De igne subterraneo physica prolusio D. Ioannis Nardii ..

51쪽

n mi um, si Bitu neo hinc repet rato peculio hele'ni fide stafrantibusserui tincendijs. Non miniis artificiosam commini cuntur alij causi, duratiqnis Ignium, nempe

Maris pinguedinem, quae per fauernas repit,

ignemq; prompsi inmE concipit. Equidem arsisse quandoq, Flumina, a q,& Historici non dubiae fidei satentur, neq;

M., est quod causam controuertas; unctuosan in-lest aqua Maris , quo fit ut 'vestimenta thfi ciat & Igni extinguedo minus sit idonea Quin si Philolopho credimus , uritur, & ipsa, olei affluentia , quod 'el a sale bio: elicit' Praeter verb cauernas,ad quas altis,t Mare,c''scendere quinetiam illud sum ima molitium

ga sciliisq; E crateribus mox euomi, hincq rapidum flammis torrentibus , funestam i

colis, yicuit , regionibus inserre cladem, niniunt, qui sevi Aseruarunt proxima, at uenupeta Incendia. Commodὲ proinde mare

connata pinguedine,*'; Qilicio,ignem quemcumque seuebit Subterraneum . Pai ii in absuit quin dictis sqbscriberem, horumq; venirem in sentcntiam, ni e deri a reclamans admonuisset, non omni qui Subterraneo uculeiati inni hinc parari pabulum . Nam praeterquam rarum est Bitumen, neque singulis Mundi in plagis obuium, illa insuper, quae perennitatis credeba

52쪽

De Igne Sutierraneo. usetur causa,non omninosatisfacit.Siquidem creamanti Igni Bitumsi,vel pingue quo sibet, aqua inijcit habenas, necnon illius serociam aduersa qualitate moderatur: nunquam verbsic affecta cedit Ignis vorantis in alimentum. Fidem dictis 'berrimam proculdubiosacient, &obseruatio in ardentibus lampadibus oleo , &aqua resertis, necnon & ratiocinium: quando scilicet aqua tam brcui agitata conflictu, ab imsesto promotore evehi nequeat ad misti lasti gium. Non diffleor, & Mari inesse pinguedi. nem, Suberem hinc, quandoq; accessisse so- mitem flagrantibus Ignibus, verum neque indiuidua fuit illa comes, fidaq; sodalis. Nam & Vesevi; atq; AElnae fatiscunt quandoqSIncendia, adeo ut impune licuerit curiosis, vel Craterum intima scrutari viscera. Qubd smons uterq; Maris vicinia nunquam destitui. tur, neq; tamen perpes4id flagrat, quas ministrabit opes Maris pinguedo, di stantissimis Ignibus Quapropter quum minus satisfaciant,no'; suadeant, quae solertes turae scrutat res meditati hucusq; suere, nostrum mcdd est communem assignare causam, illudq; scrutari viaticum, quo Subterraneus Ignis satis, superq; perrennat. Prosccto, s Pinguis illius probE memineris, quod terra ubiq; ero- 'at , nullus, ut video, tibi in poseium erit scru-

53쪽

pus reliquRs, pr*terquam ilithd unde reparet Pingue illud sibi vires, toties' clacessitulo, atq; depastum,qui possit adhuc esse superstes Quas tamen difficultates non ardue supcrabitis, qui intςlliget pinguem illam substan tiam semet per traduipem propagare, no con trouerso rerum naturalium priuilegio, & aliude posse gigni, quod in serius enucleabimus. Ingcm vero materiam suppeditat huic misto humidum aqueum,quod suopte nisu ac veluti innata qua dam propensione, scci, bibuliq; corporis sequax , vel praeter elementi , cui insidet, infra Aas leges, debitamq; sibimet custodiam, illuc auidξ γ operat Substratus ver alor terranei Ignis. necnon ambientis terrae frigiditas, ancillantur Pingui, propriam sermana tamdem in apparatam materiam introducenti. Sic perrennat ignis Subtemineus ex iugi Pinguis generatione instauratus.

i p. XVIII. Finis, atq; necessitas Ignis' subterranei

sunt, quae ignorare nefas est curi sum Ignis Mibterranei admiratorem,am. quidem antiquissimo E Peripati penu mutuata c alterum, quod itMrae operibi iunctum iti

54쪽

ne Subterraneo. S ilud pracipue sit, ut nibit emere fortuitaeommittatur,sed alicuiusgratia omnia agantur; alterum verb, naturam nihil ruara facertis Emper id, quod optiwum , quamobrem si melius hoc , ita natura se habet. His mo id si attexueris,qubd supremus Naturae Conditor Ignem inclusit in terrae visceribus, haec verb ex abundanti superiusprosequuti fuimus. Elicies incunctanter, non frustra igitur, non fortuitb, sed alicuius gratia incolit vastas terrae cauernas. Declinabolace tua,modb periculu,accusatione,nempe, violati imitis: quapropter intra Naturae cancellos, haud accita transnaturaliope, venabor ipsum cuius gratia, non e triuio aduocatis Patronis, atq; coniecturis. Illustre

proseram testimonium Trismegisti illius, qui Religione, Regijs insulis, atq; Sapientia, Ter,

recenSexcusium titulti marmoreo Tuo

sub signo, Serenissime Ferdinande, sdium nostrarum , si licet, Herculi Alexicaco plaudens

suspicit, atq; in rem nostram nunc talia satur. . Terrae mero, π muri dominatur Iuppiter Plutonius, ἐν hic nutritor est animantium mortalium,t si Thrarum. Horum omnium miribus;fructus, arbusta, s terra vletantur. Haec, quae luculem itam, atq; apertissimam parare pollunt certitudinem nostraqussiti, si non vulgari pensitauero trutina, aequi bonique Lectorem operam G a nostram

55쪽

sa Ioannis Nardi

nostiam consulturum , hincque forsan eleganti ira nac ditandi occasionem in posteium arreptuirum sere, non despero. Hoc age. Duplicii nomine Subterraneo Igm statio illa debeti tisuntlverb,necessitas, & congruentia. Exordiamur a necessitate. prssertim quum in dc finitione assumpserim, inclusum hunc pridem fuisse ad citurae sublunaria tutetim , atque proventum. Comsentientem nuper audisti Hermetem, admirare Promotorem suturae speculationis.Iam vulgatum,nulliqs controuersiae expositum est axiolina illud in Philosophica palaestra, quod subiminaria nostratia propagationis adminiculo reluctantur proprii caducitati, ut quantum in ipsis est, Summi Conditoris perennitatem smulentur. Verum ubi nulla aduersitas, frustra mintatio attenditur, ubi nulla subest contrarietas , lneqi simplicis, neq; misti compositi noua sub sequetur generatio. Quapropter aequum, pamique suit, ut Terrae penetralia individuus, atq; peinecessarius hospes incoleret, Ignis nempe Subterraneus. Qui enim fieri poterat, ut mista perfecta, velim persccta,in abditissimis illis re cessibus gignerentur, siquando Ignis, praecipuus illorum opifex,ac veluti serma,Aristoteledictatore, abesset, aut luculent ni operam illis denegaret ' Cui inquam, vel dubijs adhuc vestigijs per vasta Peripati atria spatianti,com

56쪽

Igne Subterraneo. 3 3trouersum unquam suit caloris ius in misti generatione, necnon praecipua illius auctoritas in passivas qualitatesta quas coercet , inq; os ficio continet aded , ut si vel breui momento alienis blanditiis allectus quandoque secedat, conclamatum penitus sit de salute compositi. Neque solitariam tibi fingere qualitatem nunc tibi magis sis est, quam dum nouas fieri mistiones in Terrae sinu obseruas. Licet enim miscubilia singula proprias conserant vires in aduer sarij perniciem, idq; nonnisi primarum qualitatum satellitio peragatur, ratum tamen est misceri corpora tantummodbs ac proinde, si

mista ab lutissima in penetralibus illis gigni

debebant, necesse utiq; erat Ignem actu comvenire, cui activissima qualitas,Philosophi in nitu , atque in summo debetur. Mista verbimperiecta, quae caecis in latebris, vel in subli mi conduntur, quum soboles legitima sint vaporis , atq; exhalationis, quod habent calori acceptum referre debebunt, Ignique proinde Subterraneo, eximio, atq; intrinseco halituum promotori. Tam vera profecto haec sunt, ut de rogem rei dignitati, si confirmare amplius satagam necessitatem Ignis Subterranei in generatione misti cuiuslibet e terrae gremio erum pentis.

57쪽

Ioahmis Naraj p. XIX. Ignis Susterraneus tutelam impendit propria, auena proli.

Scitum praeterea, nulliqs controuersiae positum est penes Sapientiae cultores , unum, idemq; prorsus esse agens , quod olim

condidit, remq; modo conseruat: quapropter, si muneri priori non ineptum agnouimus inem Subterraneum, iniquum esset posterius contrinuertere. Tutatur igitur Ignis Subterraneus,pro

priam sobole, quin aliens custodiam illam impendit, ut Trismegisti suspiciendusit illustre testimonium, nempe, hic nutritor ect animantium mortalium, τ fructiferarum: horum omnium tribus fructus, arbusta, terra vegetantser. Quae quidem, etsi altiori, eaq; uberrima egerent indagine, non est tamen qubd recusem ad lancem ea reuocare, quantum tolerat angustus nostrae Prolusioni limes. Et ut hinc exordiar,

quod minus credibile forsan cuiquam prima honte vidcbitur, fidem tamen non dubiam apud sedulos promerebitur, Ignem scilicet Subterraneum, consulere incolumitati simplicium corporum, quibuscum diuersatur. Non ingratus hospes,hanc primum rependit suo h piti gratia,ne Terra aquaru alluvione tabescat, aut dissiliat. Duplici verb hoc molitur ingenio,tum labem

58쪽

De Igne Subterraneo . . s stabenti illius siccitati serens suppetias, tum copagem firmans, atq; stabiliens, excluso humore,iunctisq; simul elementi portionibus in frangibili s dere.Quibus benefici js T ellus ipsa promota, eludit aquae conatus, adeo ut , vel ris in medio. fastigiata aduersarium prouocet tumentesque illius fluctus immobilis eludat frangat, atque pessundet. Inuictam hanc Terrae firmitudinem, Igni acceptam referri debere monuerat olim Empedocles apud Plutarchum: monebit insuper, & experimentum, si quando laterculi,vel fictilis cuius uis sortem perpenderis,post congruam forna- carit Ignis operam. At verbienuis illa aeris substatia singulis alterationibus apprime exposita, dii m stigidissimi telluris penetralia incolit, no alio patrocinio propriae consulit indem nitati, quam symbola, eaq. essicacissima proximi Ignis qualitate. Aquae verb Elementum, etsi frigore, atque humiditate Subterraneo I ni ρ diametro aduersetur, huius tamen, beneficia, & tutelam quotidie experitur. Prster enim genitalem illam vim , atq; admirandam,qua pollent Aquar a Mundius' exordio, illud insuper lucrantur ex benefici aduersarij colubernio, ne semper, vel 1 e nitis: glacietur. Noignoro, quin patienter multoti s Mnnullo rum irritas sugas obseruaui ,qua sibi consu

tere

59쪽

Ioannis Nardij

lare in re proposita satagebant:quum tamen ratum illud sit, glaciem excessum esse frigoris, aquam verb summἡ frigidam credi , atquepridicari ab Aristotele . Quapropter aqua omnis, nisi quid obsti terit, glacialis erit, quin gelu po renni rigebit. Neque frigidissimis euasiunculis melius sibi collunt, dum coglaciatam aquam, non simplicem, sed mistam dicunt: etenim , quum Elementa singula inquinata sint Praeceptoris monitu, aut nullum dabitur simplex ve-rEque Elemetum, vel aliunde expiscanda erit causa, cur Aqua summὸ frigida,tam infrequenter conglacietur ' Quas dissicultates viriliter superabit ille, qui Subtirranei unis minime dibiam implorabit opem, & operam.

Cap. XX. Prosequimur Ignis Subier.

ranei semficia. γνEq; verb minore ille beneficentia mistorum saluti consulit: ut enim impersemista omne quod habent calori acceptum reserunt, praecipvh vero, quae in sublimi gignunrur , sic persecta, Subterranei Ignis patrocinio, infesti frigoris, quod corruptiuum Sinphorum Principi, conatus omnes eludunt,atq; pleiussime superant. Accedit, quhd prae caloris

60쪽

s De Igne Subterraneo.

ris assistentia compages misti inuiolata perli uerat , nec non eousque resistit, donec pro priae sortis nequitia prodita, fictisque aduersa rij blanditiis allecta , succumbit tandem insidijs, euocato atque absente munifico pra fide atque patrono . At neque leuidensa fuluina neus ignis impendit ossicia in mista animatanam ut a Plantis exordiar, quis ambigit tenta. ri illas varijs morborum insultibus s' quos tamen opportuna subterranei opera instin

gunt; prae caeteris vero perniciosam syderati nem saeuiente bruma declinant. Cui quidem calamitati duplici nomine sunt illae obnoxia non tantium, qubd frigoris impatientissimae,prs tenui domestici caloris supellectile, verumd& prae inopia benefici humoris , quem tamen genitali suadente aura Fauonii, e gaue-lrant olim nouos in stolones, frondes, flores,atque fructus. Exhaustae proinde, & viribus lon lge imparibus repugnare nequeunt, succedenti

Caeli inclementis, seq; ab internecione vindialcare,ni praesto sit Ignis Subterraneus, qui algen ltes foueat, inopes ditet, pristinamq; in digni-ltatem restituat post diuturnum incubatu. H ludenim cuiquam hucusque suit controuersum denegari Plantis primam illam coctionem,qugi in animalibus ventriculi ope absoluitur, eiusq,lin locum succedere amicae Telluris operami H. iam