장음표시 사용
51쪽
& hominem te. & virum esse meminisses id est ut & comunem, incertumque casum quem riaeque vitare quisquam nostrum , nec praestare ullo pacto potest, sapienter senes: & dolori fortiter, ac tortunae resisteres: cogitaresque di in nostra ciuitate, & in caeteris quae rerum potitae sunt, multis sortissimis atque optimis viris iniustis iudiciis tales casus incidisse. Illud utinam ne verὸ scriberem, ea te rep. carere, in qua neminem prudentem hominem res vlla delectet. De tuo autem filio vereor ne si nihil ad te scripserim, debitum eius virtuti videar testimonium non cepisse. sinautem omnia quae sentio, perscripserim, ne resticem meis literis de*derium ac dolorem tuum. Sta tamen prudentissime facies si illius pietate,
virtutem, industriam, ubicunque eris tuam esse, tecum csse duces. Nec enim minus nostra iolunt quae animo complcctimur,quam quae oculis intuemur.Quamobrem de illius eximia virtus, summusque in te amor magnae tibi consolationi debet taci de nos caeterique qui te non ex sortiana,ita ex virtute tua pendimus, semperque pendemus: de maxime animi tui coscientia cum tibi nihil merito accidisse reputabis de illud adiuges, HOMINE s sapienteis turpitudine,non casu:& delicto suo non aliorum iniuria commoueri. Ego de memoria nostα veteris amicitiae,& virtute, atque obseruantia filii tui monitus nullo loco dcero ii
que ad cosolandum, neque ad leuandum fortunam tuam.Tu siquid ad me sorte scripseris, uperficiam ne te frustra scripsisse arbitrere.
ETSI egomet,lu te consolari ciipio consolandus ipse sum,propterea quod nulla rem igrauius tuli landiu quam in modum tuum: tamen te magnopere non hortor solum, sed etiam pro amore nostro rogo atque oro te colligas, virumque p eas: de qua conditione
omnes homines, de quibus teporibus nati sumus cogites. Plus tibi virtus tua dedit, qu msortuna abstulit, propterea quod adinis es quod non multi homines noui: amisisti, quae plurimi homines nobilissimi.Ea denique videtur conditio impendere legum iudiciorum,
temporum, ut optime actum cum eo videatur esse, qui qua euissima poena ab hac rep. discesserit.Tu vero qui de sortunas.& liberos habeas de nos caeterosque necessitudine de be . uoletia tecu coniunctissimos: quumque magnam facultatem sis habituriis nobiscum de cum omnibus tuis uiuendi: & cum unum sit iudicium ex tam multis, quod reprehendatur, ut quod una sententia eaque dubia potentiae alicuius condonatu existimeturiomnibus his de causis debes istam molestiam quamlenissime scire. Meus animus erit in te. liberosque tuos sempcr,quem tu tae vis,& qui esse det,et.
ΕΤ si mihi nunquam dubium fuit quin tibi essem charissimus, tamen quotidie ma- igis id perspicio, extatque id quod mihi ostenderas quibusdam literis, hoc te studiosiorem in me colendo fore, quam in prouincia fuisses etsi meo iudicio nihil ad tuum prouinciale officium addi potest quo liberius iudicium esse posset tuum. Itaque me de superiores lite
tuae admodum dclectauerunt, quibus de expectatum mcum adtactum abs te amanter vi-dcbam, & cum aliter res cecidisici, ac putasses, te meo consilio magnopere Se laetatum: de
his proximis literis magnum cepi fructum de iudicii, de officii tui. iudicii, quod intelligo te tu quod omnes sortes ac boni viti facere dctent,nihil putare utile esse, nisi quod rectum . honestumque sit. ossicii, quod te mecum quodcunque cepissem consilii, polliceris sore: quo neque mihi gratius, neque, ut ego arbitror, tibi honestius esse quicquam potest. Mihi consilium captum iandiu est: de quo ad te, non quo celandus esses,niliis scripsi antea: sed quia communicatio consilii tali tempore,quasi quaedam admonitio videtur esse ossicii. potius efflagitatio ad coeundam societatem vel periculi vel laboris. in verb ea tua sit voluntas humanitas, beneuolentia erga me, libenter amplector talem animum: sed ita non enim dimittam pudorem in rogando meum) si feceris id quod ostendis, magnam habebo gratiam. si non seceris, ignoscam: de alterum timori, alterum mihi te negare non potuisse , arbitrDor. Est enim res prosecto maxima. quid rectum si apparet: quid expediat, obsturum est. ita tamen. vlisi nos ii simus.qui esse debemus, id e, studio digni. ae limis nostris. dubitare non possimus quin ea maxime conducant quae sunt rectissima.Quare tu si simul
52쪽
placebit.statim ad me venies.sin idem placebit,atque eodem, nec continub poterit: omnia tibi ut nota sint, faciam. Quicquid statueris, te mihi amicum: sin i quod opto etiam amicissimum iudicabo.
QUU o modo potuissem, te conuenissem, si eo quo constitueras venire voluisses. Quare etsi mei commodi causa commouere me nolitisti: tamen ita existimes velim me antelaturum fuisse si ad me misisses voluntatem tuam comodo meo. Ad ea quae scripsisti, nam
dius equidem possem de singulis ad te rebus scribere, si M. Tullius scriba meus adesset: 1
quo mihi exploratum est,in rationibus duntaxat reisendis de caeteris rebus assimare non postumὶ nihil eum iecisse scientem, quod esset contra aut rem, aut existimationem tuam. dein si rationum reserendarum ius vetus, & mos antiquus maneret, me relaturum ratio- nes, nis tecum pro coniunctione nostrae nccessitudinis contulissem, consectilemque, non
Lisse. Quod igitur secissem ad urbem, si consuetudo pritima maneret: id quum lege Iulia relinquere rationes in prouincia necesse erat, easdemque totidem verbis inserre ad aera rium seci in prouincia. neque ita sedi,ut te ad meum arbitrium adducerem: sed tribui tibi tantum, quantu me tributile nunquam me poenitebit. Totum enim scribam meum quem tibi vitio nunc esse suspectium tibi tradidi: tu ei M. Mindium fratrem tuum adiunxisti .rationes conscet a me absente sunt tecum: ad quas ego nihil adhibui praeter lectionem . Ita accepi librum a meo seruo scriba ut eundem acceperim a fratre tuo. Si honos is suit, ma-ν torcin tibi habere non potui:si fides maiorem tibi habui quam 'ne ipsi mihi.si prouidendum fuit nequid aliter, ac tibi & honciliam & utile esset,inserretur: non habui cui potius id negotii darem. quam . darem. Illud quidem certe factum est, quod lex iubebat, ut apud duas ciuitates, Laodicensem& Apamcnlcm,quae nobis maximae videbantur quum ita necessc erat, rationes consectas, & contolutas deponeremus. Itaque huic loco primum respondeo, me, quanquam iiistis de causis rationes deserre properarim, tamen te expectamiarum luisse, nisi in prouincia restinas rationes pro latis haberem. Quamobrem de Volusio i, quod scit bis non est id rationum. docueriit enim me periti homines,in ius cum omnium peritissimus, tum milii amicissimus C.Camillus ad Volusium transtari nomen a Valerio non potuisse: praedes Valerianos teneri. neque id crat HS XXX, Vt scribis, sed Fis XIX. earat enim nobis curata pecunia Valati mancipis nomine: ex qua reliquum quod crat, in rationibus retuli. Sed sic me & liberalitatis ti uctu priuas,& diligentiae, & quod minime ta- me laboro mediocris etiam pmdetiae. liberalitatis,qubd mauis scribae mei beneficio, quam mm,lcgatum meum praefectumque in Leptain maxima calamitate loeatos: cum praeter tim non deberent esse obligati. diligentiae quod existimas de tanto ossicio inco,tato etiam 3 periculo nec scisse me quicqua,noe cogitauisse: scribam,quicquid voltus set,cum id mihi ne recitauisset quidem, remiis k.prudentiae ciim rem 1 me non insipienter actam,ne cogitatam quidem putes. Nam & Volusii liberandi meum fuit costium: & ut multa tam grauis Halcrianis praedibus ipsique T. Mario depelleretur a me inita ratio est: quam quidem omia non solum probat sed etiam laudant. & si veru scire vis hoc uni scribae meo intellexi non nimiu placere.sed ego putaui esse viri boniicum populus suum seruaret.consilere sortunis tot vel amicorum,vel ciuium.Nam de Luccio in ita actum,ut authorc Cn. peio. ista pe- a cunia in tino poneretur.id ego agnoui nam iussu esse iacium.qua pecunia Pompeius est risus ut ma quam tum deposueras ex tuis. Sed haec ad te nihil intelligo pertinere. Illud me non animaduertisse moleste larem ut adscriberem, te in seno pecunia iussu meo deposui sese nisi ista pecunia grauissimis eget,ccitissimisque monimetis testata:cili data quo S.C.quibus tuis quibus meis literis P. Sestio tradita eget.Quaecum viderem tot vini gus impressa,
ut in his errari non poster, non adscripsi id quod tua nihil reserebat. ego tamen adscripsisse mallem quum id te video desyderare. Sicut scribis tibi id esse reserendii, idem ipse sentio
neque in eo quicquam a mess rationibus discrepabunt tuae. Addes enim tu, meo iussit quod is ego quide non addidi: nec causa est cur negem:nec si causa cita,& tu nolles negare. Nam de m nongentis millibus, mae ita relati mi est, ut tu, siue irater tuus reserti voluit. Sed si-D.iii.
53쪽
,. Ad Qes Metellum,& Caetcro S.
quid est quum de logeio paru gratiosum est,quod ego in rationibus reserendis etiam nunc corrigere possim, de eo nulli,cum S.C.non sum usus,quod perleges liceat, con*derandum est. Te certe in peciinia exacta ita afferre ex meis rationibus relatis non oportuit, nisi quid me fallit. sunt enim alii peritiores. Illud caue dubites quin mo omnia faciam quae inter-cile tua. aut etiam velle te existimem, si ullo modo facere posum. Qubd scribis de beneficus, scito a me & Tribb. milit. de praesectos,& contu males duntaxat meos delatos esse. is In quo quidem me ratio sesellit.liberum enim mihi tempus ad eos deseredos existimabam dari .postea certior sum factus, triginta diebus deserti necesse esse quibus rationes retulissem. Sane moleste tuli, non illa beneficia tuae potius ambitioni resentata esse, quam meae, qui ambitione nihil uterer.iDe ceturionibus tamen,& deTribb. lit.contubernalibus res est in integro.ynus enim horum beneficiorum definitum lege non erat. Reliquu est de in centum millibus de quibus memini mihi , te Myrina literas esse allatas no mei errati sed tui: in quo peccatum vidcbatur esse, si modo erat fratris mi de Tullii. Sed cum id corrigi non ,, posset quod iam depositis rationibus ex prouincia decessimus: credo me quide tibi pro animi mei voluntate priaque ea spe facultatu quam tum habebamus quainsumanissime potuerim rescriptae.Sed neque rum me humanitate literarum mearum obligatum puto, que me mam hodie epistolam de in cetum sic accepisse ut si accipiunt quibus epistolae per haec tempora molestae sunt. Si id illud cogitare debes,me omnem pecuniam quae ad me saluis legibus peruenisset Ephesi apud publicanos deposuisse:id fuisse in X X II. eam omnem pecuniam Pompeium abstulisse. quod ego siue aequo animo, siue iniquo sero tu de moenium aequo animo scire debes, de existimare eo minus ad te, vel de tuis cibariis, vel de is mea liberalitate peruenisse.Quod si mihi expensa ista in cetum tulisses, tamen quae tua est
suavitas quIque in me amor,nolici a me hoc tempore aestimationem accipere: nam numeranim si cuperem, non erat. Sed haec iocatum me putato Vt ego te existimo. Ego tamen,
cum Tullius rure redierit, mittam eum ad te siquid ad rem putabis pertinere. Hanc epistolam cur non scindi velim,causa nulla est. Vale.
M. CICERO S. D. L. MESCINO. 2I
GRAΤAE mihi tuae fuerunt literae:ex quibus intellexi quod etiam sine literis arbitrabar te summa cupiditate affectum esse videndi mei.quod ego ita libenter accipio, ut tamen
tibi non concedam.nam tecum esse,ita mihi omnia quae opto, contingant.ut vehementer velim.Vt enim cum esset maior de virorum,St ciuium bonorum,de iucundorum hominia, de amantium mei copia, tamen erat nemo quicum essem libentius, quam tecum, de pauci
quibuscum essem aeque libenter: hoc vero tepore cum alii interierint alii absint alii mutati voluntate sint unum mediusfidius tecum diem libetius posuerim,quam hoc omne tempus cum plerisque misi, quibuscum vivo ne statio. Noli enim existimare, mihi solitudinem qnon iucundiorem esse, qua tamen ipsa uti non licet, quam sermones eorum, qui freque tant domum meam excepto Vno,aut summu altero. Itaque utor eodem per igio quo tibi utendum ccseo literulis nostris:praeterea conscientia etiam consiliorum meotii. Ego enimis sum quemadmodiim tu facillime potas existimare qui nihil unquam mea potius quam meorum ciuium causa ibae timcui nisi inuidisset is,quem tu nunquam amasti me enim Mmabas & ipse beatus esset.& omnes boni. Ego sum qui nullius vim plus valere volui.quis honestum otium.idemque cum illa ipsa arma, quae sempcr timuera plus posse sensi quam νillum consensum bonorum, quem ego idem incceram: quavis tuta conditione pacem accipere malui quis Vitibus cum valentiore pugnare. Sed de haec, de multa alia cor m breui tempore licebit. Neque me tamen ulla res alia Romae tenet, nisi expectatio rerum Africanarum. videtur enim mihi res in propinquu adducta discrimen.puto autem mea nonnihil interesse:quanquam idipsum quid intersit, non sane intelligo.veruntamen quicquid illinc nullathim sit,non longe abesse a consiliis amicorum. Est enim res iam in eum locum adducta ut quanqua multum intersi inter eorum causas qui dimicant,tamen inter vin tias non mutrum interfutura putem. Sed plane animus, qui dubiis rebus forsitan fuerit in- infirmior, desperatis confirmatus est multum: quem etiam tuae superiores literae confirma-
54쪽
runt. quibus intellexi quam sertiter iniuriam series: muitque me, tibi cum summam liu manitatem, tum etiam tuas literas proseisse. Verum cnim seribam, teneriore mihi animo videbare, sicut omneis fere, qui vita ingenua, in beata ciuitate de In libera viximus. sh Dv T ILLA secunda moderate tulimus:sic hanc non silum aduersam,sed funditus euer sam sertunam sortiter sene debemus: ut hoc saltem in maximis malis boni sequamur. ηVT MORTEM, Q V A M ETIAM beati contemnere debeamus, propterea quia
nullum sensum esset habitura: nune sic affecti non modo cot ncre debeamus, sed etiam optare. Tu si me diligis, fruere isto otio, tibique persuade, PRAETER CULPAM AC PECCATVM qua semper caruisti, de carebis, homini accidere nihil posse quod sit horribile aut pertimescendum. Ego, si videbitur recte fieri posse,ad te veniam breui . siquid acciderit ut mutandum consilium sit, te certiorem faciam statim. Tu ita fac cupidus mei videndi sis, ut istinc te ne moueas tam infirma valetudine, nisi ex me prius quderis per literas quid te velim facere. Me velim,vt facis,diligas, valetudinique tuae de tranquillitati animi seruias.
M. T. CICERONIS EPISTOLARUM LIB. VI. M. CICERO S. D. AULO TORQUATO. I, CT S I EA perturbatio est omniu retum, ut sua quenque seminae maxime poeniteat,
Cnemoque sit quin ubiuis.quam ibi ubi est,ese malit: tamen mihi dubium non est quin hoc tempore, no viro Romae este miserrimu sit. Nam etsi quocuque in loco quisquis est,
idem est ei sensus di eadem acerbitas ex interitu rerum 8e publicarum de suarum.tamen oculi augent dolorem qui ea quae caeteri audiunt intueri coguntur,nec avertere amiseriis cogitationem sinunt. Quare etsi multarum rerum desyderio te angi necesse est, tame illo dolore,quo maxime te confici audio, quia Romae non sis, animum tuum libera. Etsi enim 4 cum magna molestia tuos ni aque dejderas tamen illa quidem quae requiris suum statum tenent: c mesius si tu adesses teneret nec sunt ullo in proprio periculo. Ncc dcbes tu, mde tuis motas,aut praecipuam aliquam sertunam postulare, aut communem recusare. De te aute ipla Torquate est tuum se agitare animo,ut non adhibeas in consilium cogitati num tuarum desperationem aut timorem .nec enim is qui in te adhuc iniustior quim tua
dignitas postulabat,suit non magna signa dedit animi erga te mitigati.nee tamen is ipse a quo salus petitur, habet explicata aut explorata rationem salutis suae.C V M QS E o M , N I U M bellorum exitus incerti sitit, ab altera victoria tibi periculum nullum esse perspicio, quod quidem sciunctum sit ab omnium interitu:ab altaeta teipsum nunquam timuis se certo scio. Resiquum est, ut te idipsum quod ego quasi conislationis loco pono, ma-Xime excruciet, commune periculum resp. cuius tanti mali, qtianuis docti viri multa dicanti tame vereor ne consolatio nulla posui vera reperiri praeter illam quae tanta est,quantum in cuiusque animo roboris est, atque nemorum . SI ENIM BENE sentire, re-odque sacere satis est ad bene beate que vivendum: non vereor, ne eum qui se optimorum consilionim conscientia sustentare possit. miserum esse nefas sit dicere . Nec enim nos aris bitror, victoriae praemiis dilictos, patriam olim, & liberos, de formas resiquisse: sed quoddam nobis ossicium iustium δd pium &debirum reip. nostrinue dignitati videbamur sequi: nec cum id faciebamus, tam eramus amentes,ut explorata nobis taci victoria. Quare si id euenit quod ingredientibus nobis in causam propositum fuit accidere posse, non debemus ita cadere ammis, quasi aliquid euenerit quod fieri posse tauquam putarimus. Simus igitur ea mente qua ratio de veritas praeseribit, ut nihil in vita nobis praestadum praeter culpam putemus: eaque cum careamus, omnia humana placate 5e moderate seramus.
Atque haec eb pertinet oratis,ut perditis rebus omnibus, tame ipsa virtus se sustelare posse videatur. Sed si est spes aliqua rebus communibus ea tu,quicunque status est senariis camei, non debes. Atque haec mihi scribeti veniebat in menaem,me esse eum, ius tu desperatio-
55쪽
Dcm accusare solitus cstes , quumque authoritate tua cunctantem de dissidcntem excitare. Quo quidem tempore non Uo Quilam nostram,sed consilium tinprobaba. ro enim nosiis armis aduersari videbam quae multo ante confirmata per nosmetipsos ciant. dolebamque pilis de gladiis, non consiliis, ncque aut horitatibus nostris de iure publico disceptari. Nequc Uo ca quae facta sunt, fore cum dicebam diuinabam futura:sed quod de fieri poste.
de cimosum 1 re,si citcnisset,vidcbam id ne accideret,iimebam: praesertim cum si mihi al- teri vimina de cuciatu, atque cxim rerum promittandum csset,id futuru quod euenit, exploratius pollem promittere. His enim rebus praestabamus, quae non protiunt in aciem: viii autem armorum de militum robore inseriores eramus. Sed tu illum animum nune
adhibe quaeso, quo me tum esse oportere ccnssebas Haec co scripsi, quod mihi Philargyrus
tuus omnia de te requirenti fidesistimo animo ut milii quidem visus es)narrauit, te inae dum sollicitum cile tolere vehementius. quod iacae non debes, nec dubitare quin aut aliqua rep. sis suturus qui esse dies: aut perdita non afflictiore conditione, quam caeteri. Hoc ιν vGO rempus, quo inanimati omnes de fusi cnsi sumus, hoc moderatiore animo serae de-bcs, quod Se in urbe ea es,ubi nata de alta est ratio ac moderatio vitae:& habes Seruiu Sulpitiunt qucin semper unice dilexisti, qui te protecto de beneuoletitia Se sapientia consolant r. cuius si ricinus de aut horitatem de contilium imiti, togati potius potentiam, quam armati victoriam subissenuis. Sed haec longiora fortasse fuerunt,quam iacccsse suit.illa quae malora sunt, brcuius exponam. Ego hab , cui plus qu in tibi debeam, iacminem: quibustatum dici,am,quantu tu intclligis, s huius mihi selli casus eripuit.qui sim autem hoc tempore intelligo.kd quia NEMO EsΤ tam affictus quin si nihil aliud luideat nisi id ii quod agit possit nauare aliquid de eruere: omne meum consilium, opcram, studium certe velim crimino tibi,mIsque liberis tae debitum.
M. CICERO S. D. A. T O R QN A TO. a
P E T O a te, ne me putes obliuione tui rarius ad te scribere,quam Glcbam: scd aut gra- , uitate vallatudinis, qua tamen iam paulum videor icitari: aut quia absim ab Urbe, ut qui ad te proficiscatur, lcire non possim. Quare velim ita statutum habeas me mi memoriam
cum si imma beneuolentia aencae, tuasque omneis res troii minori mihi cime, quam metas cile. Quod maiore in varictate vasata in adhuc tua causis,quam homines aut volebant,
aut opinabatur: milii caede,non est pro malis temporum,quod molaee seras. Necesse est enim aut armis vigeri remp.scinpiterius,aut his politis recreari aliquando aut sunditus interire. Si arma valebunt, nec cos a quibus reccisteris, vereri debes, ncc eos quos adiuuisti. Si armis aut conditione politis, aut delatigatione abiectis,aut victoria dctractis. ciuitas respirauerit: & dignitate tua filii tibi & tortunis liccbit. Sin omnino interierint omnia, hierit, que is exitus,quem vir prudentissimus M.Antonius iam tum timcbat, in tantum instare malorum suspicabaturanticia est illa quidem consolatio tali praelei tim ciui de viro. sed tamen necessaria, NIHIL ESSE praecipue cuiquam Dicdum in eo quod accidat viii uenis. Quae vis insit in liis paucis verbis splura cnim committenda epistolae non eranto si attendes quod ficis: profecto etiam sine meis literis intelliges, te aliquid habere quod spe. νres: nihil quod aut hoc,aut aliquo reip.statu timcas: omiuasi inicis crint, cum superstitem te clle reip.ne si liceat quidem, velis, terendam cile fortunam, praesci tim quae absit a culpa.Sed haec Lactenusau velim scribas ad me quid agas.&ubi futurus sis:vt aut quo laribam,
SUPERIORIBU s literis bcircuollantia magis adductus, quam qub res ita postu-
laret. lui longior. Neque enim confii matione nostra Hebat virtus tua: neque eratea ni ea causa, atque tortuna, ut cui ipsi omnia Auisent, alterum confirmarem. Hoc item tempore breuior esse debeo. siue enim nihil tum opus fuit tam multis verbis, nihilo magis minoopus es:siue tum opus fuit, illud satis es praesertim cili ac Terit nihil noui.Nam et ii quotidie aliquid audimus earum rerum quas ad ae perserri existimo: summa tamen eadem est, de idem mcitus, que ego tam Video animo,qutun ca quae oculis cernimus. nec vero quicqua
56쪽
. video, quod non idem te videre certo scio. Nam etsi quem exitum acies habitura fit. diuinare nemo potae, tamen & talli exitum video: & si id minus,lioc quidem certe, cum sit nccelle alteruutrum Vincere, qualis futura sit vel haec, vel illa victoria. Idque cum optime perspexi, tale video nihil ut mali vidcatur laturum,si id vel ante acciderit quod vel maximum ad timore proponitur. I TA ENIM VIVER E,Ut non sit vivendu,miserrimum est mori autem nemo sapiens mi lini dixit, ne beato quidem. d in ea es urbe, in qua haec, vel plura, & ornatiora parietes ipsi loqui posse videantur. Ego tibi hoc confirmo. Eae si L E U I S Es T consolatio ex nuseriis aliorum, nihilo te nunc maiore in discrimine esse , . quam quentiis aut eorum qui discesserint, aut eorum qui remanstant. alteri dimicant alia teri victorem timent.Sed haec consolatio leuis est: illa grauior qua te uti spero:ego coete v-tor.nec enim dum ero,angar ulla re,cu omni vacem culpa:& si non ero,scnsu omnino carebo.Sed rursus MD-, qui ad te haec. Mita tu, mi,tua omnia maxime curae sunt,& dum vivam erunt. Vale.
M. CICERO S. D. A. TORQ VATO. q
NOVI, quod ad te scriberem nihil erat: & tamcu siquid esset,scicba te a tuis certiorem fieri solere.De fututis autem rebus etsi semper dissicile est dicere, tamen interdum coiectura possis propius accedae, in res eiusmodi, cuius exitus provideri possit. Nunc tantum videmur intelligere, non diuturnum bellum: etsi idipsum nonnullis videatur secus. Equidem cum haec imbebam aliquid iam actum putabam, non quo ego certo sciam sed quod - haud dissicilis erat coniectura.N A M C V M omnis belli Mars communis,& cum semper incerti exitus practiorum sunt .mm hoc tempore ita magnis utrinque copiae, ita paratae ad dei ignati tu cise dicuntur, ut vincunque vicerit, non sit mirum iuturum. Illa in dies singulos magis,magisque opinio hominum confirmatur,etiam si inter causas armorum aliquantum intersit.tamen inter victorias non multum interfuturum. alteros propemoduin iam sumus cxperti. de alaero nemo ae quin cogitet,cum sit metuendus iratus victor armatus. Hoc loco si videor augere dolorem tuum, quem contolando leuare dc am,fateor me communium malorum consolationem nullam inumire,praetcr illam,quae tamen si possis cana suscipere, maxima es, quaque ego quotidie magis utor: CONSCIENTIAMν R E C Τ A E voluntatis maximam este consolationem rerum incommodarum nec iste vllum magnum malum praeter culpam. A qua quum tantum absumus,ut etiam optime senserimus:cueti sque magis nostri consilii, quam consilium reprehendatur:& quum praestit inius quod debuimus,moderate quod euenit,sciamus.Sta hoc mihi tamen non sumo, ut
te consoler de communibus miseriis quae ad cosolandum maioris ingenii, & ad ferendum singulatis virtutis indigent. Illud cuiuis facile est docere, cur praecipue tu dolere nihil de bcas. Eius enim, qui tardior in te leuando fuit, quam fore putaremus, non est mihi dubia is de tua salute sentcntia: de aliis autem no arbitror te expectare quid sentiam. Resiquum est ut te angat, quod absis a tuis tandiu: res molesta,ab iis praesertim pueris,quibus nihil potest esse testiuius. Sed ut ad te scripsi antea, tempus est huiusinodi, ut suam quisque conditionem miserrimam putet:& ubi quisque sit,ibi csse minime velit. Equidcm nos quod Ro-itiae sumus. mis errimum esse duco:non solum quia in malis omnibus acerbius est Videre. quam audire: sed etiam quod ad Onancis casus lubitorum periculorum magis obiecti sumus quam si abessemus. etsi meipsum conseiatorem tuum, non tantu litera quibus f pcr studui, quantum longinquitas temporis mitigauit. ato suerim dolore meministi. In quo prima illa conislatio est,Vidisse me plus quam caeteros, m cupiebam, quavis iniqua is conditione, pace.Quod etsi casu, non dii linatione mea factum est,tamen in hac inani prudentiae laude delector Deinde, quod mihi ad consolationem commune tecum cst, s iam
vocer ad exitum vitae,non ab ea rep.auellar, qua carendum esse doleam praesertim cum id sine ullo sensu suturii sit. Adiuuat etiam aetas,& acta iam vita:quae cum cursu suo iane c secto delectatur,tum vetat in eo vim timere, quo nos iam natura ipsa pene perduxerit. Postremo is vir. vel etiam ii viri hoc bello occiderunt,ut impudentia videatur eandem forcii .n ,si res cogat, recusare. Equidem mihi omnia propono: nec ullum est tantum malum
57쪽
,a Ad A. Torquatum,& Caetcro S.
quod non putem impcdere. SED CUM PLUS in metuendo mali sit quam in ipso il- ἀlo quod timetur, desino: Praesertim cum id impendeat,in quo non modo dolor nullus, v ruin finis etiamdoloris tuturus sit. Sed haec satis multa,ves plura potius quam necesse tuit. sacit autem non loquacitas mea, sed beneuolentia longiores epistolas . Seruium discessisse Athenis moleste tuli.non enim dubito quin magna tibi leuationi solitus sit esse quotidi nus congrcissus,& sermo cum familiarissimi hominis,mm optimi de prudelissimi viri. Tu velim te,ut de s le soles, tua virtute sustentes. Ego quae te velle, quique ad te & ad tuos
pertinere arbitrabor,omnia ibidiose diligenterque curabo. quae cum faciam. beneuoletiam i, tuam 'a me imitabor,metita non assequar. Vale.
M. CICER. O S. D. A. CAECINAE. s
QS OTIESCUN Q v E filium tuum video svideo autem sere quotidie in polliceor es istudium quidem meum.& operam sine ulla exceptione aut laboris, aut occupationis, aut
temporis:gratiam autem,atque authoritatem cum hac exceptione,quantum valeam,quatumque possim. Liber tuus de lectus est,& legitur a me diligenter.& custoditur diligenti sibme. Res de sortunae tuae mihi maximae curae sunt. quae quidem quotidie faciliorcs mihi &meliores videtur:multisque video magnae esse curae: quorum de studio de de sua spe filium ad te perscripsisse certo scio. His autem de rebus quas coniectura consequi possiimus, non mihi sumo ut plus ipse prospiciam quam te videre atque intelligere mini persuaserim. Et . tame quia fieri potest ut m ea perturbatiore animo cogites, puto rite meum quid sentiam,
exponere. Ea natura rerum est,& is temporum cursus,ut non possit ista aut tibi, aut caeloris sortuna tae diuturnameque haerere in tam bona causa, Se in tam bonis ciuibus tam acerba iniuria .Quare ad eam spem,qua extra ordinem de te ipso habemus non solum propter dignitatem, & virtutem tuam sine enim omamenta sunt tibi etiam cum aliis comuniaὶ accedunt tua praecipua propter eximium ingenium summamque virtute: cui mehercules hic, cuius in potestate sumus, multu tribuit. Itaque ne punctum quidem temporis in ,
ista fortuna suisses, nisi eo ipso bono tuo,quo delectarur se violatum putasset. quod ipsum lenitur quotidie: significaturque nobis ab iis,qui simul cum eo vivunt, tibi hane ipsam opinionem ingenii apud illum plurimu profuturam. Quapropter primum fac animo sorti
atque magno sisata enim natus,ita educatus ita doctus es,ita etiam cognitus.ut tibi id faciendum sit.desnde spem quoque habeas firmissima propter eas causas, quas scripsi. A me vcto tibi liberisque tuis omnia paratissima esse confidas velim. id enim Se vetustas nostri
amoris,& mea consuetudo in meos,& tua multa erga me officia postulant.
M. CICERO S. D. A. CAECINAE. 6
vEREOR ne destiares officium meu quod tibi tro nostra de meritorum multorii,& . studisrum, de partium coeunctione deesse non debet: sed tamen vereor ne litinarua me os ficium requiras.quas tibi etiam pridem de saepe misissem,nisi quotidie milius expectas, gratulationem, quam confirmationem animi tui complecti literis maluissem. Nunc, ut spero,breui gratulabimur.itaque in aliud tempus id argumentum epistolae differo. His autem literis animum tuum,quem minime imbecillum esse de audio.& spero:essi non sapientissimi at amicissimi hominis authoritate confirmandu etiam atque etiam Puto.nec iis quideverbis, quibus te consoler ut asilictum, de iam omni spe salutis orbam, sed ut eum. de cu- ius incolumitate non tius dubitem, quam te memini dubitare de mea. Nam cum me ex rep.expulissent ii qui illam cadere posse, stante me no putarunt: memini me ex multis hodspitibus qui ad me ex Asia in qua m cras.venerat,audire,te de glorioso& celeri redim meo confirmare.Si te ratio quaedam Hetrus disciplinae quam a patre nobilissimo atque optimo viro acceperas, non sesellisine nos quidem nostra diuinatio fallet: quam cum sapientissimorum viroru monumetis, atque praeceptis plurimoque,ut tu scis doctrinae studio tum
magno etiam usu tractandae resp. magnaque nostrorum temporum varietate cosecuti su - γmus. Cui quidem diuinationi hoc plus confidimus, quod ea nos nihil in his tam obseuris rebus, tamque perturbatis unquam omnino sesellit. Dicerem quae ante futura dixissem nivererer ne ex mentis fingere vitarer.Sed tamen plurimi sunt testes,me de inino, ne q&--
58쪽
geret se cum Caesare, monuisse Pompeium,& postea ne seungeret. coniunctione stangi s natus opes, diiunctione ciuile bellum excitari videba. Atque vrebar familiarissime Caesar Pompeium faciebam plurimi: sed erat meum consilium cum fidele Pompeio. tum salutare utrique. uae praetcrea prouiderim praetereo. Nolo enim lituic de me optime meritumi, existimare ea me suasisse Pompeio quibus ille si paruisset,esset hic quidem clarus in toga.&princeps:sta tantas opes,quantas nunc habet non haberet.Eundum in Hispaniam censui. quod li fecisset, ciuile bellum nullum omnino fuisset. Rationem haberi absentis non tam pugnaui ut liceret, quam ut, quum ipso C o S. pugnante populus iusserat, haberetur. Causa orta belli est.quid ego praeaemila aut monitorum,aut querelarum,cum vel iniquissimam pacem iustissimo bello anteferrem ρ Victa est authoritas mea non tam a Pompeiosnam is mouebatur quam ab iis, qui duce Pompeio fieti peropportunam & rebus domen sticis. 3d cupiditatibus suis illius belli victoriam sere putabant. Susceptu bellum est, quiescete me: depulsu ex Itali manete me quoad potui.sed valuit apud me plus pudor meus, quam timor.verirus sum doesse Pompeii saluti cum ille aliquando non defuisset meae. Itaque vel ossicio,vel fama bonorum, vel pudore victus ut in sabulis Amphiaraus,sic ego prudens, & sciens ad pestem ante oculos positam sum prosectus. Quo in bello nihil aduersi
accidit non praedicente me. Quare quum, ut augures & astrologi solent, ego quoque augur publicus ex meis superioribus praedictis consti mi apud te authoritatem augurii, & diuinationis mM:debebit habere fidem nostra praedictio.Non igitur ex alitis inuolam nec eio cantu sinistro oscinis.ut in nostra disciplina est:nec ex tripudiis solistimis aut soniviis tibi ausuro sed habeo alia signa quae obstruem. quae etsi non sunt certiora illis. minus tamen habent vel obscuritatis vel erroris. Notantur autem mihi ad diuinandu signa duplici quadam via.quarum alteram duco e Caelare ipso:alteram e temporum ciuilium natura atque ratione In Caesare haec sunt: mitis, clemensque natura, qualis exprimitur praeclare illo libro querelarum tuarum.accedit quod mirifice ingeniis excelletibus, quale est tuum, deleactatur.praeterea cedit multorum iustis & officio incensis, non inanibus aut ambitiosis vo- ν luntatibus. In quo vehemcnter eum consentiens Etruria mouebit. Cur haec igitur adhuc
parum profecerunt i quia non putat se sustinere causas Posse multorum , si tibi, cui iustius via r irasci posse. concesserit. Qua in igitur inquies spes ab iratot Eodem sente se hau
sturum intelligit laudes tuas e quo sit leuiter aspersus .Postremo, homo valde est acutus.&multum prouidens. intelligit te hominem in parte Italiae mimme contemnenda facile omnium nobilissimum, & in communi rep. tuis summorum tuae aetatis, ves ingenio, vesgratia. vel fama POp .Ro.parem, non polle prohiboc Ap. diutIus. nollet hoc temporis po- is tius esse aliquando beneficium,quam iam tuum. Dixi de Caesare: nunc dicam de teporum.rerumque natura.N O cit tam mimicus ei causae,quam Pompeius animatus mesiusquam paratus susceperat, qui nos malos ciueis dicere, aut homines improbos audeat. In quo admirari soleo grauitatem.& iustitiam,& sapientiam Caesaris .nunquam nisi honori ficentissime Pomptium appellat. At in cius perlonam multa secit asperius. Armorum ista& victoriae sunt facta non Caesaris. At nos queadmodum est complexus Cassium sibi lega uit Brutiim Galliae praefecit Sulpicium Graeciae, Mariatum,cui maxime succensebat, cum summa illius dignitate restituit. Quo igitur haec spectanti Rerum hoc natura,& ciuilium
is temporum non patieturmec manens, ncc mutata ratio seret: primum,ut non in causa pari eadem sit & conditio,& fortuna omnium:dcinde ut in eam ciuitatem boni viii & boni ciues nulla ignominia notati non reuertantur,in quam tot nefariorum s erum cod nati reuerterunt.ὶHabes augurium meum: quo,siquid addubitarem, non potius utarer, quam
illa consolatione qua facile fortem virum 1 ustentarem Te,si explorata victoria arma sum psisses pro rep. sita enim tum putabasὶ non nimis esse laudadum. sin propter incertos extiariis, cirrusque talom, posse accidere ut vinceremur, putasses: non de re te ad secundami Brtunam bene paratu fuisse,aduersam ferre nullo modo te posse. Disputarem etiam quanto solatio tibi conscientia tui tacti. quantae desectationi in rebus aduersis limae esse deberent. Commemorarem non solum vererim, sed horum etiam recentium, ves ducum, ves
59쪽
ιο Ad A. Torquatum,& Caetcro S.
comitum tuoru grauissimos casus. Etiam externos multos claros viros nominarem. L EUAT ENIM DOLOREM communis quasi lcgis, & humanae conditionis recordatio. Exponerem etiam quemadmodum hic,& quanta in turba, quantaque in confusione rerum omnium viveremus. necesse est enim minore desyderio perdita rep. rere,quam bona. Sed hoc genere nihil opus est:incolumem te cito ut spero vel potius ut perspicio)videbimus.interea tibi absenti,& huic qui ades imagini animi,& corporis tui,constantissimo, si atque optimo filio tuo studium,osticium,operam, laborem meum, iampridem 6 pollicitus sum & detuli. Nunc hoc amplius, quod me amicissime quotidie magis Caesar ampis ritur: familiares quidem eius sicuti neminem .apud quem quicquid valebo ves authotita-ae, vel gratia, valebo tibi. Tu cura, ut cum firmitudine te animi, tum etiam spe optima
sustent . CAECINA CICERONI PLVR. SAL. TQ U O D tibi no tam celeriter liber est redditus, ignosce timori nostro ge miserere tem-tporis. Filius, ut audio pertimuit, neque iniuria, si liber exisseti quum non tam interest quo animo scribatur,quam quo accipiatur, ne ea res inepte mihi noceret, cum praesertim adhuc styli poenas dem.qua quidem in re sngulari sum fato. Nam cum mendum scriptairae, litura tollatur, stultitia tima multetur, meus error exilio corrigitur: cuius silmma criminis in quod armatus aduersario maledixi. Nemo nostium cst v t opinor, quin vota Victoriae tuae fecerit:nemo quili etiam cum de alia re immolaret tamen eo quidcin ipso tempore,ut quamprimum Casar superaretur optaret, hoc si non cogitat, omnibus rebus scelix est: si scit,& persuasus est:quid irascitur ei, qui aliquid scripsit contra suam voluntate:cum ignorit omnibus qui multa deos venerati sint mira eius salutem Sed ut eodem reucriar, causanaec tuit timoris:scripsi de te parce mediuspius, Si timide, tisi reuocans me ipse,sed pene r fugiens. Gmus autem hoc scripturae non modo libertim sed incitatu, atque latum esse debere quis ignorat Solumm existimatur esse alteri maledicere: tamen cauendu est ne in potulantiam incidas. Impeditum, se ipsum laudare ne vitium arrogatur iubsequatur. Solum vero liberum,alterum laudare.de quo quicquid detrahas necesse est aut infirmitati aut in- νuidiae assignetur. Ac nescio an tibi gratius, opportuniusque acciderit. Nam quod praeclare facere non poteram, primum erat risi attingere.secundum beneficium,quamparcillime iacere.sed tamen ego quidem me sustinui multa minui multa sumili, coplura neposui quidem. LU E MADMODUM igitur scalarum gradus si alios tollas alios incidas, nonullos mala haerentes relinquas, ruinae periculum struas,no astansum pares: sic tot malis cum
vinctum tum fractum studium scribessi quid dignum auribus aut probabile potest afferre3
Cum vero ad ipsius Caesaris nomcn vcni, toto corpore contremesco, Irenae mem, sed illius iudicia, totu enim Caesarem non noui.quem putas animu esse, ubI secum loquiturali
probabit: hoc verbu sit spiciosum est.quid si hoc muto at vereor ne peius sit. Age vero, laudo aliquemum ostendoecum porro offenda quid si no vulciarmati itylum persequitur: victi & nondu restituti quid facit Auges etiam tu mihi timorem, qui in Oratore tuo caues tibi per Brutum,& ad exciisationem socium quaeris.Vbi hoc omnium patronus facit. quid
me veterem tutina nunc omnium clientem sentire oportet 3 In hac igitur calunia timoris& caecae suspicionis torminio,cum plurima ad allani sensus coniecturam non ad suum iudicium scribantur quam difficile sit euadere, si minus expertus es, quod te ad omnia sumamum atque cxcellcns Ingenium armauit nos sentimus Sed tanae ego filio dixeram librum tibi l ret & aufer aut conditione daret si reciperes te correctum,hoc est, s totum auum iaceres. De Marico itinere,quaquam summa necessitas preminat,ut imperasti feci.
Te pro me quid horter videς tempus venisse, quo necesse sit de nobis consti . Nihil est mi
Cicero,quod filium meum expcctes: adoles s est:omnia excogitare vel thidio vel aetate vel metu non potvi.Totu negotium tu sustineas oportet:in te mihi omnis spes est ni pro tua prudentia quibus rebus gaudeat, quibus capiatur Caesar, tenes ae te omnia proficiscantur.&' per te ad exitum perducatur necesse es Lapud ipsum multum apud eius omncis plurimum potes.vnu tibi si persuaseris,no hoc tae mi muneris, siquid mganis tueris,ut iacias
60쪽
quanquam id magnum & amplum est sed totum tuum cile onus, pericles. Nisi forte aut in miseria nimis stulte,aut in amicitia nimis impudeter tibi onus impono. Sed utrique rei excusationem, tuae vitae consuetudo dat. nam quod ita consuesti pro amicis laborare, non iam sic sperant abs te, sed etiam sic imperant tibi familiares. Quod ad librum attinet, quem tibi filius dabit, to a te ne exeatiaut ita corrigas ne mihi noceat.
CICERO CAECINAE. 8C v M esset mecii Largus homo tui studiosus locutus,Cal. Ian. tibi praefinitas esse: quod omnibus rebus perspexeram quae Balbus & Oppius absente Caesare egissent, ea solere illi rata es egi vehementer cum his,ut hoc mihi darent tibi in Sicilia quoad vellemus, este uti liceret. Qui mihi consuessent aut libenter polliceri, siquid esset eiusmodi, quod eoru animos non ostenderet: aut etiam negare,& serre rationem cur negarent: huic meae rogationi potius non continuo respongerunt, eodem die tamen ad me reuerterunt: mihi hoc
deserunt, ut esses in Sicilia, quoad velles: se praestaturos, nihil ex eo te offensionis habitu- . rum .Quum quid tibi permittatur cognosti:quid mihi placeat puto te scire oportere. Actis his rebus literae a te mihi redditae sunt, quibus a me consilium petis quid sim tibi author, in Siciliane subsidas, an ut ad reliquias Asiaticae negotiationis proficiscare. Haec tua deliberatio non mihi conuenite visa est cum oratione Largi. Ille enim mecum quasi tibi non liceret in Sicilia diutius comorari,ita locutus erat:tu autem quasi concessum sit,ita deliberas.Sed ego siue hoc. siue illud est, in Sicilia censeo comorandum. Propinquitas locorum ves ad impetrandum adiuuat crebris literis & nuntius:vel ad reditus celeritatem re aut im-r petrata quod spero)aut aliqua ratione consecta. Quamobrem censeo magno opere commorandum. T. Furfano Posthumo familiari meo, legatisque eius, item meis similiaribus diligentissime te commcdabo cum venerint.erant enim omnes Mutinae Viri sunt optimi.& tui similium studiosi.& mei necessarii.Quae mihi venient in mentem,quae ad te Trtinere arbitrabor ea mea spote laciam.Siquid ignorabo de eo admonitus,omnium studia vincam. Ego etsi coram de te Furfano ita loquar, ut tibi literis meis ad eum nihil opus siti tame quum tuis placuit te habere meas literas, quas ei reddcres,morem his gessi.carum li. retarum exemplum insta scriptum es.
M. CICERO FURFANO PROCOS. S. 9
C v M A Caecina tanta mihi familiaritas,cosuetudoque semper fuit, ut nulla maior esse possit. Nam & patre eius claro homine,& serti viro plurimum usi sumus:& hunc a puero quod & spem mihi magnam afferebat summae probitatis,summaeque eloquentiae, & viii bat mecum coniunctissime non solum ossiciis amicitiae, sed etiam studiis communibus se semper dilexi,ut no ullo cum homine coniunctius vivere. Nihil attinet me plura scribere, quam mihi necesse est eius salute & sortianas, quibuscunque rebus possim tueri vides. R liquum est, ut cum cognorim pluribus rebus, quid m & de bonorum fortuna, & de reip. 4 ealamitatibus sentires, nihil a te petam, nisi ut ad eam voluntatem quam tua sponte erga
Caecinam habiturus esses,tantus cumulus a dat commedatione mea, quanti me a te fieri intelligo.Hoc mihi gratius facere nihil potes. Vale.
BGo quanti te faciam, semperque secerim, quanti me a te fieri intellexerim. sum mihi ipse testis. Nam & consilium tuum ves casus potius diutius in armis ciuilibus commoran di semper milii magno dolori fuit:& hic euentus quod tardius quam est aequum.& quam ego vestem recuperas Brtunam & dignitatem tuam mihi non minori curae est, quam tibi se per sectui casus mei. Itaque & Pol hamuleno,& Sestio,& saepissime Attico nostro. pro ximeque Teuta liberto tuo totum me pareseci:& haec his singulis saepe dixi quacunque re possem me tibi,& liberis tuis satissacere cupere:idque m ad tuos velim scribas:haec quidem cer quae in potestate mea sunt,Vt opera, silium rem fidem meam, sibi ad omneis res paratam putent.Si authoritate & graua tantu possem, quantum in ea rep.de qua ita metitus
sum, posse debere: tu quoque is esses qui Bisti, cum omni gradu amplissimo dignissimuι. tum cerae ordinis tui facile princeps. Sed quum eiac tempore, eademque de causa nostrii