장음표시 사용
41쪽
B R V T V S. Latinas literae fecerunt. utinam non tam fratri pieitatemriliam patriae praestare uoluisset: quam ille facile tali ingenio,diutius si uixisset,uel paterna esset, uec arsitam gloriam consiculus: eloquentia quidem nescio an habuisset parem neminem . grandis est uerbis, μα
piem sententiis, genere toto grassis. manlis extrema non accessit operibus eius: praeclare inchoata multa,
perfecta non plane. legendus inquam est hic orator Prκte, si qui quam alius,inuentliti: non enim solum acuere, sed etiam alere ingenium potest. Hκic successit aetati C. Galba,Servi j illius eloquetisimi uiri filius, P. Crassi eloquentis N iuris periti gener . Audabant hunc patres nostri, fauebant etiam propter patris mea moriam, sed cecidit in cursu. nam rogatione Manilia, Iugκrthinae coniurationis inuidia, cum pro sese ipse dixisse oppressκs est. extat eius peroratio, qui epilogus dicitur: qui tanto in bonore pueris nobis erat,lit eum etiam edisiceremus. bic,qui in collegio sacerdotum σαset, primus post Romam conditam iudicio publico est condemnatus. P. Scipio, qui est in consulatu mortuus, non multum ille qκidem,nec sepe dicebat, sed π Laratine loquendo cuiuis erat par, omnes sale faceti is superabat. eius collega L. Bestia bonis initijs orsius Tribunatus nam P. Popilium ui C. Gracchi expulsum sua rogatione restituit uir π acer er non in distratus,tristes exitus habuit consulatus: nam inuidiosa leuge Manilia quaestione C. Galbam sacerdotem, π qMαtuor conseiares,L. Bestiam, C. Catonem,Sp. Albinκm,cigemq; praestant silmκm L. Opimium Gracchi interus ectorem,a populo absolκtum,cum is cotra populi'κα
42쪽
dium stetisse Gracchani iudices si tulerat. Huius dissimilis in Tribunatu,reliquas omni uita,ciriis impro sus C. Liciniκs Nerua non indisertus fuit. c. Fimbria temporibus isdem fere , sid longius aetate prouectus, habitus est sanie, utita dic Lluculentus patronus,aster,
maledicus,genere toto paulo feruidior atq; comotior, diligentia tamen, π uirtute animi atqκe uita bonus auctor in senatu. idem tolerabilis patronlis,nec rudis in iκre ciuili, et cum uirtute,tum etiam ipso orationis genere liber: cuius orationes plieri legebam lis, qκasia reperire uix possum κs. AtqM etiam ingenio, ora stramone eleganti,ualetudine incommoda,C. Sestius caluinus fuit: qui etsi, cum remiserant dolores pedum, non deerat in causis, ame id non sepe faciebat. itaque consilio eius,cum uolebant homines utebanturi, patroicinio , cum licebat. Iisdem temporibus M. Brutus: in
εκο magnum fuit Brute dedecus generi ne tiro; qκi curanto nomine esset, patremq; optimκm uirum habuisset, iuris peritisimum, accusitionem factitauerit, ut Athenis Lγcurgus . is magistratus non petiuit, sed fuit accusator uehemens et molestus, ut facile cerneres natisrale quodda stirpis bonum degenerauisse uitio deprauatae uoluntatis. Atque eodem tempore accusator
de plebe L.caesidenns fuit. quem ego alidiui iam sene, cum ab L. Sabello multam lege Aquilia de iustitia penituisset non fecissem hominis pene infimi metionem, nisi indicarem,qui fulicissim aut criminosiκs diceret,
audiuisse me neminem. Doctus etiam Graecis T. Alb tinbuel potius pene Graecus. loquor ut opinor, sed ii et ex orationibus iudicare . fuit autem Athenis ad
43쪽
Isces: perfectus vicineus euaserat,minime aptu ad dicendu genus. M. Catulus, no antiquo illo mo
re, sed hoc nostiro,nisi quid feri potest perfectius,er
ditus. multae lite : summa non uitae solum atque naturae, sed orationis etiam comitas: incorrupta quaedam Latini siermonis integritas: quae perstici cum ex orationibus eius potest,tum facillime ex eo libro,quem de consulatu, de rebus gestis suis conscriptum molαli Ο Xenophonteio genere sermonis misit ad A. Fκα .rium poetam familiarem suum : 3κi liber nihilo noutior est,quam illi tres,de quibus ante dixi,Scauri libri. Tum Brutus, Mihi quidem nec iste notus est,nec illi:
sed nec mea culpa est: nunquam enim in manus includerunt. nunc autem o a te sumam, π conquiram
ista posthac curiosius. Fuit igitur in Catulo siermo Latinus: quae laus dicendi non mediocris ab oratoribus plerisque neglecta est. nam de sono vocis, suauitaα te appellandarum literarum,quoniam filium cognoui
, noli expectare quid dicam: quanquam filius quirdem non fuit in oratorum numero, sed non deerat ei tamen in siententia dicenda cum prudentia, tum elergans quoddam'eruditum orationis genus . nec haubitus est tamen pater ipse Catulus princeps in numero patronorum : sed erat talis,ut, cum quosdam audires, qui tum erant praestantes,uideretur esse inferiori, cum autem ipsium audires sine comparatione, non modo contentus esses, sed melius non quaereres. Metellus Numidicus, eius collega MAilanus, dicebat derep.
quod esset illis uiris, cx conpulari dignitati satis. M. Aurelius Scaurus non sepe dicebat, sed polite:
44쪽
Latine uero in primis est eleganter locutus. Q uae laus eadem in A. Albino bene loquendi fuit. Nam flamen Albinus etiam in numero est habitus disertorum. etiam Caepio,uir acer,cπ fortis: cui fortuna belli, criamini; inuidia populi, calamitati fuit. Tum etiam
C. π L. Memmij Isterunt,oratores mediocres, accusatores acres atque: acerbi: itaque in iudicium capitis moestos uocauerunt, pro reis non sepe dixerunt. sp.
Torius siuis ualuit in populari genere dicendi, is qui agrum publicum,uitiosa et inutili lege,uectigale le:iauit. M. Marcellus Aesiemini pater, non ille quidem in parranis, sed π in promptis tamen, π non inexeracitatis ad dicendum fuit, ut filius eius P. Lentulus.
L. etiam Cotta praetorius in mediocrium oratorum nu
mero , dicendi non ita multum lare de processerat; sidia industria cu uerbis, tum etiam ipse sono quasi subriistico persequebatur atque imitabatur antiquitate. atqκe ego CT in hoc ipso Cotta,π in aliis pluribus inatelligo,me non ita dissertos homines v retulisse in oratorκminumerlim, relaturum . est enim propositum colligere eos,qui hoc munere in ciuitate functi sint,ut tenerent oratorum locum: quorum quidem 3κae De
rit Ucensio ,π qκ;m in omnibus rebus diffcilis optirimi perfectio atque absolutio,ex eo,quod dicam,existiα
mari potest. 3κam multi enim iam oratores commetimorati punt,et quam diu in eoru enumeratione Niersamur; cu tame stisse,atque uix,ut dudu ad Demostheunem Hyperidem , sic nac ad Antonium crassumsperuenimus . nam ego sic existimo, hos oratores filisemaximos, π in his primum cum Graecorum gloria
45쪽
BRVTVS. LatIne dicendi copiam aequatam. Omnia ueniebant Antonio in mentem, eas suo quaeque loco,ubi pluriαmum proficere o valere possent . ut ab Imperatore equites, pedites enis armatura: sic ab illo in maxime opportunis orationis partibus collocabantur. erat mea
moria summa, nulla meditationis fusticio,imparatus semper aggredi ad dicendum uidebatur, sed ita erat
paratus,ut iudices illo dicente nonnunquam uiderentitur non satis parati ad cauendum fuisse. Verba ipsa, non illa quidem eligantissimo sermonenitaque diligenter loquendi laude caruit, neque tamen est admoduinquinate locutus) sed illa, quae proprie laus oratoris est in uerbis: nam ipsum Latine loqui est illud quide, ut paulo ante dixi, in magna laude ponendum, sidnon tam sua stonte, quam qκod est a plerisique ne ectum : non enim tam praeclaru est scire Latine, quam turpe nescire: neque tam id mihi oratoris boni,quam eluis Romani proprium videtur: sied tamen Antonius in verbis π eligendis,neque id ipsum tam leporis causa,quam ponderis, collocandis, comprehensiora ne deuinciendi nihil non ad rationem ,π tanqua ad artem dirigebat, uerum multo magis hoc idem in sententiaram ornamentis, conformationibus. quo gesnere quia praestat omnibus Demosthenes,idcirco a docte iis oratorum est princeps iudicatus . σχ-ατα enim
qua uocant Graeci,ea maxime ornant oratorem eas
non tam in verbis pingendis habent pondus, quam in illuminaidis siententiis. sed cum haec magna in Antonnio , tum actio pingularis. quae si partienda est ingestis m, atque uocem : gestus erat non uerba expriα
46쪽
mens, sed cum sententiijs comuens,manlis, humeri,utera, supplosio pedis, status,incessus, omnisq; motus cuuerbis siententi sq; confientiens: uox permanens,lierum subrauca natura : sed hoc uitium hκie uni in bonum conuertebatur: habebat enim flebile quiddam in questionibus,aptumq; cum adsidem facieiam um ad misericordiam commouendam : ut uerum uideretur in
boc illud, quod Demosthenem ferui ei, q i quaesivisset quid primum esset in dicendo,actionem, quid secuna
dum,idem,π idem tertium,restondisse . nulla res mavis penetrat in animo,eosq; fingit, format ectit: tauless oratores uideri facit,3κales ipsi si uideri uolunt. Huic alij parem esse dicebant, risi anteponebant L. Crassum . illud quidem certe omnes ita iudicabant,neminem esse,qui,horlim alterutro patrono, cuiusqκam ingenium reqκireret. equide quanquam Antonio tanditum tribuo,quantum supra dixi: tamen crasso nihil statuo fieri potuisse perfectiκs. erat summa graκitas, erat cum grassitate iuAus facetiarum π urbanitatis oratorius,non sicurrilis lepos: Latine loquendi accurata,osine molestis diligens eligantia: in disserendo mira explicatio : cum de iure ciuili , cum de aeqκο πbono dilbutaretur,urgumentorum er similitudinum
copia . nam ut Antonius coniectura mouenda, ant
sedanda fusticione, aut excitanda, incredibilem uim habebat: sic in interpretando,in desiniedo,in explicanda aequitate,nihil erat crasso copiosins: idq; cum seperidas,tum apud Centumuiros in M. Curij causa cognis tum est . ita enim multa tu contra scriptum pro aequora bono dixi ut hominem acutissimum Q Scaeuox
47쪽
iam ,π in iure,in quo illa causι uertebatur, paratissimum obrueret argumentoru exemplorum ; copia urque ita tum ab his patronis aequalibus,etiam copularia bus,causa illa dieta est, cum uterqκe ex contraria parte ius ciuile defendere ut eloquetia iuris peritissimus Crassus,i ris peritorum eloquet lymus Scaevola putaπretur: qui quidem cum peracutus esset ad excogitandidum,quid in iure, aut in aequo uerum aut esset, aut non esset; ttim uerbis erat ad rem cum summa breui, tale mirabiliter vilis. quare sit nobis orator in hoc interpretandi explanandiq; cr disserendi genere mirabilis sie,ut simile nihil uiderim : in augendo, in ornandido,in refelledo magis existimator metuedus, quam admirandus orator. uerum ad Crassum reuertamur.
Tum Prutus,St si satis,inquit,mihi uidebar habere coegnitum Scaevolam ex iis rebus,quas audiebam sepe ex C. Rutilio,quo utebat κr propter familiaritatem Scaeuolae nostri: tamen ista mihi eius dicendi tanta laus nouta non erat: itaque cepi uoluptatem, tam ornata uix
rum , tam s excellens ingenium fuisse in nosti a rep. Hic ego , Noli, inquam, Brute existimare his duobus quidquam fuisse in nostra ciuitate praestantius . nam At paulo ante dixi consultoru alterum diserti simum, disertorum alterum conpulit imum fuisse : sic in reliquis rebus ita disimiles erant inter siest tituere ut tamen non posses,utrius te malles similiore. Crassus erat elegantirem parcissimns, Scaevola parcorum elegatis αmns. Crassus in sium ma comitate habebat etiam seueritatis satis: Scaeuolae multa in seueritate non deerat tamen comitas. licet omnia hoc modo . sed uereor, ne
48쪽
B R V Τ V S. 2 singi uideantur baee , ut dicantur a me qlioda modo. res se tamen sic habet. cum omnis uirtus sit,ut uestra Brute uetus Academia dixit, mediocritas uterque bourum medium quiddam uolebat sequi sed ita cadebat, ut alter ex assterius laude partem, uterque aute suam
totam haberet. Tum Brutus, Cum ex tua oratione
mihi uideor nquit bene Crassum, Scaevolam cognouisse : tum de te, er de Ser. Su itio cogitans, esse 3κandam uobis cum illissimilitudinem indico . Quo unam,inquam, istuc modo incia mihi ora tu uide ris,inquit,tantum iuris ciuilis scire uoluisse, quantκm satis esset Oratori;'Seruius eloqκentiae tantum αβ
sumpsisse,ut ius ciuile facile possit tueri: aetatess uera Drue,ut illorum,nihil, aut non fere multum differat. Et ego,De me,inquam , dicere nihil est necesse de Seruuio alitem' tu probe dicis, ego dicam, quod senatio. Non enim facile quem dixerim plκs studii, quam illum,π ad dicendum, eν ad omnes bonarum rerum disciplinas adhibuisse. nam π in iissem exercitationibus ineκnte aetate fuimus: π postea Rhodum una itile etiam profectus est,quo melior esset, doctior: πinde ut redi j uidetur mihi in secuta arte primus esse
maluisse , qliam in prima secundus. atque bata scio an par principibκs esse potuisset: sed fortasse maluit,
id quod est adeptus,loge omniu non et D modo aetatatis, sed eoru etiam, Ri fuissent,in iure ciuili esse prinuceps. Hic Brutus,Ain tu nquit etiam ne Q Scaeuolae Seruium nostrum anteponis f Sic enim,inqua,Brκα te existimo,iliris ciuilis magnum usium et apud Scaevolam, apud mustos fuisse, artem in hoc uno: quod
49쪽
nunquam effecisset ipsim iuris frientia, nisi eam praesterea didici et artem,quae doceret rem uniuersam tribuere in partes,latentem explicare definiendo,o cura explanare interpretando, ambiguam primum uidere,
deinde distinguere, postremo habere regulam, qκα uera π falsa iudicarentur, q- q ibκs propositis est
sent,quaeq; non essent consiequentia. hic enim attulit hanc artem omnium artium maximam quasi incem ad ea,quae confuse ab alijs aut restἴdebantur, ut agebantκn Dialecticam mihi uideris dicere,inquit. Recte,inquam,intelligis. sed adiunxit etiam re literarum sitientiam,π loquendi elegantiam': quae ex Ariopiis eius,quorum similia nulla sunt, facillime perstici potest . cumq; dicendi causa duobκs peritissimis opera dedisset,L. Lucilio Balbo, C. Aquilio Gallo : Galli hominis acuti exercitat promptam in agendo, o in res Ondendo celeritatem fabrilitate diligentiaq; superaαuit: Balbi dodsi ιυ eriaiti hominis in utraque re consideratam tarditatem uicit, expediendis consciendisq; rebus. sic, habet,quod uterque eorum habuit: πexpleuit,quod utrique defuit . itaque ut crassus mihi
uidetur sapientius fecisse, quam Scaevola :. hie enim causas studiose recipiebat,in qκibus a crasso superabatur : ille si consuli uolebat,ne qua in re inferior esset, quam Scaevola) sic Seruius sapientis e. cum enim
duae ciuiles artes ac forenses plurimum cr laudis bais berent,et gratiae : perfeci ut altera praestare omnibus; ex altera tantum assumeret,quatum esset ad tueαdκm ius ciuile,π ad obtinendam conpularem dignitatem satis. Tum Bνκtuspia prorsus,inquit, antea putabam.
50쪽
putabam. audiui enim nuper eum studiosi frequeter Sami, cum ex eo,ius nostrum pontificium qua ex parte cum iure ciuili coniunctum esse uellem cognossiere nunc mea iudicium multo magis confirmo
testimonio iudicio tuo : simul illud gaudeo, quod aequalitas uest in pares bonoru gradus,'artiust diorumq; quasi finitima uicinitus tantum abest ab obtrectatione, inuidia,quae solet lacerare plerosqκ
uti ea non modo non exulcerare uestiram gratiam,
sed eti m conciliare videatur. quali enim te erga illi persticio,tali illum in te uoluntate iudicios cognoui. itaque doleo illius consilio, er tua uoce populum R. carere tandiu. quod eum per si dolendum est, tum multo magis consideranti, ad quos ista non translata sint, sed nesicio quo pacto deuenerint. Hic Atticus, Dixeram,inqκi a principio e rep.ut sileremus: itaq; faciamus: nam si isto modo uolumus singulas res dessiderare,non modo quaerendi, sed ne lugendi quidem sinem reperiemus. Pergamus ergo nquam, ad relisqηα, ο institutum ordinem persiquamur. Paratus igitur ueniebat crassus: expectabatur: audiebatura principiostatim,quod erat apud eum siemper accuratum: expectatione dignus uidebatur: non multa lauditatio corporis, non inclinatio uocis, nulla inambulautio , non crebra supplosio pedis, uehemens π interadum irata plena iusti doloris oratio ; multae, πcum grauitate facetiae ; qgodq; difficile est, idem σperornatus, perbrevis. iam in altercando inuenit parem neminem. uersatus est in omni fere genere cansarum . mature in locum principum oratorum uenit.