장음표시 사용
211쪽
portat , scilicet, prius, ct posterius: distinctionem: Θυιionem principij. Sic D. Triom. Thomas a. a. quaest. 26. art. I. in corpore, stimul,&art. 6.in fine corporis. V
de eo modo quo suerit distinctio erit ordo; si dist inctio fuerit realis, ordo realis erit ; si vero fuerit rationis distinctio, ordo
etiam erit rationis. Ut do- Thom. cet etiam D. Thom.qu in Io. de potentia, art. . ini
corpore. Potest quidem aliquid esse prius alio, vel
posterius muleipliciLer, Vt late diximus. iup. cap. num. s6. Quot modis diu catur principium explic tum est opusc. I. cap. I.
Ubicumque igitur datur aliquod principium , ali quod datur principiatum, S aliquomodo diversum: quia idem respectu eiusdem nequit esse principiti.
Et similiter,ubi datur prineipium, & principiatum, datur prius, & posterius. Ex quibus sequitur quod ubicsique sit aliquod principium , datur aliquis ac do, ita docet D. Thomal
locis citatis eX a. a. cum enim in quolibet e X quatuor generibus causarum
detur principium , & dia Vertum principium, id e datur in quolinet ordo, dc diversus ordo. Et sic rei'α
sunt in ordine cauta efficientis, cauta finalis, &c. Ordines dicuntur communiter apud Scholasti- Sebis cos sumpto ordine progenere, dc classe, quo pacto dicitur etiam linea. etiam si non detur Vni Uoca convenientia Vt seia quuntur. Primo,ordo diutis incrstatus, ut est qui versatur inter divinas Personas. Secundo, ordo by- possurisui, dc est qui versatur inter ea, quς pertinendad Christum Dominu per respectum ad divinam Pec
212쪽
praevaluIt, ut pro rebus & hoc modo sumitur na- pertinetibus ad Christum tura, , Ut contraponitur Dominum Vlurpetur. Ter tio, ordo supernaturalis,dcest qui ineludit omnia δε- pernaturalia, sub quo con- Iinentur etiam duo supra
specialibus nominibus insigniantur. Dicuntur res opernaturales , quae sunt supra omnem exigendiam naturae, & sunt participationes alicuius praedicati divini proprio modo ipsius,vel ipsum praedicatum, divinum secundum quod pertinet ad Deum Auctorem supernaturalem. Hic ordo solet etiam dici ordo gratia,&b quo potest contineri & gratia per essen- Iiam,& gratia per participationem, & ea, quae ad , illas expectant. Quarto,
ordo naturalis, seu ordo natura, &est inteν res natu-
alas: sub quo continentur Deus, ut est Auctor nazurae, Angeli, & substantiae
creatae,& accidentia, quae modo naturali substantias creatas possunt immutare. Vel actuare, vel ab illis Auoquo modo dependere, ad propriὸ ope naturale. Quindo, ordo intelligibilis, inveniturque inter res. quae pertinent ad intellectionem, secundum quod hoc modo praecise considerantur: idem potest dici de ordine sensibili . 6c Vzerque compraehendi tuelabor dine eogno ibili, se a
intentionali; siquidem quidquid cognoscitur, per intellectum,vel sensum cognoscitur. Sexto, est ordo praecedenti maxime a finis, scilicet ordo repraesen . talious,dc includit res repraesentatas,aut repraesentabiles, dc res repraese tantes, id est repraesent tiones, ut formaliter huiusmodi expressiones ontendunt: & similiter continentur quae huiusmodi ad illas pertinent. Septimo, ordo essendi, & includit omnia, quae ad quodlibet urse pertinent, &consequenter includit omnes praedictos ordines, & di cendos; licet communiter accipiatur pro esse physico. aut metapbys eo condistin-
213쪽
cto ab esse repraesentativo, seu intelligibili. Tamen prosequendo in particulari Oftavo, ordo, sit ordo essentia, dc includit omnia, quae pertinent ad essentiam rerum, & quid ditatem. Nono, ordo subsissentiae, velobsistendi,& includit quae pertinent ad hoc, ut res subsistant, vel habeant subsistentiam. Decimo, ordo existentiae , DA
exissendi, includitque pertinentia ad existetiam rei. Vndecimo, ordo entitativus, ad quem pertinentres,praecise secundum suasentitates sine respectu ad aliud: & dividitur in ordinem ρb Inum,ct metapbν- seum. Duodecimo, ordo actus, & considerat praecise modum, dc dignitatem
actuandi, quo pacto pro- Celetaπην babiliter dixit Caietanus,' & alij Thomist , accidentia, seu formas accidentales persectiores esse sormis substantialibus in ratione actus, quia magis actuant; si quidem minus potentialitatis in subiecto
relinquunt. Decimotertio ordo operatiouri ad quem attinent omnia pertinentia ad operationem , tam radicaliter, quam proXime: tam formaliter, quam connotative; immo, & ipsa operatio. Decimoquarto, ordo subsatiae, ad quem pertinent omnia eXpectantia ad praedicamentum substantiae, tam directe, quam indirecte: tam adaequate, quam inadaequate. Decimoquinto, o M aeeidentis, ad quem pertinent attinentia ad alia praedicamenta,per quq accidens divagatur, quo sensu S. Thomae Discipuli aD Thomi ιήfirmant,quod potentia, dc actus per se primo inspectus, debent esse in eodem ordine, substantiae, scilicet,vel accidentis. Ex quo inserunt, quod neque materia prima potest immediate recipere accidentia, neque substatia immedia'
te elicere operationem. Decimosexto, ordo ratio
omnia entia rationis. Decimoseptimo, Ordst negati Uur , ad quem pertinent, tam negationes,quam privatione; i nisi velis hunc
214쪽
In duos dividere ordines. scilicet, negativurn,& pri-ν Vativum. Decimooctavo, ordo moralis, ad quem pertinent omnes res, quae regulantur per rationem: dc quae sunt tales in existimatione hominum, qui autem voluerit hos ordines perfectius cognoscere, Uideat explicationem uniuscuiusque termini in proprijs locis huius opusculi, quae indice rerum signantur. Notandum tamen est, eandem rem posse ad multiplicem ordinem perti
magnopere differant, Vt substantia, & accidens: naturale, & supernatur te: creatum,&increatum,Sc. Ratio est: quia eadem res potest considerari respectu diversorum, Ut anima in quantum constituit compositum, tribuen
tum est radi X operationis, dcc.
x distinctio: eonineretiuὸ, Vg. concedo: ab asoactiue ego. Concretum est conflatum ex forma, subiecto; υt album, homos e. Concretum autem. tam substantiae, quam accidentis, sumi tur dupliciter. Primo, logic/, quo pacto dicit formam in recto. cocernendo subiectum in obliquo: & hoc modo definitur a Dialecticis, & sic Dialectis. homo significat humanitatem in recto, connotan
do in obliquo subsistentiam, seu suppositum: dc
album albedinem in recto, connotando in obliquo, V. g.parietem. Secun
pacto importat in recto, tam formam, quam subiectum. Et hoc modo homo importat in recho, tam humanitatem, quam suppositum , seu subsistentiam, quae se habet per modum substentantis. Sic docent
215쪽
Coueluti Complut. lib. 2. de gener. disp. I s. quaest. 1. num. Is . in Resumpta. Aliquam formam sumi concretiue, est, fumi pro suo concreto, seconflum quod Ismul importat subie tum, aut prin-σipium , Ut operatio conoeretiue importat tam op rationem , quam ipsum coperans. Et causalitas eon. cretitie est eausare, & importat simul tuam eausam, O eausalitatem, quod pes G I. . . sim inVenies apud Con, Abb. plui. & alios. Abstractum solam Drmam significat,
tam eX parte rei significautae, quam eX parte modi
test abstrahere ab alio du pliciter, Primo, abstractione υ niuersali, seu totali, ut praedicatum aliquod abostrahitur a suis inserioribus, sicut animal ab homine, &equo, M. Secundo, abistractioneformali Vt for ma, aut illud, quod habet rationem formae abstrahitur a subiecto, vel ab illo, quod habet rationem, aut modum, aut similitudinem subiecti,ut h. ec albedo abstrahicur a Petro , V. S. Rhumanitas a supposito Haec abstractio abstra ctione formali potest esset'
ita ut abstractum consideretur ρυ-ὸ, id hoc modo connotat subiectum,a quo est abstractum , praescindens ab actuali unione iacum illo. Vel potest considerari logiee, quo pacto 'consideratur , Ut p/r se sani, id est, ad modum substantiae, etiam sienti ta-tive accidens sit: ex quo sequitur quod hoc modo nullum subiectum conno iatet. Quare eis abstoactiu talo potest esse his praedictis modis. Videatur quibus modis dicatur ρνaeei- sis, de quo late egimus supra cap. Io. Nam abs actio sumitur etiam pro pra
stinctio est: absolute, V.g. concedo: respective, nego.
Abolute tale intelligitur de eo , quod simpliciter est: sicut ens absolute dictum significat substantiam, ita eisdem verbis S. Thomas in I .dist .qu st. S. Thoma
216쪽
ntam.43. simplicise , mulct- substantiam, quae magis pliciter dicatur, etiam po- distat ab esse secundum terit multipliciter quid, dicitur ens secun- dici: vel in omni genere, dum quid. Icem Astroloia Astrologi vel in genere determina- gi, & Mathematici do to . vel iuxta subiectam cent, totum orbem terrae materiam, de qua,scilicet, agitur. Item absolatὸ diei. u , quod per se est tale: quid autem ρεμ se esse tala importet/ Videatur cap. 6.num.-8. Respectiuὸ tal. di-'citur aliquid,quando licet absolute non sit tale, pO, test dici tale , si compar tur ad aliud, quod magis distat ab esse talis, Vt medium non est absolute fini nec principium; tamen si comparetur ad principium habet quodammodorationem finis ; si vero comparetur ad finem, potest dici principium, VLO DOct. communiter docent Doctores. Accidens comple,
tum licet absolute non sitens secundum quid ; alias
non poneretur in suo praedicamento, V. g. quantitatis, aut qualitatis, ut cum Compiat communi Dialecticorum Diatefiici docent nosti Complut . in logic.disp. I I .qtiaest. vltim.
'amen si comparetur a esse indivisibilem, & punctum unicum respective ad coelorum magnitudinem; cum tamen evidentissimum sit, totum Orbem terrae absolute habere magnam quantitatem, S in magnas partes Versus omnes dimensiones divia
sibi em. Item aliquid respective ad diversa potest habere distincta praedicata, Vt quantitas respective ad substantiam, in qua recipitur, dicitur format i respective ad albedinem, quam recipit, est subiectu. Et sic de alijs. Videatur
99 Quadragesima prima distinctio est: proprie,
V. g concedo ἰ impropri=. nego. Prorrie tali potest
modo, sicut & dicitur pro prium, Vidistinguitur co-tra commune eX Porphi: POUisistigio cap. de proprio quarto
217쪽
praedicabili. Primo, dicitur proprium, quod convenis soli speciei; sed non omnὸ illitis indi Oiduo, Ut bominius Medicum. Secundo, quod convenit omni in iυiduo θιciei; sed non soli, ut homini osse hi pedem. Tertio, quod conoenit omni
per, Vt homini canesere. Quarto, quod convenit omni Decisi, ct holi, O semper, ut homini Us risibilem, &hic appellatur a Porphirio maxime proprium. Item dis. ferentia ellantialis , qua homo differt ab equo, dicitur propria ratio ipsius sic de alijs. Quae dicitur agrim. Porphirio differentia propriissima, cap.de differentia. Item proprie tale dicitur, qu)dsimpliciter, , absolute est tale, ad quod videatur, quibus modis simpliciter, ct ab lute dicantur, supra num.' 8. Immo prie tale dicitur, primo, quod metaphorice est tale, ut Chrissus Dominus dicitur Agnus, Leo, ctc. Secundo, quod ferund si quid, per accidens, Vel solum ν pective ad aliud se habet: pro quo videantur 1stI teramini loco cit. dc per multiplicitatem acceptionum disces, quot uplex iste accipiatur. Ioo Quadragesima secunda distinctio est: v.g. profesὸ,concedo: imperfe-
1ὸ,nego. Quae eodem modo, ac praecedens explic tur, est enim in re eadem.
Ior Quadragesima tertia distinctio est: impli
cum terminorum explicatione constat ex dictis cap. 2. num. I 6. Vbi agitur
de distinctione quoad imηplicitum, ct explieitum. Ioa Quadragesima quarta distinctio est: eon-
nego. Ista distinctio, dctermini eodem modo eX-plicantur, ac distinctio, dctermini praecedentes; immo ipsi se manifestant. Ios Quadragesima quinta distinctio est: subq
iectiuὸ, nego. Significare aliquid substantiae est,M-nseare illud per modum subis
218쪽
sub antia, id est, νινθ, sicut substantia per se habet esse:& ideo sic est, sicut per nomen significatur. Quare quod est tale ob. santiuὸ per se est tale. Suηφeare ariectiuὸ,est δε-nt sicare per modum aeri dentis, quod adhaeret subiecto. Cum autem accidens habeat esse a subiecto: inde est, quod sit tale ex subiecto. Vnde esse talis adiective est, esse taloseundis αν ebs subiιcti, seu Jώρρο- sit. Ex quo infert D.T homas, quod nomina significantia substantiuὸ in divinis nequeunt pluraliter dici, ut Deus: & ideo tres Person non dicuntur tres Dii; ea autem,quae significant adiectiuὸ in divinis, pluraliter praedicantur, sicut plura sunt supposita, ct ideo dicimus in divinis
esse tres existentes, tres sapientes, tres increatos, tres aeternos, tres inmen-
tatiuὸ, nego. Terminus formaliteν explicatus iam est supra cap. s. num. - . Ego tale eon notative est. Primo, esse tale adiectiuὸ;
de quo in praecedenti diu stinctione. Secundo, esse illud, quod estnnotatur. Tertio, sumitur pro re
te. Adverte, quod eonnσ-ta e aliquid est illud respicere, . quo determinatur, aut modi atur I tamen connotatum stequenter se habet, ut obliquum respectu rei conotantis, de quo insta num. Io 6.
Ios Qv adragesima septima distinctio, potest:
esse ea tegorematice , V. g. concedo: IIn categorematio c., nego. Me talν catego rematice est, os taIι ριν se; sicut categorematicus temminus per se significat.
Eos tala syncategorematice est, esse tale, non perse; sed ratione alterius: sicut ter-S.riam. sos,&c. Videatur D. Tho- minus syncategoremati iamas I .partisqu*st. 9.art. s. cus non significat per se; incorp. sed ratione alterius, nem- IOq. Quadragesima pecategorematici, ut pa- sexta distinctio est: foina tet in his terminis, omnis,hur V.s.concedo: ςoysat nustur, Sc.qui non
219쪽
significant proprie, nisi subintelligatur aliquod nomen substantivum, V. g. homo, lapis, &c. Io 6 Quadragesima octava distinctio est, in
rect3,V.g. concedo: in obliquo, nego. Aliquid impor tari in recto, est, importari
antrat, aut importatur in obliquo: quia rectum sub ratione recti, non importat praecise suam entiζatem; sed ut vestitam, dc CXprcli antem respectu ad obliquum i vel ut terminat
scut etiam obliquum, Ut obliquum non importat praecise suam entitatem; sed ut vestitam,&expressantem respectum ad suum rectum; vel ut terminat. respectum recti ad se. Importari in obliquo, est, quod importetur minus principaliter, Θ ot additamentum modisicuus, ct determinansensitatem recti, aut eius virtutem, quod communiter denotatur per casus
genitivi, dativi, accusativi,&ablativit; sicut rectum
per nominativum, aut Vocativum.
Ior Quadragesima nona dis initio, instanta nee, V. g.concedo: Deccii Ne,nego. Esse tale instant a neὸ est, quod duoet pre Ona
ter accipi, Primo, sumpto instanti rigorose, id est,pro Vero, & proprio instanti temporis. Secundo,pra sn- flanti natura, quod sola dici, vestin flans rationi sseu ea inalitatic. dc huius in quolibet vero,& reali instanti temporis plura posisunt distingui secundum
multitudinem causalitatu.& dependentiarum in illo vero instanti concurrentium, Vt causae materialis receptivae, formalis, em cientis,finalis, materiali dispositivae. & inter essectus primarium, &secundarium,& alium, & alium magis secundarium, quae omnia in eodem instanti reali temporis multoties inveniuntur. Instans, V .g. causae materialis, aut priori tas causae maiorialis, e quando ipsa intelligitur, ut
220쪽
Vt eausa a qua omnia alia dependent, & consequenter se habent aliquo m do, ut eisectus illius, dc non attendi cir ad dependentiam, quam habet ab aliis causis, & similiter in instantibus, aut prioritatibus aliorum,quae diximus Tertio,νιθαλὶ aὸ,Vt quan
do licὸt ρεο aliquo tempore duνιν, es ita minimum, Ut respectine ad malo am duratio .em inflans d eatu . Et hoc modo vulgariter dicitur : In isti Oeevat/one manse ρεμ onum issans. In Ono instanti ibo, ct Iσ-quar tecam, cte. Esse tale fuere siue, est. Primo, quod si in δε quid fueres vum, Ut motus, tempus. Secundo, quod ueeι in se non bis quia raeeasioum tamὸn aeqviri uam σι, ορι tibi. tur Decessive, Ut qualitas intensibilis, quantitas,&C. quae medio motu acqui
contraponitur ad esset.il. fue eeysiuὸ, hoc modo dicit quod babeat suam esse simul, di non partom po' partem, quo pacto instans potest dici quid permanens; licet subito tranχat: dc sonus dicitur a Complutensiibus qualitas pr a
permanens, lib. 2. de ani ina, disp. lo. q. I. num. 2 Sumitur secundo, peraua uenter, Ut contraponitur ad transeunter, quo pacto dicit quod ex natura fas dia et multam Iieet per aeci' dens aliquando subito desiciat, Vt patet ingratra supernaturali, licet subito ex cludatur per peccatum laetate. Tertio, ut contra ponitur ad vialit/r,qua ra tione dicit quod ex natura sua ad aliud non ord netur, neque tanquam fieri, neque ut medium, aut eleVatio allauius causae ad productionem alicuius oste ius,in quo sensu inquiunt Complutenses nostri, in Physic. disput. ta.quaest. I.
num. p. in Resumpta, naturam permanentis, vel transeumis sumpto tran