporis parti magnitudinis acquisitae pars respondeo ret,quod fieri nequit. N am si aliquod vivens in anno per digitum crescar, magnitudo haec acquisita cuilibet tem Poris parti respondere non potest , quoniam in partim ita
sensibilem,qitae tempori ex proportione respondeat, die uidi nequit, Atque hae rationes ab Axier. habentur, cum tertio,itim Octa Mo de Phisi. auditu. Tertia ratio qua ex sexto Phisi. haberi potes .. Finis mittationas repente fit, ac cretio vero alitionis tei minos est, ergo momento fit, sed dubium habet haec opinio namque Aristo. sexto Phisi. de omni motu voha faciens astertiit in tempore fieri. Accretio Vero motus est , quare in tempore ,&ncn re Penta Di sitirco by Coosla
104쪽
fit. Latini ab Auer. non recedentes, so Iuunt eorum qui dam, atque alterunt,quod Zc si motus, ea ratione qua motus, tempore fiat, si tamen, ea ratione qua talis motus est, spectetur, momento fieri potest. Quandoquidem,qui pollialicui competere potest sub ratione generis, quod si sub
propria ratione spectetur eidem repugnabit, quemadmodu de Talpa dicunt, ita accretio, quamuis ea ratione qua est motio, tempore fit, ratione tamen qua accrerio est , re Pente completur. Alii vero aliter soluunt accretionem Perse,& iuxta propriam naturam, tempore perfici, sed ex accidenti,momento, Ob nutricionem , cui motio haec est
Averrois&Latinorum. Cap. 4o..AT horum hominum sententia rationi, de Aristoteli Pugnar ; Si accretio repente fieret, ergo aliquid esset au ctum absque eo quod prius augeretur & ita aliquid mutatum esset quod prius non mutaretur . Quae ratio ex Ari stotelis rone confirmari pol in se aero Phi.qua extendit motu ex indiuiduis non coponi, ad hoc deducit in comodii, ut idem simul esset motum, ct moueretur, quoniam ante motum e ste, moueri praecedit. Quare si accretio momento fieret,ergo simul idem esset auctum de augeretur, nam cum momento au ctum sit, si eo mona et O augeretur,ergos mulatagerctvr,dc esset auctum,quare s mul moueretur, de estit ad quod mouetur. Si no eo momento augetur ergo prius,
sed prius tempus indicare in Phisi. Arist. docet, tempore igitur accretio fit. Ad hac accretio est verus motus , ergo est inter contraria, sed ubi contrarietas ibi pugna. de ubi haec est,est resistentia, quare successio de tempus. Deinde, ut demo stratione Aristotelis in sexto Phisi. utamur omne quod mouetur tardius, de Velocius moueri contingit, scd quod augetur, dum augetur mouetur, ergo quod auge tur, dum augetur tardius, de Velocius cos tingit moueri,
105쪽
in are si repente sieret adcretio, momentum esset dixit duum, nam sit id quod augetur A. quod in C. momento augeatur cum haec contingat velocius augeri, ergo in minori, quam nunc, quare nunc diu iduum ess t. Iam vero, si aliquid repente cresceret, ergo hoc idem repente ab accretione quiesceret. Omni enim motui quies contra ria est,ut ex quinto Phi. constar, sed quod quiescit in tempore quiescit ergo quod crescit in tempore crescit. De mum si momento aliquid crescerer,ergo momentir prius,
de posterius haberet, nam id moueri dicitur, quod aliter se habet modo quam Prius, sed quod augetur, mouetur, ergo in eo nunc quod augetur, aliter se haberet, quam prius, Nune igitur prius, & posterius haberet, & haec est Aristotel is demostratio in eodem se κto qua ostendit quietem tempore fieri. Hoe idem Arist. testimonio illust raris potest,qui tertio de Phi. auditu, definiens motum, inquit actum mobilis quatenus mobile esse, quae ratio etiam in
Cremento accommodatur, Vt constat, si modo accretio re
pente fieret, non ergo esset actu s entis in potentia, qua te nus in potentia, sed entis in adhu namque definitionis senissus est, ut Graeci omnes, Sc ipsemet Auer. testantur, est quod motus, cum in mobili est , adhuc mobile potestate est ad complementum motus. Si modo hsc motio repente fieret, ergo simul esset motus, de complementum motus. quare mobile non esset amplius in potentia, . etiam Pla a γ' cum de tempore agit, inquit quod cum dicitur esse ali quid motus, utpote mensura motus, ibi accipitur motus, ut idε est quod mutatio. iare cu accretio no tantia per se mutatio fit, sed perse motus tempore igitur metitur, &ε, eodem libro sere sub finem, ait omne mutationem in te pore fieri qironiam Omnis mutatio prius,& posterius habet, de velox , & tardum habebit, quae fine tempore i me nequeunr,& paulo post ostendit cuius mutationis tem pus esse mensuram,ut incrementi & decrementi atque re ε 3 a liquarum . etiam Phili. ostendit omnem motionem ha
here velox, & tardum quod in singulis motus speciebus, singillatim,
106쪽
Igillatim , & seorsum ostendit,& prscipuὰ de incremen
eo , asseritque incrementum veloX esse,quod in paruo tempore mulium, tardiam vero quod Paucum in multo tem
pore. Eκ his igitur satis constat Aristo. opinari accretio nem non momento, sed rempore fieri, quemadmodum, etiam Simplicius cum in Φ. tum in s. de T. Phisic. docet; atque hoc idem Theophrastum, Eudemum,& Aleκandria sententire testatur,quod ubique Them. de Ioan . Gramm . aiarmant, Latinorum vero solutio neutra recta est, non prima, nam fieri nequir, ut praedicatum, quod rei conue nil sub ratione generis ei pugnet, quod eidem conuenitrii xta propriam naturam . nam qus rei propter genus cottheniunt, per se conuentiam . Confimi Iiter quae eidem iii xta prOPriam naturam,atque per se conueni utar, rei itie iri sunt, ut ex primo de demo stritione constat. Quare eon tradiectio de eodem simul vera esset. Qtiare inere mentum: quod ratione qua motio est in tempore fit. Igitur ratione qua accretio momento fieri nequit. Deinde si accretio ea
ratione qua motus tempore fieri potest, ergo fi possibile hoc ponatur in actu non sequitur id quod fieri nequit,sed
eum in actu ponitur tempore completur, Se cum pro pria natura momento fiat simul igii tempore,& momento fieret. are simul tepore,& non tepore ex qua etia ratione secundae solutionis mendati ii deprehenditur , contra quam etiam ita instamus. Quod rei competit ob eius pro Priam naturam,oppositura neque Perse,neque ex accideriti conuenire potest , nam quam primum oppositum reIinest, id quod ad eius naturam pertineret, tolleret,nisi is te amur opposita, Sc corradicentia simul stare at accretio ni ut aiunt ex propria natura conuenit, ut tempore fiat, oppositum igitur ei ex accidenti competere nequis Quod est non tempore fieri, sed momento . Ad ide, quo sita natura tale est, semper est tale, & eui eum confertur
semper eandem retinebit naturam , ergo si incrementum
secundum propriam naturam tempore fit. Ergo semperita fit,sive nutritioni, siue alteri conferatur. Amplius ac
107쪽
cretio,quatenus accretio in viventibus absque nutritione fieri nequit,sed ob nutritionem momento, de repente fit, ergo Pri pria natura repente fieret, & no tempore ut ipsi monent) Demum, Deus & natura aliquid frustra egissent namque accretioni hanc potentiam tribuissent, quae numquam exiit, neque exibit ad actum, quoniam accretio in viventibus a nutritione nunquam separatur.
tione de ortu. CaP. . s. ACcretionem repente non fieri docuimus, nunc quo pactores se habeat aperiendum est, Verum quoniam in
viventibus absque nutritione non sit accretio, proinde primum explicandum erit an momento, an tempore PO tius nutritio fiat. Latini omnes Auer. perdite sectantes, asseruere nutritionem momento fieri, quoniam quidam ortus nutritio est, atqui ortus omnis momento fit, quare,
ct nutritio. Verum asserunt generationem bifariam capi posse,& pro formae acquisitione, seclusa alteratione, quo pacto repente fit, & accipi etiam potest, ut ipsam acquisiotionem forms, atque at te rationem includit. Atque ita,ob
alterationem annexam,tempore metitur.Formae acquisi
tionem repente fieri ex multis ostendunt; prima ratio qui Averrois est sexto Phisi. ita se habet , cuius mutationis terminus momento fit, ortus vero qui forms acquisitio nem dicit,alterationis terminus est,quare repente fit. Rursus ea mutatio tempore completur, qus inter formas su scipientes magis, Sc minus constituta est , ortus vero inter formas substantis est,qus magis,& minus non suscipiunt, in tempore igitur ortus non completur. Postremo,ea mutatio tempore fit qus inter formas contrarias est, quo Pa cto generatio non se habet. Ex his igitur ortum rePense fieri concludunt.
108쪽
DE AC CRETIONE so AVERRO IS OPINIO
demum ratione recedit,& vi quae sumus aduersus hos de mostraturi pateant dicimus formae acquisitionem non momento, sed tempore fieri. E t primum ex Arist. verbis,quitertio Pliasi. motum definiens , ut ab ipsa mutatione non separatur,asserit esse ad ina eius quod est in potentia qua 'tenus in potentia. Quae quidem ratio ortui, & interitui conuenit,uti Arist. ostendit; ex hoc ita instamus. Notus cum est imobili, quamuis mobilis fit actus persectio, adhuc quod motum habet potestate est ad compIemen tum motus, Definitur enim motus pro forma fluente, mO- tu sigitur successionem inc Iudit, quare & tempus. Quae ratio e X Auer. confirmari potest, qui ait ex motus definitione patere continuationem, S successionem in motu, at sub ea ratione generatio inclusa. est, alteratione seclusa. Ergo ortus seclusa alteratione successionem , & tempus in se retinet. Quarto etiam Phisi. cum de tempore aggre ditur disputationem ,& demostrasset prius tempus non esse motum , sed aliquid motus , inquirit se non acciperes motu, ut ab ipsa mutatione est separatus, sed ut idem est quod ipsa mutatio, quod ratione confirmat s potest, nam illius motionis docet tempus esse mensuram, qus fuit ter tio Phisi. di finita, sed motio ibi difinita non separatur a mutatione, ergo tempus cui ula mutationis est mensura cum generatio, seclusa alteratione mutatio fit, tempore igitur metitur. Eodem etiam libro inquit sine mutatione tempus non esse, neque vice versa, genaratio vero, ut at terationem secludit mutatio est. A tepore igitur absoIul non potest.Deinde docet tempus esse magis causam in te ritus quam ortus, utramque igitur mutationem tempore compleri concedit, de paulo post demo strat omnem mu tationem tempore fieri dicens. His autem se a nobis en nara a s ratis clarum est omnem mutationem,& omne quod mo
109쪽
uetur In tempore moueri, at statim rationem offert, quς ita componitur,ut Simplicius monet. Omne quod habet prius,& posterius est in tempore,omnis mutatio prius cposterius habet,omnis igitur mutatio in tempore. Et quoniam euidentes non erant propositiones, utram in confir mauit, minorem quidem sic,omne quod habet velotius,&tardius est in tempore, nam celerius dicitur, quod prius mutatur in illud ad quod est mutatio,tardius vero quod est posterius. Omnis vero mutatio ce Ierius , & tardius habet, quare omnis in tempore completur , Maiorem ita
ostendit prius enim & posterius dicuntur, secundum eam qua est ab ipso nunc distantia, prius enim est quod a prae senti nunc plus distat in praeteritum, posterius autem positum est quod ei nunc propinquius,in futuro autem e con tra prius quidem est quod est nunc propinquius, Poste rius autem quod est remotius, prius igitur, de posterius quod sint habent ex ea qus est a nunc distantia,nunc Uero est praeteriti, & futuri terminus, In tempore igitur nunc est. Quare prius, de posterius ortus alteratione remota habet , quare prius Sc posterius sc tempus inclu
dit. Prope etiam finem eiusdem operis cuiusque muta tionis tempus esse metrum ostendit , quibus etiam locis Simplicius,& Grammaticus confirmarunt, neque hi au
diendi sunt, qui ob alie rationem ortum in tempore fieri concedunt nam praeter id quod Aristo. non faciunt satis,
neque Verum dicunt, nam quae e X accidenti rei conueniunt a scientia secluduntur , ut 3. Phisi. & s. diuinae scientiae monet Philosophus, at ex intento Aristo. ostendit, cuiusque mutationis estς mensuram tempus. Adhuc nil nationem Arist. saepe st pius committeret. Nam quorum seorsum alterationis,& ortus,& interitus meminit , si perialterati Onrm tempus,ortus, tu interitus includunt. De Mimu inquit quod omnis mutatio quatenus mutatio habet, di Prius Ec posterius, Vt s. eiusdem operis indicat, constat modo generationem.mutationem esse omni seclusa alte Ucione ergo tempore completur etiam eiusdem operis,
110쪽
mi mutationem omnem prius, & posterius habere, quεamadmodum ex mutationis nomine ostendit,at generatio etiam si alteratio secludatur , perse mutatio est igit habet prius, de posterius quare tempus , de s. eiusdem quando probat motionem ex indiuiduis non constare ad illud deducit incommodum, quod idem simul esset moltim & moueretur, ergo a pari si eodem temporis momento forma, acquiritur, Se est acquisita ,simu l igitur res mutaretur, deesse mutata, & paulo post ait, quod omni mutatione data, i, Pol Velocior dari, Formae. autem acquisitio mutatio est, ergo velocior dari potest quacuque posita. Quare accipiaturiuna generati qui vocetur . A. haec momento fit,iu rita hos,accipiatur deinceps altera velocior,& sit . B. haee
igitur in minori quam momento fit,ergo nunc diuiduum esset. Rursus, cum sophistarii eodem opere soluit sophitama, quo generationem e medio tollebant ortu tempore fieri clarissime habetur. Sophisma hoc erat, id quod oriatur aut est in eo a quo,aut in eo in quod, aut in neutro,autini Vtroque non primum , quoniam generari non diceretur, neque secundum , esset enim genitum, ne 3 tertium, ut constat,neque itidem quartum,quoniam contradictio de eodem vera simul esset, nam quatenus est in eo a quo, non e ut in eo in quod ,e Ii,quare simul esset,& non esset, solues ait quod oritur,cum esse in eo in quod, tum in eo,a quo, nam secundum aliquas partes in eo a quo,secundum aliquas in eo quod . Concedit igitur solutio generatio nem successivam esse. Septimo etiam eiusdem operis,cum, prius ostendisset in latione,accretione, & alteratione esse velox, ct tardum, demum docet in ortu esse velox,& tardum, asserito ortum Velocem esse, qui in minori tempore fit, tardum qui in maiori Sc constat iam , quod generatio accipitur,ut alterationem excludit, nam si velox Se tarda in generatione essent, propter alterationem , quo lim Arist. sermone distincto idem de generatione docuit. Satenim ei sui siet dicere in generatione esse tardum Per acci