장음표시 사용
81쪽
si Cael 11 epist. ad Ciceron C m.
Et tactus. Recte hoc par habet. Quod ad rempublica pertinet omnino multis diebus expectatione Galliarum actum nihil est. Aliquando tamen saepe re dilata & grauiter acta, &plane perspecta Cn. PomPeii voluntate in eam partem,ut cum decedere post Cal. Mart placeret, S. C quod tibi misi lactum est,aut horitatesque perscriptae. ιν S.C.authontas .Pr.Cal. Oct. in aede Apollinis Scrib.adiuerui, L. Domitius Cn. F. Aheno j., barbus, .Caelius QS.Metellus, Pius Scipio, L. Iul. L. F. m.Annalis, C.Septimus T.F. M Quirina,C. Lucius C. F.Puphirrus,C.Scribonius C. F.Pop.Curio, L. Atreius L.F. A.N. Ca pito, M.Oppius M. F. r. Quod M. Marcesius COSS. V.F.de prouinciis sularibus.D.
. E. R.I.C.uta C.Paulus,C. Marcesius Co Ss,cu magistratu inissent ad ex Cal. Mart.quae inai luo magistratu futurae essent,de insularibus prouinciis ad senatu reserrent, neve quid prius io, , ex Cal. Mart ad sena ii reserret, ve quid coninctim de in re reserretur a Cos s. utique cius, rei causa per dies comitiales senatii haberent s.que C .faccrct:& cum de ea re ad senarii reser. , retur a C o s s.qui mes in C C C.iudici Messent sex adducere liceret. Siquid ea re ad populit,i plebemve us esset,ut Scr.Sulpitius, M. Marcellus COS S. Priett.Tribb.quepl. quibus eo, , , videremr ad P.pl.ve.referrent,quod ii non tulissent, Vtiqui qtie dcinceps essent,iaP.pl. , , ferrent. L. V.Pr. Cal.Oct. In aede Apollinis Scrib.adfiteriit, L. Domitius Cn. F. Aheno , barbus Q Metellus Q. F. Plus Scipio, L. Iulius L.F.Pom. Annalis, C.Septimius T. F. Qui rina, C.Scribonius C. F. Pom.Curio, L. Atilius L.F. An Capito, M.Oppius M. F.Teretina . i. Quod M.Marcellus C O S Sese prouinciis, D. E. R.I.C.senarii existimare neminem eoru , qui potestatem habent intercedendi, impeditat, moram affare oportere, quo minus de rep , , QP.ad senatum referri senatique C. fieri possit. qui impedierit prohibuerit eum senatum , existimare contra rempublicam secisse.Siquis huic C.S.Intercesserit, senami placere autho- , , ritatem perscribi,& de ea re ad senarii populumque inserti. Huic S.C.intercessit C. Caeliuς,, L.Vicinius, P.Corn. C. Vibius Pansa. Item senatui placere de militibus qui in exercitu C iii i Cesaris sunt: qui eorum stipendia emerita, aut causas, quibus de causis missi fieri debeanti, habeant ad hunc ordinem reserae,ut eorum ratio habeatur, viaque cognoscantur.Siquis, , huic S.C .intercessisset,senatui placere aut horitatem perstribi,& de ea re placere ad hune or, , dinem reserti Huic senato C .intercessit Caelius, C Pansa Tribb.pleb. Itemque senatui pla cere in siliciam prouinciam, in U II I .reliquas prouincias,quas Praetorii pro Praetore obia, , tinerent, eos qui Praetores fuerunt: neque in prouincia cum imperIo fuerunt, quos eorum, ex S. C. cum Imperio in prouincias pro Praetore mitti oporteret, eos sortito in prouincia; qi , nutu placere,si in co numero quos S. C. in prouincias ire Oporreret,ad numerum non es
, i sint qui in eas prouincias proficiscerentur: tum Vti quodque coli Uium primu P.R . fuisset: neque in prouincias profecti essent, ita sorte in prouinciam proficiscerentur. si ii ad nume rum non essent, tunc deinceps proximi cuiusque coltcgii, qui Praetores fuissent, neque in prouincias profecti essent,in soritam coniice tur,quoad is numerus effinus esset quem ad numerum in prouincias mitti oportact.Siquis huic S. C. intercessisset,aut horitas perseri, , beretur. Huic S.C. intercessit C. Castius C.Pansa, Tribb. pl. Illa praeterea Cn. PSpeii sunt a animaduersa quae maxime confidentia attulerunt hominibus,ut diceret se ante Cal.Mart non posse sine iniuria de prouinciis CHaris statuae,post Cal. Mart. se non dubitatumni Cum interrogaretur siqui tum intercescient: dixit hoc, nihil intercise virum C. Casar se natui dicto audiens futurus non int,an pararet qui senatu decernere non pateretur. uidsi inquit alius.& C O S. Me & exercitum habere volet tAt ille quam clementer, Quid si filius meus fiistem mihi impingere volet His vocibus ut existimarent homines Pomo cum
Caesare esse negotium,esccit. Itaque lam,ut video, alterautram ad conditionem descende
re vult Casar, ut aut maneat, neque hoc anno sui ratio habeatur:aut si designari potest d, icedat. Curio se contra eum totum parat: quid assequi possit,i scio. Illud video. bene sentientem, etsi nihil effecerit cadere non posse. Me tractat liberaliter Curio,& mihi suo munere negotium impositit. Nam si mihi non deditat eas,quae ad ludos ei aduectae erat Africanae potuit iuperscderi. Nunc quum dare necesse est, velim tibi curae sit, quod , te semper
petii ut aliquid istinc bestiarum habeamus:Sittianamque syngrapham tibi commendo. Li
82쪽
bertum Philone istuc misi de Diogenem Graecum,quibus macula Se literas ad te dedi: cosis tibi Se rem de qua misi,velim cum habeas.nam quam veli enter ad me pertineat, in iis, quas tibi illi reddent litetis descripsi.
C AELIUS CICERONI S. 9sIC tu inquis Hirrum tractasti Immb si scias quam secile quam ne contentionis quidem minimae suerit, pudeat te ausum illum unquam esse incedere tanquam tuum competitorem. Post repulsam vero risus facit: ciuem bonum ludit.& contra Caesirem sententias dicitiexpectationem corripit, Curionem prorsus no mediocriter obiurgatus hae repulsi se mutauit. terea qui nunquam in soro apparuerit,non multum in iudiciis versitus sit agit causim liberaliter sed raro post meridiem. De prouinciis quod tibi scripsera Id.Sext. . actum iri, interpellat iudicium Marcelli C O S.Isg. in Cal. reiectum ne frequentiam quidem sicere potuerant. Has literas ad IIII . Non.Sept.&di,quu ad eam diem ne profligatum quidem quicquam erat.Vt video, uti haec integra in proximii annum transiereturi& quantum dulino , relinquendus tibi erit qui prouinciam obtineat. Nam non expcdimr successio, quum Gallia . quae habent intercestorem, in eandem conditionem quam caeterae prouincia, vocatur. Hoc mihi non est dubium: quo tibi magis scripsi ut ad hunc euentum te parares. Fere literis omnibus tibi de pantheris scripsi: turpe tibi erit Patischum Curioni dece pantheras misisse te non multis partibus pluris: quas ipses Curio mihi & alias Afri , canas decem donauit ne putes illum tantum praedia mitica dare scire.Tu,si modo memoria teneres.& Cibyratas arcesseris,itemque in Pamphiliam literas miseris inam ibi plurcis capi aiunt)quod voles escies .Hoc vehementius laboro nunc quia seorsum a collega puto mihi omnia paranda. Amabo te impera ibi: hoc cura. les libenter.ut ego,maiore pamtem nihil curare. In hoc negotio nulla tua, si loquendi cura est,hoc est imperadi de mandandi. Nam simulatque erunt captae qui alant eas de deportent habes eos quos ad Sittiana syngrapham misi. puto etiam,si ullam spem mihi literis ostederis me isto missurum alios. in M. Fiactium Eq. Ro amici mei filium, num & strenuum adolescentem,qui ad suum negotium istuc venit tibi commendo, de te rogo ut eum in tuorum numero habeas. Agros, quos fructuarios habet ciuitates vult tuo beneficio, quod tibi facile de honestum factu est: immuncis esse:gratos de bonos viros tibi obligaris. Nolo te putare Fauonium a columnariis praeteritum:optimus quisque eum non fecit.Pompeius tuus aperte Caesertam de prouinciam tenere cum exercitu,& C O S. Me.tamen hanc sentcntiam dixit, Nullum hoc tempore f. C. ficiendum. Scipio hanc,Vt Cal.Mart. de prouinciis Galliis, neu quid coniunctimi, reserretur. Contristavit haec sententia Balbum Cornelium : de scio eum questum cile cum
Scipione.Calidius in defensione sua fuit disertissimus, in accusitione sitis frigidus.
sANE QN A M literis C.Cassii de Deiotari sumus commoti .Nam Cassius cis Euphraten copias Parthorum esse scripsit: Deiotarus profectas per Commagenem in prouinciam nostram. Ego quidem p cipuum metu quod ad te attinebat habui qui scirem qu in paratus ab exercitu esses, nequod hic tumultus dignitati tuae periculu asserret. Nam de vita siparatior ab exercitu cffci timuissim: nunc haec exiguitas copiam recessum,no dimicatione mihi tuam praesagiebat. Hoc quomodo acciperent homines quam probabilis necessitas fit
tura esset,vereor etiam nuntaneque prius Asinii sermidare,quam tetigisse te Italiam audie. m. Sed de Parthorum transitu, nuntii varios sermones excitarunt. alius enim Pompeium mittendum,alius ab urbe Pompeium non remouendum alius Caesirem cum suo exercitu, alius C OS S.nemo tamen ex S. c. priuatos. C O s S. autem, quia Verentur ne illud s. C. fiat ut paludati exeant,& contumeliose praeter eos ad alium res transieratur,omnino senatum haberi nolunt: usque eo, ut parum diligentes in repub.videantur:sed honeste, siue negligentia sue inertia est: siue ille quem proposui, metus latet sub hac temperatiae existimatione,nolle prouinciam. A te literae non venerunt:& nisi Deiotari subsecutae essent,in eam ν opinionem Cassius venerat quae diripuisset ipse,ut viderentur ab hoste vastata finxisse bel lum, Se Arabas in prouinciam immine, eosque Parthos esse, senatui renuntiasse. Quare,
83쪽
tibi suadeo quicunque est istic status rerum,diligenter & caute perscribas,ne aut velificatus alicui dicaris aut aliquid quod reserret scire,reticuisse.Nunc exitus est anni: nam ego has literas ad X III 1.Cal. Decemb.scripsi. Plane nihil vidi ante Cal. Ian.agi posse. Nosti Marceli quam tardus & parum efficax sit:ittamque Seruius quam cunctator.Cuiusmodi putas hoc esse aut qui id quod notant,conficere posse, qui quae cupiunt,tanam ita stigide agunt ut nolle existimentur Nouis magistratibus autem,s Parthicum bellum erit haec caui, ptiis mos menses occupabit.Sinautem aut non erit istic bellum,aut tum erit, ut vos aut siccessores paruis additis copiis sustinere possint, Curionem video se dupliciter lactaturum: pri muni vi aliquid Caesari adimat:uide, ut aliquid Pompeio tribuat quiduis,quamlibet tenue munusculum .Paulus porrh non humane de prouincia loquimr. huius cupiditati occursurus est Furnius noster: plures suspicari no possum. Haec noui .alia quae possunt accidere, non cerno. multa tempus afferre, & praeparata multa esse seio, sed intra fines hos, quaecunque acciderint.vertentur. Illud addo ad actiones C. Curiobis de agro Campano de quo negant Caesarem laboramsed Pommium valde nolletne vacuus adueniciati Caesiti patrat. Quod is ad tuum decessum attinet, illud tibi non possum polliceri me curatum ut tibi succedatur: illud certe praestabo ne amplius prorogetur.Tui cosilii est,si tempus si senatus coget si ho neste , nobis recusari non poterit velisne perseuerare: mei ossicii est,meminisse,qua obtestatione decedens mihi, ne patera fieri,mandaris.
CAELIUS CICERONIS. HNON diu sed acriter nos tuae sipplicationes tortait. Incideramus enim in dissicile no idum. Nam Curio tui cupidissimus .cui omnibus rationibus comitiales eripiebatur,negabat
se ullo modo pati posse decerni supplicationes ne quod furore Pauli adeptus esset boni sua
culpa videretur amisisse.& praeuaricator causae publicae existimaretur. l laque ad pactionem descendimus:& cofirmarunt C O S S. se his supplicationibus in hunc annum non usuros Plane quod utrisque C o S S. gratias agas,est: Paulo magis certe nam Marcellus sic respondit ei, spem in istis supplicationibus non habere: Paulus se omnino in hunc annum non edicturum. Renuntiatum nobis erat Hirrum diutius dicturum:prendimus eum: non modo non ficit, sed cum de hostiis aseretur,& posset rem impedire,si ut numeraretur postula ret, tacuit.Tantum Catoni assenses est,qui & locutus honorifice non decrerat supplicatio nes. Tertius ad lios Fauonius accessit. Quare pro cuiusque natura & instituto gratiae sunt agendae: His quod tantum voluntate ostenderunt pro sentctia,cum impedire possent, non pugnarunt: Curioni vero, quod de suarum actionum cursu tua causa deflexit . Nam Furianius & Lentulus, ut debuerunt, quasi eorum res esset, una nobiseum circunierunt & laborarunt . Balbi quoque Cornelii operam & sedulitatem laudare Possum. Nam cum Curio- νne vehementer locutus est.& eum si aliter secisset, iniuriam Caesari facturum dixit. tum e ius fidem in suspicionem adduxit. Non deerant quidem qui neque transigi volebant, Domitii. Scipioncs. quibus hac re ad intercessionem euocandam interpellantibus, venustissi me Curio respondit se eo libentius non inter dere, quod quosdam qui decernerent videret confici nolle Quod ad rempublicam attinet in Unam causam omnis contentio coniecta est: de prouinciis in quam adhuc incubuisse cum senatu Popeius videmr, ut Caesar Idmucb.dccedat.Curio omnia potius subire constituit,qubm id pati: teras suas abiecit actiones. Nostri norro, quos tu bene nosti ad extremu certamen rem deductae non audent.
Scena rei totius haec, Pompeius laquam Caesarem non impugnet, sed quod illi aequum piltet,constituat,ait Curionem quaerere discordias. Valde autem non vult, plane timet Caesarem C O S. Dcsg.prius quam exercitum &prouinciam tradiderit. Accipitur satis male a Curione:& totus eius se lidus Consulatus exagitatur. Floc tibi dico:si omnibus rebus prement Curionem,Caesar desendetur. si intercessorem quod videntuo reformidarim, Caesar quoad volet, manebit. Quam quisque sentcntiam dixerit,ui commentario est rerum urbanarum ex quo tu quae digna sunt,selige:multa transi,in primis ludorum explosiones.& setinerum & ineptiarum caeterarum .plura habet utilia. Denique malo in hanc partem errare,
ut quae non diasyderes, audias: quam quicquam, quod opus est, praetermittatur. Tibi cur
84쪽
fuisse de Sittiano negotio, gaudeo. Sed quum suspicatis minus certa fide eos tibi visos,tanquam procurator sic agas, rogo. Vale. C AE LIVS CICERONI S. IaP U D E Τ me tibi confiteri, Si queri de Appii hominis ingratissimi iniuriis, qui me disse, quia magna mihi de bat beneficia, coepit: &cum homo auarus, ut ea solueret, sibi
imperare no posset occultum talium mihi indixit: ita occultum tamen, ut multi mihi r nuntiarent & ipse facile animaduertere male eum de me cogitare. stra quam vero comperi cum collegium tentasse,deinde aperte cum quibusdam locutum, cum L. Domitio,vinunc est. mihi inimicissimo homine deliberare,velle hoc munusculum deserae Cn. Poni peto:ipsum reprehenderem,& ab eo deprecarer iniuriam, quem vitam mihi debere putara, . impetrare a me non potui. Quid No est Tum quidem aliquot amicis, qui testes erant meorum in illum meritorum locutus sum. posteaquam illum, necui satisfaceret quidem. me dignum habere sciast malui collegae esus homini alienissimo mihi, de propter amicitiam tuam non aequissimo me obligare,quam illius simia vulnim subire. Id postquam resciit exsciauit, & me causam inimicitiarum quaerere clamitauit: Ut si mihi in pecunia minus satisiecisset, per hanc speciem smultatis eum consectarer. Postea non destitit accedere palam Seruium accusatorem inire cum Domitio consilia: quibus cum parum procederet, ut ulla tme mihi poneret accusatorem,compellari ea lege me Volueriit, qua dicere non por terant. insolentissimi homines summis Circesibus ludis mess postulandum me lege Mantinia curant. Vix hoc erat praedocutus, cum ego Appium Censorem eadem lege postulaui. Quod melius caderet,nihil vidi.Nam sic est a populo, de no infimo quoque approbatum, ut maiorem Appio dolorem fama quam postulatio attulerit. Praetera coepi sacesium, in domo quod in ab eo petere. Conturbat me mora serui huius, qui tibi literas attulit. nam acceptis prioribus litetis amplius quadraginta mansit. Quid tibi stabam nescio.Scis Domitio diem timori esse: te expecto valde,& quamprimum videre cupio. Α te peto ut meas iniurias proinde doleas,ut me existimas de golere.& ulcisci tuas solere.
GRATvLOR tibi affinitate viti mediusfidius optimi. nam hoc ιν de illo existimo. caetera porro quibus adhuc ille sibi parum utilis fuit,& aetate iam sunt decursa, de consuetudine atque aut horitate tua: pudore Tulliae,siqua restabunt, fido tactiter sublatum iri. Non est enim pugnax in vitiis, neque hebes ad id quod mesius sit,intestigendum. Deinde
quod maximum est ego illum valde amo. Velles C.Curionem nostrum lautum intercessionis de prouinciis exitum habuisse. Nam cum de intercessione referretur,quae resatio fiebat ex s. C. primaque M. Marcelli sententia pronuntiata esset, qui agendum cum Tribb. Pl. censebat, frequens senatus in alia omnia iit. Stomacho est scilicet Pompeius magnus nunc ita languciati, ut vix id quod sibi placeat repetiant. Transierant illuc ut nec ratio esset esus habenda, qui neque exercitum, neque prouincias traderet. Quemadmodum hoc Pompeius laturus sit, cum cognoscat quidnam in . futurum sit,si aut non possit, aut non curet,uos senes diuites videritis. Hortentius cum has literas scripsi,animam agebat.
C AE LIUS CICERONI S. IATANTI non sitit Arsacen capere, Seleuciam expugnare, ut earum rerum quae hic gestae sunt, spectaculo careres. nunquam tibi oculi doluissent, si in repulsa Domitii vultum vidisses. magna illa comitia fuerunt:& plane studia ex partium sensu apparueriit perpauci necessitudinem secuti, inicium praestiterunt. Itaque mihi est Domitius inimicissimus, ut ne familiarem quidem suum quequam tam oderit,qu im me: atque H magis qubd per iniuriam sibi putat ereptu, cuius ιν author fuerim. Nunc furit tam gavisos homines suum dolorem unumque me studiosiorem Antonii.Nam Cn.Samminum adolescetem ipse Cn. Domitius reum secit sane quam superiore vita inuidio m. quod iudicium nunc in expectatione inest etiam in bona spe,post Sex.Peducet absolutionem. De summa rep. saepe tibi scripsi me annum pace non videre:& quo propius ea cotentio, quam fieri necesse est,accedit eo clarius id periculum apparet. Propositum hoc es,de quo qui rerum potiuntur. sunt F.iii.
85쪽
dimicaturi, quo Cn. Pompeius constituit non pati C.Caesarem C o S .aliter fieri, nisi exeracitum & prouincias tradiderit: Caesari autem persuasum est, se saluum esse non posse, si ab
exercitu recinerit. seri illam tamen conditioncm ut ambo exercitus tradant. Sic illi am
res,&muidiosa coniunctio, non ad occultam recedit obtrectationem .sed ad bellum erupit: νneque mearum rerum quod cosilii capiam repato, quod non dubito quin te quoque haec deliberatio sit perturbatura. Nam mini cum hominibus his &gratia & necesstudo est tum causam illa. non homines odi. Illud te non arbitror sugere, VI N HOMINEs in dissensione domestica debeant quandiu ciuiliter sine armis cernetur honestiorem sequi parte:ubi ad bellum & castra ventum sit firmiorcm: & id melius statuere,quod tutius sit. In hac discordia video Cn.Pompeium .senamm,quique res iudicat, secum habiturum: ad Caesarem
omnes qui cum timore aut mala spe vivant, accessuros: exercitum conferendum non esse
omnino. satis spatii sit ad con*derandas utriusque copias, & eligendam partem. Prope oblitus sum quod maxime fuit scribendum. Scis Appium Censorem hic ostenta sacere designis & tabulis.de agris modo de aere alieno accrrime agere. Persuasum est ei cisuram, lomentum aut nitrum esse' errare mihi videtur. Nam sordes eluere vult venas sibi omnes, &viscera aperit.Curre per deos atque homines & quamprimum haec risum veni,legis Scantiniae iudicium apud Drusum ficti, Appium de tabulis & signis agereaerede mihi est proporandum . Curio noster sapienter id quod remisit de stipendio Pompeii, secisse existimatur. Ad summam . quaeris quid putem futurum si alteruter comm ad Parthicum bellum non qcat video magnas impendcre discordias, quas serium & vis iudicabit. uterque & animo &copiis est paratus. Si sine tuo periculo fieri posset, magnum & iucundum tibi fortuna spectaculum parabat. C ΑΕ LIVs CICERONI S. IIE C QN AN Doni hominem ineptiorem qu&m tuum Cn. mpeium vidisti qui tan- itas turbas,qui tam nugax esset, commorite Ecquem autem Caesare nostro acriorem in rebus gerendis, eodem in victoria temperatiorem aut legisti aut vidisti t Quid ei nune tibi nostri milites, qui durissimis S frigidissimis locis teterrima hyeme bellu ambulando con- secerunt, malis orbiculatis esse pasti videntur Quid iam inquis gloriose omnia, si scias quam solicitus sum .ium hanc meam gloriam quae ad me nihil pertinet derideas:quae tibi
inponere nisi coram, non possum,idque celeritaer fore spero. Nam me,cu expulisset ex Italia Pompeium constituit ad urbem vocare: id quod iam existimo consectu nisi si maluit Pompeium Brundisii circiinsedere. Pcicam si minima causa est properandi isto mihi, quod
te videre,& omnia intima conferre discupio liabeo autem quam multat Hui vereor quod solet fieri)ne ciun te videro omnia obliviscar. Sed tamen quodnam ob scelus iter mihi nocessarium retro ad Alpeis versus incidite adeo quod Intimetii in armis sunt, neque de ma- .sna causa. Bellienus verna Demetrii qui ibi cum praesidio erat, Domitium quendam nobilem illic Caesaris hospitem a contraria sactione nummis acceptis comprehendit, & strangulauit ciuitas ρd arma iit. cum cohortibus mihi per niveis eundum est. Usquequaque, inquies, Domitii mali dant. Vellem quidem Venere prognatus tantum animi habuisset in rvestro Domitio,quantum ipse catenatus in hoc habuit.Ciceroni F S. D.
CAELI Us M. CICERONI S. D. Iss x A N IM A Τ V s sum tuis literis quibus te nihil nisi triste cogitare ostendisti,neque iid quid esset perscripsisti. non enim quale esset quod cogitares,apetitisti. Has ad te ilico literas scripsi. Per fortunas tuas Cicero, per liberos oro obsecro, nequid grauius de salute de
incolumitate tua consillas. Nam deos, honuncique, amicitiamque nostram testificor, me neque temere praedixisse, neque temere monuisse ita postquam Caesarem conuenerim, sententiamque eius,qualis fimira esset parta victoria cogitoucrina te certiorem fecisse.Si existiumas eandem ratione sore Caesari in dimittendis aduersariis & coditionibus serendis, erras. Nihil nisi atrox & lauti cogitat, atque etiam loquitur. Iratus senatui exiit, his intercessi iribus plane incitatus est: non erit deprecationi locus Quare si tibi tu si filius unicus si domus.si spes tuae reliquae tibi carae sunt si aliquid apud te nos, si vir optimus gener tuus va
86쪽
leliquorum sortunam non debes veste conturbare, ut eam causam, in cuius victoria salus nostra est, isse aut relinquere cogamur, aut impiam cupiditatem intra salutem tuam habeamus. Denique illud cogita: quod offensae luerit in ista cunctatione te subisse i nune te contra victorem facere, quem dubiis rebus laedae noluisti: de ad eos fugatos acoedere, quos resistenteis sequi noluetis summae stilliitiae Q. Vide, ne dum pudet te eariam optimatem es ν se, parum diligenter quid optimum sit elisas.Quod si totum tibi persuadere non polliam, saltem dum quid de Hispaniis agamus, scitur, expecta, quas tibi nuntio aduentu Caesaris fore nostias. Quam isti spem habeant amissis Hispaniis,nescio. Quod porro tuum consilium sit ad desperatos accedere non mediusfidius reperio. Hoc quod tu non dicendo mihi significasti Cesar audierat:ae simulatque have mihi dixit statim quid de te audisset, exposuit.negaui me scire: sed tamen ab eo petii ut ad te literas mitteret, quibus maxime ad remanendum commoueri posses. Me secum in Hiisaniam ducit. Nam nisi ita faceret, ego
i, prius,quam ad urbem accederem, ubiciique esses,ad te percurrissem:& hoc a te praesens contendissem, atque omni vi te retinuissem. Etiam atque etiam Cicero cogita, ne te, tuosque omneis funditus euertas me te sciens prudensque eo demittas, unde exitum vides nullum esse.Quod si te aut voces optimatum commouet,aut nonnullorum hominum insolentiam& iactationem ferre non potes, eligas censeo aliquod oppidum vacuum a bello, dum haee decernuntur.quae cu conficeris,& ego te sapienter secisse iudicabo, de Cesare non oskndes.
ERGO me potius in Hispania fuisse tum,quam Formiis, quit tu prosectus es ad Pompeium quod utinam ut Appius Claudius in ista parte C. Curio, cuius amicitia me paulatim in hanc perditam causam imposuit. nam mihi sentio bonam mentem iracundia Se a more ablatam.Tum tu porro,cum ad te proficisces noctu Ariminum venissem. dum milii pacis mandata das ad Cesarem, & mirificum ciuem agis amici officium neplexisti, neque mihi consuluisti. Neque haec dico quod diffidam huic causansed crede mihi.perire se
tius est quis hos videre. Quod si timor vestrae crudelitatis no esset,esecti iampridcm hine 4 essemus. Nam hic nunc praeter semeratores paucos nec homo nec ordo quisquam est,tus Pompeianus. Equidem iam effeci, ut maxime plebs,& qui antea nostir fuit populus vestir esset.Cur hoc inquis immo reliquias expectant.Vos inuitos Vincere coegero:irritavi in me Catonem.Vos dormitis nec haec adhuc mihi videmini Intelligere,qtiam nos pateamus. &quam simus imbecilli. Atque hoc nullius praemii spe faciam:scd quod apud me plurimum
solet valere doloris atque indignitatis causa Quid istic facitist pranium expectatis quod firmissimum est 3 Vestras copias non noui: nostri valde depugnare, de sacile algae, & esurire
consuerunt. Vale. M. TVLLII CICERONIS' EPISΤOLARUM LIB. IX. CICERO M. VARRONI S. IEx HIs litetis, quas Atticus a te missas mihi issit, quid ageres, & ubi esses cognoui:
quado autem te visuri essemus, nihil sane ex iisdem litaris pomi suspicari. In spem tamen venio appropinquare tuum aduentum,qui mihi utinam solatio sit. etsi tot tantisque rebus urgemur ut nullam alleuationem quisquam non stultissimus sperare debeat. Sed tamen aut tu potes me. aut ego te fortasse aliqua re iuvare . scito enim me, postea quam inuriam venerim rediisse cum veteribus amicis id est cum libris nostris in gratiam: etsi non
idcirco eorum usum dimiseram, quid iis suscenserem sed qubd eonim me suppudebat.Vi- debar enim mihi cum me in res turbuletissimas infidelissimis sociis demisissem. praeceptis illonim non satis paruisse. Ignoscunt mihi& reuocant in consuetudinem pristinam: teque quod in eo permanseris,sapientiorem quam me dicunt suisse.Quamobrem quum placatis his utor.videor sperare debere,si te viderim,& ea quae premant, & ea qua impendeant, me facile transiturum. Quamobrem siue in Tusculano , siue in Cumano ad te placebit, sueF.iiii.
87쪽
quod minime velim Roma dummodo simul simus.perficiam prosecto ut id utrique no-ltrum commodillimum esse diiudicetur.
CICERO VARRONI. 2CANINIVS idem,& idem noster,cum ad me peruesperi venisset,& se postridie mane i ad te iturum ella dixistet dixi ei me daturum aliquid mane:ut pcteret, gaui.Conscripsi Opistolam noctu, nec ille ad me rediit, oblitum credidi. Attamen eam ipsam tibi epistolam misissem per meos nisi audissem ex eodem pol tridie te mane e Tusculano exiturum. At tibi repente paucis post diebus,cum mimme expectare, venit ad me Caninius mane:proficisci ad te statim dixit, etsi erat illa epistola, praesertim tantis postea nouis rebus allatis: tamen perire lucubratione meam nolui,& eam ipsam Caninio sietased cum eo & cum ho ne docto & tui amantissimo loquutus ea sum quae pertulis Ie illum ad te existimo. Tibi autem idcm consilii do quod mihimetipsi ut vitemus oculos hominum,si linguas minus facile possimus .Qui enim victoria se aecrunt,quasi victos nos intuentutaqui autem victos nostros moleste serunt, nos dolent vivere. Quaeres sortasse cur cum haec in urbe snt, non absim quemadmodum m. Tu enim ipse,qui & me & alios pru&ntia vincis, omnia Gedo vidisti: nihil te omnino fefellit. Quis est tam lynceus, qui in tantis tenebris nihil offendat nusquam incurrati ac mihi quidem iampridem venit in mentem bellum esse aliqub exire,
ut ea quae agebantur hic, quaeque dicebantair,nec viderem, nec audirem. Sed calumniabar , ipse putabam qui obuiam nulli venisset,ut cuique commodum esset,suspicaturum,aut dicturum etiam si non suspicaretur. Hic aut metuit,& ea re fugit,aut aliquid cogitat, re habet nauem paratam. Denique leuissime qui suspicaretur,& qui fortasse me optime nouisset. putaret me idcirco discedere,quod quosdam homines oculi mei serre non possunt. Haec e go suspicans adhuc Romae maneo:& tamen λ 'mi cosuetudo diuturna callum iam ob duxit stomacho meo. Habes rationem mei consilii.Tibi igitur hoc censeo, latendum tantisper ibidem dum effervescit haec gratulatio.& simul dum audiamus quemadmodum negotium consectum sit.consectum enim esse exit timo. Magni autem intinerit, qui fuerit victoris animus qui exitus rerunNquaquam quo me ducat coniectura, habeo:sed expecto tamen. vero nolo, nisi ipse minor iam raucus est factus ad Baias venire. Erit enim nobis honestius etiam, cum lunc discesstrimus, vi dat venisse in illa loca ploratum potius quam natatum. d haec tu melius. Modo stit nobis illud, una vivere in studiis nostris, 2 quibus antea delectationem modo petebamus,nunc vero etiam salutem. Non doesse, siquis adhibere volet non modo ut arctutectos verum etiam ut fabros ad aedificatam remp.& potius libenter accurrere.Si nemo utetur opoa, tamen & scribere & legere si minus in ucuria atque in foro at in literis & libris ut doctissimi veteres secentiat nauare reip.& de moribus ac legibus quaerere. Mihi haec videntur. Tu quid sis acturus Si quid tibi placeat pa- gratum erit si ad me seripseris.
CICERO VARRONI. 3ΕΤs I quid scriberem non habeba, tame Caninio ad te eunti no potui nihil dare.Quid iergo potissimum sciabamiquod velle te puto cito me ad te esse veturum. Etsi vide quaeso.
satisne rectum sit, nos hoc tanto incendio ciuitatis in istis locis esse. Dabimus sermonem iis qui nesciunt, bis,quocunque in loco simus eundem cultum eundem victu esse. Quid resert tamen in sermonem incacmus. Valde id credo laborandum est,ne cum omnes in omni genoee & scelerum,& flagitiorum volutentur, nostra nobiscum, aut inta nos cessatio vituperctur. Ego vero neglecta barbaroru inscitia te persequar.quanuis enim sint haec misera,quae sunt miserrima:tamen artres nostrae nescio quo modo nunc uberiores fructus --
re videntur, P m olim serebant:siue quia nulla nunc in re alia acquiescimus siue quia grauitas morbi facit ut mcdicinae egeamus: eaque nunc appareat, ius vim non sentiebamus quum valebamus.Sed quid ego nunc haec ad te, ius domi nascutur sit α. M-3nihil scilicet,nisi ut rescriberes aliquid, me expectares.lic igitur facio. CICERO VARRONI. 6 PEpi t*να me scito fΠ-α ν. Quapropter si veturus es, scito necesse esse te v
88쪽
nire.Sinautem no es, αAναπιν est te venire. Nunc vide utra te helat magis desectet. τία ne an haec quam noller Diodorus no concoquebat. Sed de his etiam rebus otiosi eum erimus loqvcmur. hoc etiam ita ματόν in. De Coctio mitu gratum est. nam id etiam Attico mandaram. Tu li nunus ad nos, nos accurremus ad te: si hortum in biblio
MIHI vero ad Non. ne maturum videtur lore, neque solum propter reipublicae, sed etiam propter anni t Uus.Quare istum diem probo: itaque eundem ipse sequar.consilii nostri niti eos quidem qui id sequuti non sunt eniteret, nobis poenitendu putarem.Sequuti enim sumus non spem,sed officium: reliquimus autem no officium,sed despcrationem. Ita verecundiores luimus quam qui se domo non comouerunt: saniores,quam qui amissis opibus domum no reuerterunt.Sed nihil minus sero quam seueritatem otiosorum: & quoquo modo se res haberet magis illos vereor qui in bello occiderunt, quam hos curo, qui- bus non satis facimus quia vivimus. Mihi si spatium fuerit in Tusculanum ante Nonas veniendi istic te videbo:sin minus,persequar in Cumanum,& anae te certiorem faciam,vt lauatio parata sit.
C A N I N I V s noster me tuis verbis admonuit ut scriberem ad te,squid esset quod putarem te scire oportere. Est igitur aduetus in expectatione, neque tu id ignoras. Sed tamen
cum ille scripsis let,ut opinor, se in Alscnse venturum:scripserunt ad eum sui ne id faceret, multos et i nolestos lare, ipsumque multis Ostiae videri comodius cum exire posse. Id ego non intelligebam quid interes Ict.Sed tamcn Hirtius mihi dixit,& se ad eum,& Balbum.&Oppium scripsisse ut ita laceret,homines ut cognoui)amantes tui .Hoc Uo iccirco nolle te volui .ut scires hospitium ubi ubi parares vel potius utrobique . quid enim ille factunis sit 4 incertu est.& simul ostentavi tibi me istis esse familiarem,& costiis eorum interesse. Quod ego cur nolim nihil video.Non enim est idem serae,siquid serendum est: & probare siquid non probandum est.cis quid non pro ni Quid enim iam scio praeter Initia rerum Nam
hac in volutate fuerunt. Vidi enim nam tu aberas nostros amicos cupere bellu: hunc autenon tam cupere,quam non timere.Ergo laac cosilii fuerunt:reliqua necessaria. Vincere autem aut hos aut illos nectae esse.Scio te semper mecu in luctu luisse cum videremus quam illud ingcias malu alterius utrius exercitus & dum Interitu: tum vero cxtremum maloru, omnium csse ciuilis belli victoriam:qua quidem ego etiam illorum timeba,ad quos veneramus.Crudeliter enim otiosis minabatur cratque us de tua inuisa voluntas,& mca oratio.
Nunc vero si essent nostri potiti valde inteperantes fuissent. Erat enim nobis patrati.quasi quicqua de nostra salute decreuissemus, quod no idem illis ccsestscmus: aut quasi ut lius
rei p.fuerit,eos etiam ad bestiaru auxilium coniugae,quam vel emori, vel cum spe, si non optima at aliqua tame viuere. At in poturbata rep.vivimus: quis negate Sed hoc viderint inqui nulla sibi subsidia ad omneis vitae status parauci sit.huc cnim ut venit c, superior lo-m gius,quam volui inuxit oratio Cum enim te semper magnum hominem duxi, tum quod his terstatibus es prope solus in portu faustusque doctrinae percipis eos qui maximi 1 unt, Yt ea cosyderes, eaque tractes quorum de usus & delectatio in omnibus illorum de actis &voluptatibus anteponenda. Equidem hos tuos Tusculancnses dies instar esse vitae puto, libenterque omnibus omneis opes coccsserim ut mihi liceat vi nulla interpellante, illa modo vivere.Quod nos quoque imitamur ut possumus,& in nostris thidiis libentissime con quiescimus. Quis enim hoc non dederit nobis, ut cum opera nostra patria sue non possiti, uti siue nolit ad eam vitam reuertamur quam multi docti homines,sertasse non recte. sed tamen multi etiam reip.pra nendam putauerunt Quae igitur studia magnorum hominum sententia vacationem habent eadem publici mucris, iis concedente rep.cur non ab utamur Sed plus facio quam Caninius mandauit. Is enim siquid igo scirem rogarat,quod tu scires. ego tibi ea narro quae tu melius scis quam ipse qui narro. Faciam ergo illud quod rogatus sum ut eorum,quae temporis huius sint,quaeve audiero, nequid ignor .
89쪽
CICERO VARRONI. 7 COENABAM apud Seium, cit utrique nostru redditae sunt a te lite .Mihi vero iam 3 maturum videtur. Nam quod antea te calumniatus sum indicabo malitiam meam. Vole- lxim prope alicubi esset,siquid bonae salutis iam Mem . nunc quum contecta sunt
mnia dubitandum non est quin aequis viris.Nam ut audiui de L. Cassiare filio,mecum ipse, Quid hic mihi faciet patri Itaque non desino apud istos qui nunc dominantur, enitare.Quid sacramrtempori seruiendum est. Sed ridicula missa praesertim cum sit nihil quod rideamus.., Attica terribili tremit horrida terra tumultu.
Itaque nullum est is, quod non verear. Sed quod quaeris quando, qua.quo,nihil 'adhuc scimus. Istuc ipsum de Baiis nonulli dubitant,an per Sardiniam veniat. Illud enim
adhuc praedium suum non inspexit: nec ullum habet deterius sed tamen non contemnit. Ego omnino magis arbitror per Siciliam,vel iam sciemus .aduentat enim Dolabella:eum puto magistrum fore.
Sed tamen si sciam quid tu constitutas. meum consilium accommodabo potissimum ad
tuum. Quare expecto tuas literas. CICERO VARRONI. 8 ETSI munus ilagitare,quanuis quis ostenderit ne populus quidem soletinis cocitatus: itamen ego expectatione promissi tui moveor:vt admoneam te,no vi flagitem. Mis autem ad te quatuor admonitores non nimis verecundos. Nosti enim prolecto os eius adolescen- .lioris academiae. Ex ea igitur media excitatos misi qui metuo ne te sorte flagitent:ego autem mandaui ut rogarent. Expectabam omnino iandiu, meque sustinebam, ne ad te prius
ipse quid scribere,quam aliquid accepissem ut possem te remunerari quam simillimo muenere.Sed eum m tardius faceres, id est ut ego interpretor diligentius teneri non potui quin . coniuestionem studiorum,amorisque nostri,quo possem literarum genere, declararem. Fe- ci igitur sermonem inter nos habitu in Cumano cum esset una Pomponitis: tibi dedi par reis Antiochinas, quas a te probari intellexisse mihi vidcbar: mihi sumpsi Philonis. putosore,ut cum legeris, aere nos id locutos esse inter nos quod nunquam locuti sumus. sed nosti morem dialogorum. Post haec autem mi Varro quamplurima si videtur, de de nobis inter nos: sero sertasse.sed superiorum temporum sortuna reip .causam sustineat. Haec ipsi praestare debemus, atque utinam quietis temporibus, atque aliquo si non bono, at saltem certo statu ciuitatis haec inter nos studia exercere possemus. Quanquam tum quidem vel γaliae quaepiam rationes honestas nobis Se curas Se actiones darent: nunc autem quid est,sine his cur vivere velimus Mihi vero cum his ipsis vis: ius autem detractis,ne vix quidem. Sed haec coram.& saepius. Migrationem & emptionem sceliciter euenire volo, tuumque in
ea re consilium probo. Cura ut valeas. DOLABELLA S. D. CICERONI. 9s I V. G. V. &Tullia nostra recte v.Terentia minus belle habuit, sed coetum scio iam iconualuisse eam. Praeterea rectissime sunt apud te omnia. Et si nullo tempore in suspicionem tibi debui venire, partium causa potius, quam tua,tibi suadere, ut te aut cum Caesare
nobiscumque coniungeres,aut certe in otium referres: praecipue nunc iam inclinata victoria ne possiim quidem in ullam aliam incidere opinionem, nisi in eam. in qua scilicet tibi
suadere videar quod pie tacere non possum. Tu autem mi Cicero, sic haec accipies, ut siue probabuntur tibi siue non probabuntur, ab optimo certe animo ac deditissimo tibi de e gitata δd scripta esse iudices. Animaduertis Cn. mpcium nec nominis sui, nec remm ge- Αstarum gloria, neque etiam Ruum ac nationum clientelis, quas ostentare crebro solebat. esse tutum:& hoc etiam quod infimo cuique contigit,illi non posse contingere ut honeste effugere possit.pulso I talia amissis Hispaniis, capto exercitu veterano, circunuallato nune deniqua quod nescio an ulli unquam nostro acciderit Imperatori. Quamobrem quid aut
ille sperare possi9aut tu animum aduerte pro tua prudentia. Sic enim sicillime, quod tibi
90쪽
utilissimum eri consilii capies. Illud autem te peto ut si iam ille cultauerit hoc periculum. ν & se abdiderit in classem, tu tuis rebus consulas: & aliquando tibi potius quam cuiuis sis amicus.Satissactum ae iam a te vel officio vel familiaritatulatisfactum etiam partibus, &ei reipublicae quam tu probabas.reliquu est, ubi nunc est resp.ibi simus potius quam dum illam vetaem 1 quamur,simus in nulla. uare velim mi iucundissime Cicero, si forte P peius pullus his quoque locis rutilis alias regiones petere cogatur, ut tu te vel Athenas vel an quanuis quietam recipias ciuitatem .Quod si eris facturus,velim mihi scribas: ut ego si ullo modo potero,ad te aduolc.Quaecunque de tua dignitate ab Imperatore erunt impe- trada qua est humanitate Cesar, facillimu erit ab eo tibi ipsi impctrare: & meas tame preio ces apud eum non minimii aut horitatis habituras puto.Erit tuae quoque fidei & humanitatis curare viis tabellarius que ad te misi, rmerti possit ad me & a te mihi literas reserat.
M. CICERO S. D. P. DOLABELLAE. Io
NON sum ausus Saluio nostro nihil ad te literam dare: nec mehercule habebam quid scriberem nisi te a me mirabiliter amari: de quo etiam nihil scribente me, te non dubitare certo scio. Omnino mihi magis literae sunt expectandae a te, quam a me tibi. Nihil enim Romae geritur,quod te putem scire curare: nisi sorte scire vis me inter Niciam nostrum &Vidium iudicem esse. Profert alto sopinor duobus versiculis expensum Niciae: alter Aristarchus hos . e sto. Ego tanqua tacicus antiquus iudicaturus sum virum sint Κ -ουῆ an παρ κε mk ἰ:i. Puto niic dicae. Obsi iisne es igitur singoru illorum, quos apud Niciam. & ingentium culinarum cum Sophia Septimae Quid agor tu iam milia excussam seueriti taKm vacrem putas,ut ne in soro quide reliquiae pristina frontis appareanis sed tame suauissimum MPm nostrum praestabo integellum: c committam visi ego eum condemnaro tu restituas ne habeat Bursa Plancus apud quem literas discat. Sed quid ago milii sit incertu tranquillone sis animo an ut in bello, in aliqua maiuscula citra ncsotiove versere labor longius. Cum igitur mihi erit exploratum te libenter ese risurum, scribam ad te pluribus.Te tamen hoc scire volo,vehementer populum solicitum fuisse de P. Syllae mora, te ante quam certum scierit.Nunc quaerere desierunt quomodo perlinici satis putant se scire quod sciunt. Ego caeteroqui animo aequo scio:vnu umor, ne hasta Caesaris refrixest.
vs L meo ipsius interitu mallem literas meas desydores, quam eo casu quo sum frauissime afflictus:quem sarem coete moderatius si te silerem. Nam Sc oratio tua prudinς, de amor Gga me singularis, multum leuaret. Sed quum breui repore, ut opinio nostra cst. te sum visurus:ita me affectum offendes,ut multum i in Possim iuuari.non quo ita sim fractus ut aut hominem metae oblitus sim, aut sortunae succumbendum putem: sed tamen hilaritas illa nostra.& suauitas, vae te praeta catinos tilectabat, repta mihi omnis est.Firmitatem tame de constantiam,si modo suit aliquado in nobis cande cognosces quam re- liquisti. Quod scribis praelia te mea causa suis inere non tam id laboro ut siqui mihi obtrectent a te resutentumquam intelligi cupio,quod certe intelligitur,me a te amari .quod visacias te etiam atque etiam rogo. Ignoscasque breuitati literarum mearum. nam & celeri in uni futuros nos arbitror,& nondum satis confirmatus ad satiandum. CICERO DOLABELLAE. IaGRATULOR Baiis nostris:siquidem ut scribis,salubres repente factae sunt.nisi sorte te amant,& tibi assentantur:& tandiu dum tu ades,sunt oblitae sui.Quod quidem si ita est, minime miror cassum etiam & terras vim suam,si tibi ita conueniat dimittam. O ratiun culam pro Desotaro,quam requirebas,habebam mecum,quod non putaram. Itaque eam tibi misi.quam velim sic legas ut causam tenuem & inopem, nec talptione magno opere dignam. sed reo hospiti veteri, & amico munusculum mitine volui leuidense crasso filo. cuiusmodi ipsius solent esse muni.Tu velim animo sapienti serisque sis:vt tua moderatio & grauitas aliorum insanire iniuriam.
C. SUBERNIus Calenus,& meus in familiaris, & Leptae nostri familiarissimi per-