Commentarius de datis et promissis pro iustitia vel gratia obtinend. in extrauag. ab ipso, S.D.N. Gregor. 13. qua innouatur extrauagans Bonif. 8. ea de re olim aedita ... Authore Martino ab Azpilcueta ..

61쪽

Tum denique,quod verbum fIustitiaJ in hac Extra uagante positum , non accipitur pro iustitia, ut est virtus, i cundum eunde Thom.q.seq. 38.arr.3: neque pro eius obiecto,quod est iustum, seu Ius, secundum eundem in d. q. 7.art. r. sed pro Iudicio, quod est actus iustitiae, quo Iudex reddit Ius, de quo per eundem ibidem q. 6o. art.l.& ita pro sententia dissinitiva, vel interlocutoria, qua Iudex decemnit aliquid esse iustum, siue bene siue male, quia illa est iusta, vel praesumitur talis, donec iuste reuocetur, secunduomnes in Rubric.de Appellat.per quod argumentum praedicti Io. Mon. palam soluitur. . VI. Quod solum,& semper ob huiusmodi pactiones incurruntur hae poenae, quando illae sunt illicitae, et peccata mortifera, per ea quae in notab. X r. de promissione diu

cemus .

Haec de pactione, quae est actio prima hic punitarum, per quae constat ex quo verbo colligatur, quo iure prohibeatur, et quomodo sit intelligenda, quod dicere promiseramus,quae eadem seruient ad declarandas alias.

Peccatum nesit mortiferum, facit paruitas in omni

materia. num. Ig.

Pa tio licita non meretur has poenas,nec illicita uenialiter tantum, nec mortifera ob Iolam intentionem tantum isae sit de re adeo parua, qua nonsoles

mouere notabiliter rec*ientem. num. IT.

Simonia mortifera potenI esse secundum intentionem, H datio

62쪽

s o De datis ' prona. pro Iust. &c.

datio rei minima licet non praesumatur talis. h. o. Intellictus cap. etsi quaHiones de Simon. num. IT. Not ibi paruum uel magnum quod poenae huius

extraua g. incurruntur etiam .per parmae rei promissionem,dationem, acceptationem,& receptionem.

Quod confirmatur per cap. sn.i .q. 6. & cap. De appella tionibus de appellat S per alia, per quae concludit ibi regulariter Decius: Eandem rationem habendam esse de mota. dicis,quae de magnis, praesertim cum ponunt r sub conditione, vel pro fornia saltem substantiali, iuxta e. primum de Baptism. vel adddendo uerbum aliquidJper glossing. in Clem. prima verbo baliqua parteJ de sor.compet.quam ipse non citat, & in hac Extrauag. ponuntur sub conditio

ne, & cum adiectione verbi squod pro faliquidJ ibi fsue

quidJ Contra quod facit tamen Pinuo, quod paruitas rei

in omni materia excusat a mortali peccato, & a restitutione, secundum Thom. I. 2.q. 88. art. I. R 6. Sc z. t. q. I9.art. . & q. 66. art. sexto traditur in Manual. Confesso col. 6ubi Typographi uitio citatur Thom. 2. secundae q. 3. artas pro '. 66. art. 6. Sq.38. arr. 3. proq. 9. an. . pro quo uidetur tex. in cap. Vnum 3. fin. 23.dist. & quod in notab. 3.&9. conclusum est supra, non incurrere quemIδs p i a spro actione, quae iure antiquiori hac Extrauag. non sit peccatum mortiferum. Secundo, facit cap. Etsi quaestiones de Simon.quatenus probat modicam rem non Inducere Simoniam,& alia Iura, quae habent,de modicis non esse curandum,ut l.Seso Ede restitui. in integri c. Re uera de Consecta dist. r. R citat.

per gloss ibi S Dec. post alios ubi supra, Concludens hoc esse

63쪽

esse verum, saltem in extraordinariis,& in quibus non militat eadem ratio in paruis,quae in magnis; Et constat hac

Extrauag. continere poenas extraordinarias, & in materia eius non militare eandem rationem in paruis, quae in magni : Ratio enim eius & causa finalis, est impeditio uel euitatio corruptionis Iudicu , uel Authorum gratiarum,qui non ita corrumpuntur per parua, ac per magna,ut habςtd.c. Etsi quaestiones, & ne sentetitiae & gratiae sani V ales quales per parua non fiunt, quia non recipiuntur in pretium, esto recipiantur in alicuius amicitiae uel gratitudinis signum. Tertio, Quod Author eius secit hanc sanctionem adeo poenalem, contra ea quae ipse appellat pessima & scelera

ibi f hoc scelus 8: ibi pessima J& paruae rei datio uel receptio,esto interdum si mala uenialiter, tamen uon est pestsima, nec scelus, imo aliquando est bona, ut habet praedictum c. Etsi quaestiones. Quarto, Quod maior excommunicatio & Anathematigatio,quae hic sertur no debet ferri nisi pro peccato mortali c. Nemo & c. Nullus M. q. 3. Perqtrae omnia arbitror non comprehendi in hac E trauag. dationem rei paruae, quae ante hanc eXtrauag. non

erat mala mortifere, per primum huius partis fundamem tum, S hunc textum intelligendum de re parua, sed non adeo uterus datio, uel receptio,non esset ante hanc Extra-uag. mortifera. Nec videtur sufficere quod si in ortifera isecundum solam intentionem, nis etiam sit se uindum rem,ita ut ea sit tanta, quς notabiliter moueat, Vel probabiliter praesumatur motura εἰ ilexura a recto recipientem: Nana datio mitilinae rei, quae creditur non motura Iudice,

64쪽

s a De datis S prona. pro Iust. Sc.

i l Authorem gratiar a recto, non meretur has panas: Quia in ea cessat causa finalis huius Extrauag.arg.d.z.Etsi quaestiones , & tamen si sat pro pretio gratiae vel Iusti, Uae, animo eam emendi uel uendendi, etiam.ante hanc Extra uag. erat ex parte intentionis mortifera, sicut d tio & receptio etiam minimae rei, pro pretio cuiusque res spiritualis: per definitionem Simoniae positam a gloss. Hq. i. in flamma, R declaratam a nobis post alios in Manua

Confessar. c. 23. num. 'oo. in cuius fine hoc ex ea infertur:

Non obstante d. c. Etsi siuestiones,quia illud solum habet, rei modicet dationem non esse interpretandam, seu praestimcndain in foro exteriori ex parte rei Simoniaca Quid autem dicatur adeo magnum uel paruum, ut eius pactio has poenas mereatur: iudicio boni viri est definiendu, arg. Iprimae Tde iur delib.ad quod bene arbitrandu,facit multum d c.Etsi quaestiones,quatenus habet,illud Esaiae 33. r Iat in c. Sunt nonnulli I.q.i. Beatus qui excutit manus suas ab omni munereJ intelligendum de tali, quod accipientis animum alliccre, vel peruertere solet. Nec puto susscere in hac materia magnitudinem illam , quae sufficeret ut si mortale, quae quanta ad id debeat e ixi fuimus diis ni

re altius aliis, in Comment. d cap.fn. 14.q. 6. S in Manual. Consesso cap. l7. num. 3.tales enim personae, & tali loco Arempore i possent essedans & recipiens, ut datio unius equi non diceretur rei tam magnae, quantam hae poenarrequirunt: per d. cap. Etsi quaestiones, sussiceret tamen ad constituendum furtum ei us mortale, per ibi dicta.

Promissis de dando pro iussiti a re Culand ulpa

65쪽

Obligario ad Anticlora, lege natura inest beneficiario

Tromsio gratitudinis eo tanto modo, quo ine I expresia,et ita hi s uerbi acta,no includisur hic.n. IP. Lex debet esse posi bios moraliter,'conformis coquetudini,pises eruditis probata. num. Ist. Fromisso ad complacella,non obligat,cu exeptis.n. O.

Promysio vel pactio dandi tacitos icit ed non sola

intentio promittendi vel paci cendi, non factap mssione vel pactione, presa uel tacita. num. o. is X I ot Vnd/m praedictardamonsi hic punita

' ru,quae est promisso praedictis pactioni co formis,uidelicet,de dando aliquid magnu vel pariau, pro iustitia, siue gratia, siue pro se, sue pro alio &c.obtinenda. Circa qua dico primo, uod colligitur ex uerbo spromiterentJ secundo,quod fieri potest ob easdem 4. causas, ob quas praedictam, scilicet pactionem fieri contingit,&quod eisdem casibus est prohibita iure naturali uel humano huius extrauag. uel lis unano etiam antiquiore, quibus praedicta pactio: tertio quod est regulanda eo de modo quo illa. Ex quo sequit primo, qJ Extrau. haec no habet locu in a missione, i no est Phibita neq; peccatu iure nati, vel diuino,uel iure aliquo humano antiquiore,p secudu pr suppo

66쪽

situm nota . de quartam illationem notab.3.imo nec mea sententia, in promissione,quae tantum venialiter esset illicita, propter paruum excessum proinissonis licitae, neque in mortifera secundum intentionem tantum: iuxta dicta supra n blab. io .maxime iuxta illud, quod excommunicatio maioriquae per hanc Extrauag. sertur, non est ferenda nisi pro peccato mortali: cap. Nemo δἰ cap. Nullus u. 3 praesertim aliis tam grauibus poenis comitata, de eausa finalis Authoris ces are videtur in mortifera secundum in

tentionem tantum . . LE .

Secundo,quod non est ei locus in promissione gratini clinis iure naturae debitae, uerbis uel scriptis generalibus, modo eodem quo inest, expressa, s ne ullo augmento satitem notabili, quo obligatio Antidoralis traseat in Civile, quia illa antea no erat illicita,quonia expresso eius, i tacite inest,eo tantum modo quo inest,non facit illicitam rem alioqui licitam; tex. δἰ glos. in c. Significasti de elech & e. Ad audientiam in secundo cum glossa ubi id Felyn.co firmat,de Rescripti sel 3 si .deleg primo ubi post alios Iason. . At tacite de naturaliter,sue iure naturali gratitudinis,intelligitur obligatus beneficiarius ad antidora, S ad habenda, agendam, &oportuno loco se tempore referendam gratiam, iuxta illam legem naturalem: Benefacienti benefaciendum est l. si non sortem g. libertus iuncti glos. vem snaturaliter is de cond. ind. L sed etsi s.cosuluit ist: de petit:

haered.c. Cum in ossiciis de testamc tradit Thom. ab omni bus recepi. post Senecam 2. secundae q. ao6.arr. 3. Ergo ex presso illius obligationis ad antidora tacite inhaerentis noprς udicabat antea,& ita non erat illicita iure naturali,vel diuino, & consequenter. ante hanc Extrauag. licebat, nec

67쪽

per eam est facta illicita,quia haec extrauag. non essicit illicitas promissiones, quae antea licebant ,sed punit eas, quae etiam antea iure naturali, diuino, vel Eumano antiquiore erant illicitae. & manebant impunitae, eo quod cum non deducerentur in iudicium,iacm puniebantur per iudices, Nipso rite nullae poenae incurrebatur: nam i ut supra in prin. not. 8.& latius insimnot. 3.diximus haec aedita est ad inducendam vel conseruandam obseruantilam legum se ant, quioriim, δἰ est regulanda secundum terminos earum. δ' Non obstat haec Extraxiag. quatenus punit promissi nem lactam verbis generalibus,& plene non expressis:

inita intelligenda est tantum de talibus verbis generaliabus, quibus illa obligatio antidoralis aliter quam inesti cum aliquo Ciuilis obligationis augmento exprimitur . Ex quosubinfertur, non incursuruin has poenas,qui

offerret gratiam his verbis snon ero tibi ingratusJ licet contra sentiat praedictus Io. Mon. in d. glos.verb. sub g neralibus J imo neque qui diceret, fero tibi adeo gratus,

ac virtutis studiosus vel virtuosus debet esse benefacienti iure naturali, no me obligando tamen ad plus quam illud me obligat. J Tertio,quod etiam nunc licitum est orare Papam, ut ii Iam, aut illam gratiam facere dignetur, & Cardinales, Ralios eiacceptos, ut illam, aut illam gratiam digneritu sibi vel alicui alii impetrare,rogare item Iudicem, ut hanc vel illam sententiam iustam pro se aut alio proferat, & lilium, vel illum quoad suam iustitiam commendatuin habeat, Vel quod non grauet eum, offerendo gratitudinem hi; vel similibus verbis, fero velis, pro quo rogo, erit T. S. vel T. D. vel tibi gratus, vel reddemus vicem gratias

68쪽

gratias habebo N agam, di loco,& tempore oportuno r feram,uel ille reseret,uel erimus tantae gratitudinis, quod

non poenitebit te huiusmodi gratiam fecisse J Tum, quiald,attento iure naturali,diuino,& humano,scripto, & non scripto,usque ad hanc Extrauas licitum,imo honestum,&Vrbanum, siue Curiale erat :& ut praediximus) haec E trauag. non intendit facere de licitis illicita, sed de illicitis impuniti punita. T um,quia tin possibile inorale est,a pr cibus, submisib,niodesto, Urbano,& essi caci animo faciendis, ejusmodi oblationes 3c promissiones generales separare, S lex debet es e moraliter possibilis: cap. Erit autem lex 4.dist. quod declarat prae aliis Thom. 2. secundae q. I. art. 3. Tum, quia dicere non esse hoc licitum, esset claud re ianuam omnium ordinum hominu precibus, ad omnes omnium ordinum Iudices S Principes, imo S minores

faciendis, quod est absurdum,& ita non dicendum: l. Nam quod absurdum is de op. lib.c. Dudum de praeb, lib. sexto. Nam & Haeliraeus Sunamiti preces ad Regem faciendas promisit. Reg. 4. cap. 4. Tum , quia apud omnes summates, S infimates,& mediocres, tam in Curia quam ubique gentium & terrarum, sunt in usu quotidiano ab omnibus piis & doctis approbato, R ita licitae: c. Quo iure 8. dist. dec. Quisquis i. dist. & lex non debet fieri contraria tali coasuetudini, secundum Isidorum in d. c. Erit autem,declar tum per Thom. ubi supra, & consequenter a sortiori,facta generaliter, est intelligenda in dubio, secundum eiusmodi consuetudinem: arg. c. Cum dilectus de consuet. St. MLnime T. de legib. o mi arto, quod licet etiam nunc pro iustitia uel gratia facere proinissionem ad solam complacentiam ex urbanti

tate

69쪽

tare generalibus verbis, sine animo se ad aliquid speciale ciuiliter obligandi,quia per id nihil adiicit obligationi a lidorali, nam talia uerba generalia nihilo plus obligant, quam si non proferrentur, ciCum uenissent de instin qu tenus singulariter probat, nil obligasse quendam Archibdiaconum Archiepiscopo suo dicentem, quod de omniabus reditibus sui Archidiaconatus, posset disponere, pr ut uellet,ex quo notant ibi Io. And. Card. S Panori quod verba generalia, dicta ad complacendum alteri, non obligant: In quod putatur textus ille singularis a multis, S in

hiis a Panor. ibid. a Felyn. in c. Cum iuramento de homicid. a Iason. in l. Ita stipulatus col. 3. H deverb oblig. In quod etiam facit lex vi .is. de testam. quatenus probat se cundum Barti uerba iactantiae non obligare,faciunt etiami si cutis de seruitur. N Lantiquitas C. de usus ruc. quatenus probant uerba ciuiliter de Curialiter esse intelligenda , Ω non rustice aut rigorose, facit etiam glos sing. iuncto. tex. in l. 2. C.in quibus causis col.cens. lib.i l. quae habet, passim micos amicis dicere verba illa generalia: f Tuus sum, Nin omnibus tuum me esse recognosco, J S propter ea non

obligari plus,quam illis non expressis obligarentur: Nam dixespondens stipulanti aliquid; promitto illud,& qui quid uolueris amplius de bonis meis, ad nil aliud obligatur, qua ad expressum,ut post Alex. tradit ubi supra Iason .n Quinto denique, quod solum & semper incurrit suis en 3 huius extrauag. ob promissionem factam pro iustitia uel gratia obtinenda, quando illa est illicita mortaliter, non solum secundum intentionem tantum , sed etiam secundum rein promissam, Iure naturali uel humano anti-qMiore ista: Lx consequentet non incurrentur ob promis-

70쪽

sonem licitam qua multi Religiosi, A pauperiores pro mittunt suas ad Deum.& sanctos preces, pro his quos si Per eis rogant,neque ob obligationem .restrictam ad obli gationem antidoratem,qua quis promittat se gratum fore ut decet esse pro qualitate sua, ut Regem si Rex, nobilems nobili ciuem si ciuis, Religiosum si Religiosus. Neque

etiam ob promissionem quae esset ueniale tantum peccatu ob paruitatem rei promissis, vel . ob paruum: augmentum adiectum obligationi antidorali: vel mortiferum secunduintentionem tantum,eo quod res tam parua non solet notabiliter mouere recipientem , ad faciendum aliter quam

debeat, id quod rogatur: Monia tales promissiones sunt

uerualla peccata tantum, uel non mouetia notabiliter re

ripientein. Habent autem locum non solum in pro Lsione eespressa, sed etiam tacitae, quia etiam . tacitae promtusones & conuentiones sunt: l Labeo, S l.Item quia si . depact. unde praefatus latim. Monach. dixit indicta glossa verb. generalibus incurrere illum,qui verbo non promi tita ed facto deponit dandum Itidici; vel rosat, non solitus

rogare nisi munitus,quia,viait Gregor. citatus ab eo: s cta loquuntur, arg. cap. Cauete 2. 2.q. S. N plus exprimitur

facto si iam verbo: l. Si tamen g. primo ff. de edit.edich α plus est appellare factoquam verbo c. Dilecti de appellat. Vnde Muper respondimus incurrisse Simoniam qui Vicario generali dedit io. Scuta,animo alliciendi eum ad xon- serendum situ beneficium pratus de duobus,quor Iali rum s bi per concursum debebatur i, dicens se illa dare ut eoi lationem accelerarem, de ille contulit sti maius, si in do Uicarius ob id eum alteri concurrenti praetulisset ; millud factum tacitcadloquebatur , dc dare quicquam tem-