장음표시 사용
51쪽
. territis, solam Vitelliam nihil se audivisse asseverasse. 103ὶ Cu clae igitur seminae. quibus coram Priscus legerat. testimonium in iudicio. quo Priscus Vitam amisit. dixerunt. Idom Τ citus narrat. Urgulaniam, testem in caussa quadam, quae apud senatum tractata sit. renire dedignatam esse. istat Ut novi aliquid Tacitus tum refert, missum esse praetorem . qui Urg
laniam domi interrogaret. Sino dubio ergo hic semina in caussa judiciali testis est et Tacitus id lantum miratur, quod
Urgulania non coram ipso judicio testimonium dicere coacta sit. Suetonius in Claudii vita refert. seorta meritoris i sine dubio in caussa, cujus cognitionem imperator iractavit J ista)estata esse, quae adversus equitem Romanum. Obseoenitatis in seminas reum, testimonium dicerenti' ; et in ejusdem imperatoris vita haec narrat: - Inducta teste in senatu: Haec, - inquit lClaudius . matris meae liberta et ornatrix suit. - 1οοὶ Legum mox post mortuum Ciceronem latarum fragmenta. quae supra diximus, haec sunb: Lege Iulia de vi cautum est. ne hac lege ei lostimonium dicere liceret . quae palam como quaesιum faciet, Reeritre. iρεὶ Ex hac exceptione enicitur. s minam corpus non vulgantem in judiciis do vi secundum
legem Iuliam jus testimonii tribuendi habuisse. Porro Papinianus refert. mulieribus mortem exsequentibus eorum ea rumque, in quos eae lege pMlieorum Iesιimonium intritae non dicunt. Publicam aecusationem concessam esse. thyὶ Ergo secundum legem Iuliam judiciorum publicorum illicitum est, mulieres ad testimonium in certos quosdam reos cogi. Duodlieri vetans lex Iulia judiciorum publicorum prostetur, esse seminis jus testimonii in iudieiis dieendi. Denique Paullus praecipit: 'βὶ - Εx eo, quod prohibet lex Iulia de adulteriis
52쪽
ώ testimonium dicere condomnatam mulierem, colligitur. etiam - mulieres testimonii in judicio dicendi jus hahere.' Similiter Ulpianus doeet: io'ὶ - Mulier testimonium dicere in le- tamento quidem non poterit. alias autem pomo testem esse se mulierem, argumento est lex Iulia de adulteriis, quas adul- . terii damnatam testem produci vel dicere testimonium v -tat.' Cum PMullo el Ulpiano ex hoc praecepto legis a liae de adulteriis ab Augusto ex integro sanctae iiρὶ conci dimus. illius aetate seminis universim in judiciis testandi copiam fuisse. Sunt, quibus mirum esse videatur, primum quod Paullus et Ulpianus. quum planum sacere velleni, seminis in judiciis testimonii dicendi jus esse, hoc nullo modo nisi ex aliqua exceptione . quibusdam seminis testimonio forensi ii terdicente, conficere potuerint . tum quod Paullus el Ulpi nus solius legis duliae de adulteriis praecepti. testimonium dicere judiciale seminas adulterii damnatas vetantis. menti nem fecerint . quasi haec una lex quibusdam seminis jus t stimonii dicendi ademisset. uod prius reprehendunt, Paullus et Ulpianus aperte id egere. ut non solo moro . quem seminis copiam judicialis testimonii tribuendi concedere non ignorabant quodque osse fragmentis modo commemoratis nullo modo negaverunt. Sed certae cujusdam legis auctoritato. s minis hanc copiam esse, edocerent. Sine dubio autem nulla lege vel expresso ei generatim, seminao ui jus testimonii dicendi haberent vel ut in judiciis ex singulari aliqua lege iis
copia testandi esset, praeceptum, sed id tantum legibus sancitum erat . ut certis quibusdam seminis testandi ius deesset. Leges enim non, quibus testandi lacullas esset, sed quibus ea deesse l. praescripsisse videntur. In alteram animadversi in nem ante Omnia in eo satis est subsidii. qu ad Paullus et Ulpianus minime docuerunt, Ox una lege Iulia de adulteriis. seminas jus testandi habere . colligi posse. Facile autem Ac-
53쪽
seminis testandi copiam esse, salis perspicue erat cautum. riuilo eandem deligerent. Praeterea quod Paullus loge Julia do adulteriis nixus est . facile eo factum esse intelligas. quod Paulli commemoratum fragmentum ex ejus de adult riis libris haustum sit. Do argumento autem loci in Ulpiani libro primo ad Sabinum . undo Ulpiani illud fragmentum excerptum . nihil accepimus: quare non exploratum est. Ulpianum illo loco non eandem similemve materiam ac Ρaullum in libro II. do adulteriis tractasse.
De virginibus Vestalibus peculiare aliquid. quod ad jus
instimonii forensis dandi attinet. constitutum fuisse. Compe tum non habemus. iiij seuod de aetato ante Ciceronem n tum, seminas legis Horatiae tempore jus testimonii dicendi non habuisse, ex Gellio et Plutarcho scimus. id eliam ad virgines Vestales reserendum esse. iisdem auctoribus certum est. Non nisi lego Horalia Tarrasia, quam virginem Vestae fuisse leae Horatia testis est, jus testimonii dicendi adquirit l stabilisque fit. Posthac eodem sero tempore. quo primas s minas testimonium in judiciis dicentes invenimus, etiam V stales primae hoc faciunt. Asconius enim de testibus Mil niana in caussa in Milonem produeiis agens hoc narrat: ii j- Virgines quoque Albanae lat. Vestales ii)ὶ dixerunt. ni
Pierem ignoratam venisse ad se, quae Milonis mandato v tum solveret, quod Clodius occisus esset. ' Tacitus veli menter iratus narrat. Tiberii aetato Urgulaniam testem. in senatum venire dedignantem, domi interrogatam esse, cum virgines Vestales in foro et judicio audiri, quotiens testimonium dicerent. retus nisa fuerit. ii l
Dua ex narratione non Bec Mλὶ Cl. Cieero a Rede tur Milo
54쪽
rata certe conjici non licet, Vestae virgines priores celeris seminis spatio inter legis Horatiae ei Ciceronis aetatem interposito jus testimonii in judicio dandi adquisivisse. Cet rum Tacitus i. c. solarum Vestalium mentionem sanit et non de Omnibus seminis loquitur, quippe qui imprimis indignetur. quod Urgulania eundem morem, quem ipsae Vestae virgines.
Casiae RaCPrdotes, semper coluerint, lenero spreverit idque Urgulaniae sil conceSSum.
Omnia seminarum exempla testimonia judicialia dicentium quae asserre possumus, ad judicia publica perlinent. Nihil minus, quia Ulpianus et Paullus ex illo legis Iuliae de
adulteriis praecepto colligunt, citam mulieres testimonii in judicio dicendi jus habere, vel eas alias quam in testam toιestes esse posse, seminis in privatis quoquo judiciis testandi iacultatem suisse, statuere nobis recte videmur, praesertim cum non sit, quomodo seminas in judiciis publicis testari potuisse. in privalis non potuisse explicemus. Iam secundo loco de iis agemus, quibus tantum in singulis quibusdam ea sis facultas testimonii dicendi deerat. Callistratus eos, qui lege Iulia de vi testimonium dicere vetabantur, enumerat et haec legis praecepta interpretans
addit: - 0uidam propter rererentiam personarum . . . non ad
- millendi sunt ad tos limonii fidem. 'i a M. Cato in oratione . quam apud censores in Lentulum habuit: - Testimonium. inquit, ii εὶ - adversus clientem nemo - dieii. Duibus ex verbis, non legem quidem in clientes i stari vetuisse. attamen morem huic repugnasse, colligimus: id quod etiam Plutarchus confirmat. qui Gajum Herennium, ut in Marium lestaretur, produc lum dixisse tradit. 17ὶ τδν νωμον αφιέναι ταυτης τῆς αναγκος se. καταμαρτυρεῖν πελατωπὶ τοὐς πατρωνας. Si per leges patrono. testimonium in clie
55쪽
lem dicere, omnino non licuisset. Gaius Herennius certo non tantum his solis verbis usus esse L Singula illa Catonis verba si accurate. Orationis perpetuitate, quam parum noviamus. neglecta, sequi volumus. debemus statuere. patronum
neque in publicis neque in privatis judiciis in clientem l statum esse. Callistratus nos certiores facit, i δἰ liberiis per legem Iuliam de vi in patronos liberosve eorum testimonium dicere non licuisse. Quod Ulpianus confirmans addit. 11' hae lege libertos praeterea in patronos patronorum suorum testari velitos esse. Iam animus inclinat, ut legis Iuliae judiciorum publicorum praeceptis i ρὶ nitentes suspicemur. legem Iuliam de vi etiam praecepisse, ne liberiis in patron rum parentes. virum et uxorem neve patronis in libertos testari liceret. Nam facile accidere potuerit, ut etiam Uupianus. id quod de Callistrato exploratum habemus, non Omnes, quibus per legem duliam testari omnino non licuerit. enumeraret. Omnia haec a lege Iulia de vi praecepta etiam in aliis publicis saltem judiciis valuisse, verisimile nobis v deatur. Sed hic rursus intelligere possumus, quantopere, ne de omnibus publicis judiciis ex uno aliquo conjecturam s ciamus. cavendum sit, quum lex Iulia judiciorum publicorum id lanium praecipiat. iri ne liberti ad testandum in patronos et eius liberos emantur: quod aperte ita praecipere non potuit, si illo tempore in patronos eorumque liberos testari Omnino non licuisset. Legem Iuliam autem do vi ante i gem auliam judiciorum publicorum Ialam et hac illi derog lum PSSe, nusquam tradunt. E contrario, illa allata legum a liarum de vi et judiciorum publicorum praecepta una aetate valuisse. conficitur inde. quod Tribonianus ea in Diges lorum collectionem recepit. Reliquum est, ut asseramus, M. Catonem . in Oratione apud censores in Lentulum habita planum
is, i. a. g. 5. do test. l. 4. do test. M'ὶ Coll. lege. N. et n. IX. xx. CL adn. praeced. g. 2.
56쪽
saeero studentem, quam arcte inter se patroni et clientes esseni conjuncti, ante illa ipsa supra commemorata verba haec dixisse: - Adversus cognatos pro cliente lestatur.' His sor-lasse ex verbis concludatur. contra cognati s iesiimonium diei. si minus diserte lege velitum, tamen praeter mor m
isisse, et si qui ita concludunt. in legibus Iuliis de vi judi
ciorumque publicorum, ad testandum in cognatos cogi. vetantibus irη nitantur. Sed illis ex verbis hoc ostici. minime n cesse est. Nos quidem. earum rerum mentionem fecisse. satis habemus. quum ex paucis his locis, qui maximam partemno ad Ciceronis quidem aetatem perlinent. parum elucere
arbitremur. quos Ciceronis aetate singulis in judiciis respectu personarum ad testimonii fidein admitti non licuerit: quod ut nostro jure sacero nobis videamur, Gellius quoque nos adducit, qui Romanos ipsos de gradibus ordineque officiorum diissensisse tradat. 123ὶ Saepe de more illo majorum, qui praescribit. in paren-ιum loco quaestoribus suis praetores et eonsules esse debere .i--ὶ nobis nuntiatur. Nulla certa quidem lege quoestores in pra tores cor Sulesve, quibuscum eandem provinciam obtinuissent. testimonium dicere vetabantur. Allamen si qui qua distores hoc in judiciis publicis saltem secerant. impietati iis tributum esse videtur. 12βὶ Sino dubio neque judicibus in iis ipsis caussis. do quibus judicare debebant, neque praetoribus judicibusve quaestionis in quaestionibus. quibus praeerant. testimonium dicere Iicebat. Judices enim ipso munere testimonium dicere vetii osmi Coll. legg. M. et n. lX. IX. g. 3. l. 4. de test. l. 10. yr. de grad. ot asLizai Gell. N. A. V. xIII. a i Cie. pro Plane. Ε . g. 2η. divina t. in Caecil xix. g 61. 62. ad saniit. XIII. x. g. in Vorr. I. xv. g. lo. divin. in Caecll. xx. g. fili. ad lami l. XIII. xx I. g. l. in Verr. I. xxx. g. II. III. LXx I. g. 168. Valer. Nax. IX. H. g. l. s. s. 7 in Cic. in Verr. I. xv. g. 41. xxx. g. 77. CL Ps. Ascon. ad Cie. Verr pag. 12s. 130. 186. Or.ὶ
57쪽
esse. et loci quidam significant. qualis est apud Valerium
Maximum: - Africanus censori centurias recognoscens equi--lum. postquam C. Licinium Sacerdotem citatum processisse - animadvertit. dixit, se sciro, illum verbis conceptis pej - rave. proinde, si quis eum accusare vellet. usurum testi- monio suo. Sed nullo ad id negotium accedente uΤraducis equum,' inquit, . Sacerdos, ac lucris ac censoriam notam. - De ego in luam personam et accusatoris et testis et judicis
, partes egisse videar.' i η et ex studio illo judices in j dicando liberos reddendi . cui etiam aequales Τullianao aetatis obtemperasse pro certo habemus, colligimus. Nihil huc laeti Ciceronis locus, quo hic de deeuntis praeter leges a Verre extortis querens haec dicit: i-7ὶ - Hunc C. Cassium t tu in
- hae caussa testem. Verres, habebis. quoniam, judicem ne - haberes. providisti: ' quia minime necesse est statuamus. suturum fuisse, ui . hoc posito. a C. Cassio Verrem judicari Passuin esse. Cassius una testimonium dicere volaretur. Illis enim in verbis eliam ea vis inesso potest: Cassius cum et judex et testis in te esse posset, jam . postquam judicem rejecisti. certe testis in te erit. At nihilo verius ex aliis CL ceronianis locis. judici revera in eadem caussa etiam testem esse licuisse. concludi potest. Cicero quum in oratione pro Cluentio dicta omnes ejus studiosos enumerat . ea Oecasione: - Tudicii ,' inquit. 324ὶ - senatoris par studium in testimonio - et laudatione cognoscetis. Eadem spe . sed majore Ver cundia de te, P. Volumni, quoniam judex es in A. Cluen--lium . dicimus.' Fortasse sint, qui eadem spe ad praecedentia verba Par studium in testimonio eι laudatione perlinere credant. et sic explanato loco nitentes contendant. Volumnium et judicem in Cluentium ei testem pro eo fuisse. Sed non est . cur nobis accipiendum sit, verba eadem spe ad pra
58쪽
cedentia tantum par studium in testimonio et laudatione et non generatim ad studiuin erga Cluentium pertinere posse, quum praesertim Cicero post commemorata verba quam maxime generatim pergat: - Ei, ne longum sit, Omnium vicinorum - summam esse in hunc benevolentiam conii ranamus. Asc nius porro eos enumerans, qui de Milone sententiam diserum
narrat :32'ὶ Fuerunt, qui crederent, M. Catonis sententia eum esse absolutum. V Ex quo ossicitur. Catonem judicem in Milonem fuisse. quod et Cicero layi et Velleius Paterculusi ij sic aperte dicunt. - Nominaverat i Ciceroi quoque,' Asconius referre pergit. . eum i Catonem l praesentem et i olatus erat audisse a M. Favonio, ante diem tertiam . quam is caedes facta erat, Clodium dixisse, periturum esse oo iri-- duo Milonem.' Dixerit jam quispiam. hoc loco planum fieri, judicem in eadem caussa etiam testimonii dicendi
copiam habuisse. At haudquaquam necesse est, ut propter verba commemorata statuamus. M. Catonem veluti ordinarium testem a Cicerone interrogatum pro Milone testimonium dixisse, quum a vero non abhorrea l. Ciceronem inter Orationem pro Milone ad Calonem. qui inter judices aderat. provocasse dixissoqtie. Catonem illam Clodii vocem cognitam habere. Immo hanc veram loci sententiam esse. Orationis pro Milone is ipse locus, qui eam testationem continet, luculenter docet, ubi Cicero haec dicat: iλη - ΤΟ. D. Petilli. - appello optimum et lariissimum: te. M. Cato, testor, quosia mihi divina quaedam sors dedit judices. Vos ex M. Favo-- nio audistis. Clodium sibi dixisse, ei audistis vivo Clodio. - periturum Milonem triduo. Inde jam quod hac in caussa
ex lege Pompeia testes ante accusatoris reique Orationes sunt interrogali et . quae modo commemorata, Ciceronis verba
59쪽
demonstrant. Petillium Catonemque ante accusationem d sensionemque testimonium non dixisse. hos in caussa nil niana testes non fuisse satis elucet. Deinde perspicuum est.
Ciceronem, qui, Plancium ex lege Licinia do sodalitiis reum quum defendit, dicat: i -ὶ - Si . . . ita secisses i Laterensis. - qui Plancium accusavit, j ut huic Planeto et suam et ab - hoc observatas tribus ederes.' l quae de Plancio judicarent. .. non modo non quererer, sed hunc iis judicibus editis. qui
. testes iidern esse possent, absolutum pularem: minime
existimasse, suturum fuisse, ut si ex his tribubus judices lecti suissent, iidem etiam testimonium dicerent. Denique sint . qui. judicem eodem in judicio etiam testimonium tribuere potuisse, arbitrantes id verris exemplo, qui in caussa Philodami Lampsaceni in Neronis consilio suerit idem quo in Philodamum testimonium dixerit, 33βὶ firmare conentur. Sed primum Verres in consilio tantum Neronis ac non judex suit: deinde sine dubio agendi ratio in judiciis provincialibus f tutior erat quam in judiciis Romae exercitis: atque his Omi sis Cicero graviter Verrem. reprehendit, quod is, quum in consilio Neronis. de Philodamo sententiam laturi. Sederet. idem testimonium in hunc dixerit. Ex eo aulem, quod Vedires simul et in Neronis consilio et testis in Philodamum suit.
hoc contra leges aut morem non fuisse, haudquaquam colligi licet.
Patrono rei. in judicio ex lege Cornelia repetundarum in reum testimonium dicere. non licebat. Cicero enim in Ve ris caussa narrat, i 6ὶ Dionem Halesinum non potuisse, quin Verri magnam pecuniam numeraret, ut caussam, in qua ne tenuissima quidem dubitatio esse poterat. Verre cognoscente obtineret. Verris patronus. Hortensius. hanc rem penitus cognitam habuisse videtur. Ρropterea iam Cicero: - Nonneia mulli mei testes'. inquit, is quae tu i Hortensii scis, ii
60쪽
- sciunt' nonne te mihi testem in hoe crimine eripuit non - istius i Verrisi innocentia. sed legis exceptio ' Aliam h jus exceptionis caussam quam Hortensii patrocinium asserre non possumus. Fortasse haec exceptio etiam aliis in judiaciis .el in accusatoris quoque patrono. ubi is invenitur. 147 valebat: fortasse ad id unum testimonium. quod ab invito dici debuit, pertinebat )l: quod accuratius statui non potest . quum nullo nisi modo commemorato loco de ea edOceamur. 13' CAP. III. De ratione, qua, ut te timori um clireretur, eoaetum Rit. Primum omnium planum sacere debemus. ad testimonium dicendum re era cogi potuisse.
Quo loco ante omnes Ciceronem asserimus. qui in caussa Flacciana ex accusatore quaerit. cur Falcidius quidam testis in Flaccum non prodeat. et hoc addit: - Tu , iaccusatori certo eum coegisses ad testimonium dicendum . , si ullum firmamentum in illo teste posuisses. il Tacitus porro. liberae civitatis temporibus eloquentiam magis quam imperatorum aetate viguisse. inde repetit. quod illis l0mporibus etiam inniιi ad populum sint Producti . . . . cum testim niti quoque in judiciis non absentes nec per labellum dare. sed
pag. 20s. lOαὶ toll. e. cap. m. n. i. existimare videtur.
, Moisonu durn n manetis Porsonenti gar nichi. . . ahgehorl merdon: et omnes, quibus jus testimonii dandi deerat . ala nital ιν reuertit
de hoe exelusos esse, statuore i. detur. assentire non possumuA.