장음표시 사용
61쪽
B R V T V S. enim mihi unus instar est omnium . me illum.'πα Ele poema enim reconditum paucorum approbatione, oratio popularis ad sensium uulgi debet moueri. at si eundem hunc Platonem unum auditorem haberet Demosthenes ; cum esset relictus a caeteris,uerbum facere non posset.quid tu Brute posses, si te,ut curione quoctam,concio reliquisset Ego uero,inqAit ille, ut me tibi indicem,in eis etiam causis,in quibus omnis res nobis cum iudicibus est, non clim populo, tamen , si a corona relictus sim, non queam dicere. Ita se, inquam,res habet: ut , si tibiae inflatae non referant ρα num, ab ciendas eas sibi tibicen putet: sic oratori pospuli aures tanquam tibiae sunt: eae si inflatum no reacipiunt,aut si auditor omnino tanquam equus non fari agitandi finis faciendus est. hoc tamen interest, rvulo us interdum non probandum oratorem probat, sed probat sine comparatione, cum a mediocri , aut etiam a meso delectatur: eo est contentus,esse melius non sentit: illud quod est,qua lec3nque est,probat. tenet enim aures uel mediocris orator, sit modo aliquid in eo : nec res ulla plus apud ammos hominlim, quam ordo π ornatus orationis ualet. quare quis ex popua Iosum Scaevolam pro M. Coponio dicentem audiaret in ea causa, de qua ante dixi,quidquam politius,
aut elegantius, aut omnino melius aut expectaret,
ut po1 e feri putaret ' cum is hoc probare uellet, M. curium, cum ita haeres institutus esset, si pupillus anate mortuus esset, quam in suam tutelam uenisset καpillo non nato haeredem esse non posse: quid ille non dixit de testamentorum iure, de antiquis formulis f
62쪽
quid,quemadmodu sicribi vortiasset,si etiam filio non
nato haeres institueretur κam captiosum esse populo, quod sicriptum esset negligi,π opinione quaeri uolunatates , interpretatione dissertorum , scripta simpliαcium hominum peruertere quam ille multa de auctoritate patris m,qui semper ius illud esse defenderat tquam omnino multa de construando iure ciuili qκidem omnia cum perite, ex frienter, tum ex breaviter, er presse, er satis ornate, pereleganteν diceret , qκis esset in populo, qui aut expectaret, aκt feri posse quidquam melius putaret ' At uero ut contra crassus ab adolestente delicato, qui in litore ambulans scalmum reperisset, ob eamq; rem aediscare nasuem concupivisse exorsus est , similiter Scaevolam ex uno sicalmo captionis centumuirale iudicium haereditatis effecisse : hoc in illo initio consiecutus, multis eiusdegeneris sententiis delectauit, animoq; omnium , qlii aderant, in hilaritatem a severitate traduxit: quod est unum ex tribus, quae dixi ab oratore ejici debere.
deinde hoc uoluisse eum,qui testamentum fecisset/οesensisse , qμορμο modo flius non esset, qui in Ram
tutelam ueniret , siue non natus, siue ante mortuus,
Curius haeres ut esset: ita scribere plerosique, id nastere, er ualuisse semper. baec multa ei modi discens, fidem faciebat: quod est ex tribus oratoris ossiociis alterum . deinde aequum bonum testamentoru sententias uoluntatess tutatus est ; quata esset in uerbis captio,cum in caeteris rebus,tum in testamentis,si negligerentur uoluntates; quantam sibi potentiam Scaeuouu assumeret, si nemo auderet testamentum facere po
63쪽
' B R V T V s stes , nisi de illius siententis. Haec cum grauiter, cum ab exemplis copiose,cum uarie,tum etiam ridicule,cν ficete explicans, eam admirationem assensionemq;
commouit,dixisse ut contra nemo uideretur. hoc erat oratoris officium partitione tertium, genere maxim v.
hic ille de populo iudex,qui separatim alterum admia
ratus esset,idem audito altero iκdicium suam contemneret: at uero intelligens, 'r doctus, audiens Scaeuoulam, sentiret esse quoddam uberius dicendi genus, Crornatius. ab utroque autem causa peroratas quaereraretur uter praestaret orator : nunquam profecto sapietis iudicium a iudicio uulgi discreparet. qai praestat igitur intelligens imperito magna re, Cr difficili: siqnidem magnκ est sic ire quibus rebus efficiatur, amitae
tuturue dicendo illud quidquid est, quod aut effici dicendo oportet, aut amitti non oportet. praestat etiam
illo doctus auditor indocto, qκod sep cum oratores duo,arit plures populi iudicio probantur,quod dicendi genus optimum sit, intelligit. nam illud, quod popualo non probatur, ne intelligenti quidem auditori prossuri potest . ut enim ex neruoru sono in fidibus,quam scienter ij pus set,intelligi solet: sic ex animoru moditis cernitur,quid tractandis bis perficiat orator. itaque intelligens dicendi existimator non cydes, Gr attente Eudiens, sed uno antediu,' praeteriens de oratore sepe iudicat.' uidet Ucitantem iudicem,loquentem climustero , nonnκn κ m etiam circulantem, mittentem
ad horas, quaesitorem, ut dimitidi, rogantem': inteia ligit oratore in ea causi non adesse, qui post animis iudicum admouere orationem,taquam fidibim manu.
64쪽
BRVTV s. idem si praeteriens astexerit erediis intuentes iudiceqvit aut doceri de re, id, etiam nulla, probare uidean, tur; alit, ut auem cantu aliquo , sic illos uiderit ora
tione quasi sustensas teneri;alit,id quod maxime oplis est, misiericordia, odiose notu animi aliquo perturbaatos esse uehementius: ea si praeteriens,ut dixi, 'exeavit, Isi nihil audierit,tamen oratorem uersari in illo iudicio,et opus oratorium feri,aut perfectum iam esse , profecto intelliget. Cum haec disseruissem , uterqκa assensius est, π ego tangisam de integro ordiens,Quando igitur nquam,a Cotta Sulpitio haec omnis fluis
xit oratio , cum hos maxime iudicio illorum homini , et illius aetatis dixissem probatos, uertar ad eos ipsos: tu reliquos ιt institui, deinceps persequar. Quoniam ergo oratorum bonorum hos enim q2aerimus) duo tenora sunt ina attenuate presses, alterum sublate amapteq; dicentium : etsi id melius est,quod 'lendidius et magnificentius, tamen in sonis omnia, qtiae summi sent,iure laudantur . sed cauenda est presso illi oratos
ri invia ieiunitas, amplo autem inflatum coramplum orationis genus . inueniebat igit acute Coisis,dicebat pure ac solute ut ad infrmitatem lauterum perficienter contentionem omnem Temiserat,sie ad uirium imbecillitatem dicendi accomodabat genus nihil erat in eius oratione nisi sincerum, nihil nisi sica cum atque san- : illud maximum quod, um constentione orationis flectere animos iudicum uix posse nec omnino eo genere diceret tractando tamen impellebat ut idem facerent a sie comoti,quod a Sκlpitio cocitatissuit enim Sulpitius uel maxime omnium, quos
65쪽
B R V T V S. quidem ego audiuerim,grandis,o',ut ita dicam,traticus orator. uox cum magnassum suavis silendida: gestus,o motus corporis ita uenustus,ut tamen ad foerum τοn ad sicenam institutus uideretur. incitata πuolubilis, nec ea redundans tamen, nec circunfluens
oratio. Crassum hie nolebat imitari, Cotta malebat Antonium : sed ab hoc uis aberat Antonsi, Crassi ab illo lepos.-s magnam nqlii artem, Brutus: siquidem istis,cum summi essent oratores,duae res maximae altera a teri defuit. Atque in his oratoribus illud
animaduertendum est,posse esse summos, qui inter se sint dissimiles . nihil enim tam dissimile , quam Cotta Sulpitio ; et uterque aequalibus suis plurimu praestitit. quare hoe doctoris intelligetis est,uidere quo ferat nar ra sua quenque ; π ea duce utentem sic in lituere,
ut Isocratem in acerrimo ingenio Theopomphet lenisssimo Ephori dixisse traditum est,alteri se calcaria adhibere, alteri fraenos. S u iiij orationes' qκα feruntur, eas post mortem eius siripsisse P. Canutius putatur
aequalis meus homo extra nostrum ordinemimeo iudicio disienissimus. ipsius Sulpitii nulla oratio est: saeupeq; ex eo audini,cu si sicribere neque consuesse,neque posse diceret. cottae pro si lege Varia quae inscribitur,
eam L. Aelius scripsit Cottae rogatu. fuit is omnino uir egregilis et eqκes Romanκs cu primis bonestus, idemseruditissimus er Graecis literis, CT Latinis, antiquitastisq; no in inuentis rebus, Cr in actis, scriptourumq; uetera literate peritus. quam scientiam Varro
noster acceptam ab illo,aκctamq; per siest uir ingenio praestans, omnis doctrina, pluribus o i vhrioris
66쪽
B R V T V S. 33sus literis explicauit. sed idem Aelius Stoicus esse noslui orator autem nec studuit unquam,nec fuit: siriubebat tamen orationes,quas alii dicerent,ut in etello F. ut in . caepioni, ut M. Pompeio Rufo : q an
quam is etiam ipse scripsit eas, quibus pro se est usas, sed non sine Aelio. bis enim scriptis etiam ipsi interdi'heum essem apud Aelium adolesiens,eum s audire perstudiosi solerem . Cottam autem miror, summismi sum oratorem, minimeq; ineptlim , Aelianas leueis oratiunculus uoluisse existi mdri suas. His duobus eius dem aetatis annRmerabatur nemo tertius sita mibi placebat Pomponius maxime,uel dicam minime dis liceabat. locus erat omnino in maximis causis praefer eos,
de quibus supra dixi,nemini : proptered quod Antoranius, qui maxime expetebatur, facilis in causis recipiedis erat, fastidiosior Crassus, sed tamen recipiebat: borum qui neretrum habebat,confugiebat ad Pbilippum
fere,aut ad Caesarem : Cotta π Sulpitius expetebanatur. ita ab iis siex patronis causae siti ores,agebantur: neglie tam multa,quam nostra aetate,iudicia flebant:
neque boc,quod nunc fit,lit cause singula defenderentκr a pluribus: quo nihil est uitiosicis. reston demlis iis,quos no audiuimus. in quo primum sepe aliter est
die tum , aliter a d nos relatum : deinde magni interest coram uidere me,3 Aemadmodum aduersarius de quaqκe re asseneret; maxime autem, quemadmodu quaeque res aκdiatur. sed nihil uitiosius,3Mam,cum unlim corpus debeat ee defensionis, nasci de integro causam, cum sit ab altero perorata. omnium enim causarum unum est naturale principi m,κna peroratio: reliquae
67쪽
B R VAT V S. potes,quasi membra suo qκaeque loco licata, uam. Huim, cra dignitatem tenent. cum autem difficile sit in longa oratione non aliquando aliquid ita dicere,ut sibi ipsi non conueniat: quanto difficilius cauere, ne quid dicas,quod non conueniat eius orationi,qui ante dixerit sed quia π labor multo maior est totam causam , qηam partem dicere; o quia plures ineuntur gratiae, si uno tempore dicas pro pluribus: idcirco hae consuetudinem lubenter asiluimus. erant tamen, quibus uideretur illius aetatis tertius Curio, quia stiendis dioribus fortasse uerbis utebatur, π quia Latine non pessime loquebatur,useu credo alituo domestico,nam literarum admodum nihil sciebat . sed magni interest,q os qui8κe audiat quotidie domi, qκibusicum loquaeκr a puero duemadmodum patres, paedagogi,matres etiam loquantur. legimus epistolas corneliae matris Gracchorum: apparet filios non tam in gremio eduocatos,quam in sermone matris. auditus est nobis Laeliae caij pliae sepe siermo : ergo illam patris elegantia tin clam uidimus, illas eius Mutias ambus,quarsi seramo mihi fuit notus; π neptes Licinias, quas nos qκiadem ambas, hane uero Scipionis etiam tu Brute cremdo aliquando audisti loquentem. Ego uero, ac iura benter quidem,inquit Brutus; π eo lubentius, quod
L. Crassi erat filia. Quid crassum,inqua,issu censis istius Liciniae filum,crassi testamento qui fuit adoptatus' Summo iste quidem dicitur ingenio fuisse,inquit. uero hic Scipio collega meus mihi sane bene loqui uidetur, dicere. Redis,inqua,iudicas Brute. eta
enim istius genus est ex ipsius sapictiae stirpe generatu.
68쪽
B R V T V S. 3 nam de duobus auis iam diximus, Scipione, σcrasso , π de tribus proauis ; Metello uius quas tuor filii , P. Scipione, ut ex dominatu Ti. Gracchi pri. status in libertatem remp. uindicauit; in. Scaevola Aligure,qui periti simus ruris, idemq; patronus est habitus . iam duorum abavorum quam est i utre noαmen,P. Scipionis,qκi bis Consul fuit, qui est corculum dictus, diterius omnium sapientissimi CDelij G seu
nerosam,inq;sit, stirpem,et, tanquam in una arborem,
plura tenera , sic in istiam domum multorum insitam atque illuminatum sapientiam. Similiter igitur 'spicor ut conferamus parua magnis Cisrionis, etsi pκα pillus re lictus est, patrio fuisse instituto puro sermone assuefactam domum : π eo magis hoc iudico , quod neminem ex iis quidem,qui aliquo in numero flierat,
cognoui in omni genere honesturum artium tam indoctum Jam rudem . nullum ille poetam nouerat, nudis legerat oratorem, nulla memoriam antiqMitatis colles
gerat: non publicum ius,non priuctum , π ciuile coragnouerat . quanqua id quidem fuit eti i in alijs,π magnis 3κidem oratoribus,quos parum his in ructos artibus uidimus,ut Sulpitium,ut Antonium. sed ii tamen unum illud habebant, dicendi opus elaboratum : idq;cu costaret ex quinque notissimis partibus,nemo in aliqua parte earn omnino nihil poterat. in quacκnqκe. n. una plane claudicaret,orator esse no posset. sed tamen a lxs in alia excellebat magis. reperiebat,qκ id dici opus esset,et quo modo praeparare,et quo loco locari,memoriaq; ea coprebedebat Antonius: excellebat alite actio:
69쪽
l B R V T V S. superiora. at Crassi magis enitebat oratio. nec uero
Sulpitio, que Cottae dicere possumus, neqsse cMiqua bono oratori rem ullam ex illi quinque partibκs plaα ne atque omnino defuisse. itaque in Curione hoc Murissime iudicari potest, nulla re una magis oratorem commendari,quam uerborum sylendore e .copia . naeum tardas in cogitando um in instruendo dissipatus fuit. reliqua duo sunt,ngere, T meminisse . in utro dique cachinnos irridentiam commouebat. motus eratis,quem π Caulins in perpetuum notauit, cum ex eo in utranque partem toto corpore uacillante quaesiuit, quis loqueretur e lintre. π Cn. Sicinius,homo impudirus, sed admodum ridiculus, neque aliud in eo oratoaeris simile quidquam ; is cum Tribunus p Curione πOctauium Coss.produxisset ; Curioq; multa dixisset sedente Cn. Octauio collega,qui deuinctus erat fastiis,
π miatis medicamentis propter dolorem artuum delibutus: nunquam,inquit,Octaui collegae tuo gratiam
referes qui nisi se suo more iactauisset, hodie te istis
musicae comedissent. Μemoria autem ita fuit nulla, ut aliquoties,tria cu proposuisset,aut quartis adderet, aut tertium quaereret. qui in iudicio priuato uel maximo,cum ego pro Titinia Cottae perorduissem, ille conαtra me pro Ser. Naelito diceret, subito totam causam
oblitus est,idq; ueneficiis o cantionibus Titiniae factu esse dicebat. magna haec immemoris ingenij signa: sed nihil turpius,quam quod etia in scriptis obliuisiceretarqκ id paulo ante populset,ut in eo libro,ubi se exeunte e senatu, e cum Pansa nostro, π cum Curione filio colloquetem fui cum sienatum caesar conpul habuis
70쪽
sit,omnisq; ille sermo ductus e percuctatione flk,quid
in senatu esset actu. in θω mestis uerbis cum inueheretur in Caesarem curio; distulatios esset inter eos, ut est conssuetudo dialogorum : cum sermo esset insti: tutus sienatu misso , quem senatum Caesar consul baubiasset eprehendit eas res quas idem Caesar anno post, er deinceps reliquis annis administraui et in Gallia . Tum Bristus admirans,Tantam ne fuisse obliisionem , inquit,in scripto praesiertim,ut ne leges qκidem unquasensierit quantum flagitii commisilibet Quid autem,
inquam,Brute stultius,quam si ea uituperare uolebat, quae uituperaui non eo tempore instituere sermone,
cu illarum rerum iam tempora praetenissent f sed ita totus erra ut in eodem siermone dicat in sinatu se caesare consule non accedere, sed id dicat ipso consiuis exiens e sinatu. iam qui hae parte animi,quae custos est caeterarum ingenij partium,tam debilis esset, ut ne
in scripto quidem meminisset quid pristo ante posivisi
sit, bula minime mirκm est ex tempore dicenti polita es inere mentem . itaque cum ei nec officium deesset, flagraret studio dicendi, perpaucae ad eum cause
deferebantur: orator alitem uiuis eiκs aeqκalibus pronximus optimis numerabatisr propter uerboru bonituratem,ut ante dixi, expeditam, ac profluentem quo πdam modo celeritatem. itaque eius orationes asticienα
das tamen censio. sunt illae quidem languidiores, ueαruntamen possunt augere Cr quasi alere id bonum , quod in illo mediocriter fuisse concedim lis. quod habet tantam uim , ut solum sine alique in Curione steciem oratoris alicuius effecerit. sed ad instituta redeamlis.