장음표시 사용
71쪽
Quou's vero motus, S lumen proprias exten. dant vires , hoc opus , hic labor. Non dubito irrequieta illa Caeli versone, circumagi simul quinetiam Ignis Sphaeram, serianque non exiguam contigui aeris portionem. Verum , ne . que omnis illa regio diurno obsecundat mo tui , quod exarati in cinere characteres, anno, vel exacto, superstites, editissimis in montibus , luculenter testantur. Praeterea, si motus ille, qui rapidissimus, ad nos perueniret,perciperetur utiq ,qtiantumuis illum tibi suadeas aequa lem , minimeque succussarium. Vt enim supre ma illa in regione circumseruntur Cometae.
novaeque stelis, sic profecth necesse filicti, ut tenuis materies, qualis praesertim sumus do vapor,non recta sursum ferrentur, sed ob uo
tramite proprias in stationes properarent Adde, bd firma corpora , quaeq, terrae praeembnent, pertinacissime motui repugnarent: ex qua lucta perpetuus oriretu r stagor, turba tio, inquies , quae neque vitant Nouatores,diurnum motum magna, eaque damnata impo- stura Terrae tribuentes. Qui ab Orbibus igitur motus , quum n0n transgrediatur supremam aeris regionem, erit terrae inutilis: non Prstergraditur autem , tum ob allatas stiperius coniecturas , tum etiam , Fbd media illa aeris an regione, non dubia mot proles calor nem-
72쪽
pe, nasceretur inod si esset, neq; cogeren . tur nubes in pluviam, nivem aut grandinem, prae caloris praesentia, uniuersaque illa regio, quae si igida hucusque credita sula, seruidior es set hac nostra, quam incolimus Altera vero caloris aequivoca , minimeq; dubia causa, est lumen;quod tamen non omniquaque sibi pro ficuum terra experitur. Ratum namque illud est, nullique controuersiae expositum, agens
unumquodq; actu esse debero, & quod prae sui
praesentia actionem quamlibet promoueat. proximum verb caloris efficiens quum credatur lumen, praesens igitur, actuq; esse debebit,siciis expetitum calorem, haud generabit. At feriatur multoties astrorum lumen, S Solis iubar per multam naturalis diei partem nobis de negatur; quin apud quasdam gentes per sex mensium intercapedinem nusquam apparet. Crassor praeterea his aer, & densissima caligine obsitus,onmem recusat luminis praesentiam: quapropter Cimmeriae umbrae omnium in ore sunt, deducta nempe paraemia a loci tenebri- Icosa conditione. At vegetant nihilominus plantae apud Boreales, mira foecunditate potilent arua, vivunt ploces sub gelu,latitantia animalia abditis in cuniculis,per sectiora verb terrae superficiem incolumia peruagantur: aliun- igitur sibi necessarias opes parant, quam a
73쪽
dubio illo,postq; longas periodos sibi communicato lumine . Dic sodes, quo institutore, si quando emicat luminis scin tilla,caloris foecun da parens, parcitilla gelu,& pisces interim tu tur ξ hoc inquam nomine celebris, qudd hostist penitus innoxia , exteris vero prodigiosὶ benefica . Respuit tandem inuicta telluris opacitas omnemJuminis operam, Vixq, superficietenus assici se patitur. At vero leuis illa caloris impressio; qu, Aristoteli pasio, breui obliteratur, suique promotoris statim vest, gia premit. Quod ut assequaris, adi speluncas, aut descende in subterranealoca post soli 0 casum, nullum percipies ibi calorem quin si mero meridie statarius illic consederis, vel SPrio ardente, non dubito tenui huic lumini opellar, sensu auspice, sore te renunciaturum, nouoque consilio e penu Ignis Subterranei uberrimo, copiosam caloris supellectilem mutMa tunim, adnasu suburarari tureiam , atquepra
74쪽
i eluditur, Ignis Subterranes disti, L
ias in generauime prominenda de in
Q sed Verbierito loco deduc int Adue
sarij mirabile ξ Caelo subsidium, ema. gitat , ut sedulo pessi damus illius
momentum: nam quantam est de productis Philosophi testimoniis , praeterquamquod nil nostris officiunt, onus subeunt grauissimi Au, lictores mentem Praeceptoris intespretandi ;quo fit, ut expeditior ego descendam, atque perlustrem terrae penetralia, serib, atque ore- tenus obseruaturus selestis Legati. munificentiam . Verum ubi concepta spe frustratum me lintellexi, redux interr6go Influxus assertores , lsit ne ille incorporeus , atque infinitae virtutis, nec ne e Amplius an solitarius in terrae viscera penetraturus sit, vel stipatus satellitio mο- tiis, & luminis' Atremillam incorpoream , atque infinistae enciuialivolens praetermittam, atq; declinabo, vapore imparem, & Physicae tractationi es ingentesinostri vitibus eorpo
75쪽
isertim ratione, qubdactio illa tempore egeat, ad hoc ut recipiatur, praesertim telluris in meditullio. Obstat verb rapidissima Caeli diurna versio, ne cuspis radii, quam stella iaculatur, minimam illam in portionem vim influxus imprimat praeser tim quod patiens aegre obsequatur, ut noster cecinit Poeta Che ia materia atrobbedire e forda. Quapropter,ii quis admittat finitam illam virtutem adeo extendi , ut terram penetraret,cuius tamen diametiu milliariorum myriadibus mensurari pon ig'N', momentanea tanaen illa nouaque actio,vix ullam impriaiet stratant in materiam dispositionem, eamque breui di .iraturanas ita ut rediens stella impr*J p consectura semet rursus sit labore, iam obliterato pristino subiecti apparatu. Qui vero lumine,& motu vectoribus introducunt influxus, rem non improbabilem tentant. Meminerint i men,baiulos illos vix transgredi terra: superficiem, quod superiori capite indi uimus: Quapropter, vel pedes progrediens influxus illi , scrobibus obruetur, vel eodem comitatu, re intentata, regrediens , sano consilio permittet uni Subterraueo proprio uti iure in posterum. En exitum tanti apparatus. Validioribus co- pijs instructi bellum interminantur alij Subtemraneo , neq; illius beneficentiam conta ver l
76쪽
De Igne Subterrameo. uertere tantummodb satagunt , verum & e d Lgnitate Promotoris hunc se posse deijcere pla- confidunt.Producut vero prima in acie Ari. sotelam, cuius sigila sequuntur. Is non dubia sententia denegauis Igni vim illam generandi animal; quin calorem in animalibus contentu, nec Ignem esse, neque ab Igne originem duace e,manifestum retur ,& praedicat. Quo primo impetu, atque aggressione, nem Subterrane in profligasse iactant se Aduersarij, atq; gloriantur. Hos tamen conatus irridet, atq; redarguit Pyrausta illa in Cyprijs sornacibus ab
Aristotele obseruata , cui mox auxiliarium adiungit Germanicus Gryllus , e terra illa oriundus , prae qua fictilia quadrata firmam instruem sornacariam surgunt,atque coalescunt: sterilis nempe alioquin sutura, ni proximus Ignis foecunditati debitas tulis et suppetias. Pipiunt aegyptiae turmae pullorum, nuper E praeiurnijs exclusae iugi Ignis opera, quibus censendis, quum tempus non suppetat, mensura venum dant Licitatoribus. Memini, dum essem ephoebus, pluries me obseruasse,Venetum quedam, qui Florentiae in Veteri Emporio venales exponebat vernos quoslibet flores , vel quolibet anni tempore. Tali verbutcbatur artificio. Fornaculam medio in caenaculo e truxerat, a qua derivabat calorem, tuborum
77쪽
i nisterio. tendebant hi, nullusqs p liebat calori exitus , praeterquam superiori canalis in parte, ubi neque infrequens, neque fortuitus. Hunc reserabat, statimque vase illo, in quo planta, obstruebat, rima'; luto opplebat, hinc statis horis vas loco dimouebat,acs repenti aqua irrorabat. Sic invita bruma,ve nabant illic fores,neq; dissimili industria H raros, atque Oporinos pollicebatur fiuctus, s quis pro labore, & expensis argentum erogasset. Non dubito,quin & haec praestaturus iusset, nam rustici ciscumducta arbori fossa, eaq; v, uae calcis gle bis expleta, irrorant,terraq; Operculant et quo artificio cogunt arborem, vel sub Dio, longe praecoces edere fructus. Maiori copendio rem admirandam prsstat Ignu Subterraneus in Insula Engroueladia, si Nicolao Zeno Nobili Veneto,atque oculato testi, fidem non deroges. Is enim ad radicem Ignivomimotis, Monasteriu obseruauit, in quo Ecclesia D. Thomae dicata a PP. Dominicanis excolitur. Perenni verb beneficentia seruidissimi sontis illic erumpentis, fit, ut ambiens aer Ecclesiae, & conclauium, tepescat, derivata per Tubos aqua: quae tamen contractum seruat seruorem, aded ut aeneo vas supposita, panes decoquat, necnon ad Culinae opera vulgaris ignis vicem gerat,munusque plenissime absol. . Vat. l
78쪽
. MLPlura sunt in Monasterio viridaria, quae n5 tam tegumentis, quam illius aquae calore aruitiam eludunt niuis, atque frigoris , quod quidem asperrimum est ob P vicini a m. Proserunt illa flores, ructus, plantasque Varias, non aliter quam Pomaria in regione temperata. His concita rustica plebs, Monachos illos Diuos appellat, munera offert, & sngulos, tanquam Dominos, summa reuerentia, atque veneratione prosequitur. Haec ille refert. Inunc,&. Subterraneiumroperatam controuerte: haud enim Aristoteles tus pervicacis sufragatur, qui de solitariodgne, nullaque Naturae, vel antis opera cicurato protulit, quod nullum animai
Cap. X XV. Congruebat Ignem inc
E j x proinde ignis Subterraneus,cui tenebras ossundere perperam studuerant Aduersarij. Quapropter, quum confirmata non minus,quam abunde, ni fallor, vindicata sit illius necessitas a detractoris calumnus, sin pererivi ex condicto congruam illi sedem assi gnatam olim fuisse m odbeuincamus. Et vero, si ordinem Vniuersi spectes, catenamq; il- a lam
79쪽
iam mirabilem, qua singula ad inuicem nectuntur, qui poterat terra distantissimo Elemento
Ignis, qui Caeli convexa incolit, iungi, firme que net,ii' I poterat E terra statim fieri
ignis, nulla praeuia mutatione interiacentium Elementorsi, quod Praeceptori placuisse obse uo, etsi Themistio minus forsan copertum, atque ratum. Nulla insuper erat cura Igni Surulunari terram inuadendi, quin ociosus amico cum Orbe spatiatur; neq; si illum ambiret, loco concedendi fieret illi potestas. Distrahun. tur equidem, non diffiteor, prae motus violentia exiguae ignis portiones, nonnumquam verbpropriis e sedibus pelluntur, ex radiorum im petu, verum neque longὶ exulant, neque diuti-nE , sed patriam, quam auent, summa pernicitate tandem repetunt. Dic tu, qui poterat ignis e terra generari, Igne non praesent ne que vrgente ξQuid' caduca igitur terrae natura,& mutationibus subeundis mancipata, iners iacebit, atque inutile pondus, vixque superficietentis naturae mandata absoluet f. PEquum proinde, parque fuit, ut non sola, quam vidit Aristoteles siccitate,Terra Igni necteretur, ve-
id m& praesentia, si V niuersi ordo , Naturaeq;
leges inuiolatae seruari debebant. Medium praeterea terrae locum ignem occupare decebat: placide audi, non enim iecoquo Pytha-
80쪽
goricam crambem, & .si huius opinionem ab Aristotele impugnatam videam, expugnatam non videam.Medium ingemino rei, & natura, non magnitudinis r quamquam non ignorem hanc , neq; priter ω,neque fortuith, sed ce to naturae studio rebus quibusq; appositissimEpridόm siisse aptatam. Liceat vero mihi a M, crocosmo ad Macrocosmum ad logiam impunὶ traducere, quod secit olim Arist.
Dumtaxat rerum magnarumparuapotea res sExemplar diare, si sigia notitiai. Quidni vero licebit,si homo omnium metrum Heraclito , & quodadmiab finis Aristoteli, Epilogus, & Compeodium Magni Mundi Platonicis , atq; Trimegisto.)at Paruus ille Mundus medijs in penoxralibus continet Ignis lacu, atq; lares, quo proficit, sim nes praecipuas absoluit , si Pergameno, atq; euidentis fidem non derogas. Par igitur erat, ut Tellus, quae omnium mater atque genitrix, simili non destitueretur supellectile, natorum in beneiscentiam, suturari, prolis in praesidiu in . Comfirmant nostram de re proposita opinionem, Pythagorici illi, qui reserente Simplicio Sm-
cerat s ista aiunt. Ignem quidem in medio dicunt conditiuam virtutem ex medio totam Terram Me
temo quod in re datum ipsius est recreanteo propter q-ad dii quίdem Iouis turrem ipsum vocant