장음표시 사용
301쪽
re velim. Reliquum est ut de quid agatur,quoad poteris explores scribasque ad me & quid
ipse coniectura assequare,quod etiam a te magis effecto: nam acta omnibus nunciantibus 2 te expecto iamra.m t a LLoquacitati ignosces quae & me leuat ad te quidem seriabetem,& elicit tuas literas .AEnigma oppiorum ex Velia planὸ no intellexi: cst enim numero Platonis obscurius .iam intellexi tuum. Oppios enim de Velia Saccones dices in eo Τes tu aut diu quo aperto reliqua patebant,& cum Terentiae summa congruebant. L.Caesarem vidi Minturnis ad U III Kal.Feb.mane cum absurdissimis mandatis non hominem,
sed scopas solutas.ut id ipsum mihi ille videatur irridendi causa fecisse qui tantis de rebushuie mandata dederit. nisi sorte non dedit,& hic sermone aliquo arrepto pro mandatis abusus est. Labienus vir mea sententia magnus,Theanum venit ad U IIII Kal.ibi Pompe- tium Consulesque conuenit:qui sermo fuerit,&' quid actum sit scribam ad te cum certum sciam. Pompeius ab Theano Larinu versus profectus est ad v III Kal.Eo die mansit Venafri. Aliquantum animi videmr nobis attulisse Labienus:sed ego nondum habeo quid ad te ex his locis scribam: ista magis expecto, quid illinc asseratur quo pacto de Labieno sora quid agat Domitius in Marsis,Tignit Thermus,P. Accius Cinguli, quae sit populi πι- ,
bini voluntas quae tua coniectura de rebus suturis. Haec velim crebro &quid tibi de mulieribus nostris placeat,& quid acturus ipse sis,scribas.Si scriberem ipse longior epistola sitisset. sed dictaui propter lippitudinem.
AD vi Kal. peb. Capuam Calibus proficiscens cum leuiter lippirem, has literas dedi L.Caesar mandata Caesaris detulit ad Pompeium ad U III Kal. m is esset cum COSS Theani. Probata conditio est, sed ita,ut ille de his oppidis quae extra suam prouinciam o eupauisset praesidia deduceret. Id si secisset,responsum est ad urbem nos redituros esse,& re per Senatum consecturos. Spero etiam in praesentia pacem nos habere: nam & illum su- roris.& hunc nostrum copiarum sup enitet. Me Pompeius Capuam venire voluit & adiuuare delectum: in quo parum prolixe respondent Campani Coloni.Gladiatores Caesaris qui Capuae sunt de quibus ante ad te falsum ex Torquati literis scripseram, sanὸ commode Pompeius distribuit binos singulis patribus familiarum. cutorum in Iudo L O n susnint. emptionem facturi suisse dicebantur. Sane multum in eo Reipub.prouisum est. Des mulieribus nostris, in quibus est tua soror, quaeso videas ut satis honestu nobis sit eas mae esse ciim ceterae villa dignitate discesserint. Hoc scripsi ad eas & ad te ipsum antea. Iim eas cohortere Ut exeat, presertim Cum ea praesidia in ora maritima habeamus cui ego praesum ut in his pro re nata non incommode possint esse. nam siquid offendimus in g, nero nostro quod quidem ego praestare non debeo,sed id fit maius, qubd mulictes nostrae praein ceteras Romae remanserunt.Tu ipse cum Sexto scire velim quid cogites de exeundo de totaque re quid existimes Equide ad pacem hortari non desino,quae vel iniusta uti hor est quam iustissimum bellum.Sed haec ut sors tulerit.
V T AB urbe discessi nullum adhuc intermisi diem quin aliquid ad te literam darem.
non quo haberem magnopere quid scriberem,sed ut loquerer tecum absens, quo mihi, cucoram id non liceret,nihil est iucundius. Capuam cum venissem ad VI Kal. pridie quam has literas dedi. C o S s. conueni multosque nostri ordinis. Omnes cupiebant Caesarem abductis praesidiis stare conditionibus his quas tritisset:vni Fauonio leges ab illo nobis ita poni non placebat, sed is auditus in consilio. Cato enim ipse iam seruire, quam pugnare mauult: sea tamen ait in Senatu se adesse velle, de conditionibus agatur si Caesar adductus sit ut praesidia deducat. Ita quod maxime opus est,in Siciliam ire no curati quod metuo ne obsit, in Senatu esse vult. Posthumus autem de quo nominatim Senatus decreuit ut statim in Siciliam iret, Fusanόque succederet negat se sine Catone ituru & suam in Se- , nam operam authoritatemque quammagni aestimat. Ita res ad Fanium peruenit: is cum impcrio in Sicilia praemittitur. In disputationibus nostris summa varietas est.Plerique ne gant Caesarem in conditione mansuria, postulataque haec ab eo interposita esse,quo minus
302쪽
quod opus esset ad bellum a nobis pararetur:ego autem eu puto facturum ut praesidia do ducat. Vicerit enim si C o s.factus erit,& minori stacre vicerit quam quo ingressus est: sed accipienda plaga est sumus enim flagitiose imparati cum a militibus, tum a pecunia qua quidem omnem non modo priuatam, quae in urbe est,sed etiam publicam, quae in aerario est, illi reliquimus. Pompeius ad legiones Actianas vi prosectus, Labienum secum habet.
Ego tuas opiniones de his rebus expecto.Formias me continuo recipere cogitabam. CICERO ATTICO SAL. IUOMNIs arbitror mihi tuas literas redditas este. sed primas pr. ostere, resiquas ordine quo sunt millae per Terentiam. De mandatis Cesaris aduennique Labieni& responsis C.o s s.ad Pompeium scripsi ad te literis his quas ad V Kal. Capua dedi pluraque praeter ea in eandem epistolam conieci. Nuc has expectationes habemus duas: unam quid Caiari acturus sit cum acceperit ea quae reserenda ad illum data sunt L.Caesari: alteram quid P peius Uat:qui quidem ad me scribit, paucis diebus se firmum exercitu habiturum, spemque asteri si in Picenum agrum ipse venerit nos Romam redituros esse. Labienum saeum habet non dubitantem de imbecillitate Caesaris copiarum,cuius aduentu Cn.noster mulito animi plus habet.Nos , C o s s.Capuam venire iussi sumus ad Non. Febr. Capua pro 3 sectus sum Formias ad III Kal. Eo die cum Calibus tuas literas hora seri nona accepi D semilias statim dedi. De Terentia & Tullia tibi assentior ad quas scripseram,ad te ut reserrenti si nondum profectae sunt, nihil est quod se moueant, quoad perspiciamus quo locistres. Tuae literae mihi grata iucundaeque sunt.De pueris in Graeciam transportandis turit itabam,cum fuga ex Italia quaeri videbatur: s enim Hispaniam peteremus, illis hoe
. aeque commodum non erat.Tu ipse cum Sexto etiam nunc mihi videris Romae recte esse posse: etenim minime amici Pompeio nostro esse debetis:nemo enim unquam tannim de urbanis praesidiis detraxit. Videsne me etiam iocari Scire iam te oportet, L. Caesar quae re
sponsa reserat a Pomptio, quas ab eodem ad Caesarem ferat literas. Scriptae enim & datae, ita sunt,ut proponerentur in publico. In quo accit sauci mecii ipse Pomptium qui cum scri
ptor luculentus esset, tantas res atque eas quae in omnium manus ventiirae essent, Sestio no
stro scribendas dederit. Itaque nihil unquam legi scriptum Perspici tamen extiteris Pompeii potest nihil Caesari negari, omniaque & cumulate quae postulet dari: quae ille amentissimus fuerit nisi acceperit, praesertim cum impudentissime postulauerit. qu ι enim tu es, qui dicas si in Hispaniam profectus erit, si praesidia dimiserit tamen eoneessi tur minus honeste nunc quidem, violata iam ab illo repub. illatoque bello, qu in si olim
de ratione habenda impetrasset. Et tamen vereor ut his ipsis contentus siti nam cum ista mandata dedisset L. Caesari debuit esse paulo quietior, dum responsa reserrentur. Dicitur autem nunc esse accerrimus. Trebatius quidem scribit, se ab illo I x Kal. Febr. rogamindi esse ut scriberet ad me ut essem ad urbem:nihil ei me gratius facere posse.Haec verbis plurimis intest exi ex dierum ratione, ut primum de discessu nostro Caesar audisset. Iaborare eum coepisse,ne omnes abessemus. Itaque non dubito quin ad Pisonem, quin ad Seruium
scripserit. Illud admiror non ipsum ad me scripsisse,non per Dola tam non per Caelium iste: quanquam non aspernor Trebatii literas, a quo me unice diligi scio. Rescripsi ad Trebatium nam ad ipsum Caesarem qui milii nihil scripsisset nolui) qu in illud hoc ae-
pore esset dissicile, me tamen in praediis meis esse, neque delectum ullum, neque negotium ius pisse: in quo quidem manebo dum spes pacis erit:lin bellum geretur, non deero ossicio, nec dignitati meae pueros in Graeciam:totam enim Italiam flagraturam, bello intestigo. Tannim mali excitatum partim ex improbis, partim ex inuidis ciuibus: sed haec paucis diebus ex illius ad nostra responsa respolis intestigentur quorsum euasura sint.Tum ad te scribam plura si erit bellum: sin autem etiam induciae,t ipsum, ut spero, videbo. Ego IIII Non.Febr.quo die has literas dedi in Formiano quo Capua redieram,
mulieres expectabat quibus quidem scripseram,tuis literis admonitus,ut Romae mane- rent: sed audio maiorem quendam in urbe timorem esse.Capuae Non. Febr.esse volebam, quia Cos s.iusserant. Quidquid huc erit a Pompeio allatum statim ad te scribam tuSD
303쪽
que de istis rebus literas expostabo.
Q U ARTO Non. b.mulieres nostrae Formias venerunt: tuaque erga se officia plenatui suauissimi studii attulerunt:Eas.ego quod sciremus utrum turpe pace nobis,an misere bello esset utendum in Formiano esse volui.&xu, Cicerones. Ipse cum statre Capuam ad Cos s. Nonis enim adtae tuis sumusὶ III. Non. profectus sum. cu has literas dedi. Re sponsa Pompeii grata populo, probata concioni esse dicuntur.ita putara quae quidem isi ille repudiarit,iacebit:si acclerici Vtrum igitur inquies,mauis Responderem,si quemadmodum parati essemiis scirem.Cassium erat luc auditum expulsum Ancone,eamque vrbem a nobis tenai.Si bellum futurum est negotium utile Caesarem quidem L. Caesare cumandatis de pace misso tame aiunt acerrime delectum habere, loca occupare,vincire praesdiis. perditum latronem,uix ullo otio compensandam hac resp.turpitudinem l dii imachari desinamus:tempori pareamus:cum Pomptio in Hispaniam eamus. Haec opto in malis quoniam illius alterum Consulatum a rep. ne data quidem occasione repulimus. sed haec hactenus. De Dionysio fugit me ad te antea scribere:sed ita constitui expectare resposa Caesaris ut si ad urbem rediremus.ibi nos expectaredita tardius id fieret, tum eum arcesseremus. Omnino quid ille iacm debuerit in nostra illa fuga: quid docto homine & ami- dignum fuerit, cum presertim roganis esset: sed haec non nimis exquiro , Graecis, Tu tamen videbis,si erit quod nolim arcessendus,ne molesti simus inuito.Qgrater laborat, ut tibi quod debet,ab Egnatio soluatmcc Egnatio voluntas deest,nec parum locuples est sed cum tale tempus sit ut ollinius multum enim est nobiscum viaticum se neget habere. idemque debitoribus suis denunciarit ut eode scenore uterentur,atque hoc idem etia L.Liuigus fecisse dicatur, nec hoc tempore,aut domi nummos Quintus habeat,aut exigere ab Egnatio aut versuram usquam iacere possit,miramr te non habuisse rationem huius publieae dissicultatis.EM autem etsi illud Gi γον ita enim putatur obseruo,M A prese tim in te a quo nihil unquam vidi temere fieri, tamen illius querela mouebar. Hoc qui Squid est, te scire volui. 1 ε CICERO ATTICO fAL: In Ni MIL Labeo quod ad te scribam: quin etiam eam epistolam quam eram elucubratus,ad te non dedi:erat enim plena spei bonae quod & concionis voluntatem audieram. de illum conditionibus usuriim putabam presertim suis .Ecce tibi IIII Non.Feb.mane a cepi literas tuas Philotimi,Furni Curionis ad Furnium quibus irridet L. saris legatio- in .Hanc oppressi videmur,nec quid consilii capiam,scio: nec mehercule de me laboro:
de pueris quid agam, non habeo. Capuam tamen proficiscebar haec scribens, quo facilius
de Pompeii rebus cognoscerem. CICERO . ATTICO SAL. ij
B R E VI L o QN ENTEM iam me tempus ipsum facit: pace enim desperaui: bellum nostri nullum administrant: caue enim putes quidquam esse minoris his C O s s. quorum ego spe audiendi aliquid & cognoscendi nostri apparatus,maximo imbri Capua veni prid.
Non.ut eram iussias. Illi autem nondum venerant,sed erant venturi inaneς, unparati. Cn.
autem Luceriae dicebatur tacde adire cohortis legionum Actinarum non firmissimarum. At illum ruere nunciam & iam iamque adesse,no vi manum conserat quicum enim sed ut fugam intercludat. Ego autem in Italia Mia ανανθα M: nec te id consulo: sin extra, quid agoria manendum,hyems lictores,improuidi & negligentes duces.Ad fugam hortatur Mmicitia Cn. usa bonorum turpitudo coniungessi cum tyranno:qui quidem incertum in Phalarimne an Pisistratum sit imitaturus. haec velim explices,& me iuves consilio: etsi te i
sum istic iam calere puto: sed tamen quantum poteris. Ego siquid hic hodie noui cognoro,scies:iam enim aderunt C o S s .ad suas Nonas. Tuas cotidie literas expectabo. Ad nas autem cum poteris rescribes. Mulieres de Cicerones in Formiano reliqui.
304쪽
DE MALIs nostris tu prius audis quam ego, istinc enim emanant: boni autem hinc quod expectes,nihil est. Veni Capuam ad Non. Feb.ita ut tulisant C o S S. Eo die Lentulus venit sero alter C O S.omnino no venerat. VI I. Id. Eo enim die ego Capua discessi de manli Calibus. Inde has literas postridie ante lucem dedi.Haec Capuae dum iiii cognoui. . Nihil in C o s s.nullum usquam delectum: nec enim conquisitores ψπιμα-- audent, cum ille adst: contra quum noster dux nusquam sit, nihil agat, nec nomina dant: descit enim non volutas, sed spes.Cn. autem noster O rem miseram de incredibilem ut totus iacclinon animus est,non consilium,no copiae,non diligentia. Mittam illa, suga ab urbe turpissimam:timidissimas in oppidis conciones:ignorationem non solum aduersarii. sed etia, suanim copiarum. Hoc cuiusmodi est U II Id. Feb.Capuam C. Cassius Trib.pl.venit attulit mandata ad C O s s. ut Romam venirent, pecuniam de sanctiore aerario aularent, statim exirent vic relicta. Redeant.quo praesidio Deinde exeat.quis sinat tC Ο s .ei rescripsit ut prius ipse in Picenum.at illud totum erat amissum, sciebat nemo praeter me ex literis Dolabellae. Mihi dubium non erat quin ille iam iamque foret in Apulia, Cn. noster in naui. Ego quid agami magnum neque mehercule mihi quidem ullum. nili omnia essent acta turpis lime. Neque ego ullius consilii particeps: sed tamen quod me deceat. ipse
me Canar ad pacem hortatur, sed antiquiores laterae quam mere coepit. Dolabella, Caelius me illi valde satiliacere,mira me k-- torquet. Iuua me crisilio si potes:& tame ista quatupotes provide.Nihil habeo tanta rerum perrurbatione quod scriba. Tuas littaas expecto.
P Ε D E M in Italia video nullum esse qui non in istius potestate sit. De Pompeio scio nihil, eumque nisi in navim se contuletit, exceptum iri puto. O celeritatem incredibile:huius aute nostri Sed non possum sine dolore accusare cum de quo angor Se crucior. Tu caedem non sine causa timcs: non quo minus quidquam Caesari expiatat ad diuturnitatem, victoriae de dominationis:sed video quorum arbitrio sit acturus. Recte sit censeo cedendude oppidis iis: egeo consilii: quod optimum iactu videbitur facies: cum Philotimo loquere: atque adeo Terentiam habebis Idib. Ego quid agam i qu, aut terra aut mari persequar eum, qui ubi sit nescio Et si toera quidem, qui possumi mari,quo Tradam igitur isti me fac posse tuto multi enim hortanturmum etiam honeste Nullo modo quidem a te petam consilium ut soleo.Explicari res non potest, sed tamen siquid in mentem venit velim talbas de ipse quid fis acturus.
Q V IN Τ o Id.Feb.vespcit E Philotimo limas accepi, Domitiu exercitu firmum habere:Cohortes ex Piceno, Lentulo & Thoemo durentibus cum Domitii exercitu coniunctas esse:Caesarem intercludi posse, eumque id timcre: Bonorum animos recreatos, Romae improbos quasi perculios. Harc metuo equidem ne sint somnia:sed tame M. Lepidum. L.Tor, quariim C.Cassium Trib.pl. Ii enim sunt nobiscum id est in Formianoὶ Philotimi lit
m ad vitam reuocauGunt. Ego autem illa metuo ne vaiora sint, nos omnes nene ia cap
tos esse Pompeium Italia cedere quem quidem o rem acerba persequi Caesar dicitur. ω- sequi Cesar Pompeium quid ut interficiat O me miserum, & non omnes nostra corpora
Opponimust In quo tu quoque ingemiscis sed quid faciamus victi oppressi, capti plane sumus. Ego tamen Philotimi literis lectis mutaui cosiliu de mulieribus, quas ut scripse a ad ' te Romam remittebam:sed mihi venit in mentem multum sere sermonem, me iudicium iam de causa publica secisse qua despciata.quasi hunc gradum mei reditus esse,quia mulieres reuertissent. De me aut cm ipse tibi assentior, ne me dem incertae de periculosae fugae curesp.nihil prosm, nihil Pompeio, pro quo emori cum pie possum, tum libenter. Manc igitur,etsi vivere. Quod quaeris hic quid agatur:tota Capua de omnis hic delectus iacet. desperata res est.in fuga omnes sunt nisi quid eiusmodi suerit, v t Pompeius istas Domitii copias suis coniungat. Sed videbamur omnia biduo triduove scituri.Caesaris literarum cxllu tibi mis: garas enim:ciii nos valde satisfacere multi ad me scripserunt.Quod pa-
305쪽
tior facile,dum,ut adhuc nihil faciam turpiter.
PHILOTIMI literae me quide non nimis,sed eos qui in his locis erant, iam ii delectarunt.Ecce postridie ad Cassiu literae Capua a Lucretio similiari eius. Nigidium , Domitio Capuam venisse: eum dicere, Vibullium cum paucis militibus e Piceno currere ad Cnaeum confestim sequi Caelarem. Domitui non habere militum vim. Ide scripsit C o s s. iCapua discessisse. Non dubito quin Cnanis in stiga sit, modo effugiat. A consilio fugiendi,
ut tu censes,absum. CICERO ATTICO SAL. IMC v M dedissem ad te literas tristis, de metuo ne veras de Lucretii ad Cassium litetis Capua missis Cephalio venit 2 vobis.attulit etiam , te literas hilarioris, nec tame firmas, ut soles.Omnia i acilius credere possum quam quod scribitis, Pompeium exercitum habere. Nemo huc ita affert omniaque quae nolim. Rem miseram: malas causas semper obtinuit, in optima concidit. Quid dicam,msi illud eum nescisse: neque enim erat dissicile hoc ne- , scisse. Erat enim ars difficilis recte r p.regere. Sed iam iamque omnia sciemus & scribo mus ad te statim.
CICERO ATTICO S. HANON venit idem usu mihi quod tu tibi scribis, Qv oΤIEs EXORIOR. Ego enim nunc paulum exorior,& maxime quidem his literis quae Roma afferuntur,de Domitto,de Picentium cohortibus:omnia erant facta hoc biduo laetioraataque laga quae par batur repressa est. Caesaris interdicta Si te secundo lumine hic offendero, respuuntur. na de Domitio prax lara de Afranio fama est.Quod me amicissime adna nes ut me integrum,quoad tot sim, seruem,gratum est. Quod addis ne propensior ad tu pem causam videar,certe videri possum Ego me ducem in ciuili bello quoad de pace ag retur, negaui es non quin rectum esset, sed quia quod multo rectius fuit,id mihi fraudem tulit.Plan eum cui noster alterum consulatum deserint & triumphum,at quibus verbis ut pro suis gestis amplissmis) inimicum habere nolueram. Ego scio de quem metuam, & 3 quam ob rem:sin erit bellum, ut video sere, partes meae non desyderabuntur. De in X X millibus Terentia tibi rescripsit. Dionysio dum existimabam vagos nos sere, nolui milestus esse. Tibi autem crebro ad me scribenti de eius officio, nil ait rescripsi, quod diem ex die expectabam ut statuerem quid esset faciendum. Nunc ut video pueri coete in Formi no videntur hyematuri,& ego nescio:si enim erit bellum cum Pomptio esse costitui: quod
habebo coli faciam scias. Ego bellum foedissimum saturu puto, nisi qui ut tu scis Parthi
M. TULLII CICERONI s EPIs ΤοLARUM AD A TTICUM LIBER VIII. CICERO ATTICO SAL. IUCv M ad te literas dedissem redditae mihi literae sunt a Pompeio.Cetera de rebus hi PLceno gestis, quae ad te Vibullius scripsisset, de delectu Domitii. quae sunt vobis nota, ncc tamen laeta reant in his literis. Quam ad me Philotimus scripserat, ipsam tibi epist tam misissem, sed subito fratris puer proficiscebamr:cias igitur mitta. Sed in ea Pomptii
epistola erat in extremo ipsius manu T V CENSEO LUCERIAM UENIAS, N V s Q U A M ERIS TUTI Vs. Id ego in eam partem acoepi: haec oppida a
que oram maritimam illum pro derelicto habM: nee sum miratus eum qui caput ipsum reliquisset reliquis membris non parcere.Ei statim rescripsi.hominemque certum misi de
306쪽
3 comitibus meis non me quaerere ubi mtissimo essem:si me vellet sua aut reipub.causa Luceriam venire, statim csse venturum : Eortatiisque sum ut oram maritimam retineret, si rem tamentariam sibi ex prouinciis suppeditari vellet. Hoc me frustra scribere videbam. sed uti in urbe retinenda tunc, si nunc in Italia non relinquenda testificabar sententiam meam:sic enim parari video,ut Luceriam omnes copiae contrahantur. Et ne is quidem lo- . cus stabilis: sed ex eo ipso si urgeamur, paretur fuga. quo minus mirae, si inuitus in eam musam descedo, in qua neque pacis, neque victoriae ratio quaesita unqua in semper sagitiosae & calamitosae fugae.Eundum, ut quemcunque fors tulerit casum, subcam potius cutis qui dicuntur esse boni,qu m videar a bonis dissentire.Etsi pro diem video bonorum. id est lautorum & locupletum urbem refertam fore: municipiis vero his relictis, resertissis mam.quo ego In numero essem, si lios lictores molestissimos non haberem. Nee me A. Iepidi, Lucceii, Volcatii,Ser Sulpicii comitum renitetat, quom nemo nec stultior est quὶm L. Domitius nec inconstantior quam Appius Claudius.Vnus Pompeius me mouet bene ficio non auctoritate . quam enim ille habeat auctoritatem in hac causa, qui cum omnes Caesarem metuebamus ipse eum diligebat: postquam ipse me uere ccepit, putat omnes hos stes illi oportere elli Ibimus tamen Luceriam,nec eum fortasse delectabit noster aduentus: dissimulare enim non potero, mihi quae adhuc acta sunt displicere. Ego si somnum capere possem.tam longis te epistolis non obtunderem.Tu si tibi eadem caula es,me remunere
MIHI vero omnia grata,& quia scripsisti ad me quae audieras: & quod non credidi liquae digna diligentia mea non erant: & quod monuisti quod sentiebas. Ego ad Caesarem
unas Capua limas dedi, quibus ad ea rescripsi quae mecii ille de gladiatoribus suis egerat: breuis, sed beneuolentiam significantes,non modo sine contumelia, sed etiam huius maxi ma laude Pompeii: idem enim illa sententia postulabat, qua illum ad concordiam hortabantas siquo ille misit, in publico proponat velim. Alteras eodem die diat, quo has ad te: non potui non dare, cum & ipse ad me scripsisset & Balbus. earum exemplum ad te inis: nihil arbitror sore quod reprehendas: siqua erunt, doce me: quomodo enim effugere possum Nihil, inquies omnino scripseris, Qui magis effugias eos qui volet fingere Verulame3 ita faciam, quoad fieri poterit. Nam quod me hortaris ad memoriam factorum, dictorum,scriptorum etiam meorumiacis amice tu quidem mihique gratissimum .sed mihi videris aliud tu honestum, meque dignum in hac causa iudicare atque ego existimem : mihi enim nihil ulla in gente unquam ab ullo auctore reipub.ac duce turpius factum esse vi- dctur, quam a nostro amico factum est, cuius ego vicem doleo, qui urbem reliquit, id est ' patria pro qua & in qua mori praeciam iuit. Ignorare mihi videris, haec quata sit clades:es enim etia nunc donia tuae, sed inuitis perditissimis hominibus esse diutius non potes. Hoc miserius,hoc mrpius quidquam Vagamur egentes cum coniugibus Si liberis. In unius hominis quotannis periculosae aegrotantis anima, positas omnis nostras spes habemus: non expuis, sed euocati e patria, quam non seruandam ad reditum nostrum, sed diripiendams & instammandam reliquimus. Ita multi nobiscum sunt non in suburbanis, no in hortis, non in ipsi. Et si non sunt non erui. Nos interea ne Capuae quidem, sed Luceriae.Et oram quidem maritima iam relinquemus. Astantum expectabimus & Petreium: nam in Labie-
. no parum est dignitatis.Hic tu in me illud desydetas:nihil de medico,alii viderint. Hic quidem quae est domi vestrae estis & eritis omnes boni.Quis tum se mihi non ostendit quis nunc adest hoc bello sic enim iam ap-ι pellatam est.Vibullii res gestae sunt adhuc maximae:Hex Popeii literis cognosces: in quibus animaduertito illum locii ubi est his videbis de Cn nostro ipse Vibullius quid exi- stimet Q ub igitur haec spectat oratio Ego pro Pompeio libentre mori positim facio pluris omnium hominum nemine sed non ita non meo iudicio spem de talute reip.Significas enim aliquanto secus quam solebas ut etiam Italia si ille cedat, putes oediaii: quod ego γ nec re .puto esse utile, nec libe is meis: praeterea neque rectum neque honestum. Sed cure. Rii.
307쪽
POTERIS NE IGITUR VIDERE T Y R Α N N U M equas intersit, audiam. an videam:aut locupletior milii sit quaerendus auctor quam Socrates,qui cum X X X,tyranni essent,pedem porta non extulit. Est mihi praeterea primipua causa manendi, de qua utinam aliquando tecum loquar. Ego X III Kalend. cum eadem lucerna hanc epistolam scripsissem,qua inflammaram tuam, Formiis ad Pompeium,si de pace ageretur praelinus: ssi de bello quid erotCICERO ATTICO SAL. Is
MAXIMIS & miserrimis rebus permrbanis, cum cor m tecum mihi potestas deliberandi non essetivit tamen tuo consilio volui. Deliberatio autem omnis haec est, si Pompeius Italia cedat, quod eum saetimina esse suspicor quid mihi agendum putes, & quo uci-
Iius consilium dare possis,quid in utranque partem mihi in mentem veniat, explicabo breui. Cum menta Pompeii summa erga salutem meam, familiaritasque quae mihi cum est. εtum ipsa reipu.causa me adducit ut mihi ves cosilium meu cum illius conflio,ves sortuna coniungenda esse videatur. Accedit illud,si maneo & illum comitatum optimorum de Elarissimorum ciuium desero cadendum est in unius potestatem: qui etsi multis rebus fgnificat se nobis esse amicum &vt esset a me est tute sess)propter suspicionem huius impendentis tempinatis multo ante prouisum, tamen utrunque constiarandum est,& quanta fidci ies sit habenda: cis maxime exploratum sit eum nobis amicum sere, sitne viri sortis de boni ciuis esse in ea urbe in qua cu summis honoribus imperiisque usus st,res maximas ΠΩ strit sacerdotio sit amplissimo praedinis non laturus sit sui iuris subeundumque periculumst rem aliquo sorte dedecore, liquando Pomptius rempub. recuperarit . In hac parte haec sunt. Vide nunc quae sint in altera. Nihil actum est a Pompeio nostro sapienter, nihil ser- Αtit adde etiam, nihil nisi contra consilium auctoritatemque meam. Omitto illa vetera, quia istum in remp.ille aluit, auxit armauit: ille legibus per vim,& contra auspicia serem
dis auctor, ille Galliae ulterioris adiunctor,ille gener ille in optando P. Clodio Augur,ille restituendi mes quam retinendi studiosior, ille prouinciae propagator, ille absentis in omnibus adiutor: idem etiam tertio Coselatu, postqua esse desenser resp. ccepit, contendit ut X Tribb.pleb. serrent ut absentis ratio haberetur: quod idem ipse sanxit lege quadam sua. M.que Marcesto C o s.finienti prouincias Gallias Kal. Martiis restitit. Sed ut fac omitta. quid Ledius, quid perturbatius noc ab urbe discessu,siue potius turpissima fuga Quae taditio non accipienda fuit potius,quam relinquenda patria Malae conditioncs erant. fateor:
sed nunquid hoc prius At recuperabit rempub. Quando aut quid ad eam spem est parati
Non ager Picenus amissus e non patefactum iter ad urbem non pecunia omnis de publica εδe priuata aduersario tradita: Denique nulla causa nullae vires nulla sedes, quo concurrant,
qui rempub. defensam velint. Apulia delecta est inanissima pars Italiae, de ab impetu huius besti remotissima:&ga de maritima opportunitas visa quaeri desperatione. I nuite oepi Capuammon quo munus illud defugerem,sed sine causa in qua nullus esset ordinum, nul , ius apertus priuatorum dolor: bononim autem esset aliquis, sed hebes, ut solet, de ut ipse sensissem, multitudo, de infimus quisque propensus in alteram partem. Multi mutationis
rerum cupidi. Dixi ipsi me nihil suscepturum sine praesidio de sine pecunia: itaque habui nihil omnino negotii quod ab initio vidi,nihil quaeri praeterlagam. Eum si nunc sequor,
quonam cum illo non, ad quem cum essem profecturiis cognoui in his locis esse Caesarem, aut citio Luceriam venire non possem. Insero mari nobis incerto cursu,hyeme maxima nauigandu est.Age iam,m fratre an siner cum filio an quomodo In utraque enim re summa
difficultas erit, summus animi dolor: qui autem impetus illius erit in nos absentes. fortunasque nostras acrior, quam in ceterorum : quod putabit sortasse in nobis violandis alia quid se habere populare. Age iam has copedes, fasces inquam hos laureatos, ecferrem Ita stalia qu2m molestu aes Qui aute locus erit nobis tutus ut ia placatis utamur fluctibus,ante qubm ad illu venerimus 3 Qua aute aut quo nihil scimus. At si restitero.& lacrit nobis
in hac parte locus idem secero quod in Cinnae dominatione Philippus, quod L. Flaccus, quod Q . Mucius, quoquo modo ea res huic quidem cecidit: qui tamen ita dicere solebat, '
308쪽
se id iste videre quod factum est, sed hoc malle quam armatum ad patriae moenia accedere. Aliter Thrasibulus. M sertasse melius:sed est certe quadam illa Mucii ratio atque sente-tia est illa etiam Philippi:& cum sit nectae seruire tempori, & non amittare tempus, cum sit datti, sed in hoc ipse habent tame iidem fasces molestiam .sit enim nobis amicus, quod incertum est scd sit, deseret triumphummon accipere he periculosum sit an accipere inui- ii diosum ad nos o rem inquiς difficilem Si explicabilem l atqui explicandaest: qui enim fieri potest Ac ne me existimaris ad manendum esse propensiorem quod plura in eam partem verba secerim potae fieri quod fit in multis qua onibus ut res verbosior haec suerit. illa verior .Quam ob rem ut maxima de re aequo animo deliberanti,ita mihi des consilium velim. Natus & in Caieta est parata nobis.& Brundisii. Sed ecce nucii scribente me haec ira i se noctu in Caleno, ecce literae, Caesarem ad Corfinium, Domitium Corfinii cum sim, exercitu& pugnare cupiente. Non puto etiam hoc Cn. stium commissi trum, ut DoMitiumrelinquat eis Brundisium Scipionem cum cohortibus duabus praemiserat, legionem Fausto conscriptam in Siciliam sibi placere I C O s s. duci, scripserat ad C O s s.Sed turpe Domitium erit deserere implorantem eius auxilium: & quaedam spes mihi quidem nonii magna,sed in his locis firma, Afranium in Pireneo cum Trebonio pugnasse, pulsum Trebonium etiam Fabium tuum transsse cum cohortibus:summum autem, Afranium cum
magnis copiis aduentare. Id si est,in Italia sertasse manebitur. Ego autem,cum essetincerta lium iter Caesaris,quod vel ad Capuam, vel ad Luceriam iturus putabatur, Leptam ad PMpeium misi & Et eras:ipse nequo inciderem, reuerti Formias. Haec te scire volui, seripsique 3 sedatiore animo quam proxime stripseram nullum meum iudicium interponens, sed ex
CICERO ATTICO SAL. t 8DIONYs I Us quidem tuus potius quὶm noster cuius ego cum satis cognossem moures,tuo tamen potius stabam iudicio quam meo ne tui quidem testimonii quod ei semipud me dederas) verinis, superbum se praebuit in tartuna, quam putauit nostram sere .c ius sertunae nos quantum humano consilio effici poterit, motum ratione quadam guber- . nabimus. Cui qui noster honos auod obsequium quae etiam ad ceteros contempti cuiusdam hominis commendatio defuit ut meum iudicium reprehendi a in fratre, vulg6que ab omnibus mallem, quam illum non efferrem laudibus: Ciceronesque nostros meo potius labore subdoceri, quam me aliumvis magistrum quaerere: Ad quem ego quas literas Dii immortales mi eram quantum honoris significantes quantum amoris Dicaear- , chum mehercule,aut Aristoxenum diceres arcessi non unum omnium loquacissimis.& minime aprum ad Moendurmsed in memoria bona medicet esse meliore. Quibus literis ita respondit,ut ego nemini,cuius causam non reciperem semper enim si potero si ante suscepta causa non impediar in nunquam reo cuiquam tam humili, tam sordido, tam nocenti, tam alieno tam praecise negaui,quam hic mihi,plane sine ulla exceptione praecidit. Nihil cognoui ingratius, in quo vitio nihil mali non inest.Sed de hoc nimis multa. Ego nauem paraui, tuas literas tamen expecto ut sciam quid respondeant consultationi meae. Sulmone C.Attium Pelignum aperuisse Antonio portas, cum essent cohortes quinque, in . Lucretium inde fugisse scis Cn. ire Brundisium desertum. Consecta res cst.
CICERO ATTICO SAL. 'C V M ante lucem VIII Kal. ad te literas dedissem vesperi ad nos eodem die venit ipse Dionysius authoritate tua permotus, ut suspicor. Quid enim putem aliud etsi solet eum,
cum aliquid iuriose secit poenitere: nunquam auae certior Lit,qubm in hoc negotio. nam quod ad te non scripseram postea audiui a tertio miliario tum eum isse , - -- κ A E- PE cc INEci E ραλμώ, iam. Multa inquam mala cu dixisset,suo capiti ut aiunt. sed mea mansuetudinem conieceram in sataculum una cum tua venientem ad illum epistola, hac
ad me referri volo , nec ullam ob aliam causam Pollicem seruum a pedibus meum Romam misi. Eo autem ad te scripsi. ut si tibi sorte reddita esset mihi curares re redam ne in illius manus perrueniret. Noui siquid esset, scripsissem: pendeo animi expectatione Corfi-V.iii.
309쪽
niensi, in qua de salute reip. decernitur. Tu fasciculum,qui est M. Curio inscriptus, velim icures ad eum perferendum.Tironemque Curio commmdes,& ut petii,siquid opus erit iusumptum roges. CICERO ATTICO SAL. I
OBsIGNATA iam ista epistola, quam de nocte daturus eram, sicili dedi nam ea re speri scripsera C. sius Pr.in Formianum verit ad M. Lepidum vicinum nostrum. cuius Quastor sitit. Pompeii literarum ad C o s s .exemplum attulit. Literae mihi a L. Domitio ad V III Kal.Mart.allatae sunt.carum exemplum insta tripsi. Nunc,ut ego non sciebam tua sponte intelligere, Eo quanti reipub.intersit omnes copi as in unum locum primo quoque tempore conuenire. Sed tu, si tibi videbitur, dabis ope ram, quaprimum aὸ nos venias,p sidii Capuae,quantum constitueris satis esse,relinquas.
Deinde supposuit exemplum epistolae Domini, quod ego ad te pridie miseram.Dii in mortales,qui me horror perfudit:quam sum solicitus, quianam futuru siti hoc tamen spe-m,magnum nomen Imperatoris sore magnum in aduentu terrorem spero etiam quonia tadhuc nihil nobis obsitit,nihil mut siemec tegentia hoc, quod cum sortiter & diligenter. tum etiam mehercule modo enim audiui quartanam a te discessisse: moriar si magis gauderem si id mihi accidisset. Piliae dic. non cise aequum, eam diutius habere, nec id este vestrae concordiaeatronem nostrum ab altera talictum audio. sed eum video insumptum ab aliis mutuarum.Ego autem Curium nostrum,siquid opus esset rogara. Maia εlo Tironis verecundiam culpam esse, quam illiberalitatem Curii.
CICERO ATTICO SAL. Istv N V M etiam restat amico nostro ad omne desecus, ut Domitio no subueniat.At nemo dubitat quin subsidio venturus sit: ego non pu to. Dcstret igitur talem ciuem , & eos quos una scis esse quum habeat presertim & ipse cohortis X X X ρ Nisi me omnia fallunt, deseret. Incredibilater pertimuit:nihil spectat nisi fuga cui tu suideo enim quid sentias me comitem putas debere esse. Ego vero quem fugiam, habco:quem sequar non habeo:quod enim tu meum laudas,de memorandum dicis,malle quod dixerim, me cum Pompeio vinci quam cu istis vinceret Ego vero malo,siacum illo Popeio qui tum erat,aut qui mihi esse videbatur' cum hoc vero qui antes flagit quam scit aut que fugiat,aut qub,qui nostra tradidit,qui patria reliquit, Italia relinquit:si malui, coligit, victus sum quod superesti me ista 3 videre possum quae nunquam timui ne videre, nec mehercule istit, propter quem mihi nomodo mess.sed memetipso carendum est. Ad Philotimu scripsi de viatico, siue a Moneta, nemo enim soluit,sive ab Oppiis tuis contubernalibus. Cetera apposita tibi mandabo.
O REM turpem,& ea re miseram: sic enim sentio id demu aut potius id solum esse miserum,quod turpe sit. Aluerat Caesarem, eundem repente timere cceperat, coditionem pacis nullam probarat, nihil ad bellum pararat, urbem reliquerat. Picenum amiserat culpa in Apuliam se compegerat. ibat in Graeciam.omnes nos expertes sui tanta tainusitati consilii relinquebat.ecce subito literat Domitii ad illum, ipsius ad C O s s.fuisti mihi videbatur si is , ad oculos eius.& exclamasse ille vir qui esse debuit, udit f
git Brundisium: Domitium autem aiunt re audita, & eos qui vn essent,se tradidisse. O relugubrem itaque interesudor dolore.quo ad te plura scribam, tuas literas expecto.
EPISTOLAM meam quod peruulgatam scribis esse. non sero moleste: quin etiam ipse multis dedi describendam:ea enim& acciderunt iam, & impendent, ut testatu esse v lim,de pace quid senserim. Cum autem ad eam hortarer eum presertim hominem,no videbar illo modo facilius moturus quam si id ad quod O hortarer, uenire esus sapietia dicer .ea si admirabile dixi quo eu ad salute patriae hortabar,non sum veritus,ne viderer a sentati,cui tali in re libenter me ad pedes abiecissem. Qua aut est aliquid impertias teporis,m cst de pace,sed de maipso.& de meo ossicio ut aliquid cogitet. Nam quod testificor,
310쪽
meexpertem belli fuisse etsi id re perspectum est, tamen ea scripsi, quo in sua Indo plus authoritatis haberem:codemque pertinet quod causam eius probo. Sed quid haec nunc utina, aliquid prosectum esset, ne ego istas literas in cocione recitari velim. Siquidem ille ipse ad eunde scribens in publico proposuit epistolam illam in qua est, P Ro TUIS REBUS
GESTIS AMPLISSIMI s. amplioribusne quam suis quam Africanit Ita tepus s rebat.squidem etiam vos duo tales ad v miliarium, quid nunc ipsum, unde se recipienti, quid agenti,quid acturo quanto autem ferocius ille causae suae confidet, cum vos, cum Uestri similes non modo frequentes, sed laeto vultu gratulates viderit Nil igitur peccamus mi. nime vos quide.Sed tamen ligna coturbantur,quibus volutas a simulatione cistingui postset Quae vero S.C.video sed apertius quam proposuera. Ego Arpini volo esse pridie Kalen. deinde circum villulas nostras errare quas visurum me postea desperaui. Abo, tua est illa,&ramen pro imporibus non incauta nutri valde probantur. Lepido quidem nam serem cinis,quod gratissimu illi estinunquam placuit ex Italia exire, Tullio multo mimis, cres bro enim illius literae ab aliis ad nos commeant:sed me illorum sentetiae minus mouebat, minus multa deserant illi reip.pignora. Tua me hercule aut horitas vehementer motici: at fert enim & reliqui temporis recuperandi ratione.& praesentis tuendi.Sed obsecro te quid hoc miserius quam alterum plausus in foedissima causa quaerem alterum offensionis in optimarallem exillimari conseruatorem inimicoru: alterum desertorem amicoru Et mchers cule quavis amemus Cn.nostrum, ut & sacimus & debemus . tame hoc quia talibus viris non iubiacnit,laudare non possum na sue timuit,quid ignauius3 siue ut quida putant, me .liorem sua causam illorum caede sere putauit quid iniustius Sed haec omittamus:augemus enim dolorem retractado. VI Kal.vcsperi Balbes minor ad me venit, occultaui te currens ad Lentulit C o s. missu Caesaris, literis cum mandatis,cum promissione prouinciae, Ror mam ut redeat: i persuaderi posse non arbitror nis erit couentus. Idem aiebat nihil malle Caesarem, quam ut Pompeium assequeretur id credo, ut rediret in gratiam. Id non credo, & metuo ne omnis haec clementia ad unam illam crudelitate colligatur.Balbus qui
dem maior ad me scribit nihil malle Caesarem quam principe Pompeio sine mem vivere. Tu puto haec credis Sed cum haec scribebam v Kal. mpeius iam Brundilium poterat v 3 nisse: expeditus enim antecesserat legiones X I Luceria.Sed hoc αἰ- horribili vigilantia celeritate, diligentia est: plane quid futurum sit nescio.
CICERO ATTICO fAL. II DION aeSIUS cum ad me praeter opinionem mea venisset, locutus sum cum eo liberalissime.tempora exposui rogaui ut diceret quid haberet in animo: me nihil ab iplo inuito conrendere.respondit se quod in nummis haberet nescire quo loci esset:alios non soluere,ahom diem nondum esse. Dixit etiam alia quaedam de seruulis suis, quare nobiscum es, se non possct.Morem gessi,dimisi a me,ut masistrum Ciceronum. non libent ut hominem ingratum,non inuitus.Volui te scire quid ego de eius ficto iudicarem.
CICERO ATTICO SAL. IJ Q U O D me magno animi motu perturbatum putas, sum equidem:sed no tam magno. Frim tibi sortasse videor. Leuatur enim omnis cura,cum aut consistit consilium, aut cogitando nihil explicatur. Lamentari autem licet:illud tame totos dies:sed vereor ne nihil cuproficia,etia dedecori sim studiis ac literis nostris. nsumo igitur omne lepus, n*deras, quanta vis sit illius veri quem nostris libris satis diligeter ut tibi quidem videmur expressimus. Tenesne i tur moderatorem illum resp.qud referre velimus omniat nam sic quinto, ut opinor,in libro loquitur Scipio, Vt enim gubernatori cursus secudus, medico latus, Imperatori victoria: sc huic moderatori reip. beata ciuiu vita proposita est,ut opibus firma, piis locupita gloria apta virtute honesta sit Huius enim operis maximi inter homi-3 nes atque optimi illuesse persectore volo.Hoc Cn.noster,cu antea nunqua,tum in hac causa minime cogitauit. Dominatio quaesita ab utroque inmon id actum beata & honesta ci uitas ut esset. Nec vero ille urbem reliquit, quia eam tueri non posset mec Italiam, quod ea pellereturista hoc a primo cogitauit omnes terras omnia maria moucae, Reges barba-