장음표시 사용
41쪽
templari, quod cu agitatu maius: cu tranquillu est, minus multo uidetur. Cum igitur corpus se ipQ albidius sit factum, neq; ulla adsit perturbatio,tunc pituitosiam liv. morem abundare plerunque indicat: cum uero sit pallidius,aut magis flauum, bilio sum.sic etia si ad rubicudius vergat, quam naturae status ferat,redundare languinem: si ad nigrius, atram bilim fere significat. sunt etiam quorum color plumbum imite aur. alij, quorum ceu mixtio ex albo, &li Mido quaedam. atque huiusmodi quidem colores crudum abundare humorem declarant:qui genere ille quidem pituitae cotinetur, minus tamen,quam, quae consueto uocabulo pituita appellatur , humidus est.huncq; humorem,PraxagoraS uitreum nominat.at languis in medio horum & bulioserum est. eorum autem aliqui , priusquam alimentum sit accurate in tanguine conuersem, uelut semicocti sunt: alioqui omnino incocti: alij a forma languinis pa-Tum absunt: aliqui rursus uelut postremi ad gignendum sanguinem,excessum caloris consequuntur: quorum alij parum ab'
42쪽
sine tempore,si uacuatione opus sit, tunc secare uenam poteris, hac adhibita distin istione: ubi parum in utranque partem reis cesserint, audacter mitti sanguis poterit tubi plus,cautius agendum:ubi plurimum, plane abstinendum. qua in re siepe coloris sanguinis mutationem intueri oportet: ac modo sanguinis profluentis , modo u ro etiam aegrotantis homini. Sed & antia mi defectio solet es se in multis affectibus euacuationis terminus. itemq; fluentis sanguinis tenor labascens, & pulsus commutati: atque alia multa, quae nos in libro de uenae sectione sumus diligentius prosecuti.nunc autem non est ignorandu, si quaeq; pars succo alitur, qui sui simillimam habeat essentiam,estq; sibi natura coparatum, eum ut sibi succum,alterando,&immutando paret,sanguinem eX carne te cinoris esse ortum habiturum. cor etiam hoc eodem est praeditum,colore, sed non adeo,ut iecur: quod humidius corde, ideoque rubicundius,molliusq; extitit:cor uero est iecore siccius, atq; calidius .neq; proprius ipsius sanguis est sanguini iecoris similis,sied quo calidius uiscus uiscere,eo flauior
43쪽
uior singuis uidetur. qui color ita est sic cioris fianguinis proprius,sicut ruber humidioris . cuius quidem languini, rumperatura humidi, & colore rubri prima genera tio in iecore est:eiusq; ductus, a quibus derivatur,& in totum corpus distribuitur,uenae sunt. at flaui sanguinis,ac tenuis,& spirituosi prima generatio in sinistro cordis uentriculo consistit: hunc'; sanguinem in
totum corpus arteriae comportant ,.atque
dispensant. quae etiam res facit, ut iracundiae sedem in corde sitam esse,inOUS .peta suadere debeamus. itamin morbis facere coniecturam ex sola re Ophrtet,ut humo rem in corpore redundantem cogn6sca mus: nisi humores in imas corporis parteSse receperint.color enim inquit,similis humoribus es florescit,cum nulla est reciprocati tam in ijs, qui intro maxime recesserunt, nec sunt per totum corpus aequabili
tes diffusi, spectanda stant haec, anni tem'
pus,regio,aetas, & morbus: & humor no-Xius, neque aliuS ante illum, euacuandus
est: ut si, exempli caussa, pituita redundet, eam euacuabis: si bilis flaua; aut atra inse' sum hominem habeat, pituitam n at
44쪽
tingesksed bilim in festam educes. Simili
quo modo cum sanguis fedundarit, aut eius serum , eius erit facienda euacuatio. unus enim quisq; humor in corpore redundans propriis notis distinguitur: ut si in tocto corpore flavus sit factus color , ut in morbo arquato accidit neq; bilis per i dem excernatur: aut aliquae pustulae bilio isper totum corpus eruperint; & particinlatim si uentriculi morsus, aut cibi fasti dium, autappetentiaruacuitas adsit, sitis'; torqueat osq; amarescat aut ignis daeeraliquam corporis partem obsideat, aut homo tertianam febrim , aut ardentem ex bili habeat; in quibusdam omnibus flaua bilis abundat : erit bilis: ijs medicamentis,
quae ab actione,bilim educentia nominantur, euacuanda. quo in loco non modo
uulggres, sed praestantissimi etiam medici
animum aduertere diligenter debent: si 'uidem hae notae non accurate perpensae , in errorem inducere homines solet. quam ob rem in aphorismis Hippocrates, nobis recte conssilens, aliam notam tribuit, at tendendum esse, cum aegri facile tolerant.
ut hac steti, rς te fieri euacuationem , in telligamuh
45쪽
telligamus. atq; in atrae quidem bilis exit. perantia, spectare colorem par est: quan do in hac quoq; totius corporis color in nigriorem mutatur. immo uero affectus omnes, qui ab eius excessu oriuntur , huc moris copiam perspicue indicant, ut elephas , ut cancer,ut quartana febris,ut lienmagnus, & uarices nigrescentes: & quae melancholia nominatur, & omnis insania immanis, temeraria, & fera. Iam uero etiam , qui humores in muliebri corpore
abundent,menstruorum indicat color: adique eorum notas Hippocrates litterarum monimentis consignauit. nunc uero, ut deflaua bili dictum est nobis, ita de pituit dici posse existimabis: ut oedematosi tumores, pustulaeq;, & totius corporis color humoris formae respondeant: quem etiam sequantur quotidianae febres, mentis pigritia,& torpor, propensiones in somnum,capitis grauitates, & acidi quidam ructus: si quando talia in uentre redundarint. at de sanguine quorsum attinet dicere ξ is enim non est unum quid accurate, sed ex contra rijs, differentibusq; constat partibus: est*
inso uelut liquor sanguinis, ac uelut li
46쪽
mus quidam,& tax. immo uero etiam ueialuti fila inesse sanguini, clare licet intueri r quibus sublatis, sanguis non concrescit.ac sanguis a filis secretus, & colore & essenatia distat, ut quidam accurate ruber, quidam flauior, quidam nigrior uideatur.quadoq; etiam quidam candor in eo efflorescit: quandoque totus esse liuidus conspue citur:iae Opeprope ad nigrorem accedit. quae cum ita sint, planum est, in eo redun dare ispenumero crassum, nigrumq; hii
morem: propter quem totius corporis color nigrior appareat , cicatricesque nigrescant: & uenae in cruribus contracto liui do colore in uarices conuertantur. quan doque uero superat flavus humor: quem& uomitus, & deiectiones, & alia significant. interdum uero ruber, aut albus: ut
eX totius corporis colore, capillisque ,&uomitibus, & alui excrementis deprehenditur. Sed quod omiserunt ij, qui uerbo
tenus medici uocantur,est a nobis hoc loco distinguendum : quemadmodum in quam in corporis partibus, quae sub aspe.ctum cadunt, modo in omnibus eadem
.pparet temperatura , quod ad colorem pertinet,
47쪽
pertinet, ut in morbo arquato; & olephantiast, & aqua inter cutem, & malo habitu,& ijs colorum viiijs, quae ab tecinore, ite. neq; orta sunt: modo unius solum partis, in qua uel biliosius, uel pituitosus , uel me
Iancholicus humor inhaeserit, temperatu ra permutatur: ita etiam in cerebro accidat: interdum omnis, qui uenis continetur, sanguis melancholicus fiat,& communi noxa, cerebrum quoq; offendatur: interdum uero, ut sanguis, qui in toto hominis corpore sit, illaesis maneat, ic ille solus, qui in cerebro est, alteretur: idq; duplici ter: ut uel aliunde in ipsum confluat, uel in ipsis melancholicus humor sit genitus: qui quidem gigni soler, cum magna interni caloris copia flauam bilim,aut crassiorem, nigrioremq; sanguinem assauit. id quod dignosces hoc modo. In primis corporis habitum, qualis sit, intuebere ; ac mement0, molles andidos , pinguesq; melancholicum humorem minime , continere: gracirtes,nigriores,hirsutos,quique latas uena habent, eos esse ad huiusmodi humorem gignendum aptissimos. usu etiam interduucuit, ut praerubro colore homines in me
48쪽
lancholicam temperaturam affatim cadant: itemq; flaui: praesertim uero , si in uigilijs, ac laboribus prius uitam duxerint. Illud etiam spectandum est, sint ne ulla ora uenarum cohibita, aut ulla alia consueta sanguinis euacuatio,aut in mulieribus menstrua retenta purgatio :& quibus homo alimentis usus sit. quae res nobis est in primo de facultatibus alimentorum definita,atq; distincta. itaq; si in hoc uitae genere uersatus homo est prius, quam in morbum incideret, tibi erit integrum etiam ex hoc maiorem quampiam sumere coniecturam. si uero boni succi alimentis usum illum compereris, habeto rationem exercitationum, tristitiae, uigiliarum,curarumq;. ad haec accedat oportet anni tempus, praeteritaque & praesens constitutio, itemque regio, & aegrotantis aetas; de quibus paulo' post uerba a nobis fient. nune autem satis ad rem indicandam erit exemplum, quod subiungam. ponamus igitur, uacare febri hominem, uenasq; maiorem in tumorem elataS esse, corpusq; uniuersiam csse.rubicundius.spectandum erit, num ulla caussa
ex ijs, quae calefaciendi uim habent, indi i b corpus
49쪽
corpus accesserit. si ulla adfuisse uideatur praestiterit reij cere in aliud tempus eam dignotionem, donec motus ex illa excitu, in toto corpore conquieuerit: ut sit in om. nium externarum motionum cessatione constitutum. ac si eo tempore homo talis
uideatur, scito sanguinem redundare.hinc autem alia perpededa sunt: atq; in Primis, quae maximam uim habent: tum deinceps reliqua: cuiusmodi sunt grauitaS,tentio,&segnities ad motus:deinde quae adpulsus, uigilias,somnos,appetentias,cibitastidia, ac cetera huius generis pertinent post hic uero, utrum sit pressa sit ulla consueta ex
cretio,num Onussa exercitatio, num plura,&ualantis materiae alimenta continentes
infesta sint: num a cibo insuetis balneis usus sit: ut interim non neglisas, quae a anni tempus, regionem, & alia, uti dixi mus,reseruntur. Quidam tamen sunt,qui putent, colorem non modo qualitatem, ted etiam essentiae quantitatem indicare sed falluntur: cum in nulla re, quae per esstntiam augeatur, pristinus color mutetur ita enim &nix candidior, & pix nigri0r, di auro magis nauum redderetur. ex quu
50쪽
plane patet, incrementum essentiae aliud esse, quam alterationem: incrementumm. ad quantitatem : alteratio ad qualitatem pertinet. color uero qualitatis essentiae, non quantitatis est indicium. tanra igitur, ac talis est colorum praerogativa, de quibus est a nobis conscripta tractatio, ac demonstratum, ipserum notitiam magno nobis esse & ad curationem, & ad dignotionem morborum adiumento: praesertim uero ad hoc ualere eos colores, qui in facie, in oculis, in lingua, atq; urinis conspiciuntur. quanquam decipi quosdam videmus, qui cum in oculos intuentur, firmum se nactos esse totius corporis temperaturae argumentum ex oculorum colore arbitrantur, cum tamen inde solum oculorum cognoscere temperaturam eis concedatur.
immo uero etiam in iecoris uiiijs, linguae& totius corporis color uitiatur. acii inflammatione tentetur membrana costas succingens A sipulum colore inficitur: atq;
ita,ut si biliosior sanguis sit,flavum,aut pallidum sputum sit: si pituitosior, spumeum,& albumili magis melancholicus,nigrum, aut liuidum: si nihil horum subsit, rubrum: b a inter-