장음표시 사용
31쪽
stata sint . eadem et laudationes reorum decrevisset j et res, quae non ad crimen, quo reuS accusatus erat . pertinebant. sed eo solo consilio commemorabantur, ut judices male dorei vita et moribus existimarent. testata esse. 2'Itaque . si testandarum rerum natura Spectetur. civitates. privata collegia et singulares homines eandem testandi copiam habere existimabantur.
Jam nobis hoc loco etiam illud examinandum est, utrum, qui civitato inter se connexi aut collegio aliquo privato conjuncti erant, cuncti de testimonio dando vel non dando et de iis . quae testimonio assirmanda ossent. decreverint. an eorum nomine soli senatus. decuriones et qui sorte collegiis privatis praeerant. Testimonii a collegio privato dali unum tantum exemplum nobis traditum est, testimonium illud aratorum Centuri-pinorum in Verrem dictum. 8εὶ Hic fortasse- nam hoc delestimonio non satis accurate accepimus, ut certi aliquid statuere possemus - aratores ipsi legatos ad testimonium in Verrem dandum delegerunt et iis, quae aratorum nomine pro testimonio dicerent, praescripserunt. De testimonio contra a civitale dando hic populi conei nem. illic senatum decurionesve civitatis decrevisse et decretum ab iis testimonium pro civitatis testimonio comperimus habitum esse. Sed ι parum hac de re ab antiquis scriptoribus edocti. non habemus, quomodo . ubi populi concio, ubi sena- ius de civitatis testimoniis decreverit, certo statuamus. De civitatum testimoniis ab ipsarum senatu decurionibusve decretis haec cognovimus : Primum Cicero testimoniis in Flaccum a Graecis civitatibus, ut hujus adversarii contendebant. roddi iis detrahere cupiens exclamat: δῖ ,. Hoc testimonium
141. seqq. V. x II. g. 5T. pro Clueni. Lxix. g. 196. l M. Pro Coo1. l. g. 5. Pro Sest. V. g. s. 10.Dὶ Cie. in verr III. xxxvi. g.
83. Lxxv. g. 175. Coll. e. Lxxv .
32쪽
22 est civitatis Ego testes a Sicilia publico duxi. Verum
is erant ea testimonia non concitatae concionis, sed jurati , senatus. ' Dicit igitur aperte Cicero. senatum illa Siciliensia testimonia . quae ex Verrina caussa satis nobis cognita sunt ac publiea illic vel civitatum testimonia dicuntur. dedisse eaque civitatum lestimonia habita esse. Duod idem confirmat Ciceronis oratio in Verrem de Centuri pinae civitatis testimonio, unde constat, tum senatum legatis Centuri pinis Androni et Artemoni ea mandata dedisse, quae publice ad civitatem eorum pertinerent. senatum et PoPulum Cenitur pinum de iis injuriis. quas cives Centuripi ni in aliorum sinibus accepissent. Iegatos noluisse mittere. -δὶ lum Artemonem. Centuripi num legatum atque publice testem. cum Androne legalum a suis civibus delectum esse. ut posset multas Verris injurias judicibus explicare:*η porro. legatos Centuripinos, Ilalesinos, multarum praeterea civitatum pro testimonio. dixisse, ' ibidem legimus. Deinde Cicero laudationes elotimum commemorat, do quibus harum senatus decurionesve decreverunt. Ubi vero ejusmodi laudationes inveniuntur, ibi etiam alia testimonia civilatum
ab earum senatu decurionibusve decreta esse videntur. Nonost enim. cur in diversam sententiam eamus. Cicero o. g. ubi senatum Syracusanum Verris laudationem decrevisse narrat. COPiose resert, neminem sonatorum sua sponte primum hac de re suasisse, propterea sortem. cui primo suadendum esset, ductam esse; quibus verbis senatusconsultum laudationis conceptum fuerit: denique senatum decrevisse, ut laudatio, quae Vorri d creta suerat . loller tur. Alio locci Cicero hanc eandem laudationem spectans Verris a Syracusanis publice laudati mentionem facit. ij D nique Cicero Cluentium defendens, quamquam de eadem agit
33쪽
laudatione. et Larinates Cluentium publice laudare et Larinales decuriones laudationem Cluentii decrevisse dicit. 3δὶ Quod ad testimonia civitatum, de quibus populi eOnciones constituebant, attinet. Cicero eorum exempla praebet in oratione pro Flacco habita. Hunc enim ab Asiaticarum civitatum testimoniis defendens Cicero exclamat: λὶ - Si Athe-- nis conciones turbulentae suerunt, quam moderationem pu-- tatis in Phogia aut in Mysia concionum fuisse ' . . . Caesus est virgis Crmaeus ille Anthenagoras, qui in fame - frumentum exportare erat ausus. Data concio Laelio Flacci accusatori, provincias. in quibus Flaccus numeribus publicis erat iunctus. ad inquirendum peragranti, J est. Processit , ille et Gramus apud Graecos non do culpa sua dixit, sed - de poena questus est. Porrexerunt manus: psephisma n istum est. Hoc testimonium est civitatis ' Ei alio
loco: δ' - Quo lsc. Tralles in quum venisset Laelius ad ir -tOs Isc. Flacco, qui Trallianos coegerat, Castricio cuidam pecuniam jamdiu debitam solvere, j et illud Castricianum
o vulnus refricuisset: exsiluerunt principes neque in illa con--cione adsuerunt neque istius decreti ac testimonii auctores
In constituendis civitatum testimoniis senatores decuri nesve de diversis sententiis iniisse suffragia et plura numero suffragia superiora suisse. ex eo concludimus, quod Ciceroprom cunctis senatorum Syracusanorum sententiis eonsilium captum esse, ut laudatio, quae Verri erat decreta, toller tur, nuntiat. hi In Asiaticis populi concionibus do tostim nio a civitate dando habitis ea civitatis sontentia habebatur. in quam plures porrexerant manus. 37ὶaal Cie pro Cluont. Lxix. g. 1 sit. 197. Cf. etiam Cic. pro Sest. lv. g. in. a' Cie. pro Flacc. via. g. 1 . His quoque in civitat thus senatum suisse, itaque non . quod eo caruerit. populum jus da te stimoniis civitatum decerastidi ha huisse, colligimus ex Cie. pro Flace. xviii. g. 42. M) cie. pro Flaee. xxvi. g. 54. xl Cie. in Vorr. l V. Lxv. g. 1 45. ari Cie. pro Flace. via. g. 1 I.
34쪽
0uod seeundo loco ad singulos homines attinei, commune
juris praeceptum, quo cuilibet jus testimonii dicendi esset, ita valebat, ut pauci quidam exciperentur. Quorum alteri
avi omnino auι saltem omnibus in judiciis ex cerla quiadam singulari lege, alteri vero tantum in singulis quibusdam caussis
juro testandi carebant. Primum de illis agemus. Servi ad testimonium dandum non admittebantur. In qua stione tantum l. e. eculeo impositi de eo, quod judici planum fieri intererat. interrogabantur. Uui vero sic torti respondissent, non testes habitos esse, jam demonstrare studuimus. Ubicunque enim servus judicem de re aliqua probanda ce
tiorem tacturus commemoratur, aut totidem verisis nuntiatur. quaestionem de eo habitam vel eum tormentis admotis ii terrogatum esse. aut, ubi id non refertur, non est quomodo, hoc non esse factum. explicemus. Porro etiam illo Τaciti
locus, ubi de Firmio Cato suspicionem in Libonem Drusum
conferre studente narratur: - Ut satis testium et qui serviis eadem noscerent, repperii, aditum ad principem postulat; 'servis jus testimonii dicendi defuisse, confirmare videtur. Sutit, 'in qui, ab ea sententia profecti . contendant tamen, aut semper in perduellionis et majestatis judiciis aut saltem in judiciis ex lege Corneliu majestalis exercitis servisaeque ac liberis per exceptionem testimonium dare licuisse. Duod ut planum saetant, provocant alius ad alium veterum locum. At quemcunque adhibent locum, ne ullo quidem servi testimonium dicunt, sed aut ut indices ρὶ aut ut ace
nsg3r 42. Hie locus ol ad inui eium si ad aecusationem resoronisdus Osi. Dio Cass. Lxviii. 1. ad indicium et ad aeeusation m et ad quaestionem spectasse potest. Non est . quod, Dionem non de his. soddo tostimonio ordinario reddondo rogitasse. statuamu . Liv. . 5.
35쪽
Satores ij commemorantur: quare perspicuis de caussis qua
stionis de servo habitae mentio non fit. at Sed non modo huic Dxceptioni officit, quod exemplis probari non potest:
Cicero. eam nullam esse. luculenter demonstrat. De qua stionibus enim agens laudat instituta Romanorum prudentio morum hominum . qui, quum de servis in dominos quaeri noluissent . . . ., tamen de conjuratione, quese facta Cicerone consule Sit, quaerendum Putaverint coquo exempla. assertfervorum, qui eo ipso tempore, quo lex Cornelia majestatis valuit, in caussa quadam madestatis minime eadem . qua ordinarii testes. ratione . sed . sicut in aliis caussis. in qua
stione testati sunt. Porro Τacitus non raro servos Commemorat '. qui in majestatis aliqua caussa, minime ipsi rei, tormentis in reum interrogati sint. Et posteriore quoque tempore in caussis majestatis servos in eaput domini ιortos esse . his ipsis verbis nobis tradunt. VJ Duis jam crodere potest. Ciceronis aetato servis non in eculeo interr gatis fidem esse habitam. imperatorum tempore iis tantum, quae tormentis adhibitis testati essent, fidem tribulam ΤCallistratus docet: . Duidam propter lubricum consilii , Sui . . . admittendi non sunt ad testimonii fidem. ' quia
hin dominorum rapila non intor
is rogaretitur . ne in ratissa maia
Mosiatis quidem. η Si hoe loco
vortia: aliquem in quemlibet reum interrostire ad testimonium Drdi. narium, quod faciunt adversarii, ae non ad quaestion m rosorro volimus . illic plura fila iuuntur, quam quae advorsarii ipsi ,ia tui holunt. Tacitus enim hoc po- filio nuntiat. servos non modo in majestatis raussis. sod pilam in aliis ordinarios lestos ox tilisse. Contra advorsarii. sorvos tantummodo in majestatig judiciis tostandidus hahuisso, statui volunt. Ce. tertim dicendi formulam: Aliquem
36쪽
bus verbis speciat ad legis Iuliao de vi praeceptum, ne hae
lege in reum testimonium dicere liceret, qui impuberes erunt. - 'Haec legis verba non tantum ad testes in reum . sed ad omnes Omnino testes reserenda esse. lege Ergo minus accurate solam majorem testium partem commemorari. recte ponere nobis videmur eo, quod non est, quomodo explicemus. iin iuberi et judicis publico damnat . quive ad bestias, ut depugnaret, se locaverit, Priere palam quiaestum faeire s
reritre. quibus etiam per legem Iuliam de vi, in reunt testia monium dicere, non licet, copiam fuisse testandi pro reo. in reum non fuisse. Deinde illa ipsa a Callistrato nobis tradita legis Iuliae de vi verba etiam in collatione legum Mosaic rum et Romanarum commemorantur. 7ὶ sed hisce verbis praemissis: βὶ - Lege Iulia de vi quibusdam testimonium i quodlibet ergo et non id solum . quod in reum dandum erat. omnino interdicitur.' Aemo erit, qui eo legis Iuliae de vi praecepto. impuberibus ante legem Iuliam de vita iam in judiciis de vi testimonii dicendi potestatem suisse. concludat. Fieri enim potuit . ut lex Iulia vel tantum verbis exprimeret, quod more jamdiu Obtinuerat, vel denuo constitueret . quod prior aliqua lex jam sanxerat. Itaque non est, cur. impuberibus in judiciis do vi Cic ronis aetate testimonii dicendi facultatem suisse. statuamus: sed neque est, unde, iis hanc defuisse, certo sciamus. Duodsi in judiciis de vi oblinendum est, ut idem etiam de aliis judiciis publicis dicamus, animus inclinat. Sed sint . qui repetundarum in judiciis ex lege Cornelia impuhoros testandi copiam certo habuisse contendant, et econtrario alii. pupillis iis in judiciis testimonii dicendi facultatem desuisSo. pro certo arbitrentur. Utrique enim ad suas sententias probandas assserant Cicoronem, qui Verrem, de r petundis ex lege Cornelia reum. accusans de delictis ab eo.
37쪽
27 quum Malleoli tutor esset, commissis verba laetens haec dicat: -'ὶ - Malleolus a me productus est . . . Cur cogis sodalis i C. Malleoli, quaestoris Cn. Dolabellae, in filium . hanc primam
in soro vocem cum dolore et querimonia emittere 2 . . . Recita omnium testimonia. Testimonium matris et aviae. At ipse Malleolus non videtur testimonium dixisse; nam si dixisset . procul dubio foret recitatum: sola vero matris et aviae testimonia recitantur. Non oportet autem nos statuere, Dum vocem eum dolore et querimonia nisi in testando nullo
modo emitiore potuisse. Deniquo, Malleolum Verrini judiacii tempore impuborem fuisse, ne exploratum quidem evi. Sicut vero hoc ex Ciceronis loco, impuberem testimonium in Verrem dixisse . non efficitur, eontra inde, quod Malle Ius iustimonium l. c. non tribuerit. non debet concludi. impuberi in repetundarum ex lego Cornelia judicio jus testim uti dicendi defuisse. Nam primum . quod modo comm moravimus. Malleolum etiam Verrini judicii tempore impuberem suisse, non exploratum est. Deinde posito, eum hoc tempore suisse impuberem. Malleoli testimonium in ve rem sortasse propterea poterat deesse, quod hic tam tenoraemisset aetatis. ut . quomodo Verres ipsum spoliaret. non intelligeret. itaque non haberet . quae pro testimonio diceret. Neque sex loco statim nobis commemorando Ciceronis, impuberem in repetundarum ex lege Cornelia iudieio testandisa cultatem non habuisso. consci potest. Cicero de Iunio pupillo a Verre expilato agens: - Ηic etiam priore actione.
inquit. βρὶ -0. Hortensius lVerris defensori pupillum Junium
venisse Praetextatum in vestrum ijudicesὶ conspectum et ostetisse cum patruo testimonium dicente questus est: et me , populariter agere atque invidiam commovere. quod puerum,. Produc rem . clamitavit.' Iunius ergo pupillus non dicit testimonium, sed stat cum patruo ιestimonium dicente. Sed
38쪽
Junium ut pupillum lego testimonium dicero velitum esse
et non propterea testem in Verrem non exstitisse, quod aeque ac Malleolus, quum Verres eum spoliaret, annis minor fuisset . quam ut, quomodo id factum esset . pro i stimonio accurate dicere posset. ex hoc loco commemorato
iterum minimo concludere debemus. l Junius et Malleolus a Cicerone sine dubio, qui judicum misoricordiam commo- Verent. Sunt producti. Νaepe enim. qui in judicium tantummodo ad judicum misericordiam implorandam sint adducti, inveniuntur. ij Ex hisco duobus igitur locis nondum compertum habemus, neque pupillos in repetundarum ex lege
Cornelia judiciis jus testimonii dicendi habuisse . neque iis hoc defuisse. Oui, pupillis instandi saeui latom in judiciis repe-lutidarum ex lege Corii lia suisso, contendunt. jam in alio Vorrinae accusationis loco niti conentur, ubi Cicero: , Iii--cent' ait ij is hoc Vorroni a Sopatro ob rem judicandam pecuniam accepisse in Siculi omnes: dicent omnes Itali sti usos: dicet etiam praelex latus Sopatri filius. Sed primum minime cerium est. Ciceronem hic testimonium, quod Sopairi illius in judicio vel revera dicturus esset vel saltem
dicere posset, spectasse iisque id lantum dicere voluisse. Omnes Siculos, omnes Halicysensos atque Sopatri filium praei extatum, si quis sorio privati in ei non coram judicibus eos interrogasset, quae ab ipso cum judicibus essent communicata. confirmaturos esse: deinde Halicris nusquam tradunt togam praetextam eodem modo Pt Podum quo Romae tempore P sitam esse: denique in lor ipsos quoque cives Romanos utrum voces praeteximus et impubes vel pupillus eandoni vim Cicer ι-
39쪽
nis aetate habuerint β ὶ necne. nondum liquot. β j Xoquaquam igitur hoc quoque ex Ciceronis loco, pupillo iii repetund rum judiciis ex lego Cornelia testandi facultatem suisse. co eludi liceat. Utrum Ciceronis aetate impuberos in judiciis privalis i
standi facultatem habuerint necno. nondum satis habemus
Callistratus iis . quibus per legem Iuliam de vi testim nium dicero non licebat . commemoralis haec addit: βοὶ - Dui-- dam propter notam et infamiam vitae suae admittendi non se sunt ad testimonii sidem. μHuc reserendum, quod lex Iulia de vi vetuit, ne, qui in t in iis custodia re publica esses, in judicio hac ex lege exercendo testimonium tribueret. βεὶ Logis auctor sino dubio eos dixit in judiciis publicis reos. qui in vinculis tenebantur. 57ὶ Hanc exceptionem etiam aliis in judiciis valuisse. v
risimilo videtur, sed pro certo contendere non possumus.
Improbo infestabilique, qui passim etiam infestabilis una voce inducitur, jus testimonii in judiciis tribuendi deorat. Instituerunt duodecim tabulae: βδὶ ,. Qui se si erit testarior li--hripensve 'ὶ fuerit. ni testimonium sariatur. improbus in testabilisque esto.' Illa verba: Uui se sierit testarier si
40쪽
briperisne fueris sine dubio ad maneipationem testamentumque per aes et libram pertinent. Sed quae incommoda improbo intestabilique enascebantur Τ Suni, qui putent, si in improbum intestabilemque principio nihil nisi jus sollemnis testimonii dicendi perdidisse, posteriore autem quadam in te prolatione intestabili etiam testamenti factionem copiamque aliquid testamento ab alio accipiendi ademtas esse. Duorum sententias si subscriberemus, improbum intestabilemque. cui secundum illos semper jus testimonii in judiciis dandi fuerit, hic omittere nobis liceret. Sed jam explanabimus, cur nos quidem improbo intestabilique hoc jus derogandum
esse arbitremur. Primum vocem intestabilis eum utique
eui Omnino. ergo ut in mancipationibus testamentisque et in judiciis. testimonii tribuendi jus deest . significare satis constaro videtur, nisi quis planum secerit, hanc vocem eum solum petere . cui testimonii sollemnis dandi copia desii. Anobis stant Basilica . quae vocem intestabilis in res ιαρτυρος vel αποβλητος εἰς μηρτυρων sine ulla circumscriptione vertunt. Τum Gaius haec tradit: hil . Cum lego fit j quis intes labi-ois jubetur esse. eo pertinet. ne ejus testimonium recipia--tur et eo amplius, ut quidam putant. novo ipsi dicatur - testimonium. Bursus non habemus, unde eluceat. Gaium hoc in fragmento unum testimonium sollemne et nequaquam rense dicere. Duod statuit vir quidam doctissimus. 6η quinniam Gajo auctore quidam, no ab aliis quidem intestabili testimonium dici licere, putaverint: nisi autem Gajus sollemne tantum testimonium spectaret, ex illorum sentontia intestabilis omnis juris expers fuerit. quod accipi non liceat. Νod. quod quidam putatia. idcirco nondum communiter comprobatum juris est praescriptum neque is, cui testimonium non dicitur. hac de caussa omnino juris expers ost. Non minus