장음표시 사용
181쪽
A BELLORUM progeniem inter ceteras Romanas antiquissimam,& nobilissimam esse, manifestum est. Originem habuisse dicitur ab Auentino, Albanorum Rege , quo tempore Latinus, Rex Latinorum,contra Troianos pugnauit. Semper dominiis, titulis, praeeminentiis, exum iisq. honoribus claruit: Ecclesiasticis dignitatibus illustrissi- ma: habuit enim Pontifices sex, praeter permultos Cardinales, ac uiros egregios: Saeculari dignitate clarissima, cum ab ea tot Consules, & Tribuni in Romana urbe prouenerint: Scientia , &uirtute: quoniam perpetuo Heroes fuerunt, & sunt in hac famidia eruditi, &doeti:, Scorporis, & animi uirtute praediti: Dia uitiis: cum possideant ciuitates, opida,& castella: Rebus nati uitaribus , habuit enim omni tempore egregios, eximiosq. uiros, di exercituum imperatores, inter quos Paullus Sabellus, es risiimus inter Duces, eximii splendoris familiae fuit. Hic, militiam secutus, magnam sibi laudem comparauit. Vna cum Alberico
Barbiano, Vrbani V L exercitus imperatore,contra MOD ZOiam, profectus,cum eo prope Marinum pugnans, maxima laude dignus fuit. Hinc a Rege Siciliae exercitus Dux creatus, multa laudabiliter gessit; & in Regno Neapolitano contra Othonem Bransuichum, Ioannae Primae Reginae coniugem, militauit, &prope Barium contra Aloysium Primum Angioinum magna laude dimicauit. Postea,a Ioanne Galeatio Vicecomite, Mediola ni Duce, ad stipendia uocatus,cum Barbiano, Ducalis exercitus Imperatore, Florentinum agrum ingressus , Pisam a Florentinorum incursionibus tutatus est,& in proelio Casalec hiano contra Bononienses,& suos collegas maxime fuit laudatus. Tum a Venetis, Michaele Steno tunc Venetiarum Duce, cum Francisco Carraia, Patauij Domi , dimica itibus, exercitus imperator factus, illum a Vicetiae obsidione depulit, Veronam cepit, Patauium obsedit: uehementerq. illud oppugnans,cum audi flat, Nicolaum Tertium, archionem Atestinum, in auxilium Carrarae uelit re, illi obuiam iuit: a quo ramen, prope Campum Sancti Petri,in pugna cladem accepit. Sed, Patauium reuersus, cum cam
182쪽
I73 ciuitatem ad deditionem lere adduxisset,obiit no a partu Vi ginis Millesimo quadringentesimo primo. Tot tantaq. eius mei
rita apud Venetos fuere, ut eius corpus Venetias transsatum in Ecclesia Fr. Minorum sepultum Rerit,mad eius memoriam statua equestris erecta, hac inscripti et a b . i.
II ic iacet armipotens Paullus deItirpe Sabellus, Incolumi quo Roma parensgoderet alumno. Haecsibi ad extremum statuebat semina priscae Reddita uirtutismon hic Scrpionibus impar , a Non Fabys uirtute fuit bellos. Amιque . f. Magnus erat uia, M rteferox prudensq. togatis itali l.Consilus hic Apuliae uictricιa campis r. mina Arexit Carolisub nomine regis . iEt cum Dux Ligurum Galean,iuptissimus hemi ιCrescit in Iraba, multa cum laude sub isto Nic tulit arma bacietfrauit, terrasq.subegit i. i iii Postquam cum Veneti uirtus animos Senatη purili Carrigeram delere domum cupit, obsider urbem Dum Arripi Euganeam besi i ductor , castris q. locatis es d Euganestum, cum iam prope uictor haberis i ii iIn manibus Patauum,melioris adaucta triumphisti l ni iGaudia, pecte suum est corpus rapiente uocatus : itit Phoebώs adorato Chriss dum uoluit ab ortu iri Lusera ducenta unum,m centum quater aureas annis
183쪽
ETRUS Nauarrus, ex patria nomen adeptus,
quae ad Pyrenaeos montes adiacet,in excursio-
4 nibus maritimis exercitatus, atque agendis sub Nera terra cuniculis sagax,ubi in Italiam uenit,in Lunensi proelio stipendia secit. Inde ad maritima certamina rediit. Pos ad terrestres pugnas reuersus,pedestris copiae ductor,in bello Neapolitano,sub Magno Consaluo,aduersus Gallos tantum est nominis coiecutus, ut plane hostibus formidololus uideretur. praeclara quidem ad Canusium,ac Tarentum gesta ; sed illa admiranda, cum Megaris insulae duris affixa scopulis propugnacula immissis tormentari j pulueris fomentis, obstructisq. spiramentis, obluctante fiammarumui,ueluti a suis sedibus conuulsa,contremiscerent. Quod ubi uiderunt pallentes Galli,ceteris relictis praesidiis, facile concesso runt. Quo mortalium ingenium non pervadit λ Ipsas cauernas
subiens uis ignea, naturamq. imitata,quae praeclusis statibus terram concutit, maiori quodam impetu conuulsos montes, atque
in aera sublato disicit, de effundit. Itaque inusitatum temporibus illis conatum admiratus Consaluus, Alueti opidi prope Lirim comitem Nauarrum creat. His uirtutis militaris insignibus imperator in Mauritaniam traiicit: quam regionem felicissimis
euentibus excurrensisn Numidiam uenit,atque,amplissima Africana spatia praetervectus, Lepti expugnata,innumeras terra, mariq. uictorias reportauit. At,post reditum in Italiam,minus fauste res ceciderunt in Bononiensi obsidione,ac Rauennatum .proelio captus,per biennium in Gallia detentus, cum spes nulla redeptionis affulsisset,operam suam Francisco Regi locauit. Pro quo Caesarianos,venetosq.. critet prpusnauit. Hoc tempore adfuit quo a. Triuialtius: cuius a nobis uirtus monumentis aliorum excplo tradita est;est tamen aliquid ,quod in hoc ipso bello sileri non potuit. Is,una cum Petro Nauarro, cum per Argentarium montem aditum sibi fecisset,in Helvetios obstinate repugnantes ad Marignanum irruperat. Hic Triuialtius,ad clementiam Regem adhortatus,plurimos ille eius consilio uita,innumerosdibertate donat. Nimirum haec est uirtus,quae cum semper,
184쪽
tum maxime in bello accensis animis semper laudata est: Temperare uictoriam, maius est, quam uicisse. Huius moderationis est, subiectis parcere, hosti ignoscere,dominari furori,nec sol umfortia castra, scd uictores uincere . Haec eam meretur gloriam, cuius fructum non miles,non centurio, non ipsa cohors decerpit. Est recentioris memoriae, quod dicam; rarum tamen, & eiusmodi ut omnibus excplis,quae omnis tulit aetas, iure conferri possit. Alphonius maior, qui fuit Siciliae,& Apuliae Rex, uictus naeuali proelio a Genuentibus, ad Pontias insulas, cum aliis clarissimis ducibus, qui Aragonum partes tenebat, Philippo Vicecomiti a uictore Ligure traditus, erat enim tunc temporis Gratia di . tionis Vicecomitum non modo non hostile quidpiam est ab eo passus, sed, amice ,& Regaliter habitus, amplissimis i. muneribus donatus, cum suis omnibus incolumis dimissus est. Quae
apud nostros dum narramus,antiquiora,& externa praeterire nodebemus; praescrtim cum eiusmodi legamus, quae nos exemplo suo instruant. Itineris continui labore, animi q. aegritudine fatigata, inter socrus,&Virginum filiorum manus; collapsa erat Darii uxor, deinde & exstincta. Id ipsum nuntians superuenit unus. Et Rex haud secus, quam si parentis suae mors nun-- tiata esset, crebros edidit gemitus, lacrymis q. obortis, quales Darius profudisset in tabernaculum , in quo mater erat Darij, defuncto assidens corpori, uenit. Hic uero renouatus est maeror. Vt prostratam humi uidit reccnti malo, priorum quoque admonita, receperat in gremium adultas Virgines, magna quidem mutui doloris solatia: sed quibus ipsa deberct esse solatio. In conspectu erat nepos paruulus, ob id ipsum miserabilis, quod
non dum sentiebat calamitatem , maxima ex parte ad ipsum redundantem. Crederes, Alexandrum inter suas necessitudines fere, & solatia non adhibere, scd quaerere; cibo certe abstinuit, Omnemq. honorem funeri patrio, Persarum more , seruauit, dignus herede, qui nunc quoque tantum mansuetudinis, & continentiae ferat fructum . Semel omnino eam uiderat, quo die capta est, nec, ut ipsam, sed ut Darii matrem uideret, eximiam q. pulchritudinem formae eius, non libidinis, habuerat incitamentum sed gloriae . Quid uero de Dario ipsoὸ Ad corpus demortui pervcniens, tam indignam illo fastigio mortem lacrymis pro L Ω-utus est; dempta q. sibi chlamyde, corpus illius contexit, at-Z Que
185쪽
que Regio ornatum cultu ad matrem Sysigambim patrio, Pegioque more sepeliendum, atque Regijs maiorum suorum tumulis inserendum, misit. Haec quidem non minora pietatis ossicia, quam captiuos dimisisse, quibuidam uideantur. At Nauarrus, re infeliciter gesta, in Li gustico bello,non nisi post triennium, ab ea arce, quam ipse sua manu ceperat, liberatus est. Inde, una cum Lotrecchio,ad Clementis V l I.defensionem a Borboniana obsidione Romam properat. Hinc, cum primum Neapolim rediit, tabe in exercitu grassante, in hostium insidias incidit . Iterum, quod sane miserandum fuit,in idem castrum coniectus , ingenti animi dolore , accedentei etiam carceris paedore, iam tertium ergastuli spatia emensus, senior, ex his, humanae uitae carceribus sol o tus animus, ad metam se ii-1 1 se morte subduxit, ; l,
186쪽
ROS PER Columna, Pallani dominus, clarissmus sui temporis Dux, maximo fuit in rebus militaribus consilio constanti, & moderata animi uirtute , iusti, atque honesti cupidus, in militia ualde exercitatus ,& peritus. cautus erat,& prudens, nec inimicis occasionem praebebat sui opprimendiis in agendo tardus admodum : ut merito unctatoris nomen ei deberetur: maxima laude fuit dignus, in bello,consilio magis,& prudentia, quam ense, usus. similis fuit Fabio Maximo, qui, cunctatione, ac prudentia, Romanam rem, di nomen iere deletum ab Hannibale Carthagi mensi, restaurauit. Itaque Hannibalem palam dixisse ferunt e Romani etiam suum habent Hannibalem: & se magis timere Fabi j cunctationem,consilium, prudentiam,quam eius ensem. Pari modo Pr sper, sita cunctatione, docuit, Dominia tueri extra dimicationem , nisi graui imminente necessitate. Is Carolum octauum in. bello Neapolitano,contra Almnium Secundum Regem secutus est': postea, Gallis parum fautoribus usus, Ferdinando Secundo. Alsonsi patiis successori, se adiungit; & in urbe Neapolitana, altis q. permultis ciuitatibus recuperandis , ac Gallis e Regno depcllendis, acerrime dimicauit.' Hinc, Feid inando Reqge assentiente, ad Maximilianum Ssortiam iuit; Duxq. , foristianarum copiarum declaratus, cum equitatu ueterano, Hispanorum l. cohortibus quattuor, Cremam accedit, eamq. Obsidione cingit, atque Bergoinum poli paullo capit. ReltauratisSfortianis, una cuni aliis Columnensibus, Ursinos aggressus,&apud Eretum pugnans, eos fregit. Postea ad Consaluum Cordubam, qui pro Rege Catholico in Neapolitano Regno cum Gallix conflixerat, te contulit, & ad Cannas magnam meruit laudum .i Ac quidem tunc laude marii me dignus, cum in Apulia ired im equites Italos, a totidem Gallis ad singulare certamen prouocatos, tam bene instruxit, utclari s limina tetulerint uictoriam . Solitaq. est usus uirtute in proelio ad Cir ignota , dc quando Capua, Auruncaq. captae spiat accum, ad Lirim,
187쪽
Gallis fram; paullo post iterum eos Regno cedere coegit . Inito postea foedere inter L conem Decimum Ponti ficem,Camsarem, Regem Catholicum, & Angliae Regem, contra. Franciscum Galliae Regem, S Venetos, a Rege Catholico, cum aliis praeclarissimis Ducibus, Ugone Cardonio praecipuo, in
Insubriam missus, Patauinum omnem agrum, & Vicetinum , nullo prohibente, populatus, cum audisset Livianum cum exercitu aduentare, cum Cardonio , productis castris, duobus passuum millibus a Patauio considet. neque enim propius castrametari licuerat, quoniam Veneri per id tempus, quod uacuum a bello, atque ab hoste otiosum fuerat, Patauium, tam quam belli arcem, & Venetiarum propugnaculum , mirabili studio communiuerant. ob id Cardonius,& Prosper, fossam, per quam tuto copias , atque tormenta ad murum perducerent, facere instituunt, ea quidem ratione, ut egesta humus in laeuo margine aggerem faceret, atque altitudine sua commeantes milites ab omni missilium iniuria tueretur. ita extu toe moenibus appropinquare, uineas agere, & , nouis operibuI obiectis, muralia tormenta subvehere posse confidebant, sed peracta iam aestate, Cardonius,& Prosper, nequidquam op pugnatione tentata, ad Albaretum prope Athesim castra reduaxerant. Quo facto, Cardoniuς, omnibus difficultatibus coisgnitis, ad milites concionem habuit, in eam q. sententiam uenit, ut, hiems cum esset, omnes ciuitates maritimas devastarent, ac omnia ferro, igni q. popularentur. Duces uarie de
hoe statiebant: unus Prosper, qui, uirtutis militaris, inuet rataeq. prudentiae fama , quamquam ad Cardonium summa imperi j respiceret in cuncta prope in eo exercitu administrabat, cunctator natura, & cui belli casus, atque euentus maxime displicebat, multis rationibus Cardonij consilium improbauit, immoderatam eorum fortitudinem, qui temeritatem pro discis plina sequerentur, coarguens. atqui ab euentu apparuit, Pr sperum, qui temeritatem susceptae expeditionis damnauerat, uatem futurum, si emisior imber superueniret: Patauium postea, di Crema obsidione cinxit, & in Vicetina Venetorum profligatione,& in Bergomo recuperando maximam est laudem ad
plus , Caroli Quincti, aliorumq. Principum confoederatorum Dux
188쪽
Dux cre tus, contra Franciscum Galliae Regem ψWnetos, αGenuenses, Mediolanum, tunc sub Gallorum ditione, . . expugnauit, Lotrechio ad Bicoccam superato, que ax ab Insubria depulit: maximoq. honore G nuam , Mediolanensemque agrum inuadens, ibi, per aliquot
lal l Admirato eorum duce, obstitit, deii iam sexagenarius obiit, anno communis salutis Millesi-
189쪽
OBERTUS, tertius natu Caroli Secundi, disciplina triani litarcini sub patria potestate edoctus est; quo Magirio, adolescens bella uaria in Sicilia,aliis q. regionibus, gessit. Et uero anio mitti agnitudine in , uitaeq.wKdorem Regium, aemulatus filius patrem ' longe superauit. Is, prius quam e Galliά Nis nensi discederet ca Clemente Quincto Pontifice Maximo , qui tunc Aulmone morabatur,patre de-fumsto, Neapolit ani Regni successor renuntiatus est. Quam qua, in ea possessione adeunda armat manu aditum sibi facere coactus, breui, Guellae factionis nomine, cuius se principem fece .rat, paternum Regnum adeptus est. Cum uero ad Florentina praesidia confirmanda aduersuς Cibellinos magnas copias transmisisset, in memorando ad Montecatinum conflictu, umuo Guel forum robora attrita imiuelsae t en acrymas excusserunt, fiatrem, duosq. fratrum filios,desiderauit. His casibus minime territus Robertus, in Liguriam uenit, maximo nobilitatis comitatu, sub nostrae salutis annum Millesimum trecentesimum decimum octauum. Itaque Genuam a Marci Vicecoraritis, Matthaei
Magni filii, ductoris q. Gibellinae factionis, obsidione liberat.
Hic ex ipsis muris ciuitatis hostem , quem sex mensium spatio strenue sustinuerat,depellit. Postea,in Galliam profectus Ioannem Pontificem conuenit, cum de foedere uerba fecit Ex quo tantam est apud omnes nominis famam consecutus , ut plorentini Carolum eius filium in Principem postularint. Hoc tempore Ceccum Asculanum in foro combustum fuisse, referunt. Neapolim reuersus, plurima praeclare gessit. utq. eius in armis uirtus antea semper eluxerat, ita in religionis cultu pietas potissimum enituit. Nam portubus, aqua eductibus,arcubus q. partim substractis,partim restitutis, amplificatisque,ad pia monumenta construenda animum appulit, quae posteritas omnis est admirata.
190쪽
in Gallia Narbonensi, dei in agro J larosolymitano S. Mariae Montis bion nuncupata. praeclaruni Prinsipis studium, ac uo, bilissimum ce 'plum. Bςlisarius, ut legimu) in Bi liothecario, Guintarit liberempto, de ieimsq.vandali sis. Iuvenali templum uouit, idemque fundis in Hortino dicauit lub Vigilio Pontifice N imo, per cuius manus,uta womani Gnit', auream crucem, centum librarum, ut scribit Paullus Diaconus libro septimo historiarum suarum, pretiosissimis gemmis exornatam , in qua uictorias reportata&descripserat, S. Petro obtulit. Fuit etiam Mathildae, feminae insignis,pietas. Sed,quod pertinet ad hoc pium - structurae opus, clamant S ueterum,&nostrorum templa Deo Opt. Max. dicatae, qui dum eiusmodi curant, non tam in hi tec--:ris futuris saeculis exemplum,quam in caelesti patria, in omnem aeternitatem duratura erigunt monumentat. Quod ij maxime consequuntur, qui non ex eiusmodi fabricationis genere manem, strepitum , vulgiq. opinionem, quam ube s Christianarum ui . tutum fructus, qua ς runt. Id de Roberto Rege uexedici potest, . quo nemo maiora pictat s in illis regionibus argumenta reliqud i se dicitur. Cum uero pietati studium disciplinarum adiunxissen
nihil erat, quod in eo Principe posses delidor re..Haec est ilia oblectatio, haec felicitas imperandi,hi quia pij pe ala auerso tur, quia prudentes iuste gubernant.Quod igitur Plutarchus sua' debat Principi,ut cum philosopho disputaret, Robertus, s
cuius Franciscum Petraxcbam, uirum eruditissimum, cui lauream promiserat, eiusdemq. discipulumi Ioannem Boccacium,familiariter ad colloquium adhibebat, quorum amborum is monumentis e ljtis gloriam na larem, quam ex armis, rem , tulit. Decessit, plane j ii senex, Regni sui. anno tria