장음표시 사용
151쪽
' 'Mη Mitersesi, conertister Eua peram Asopercontracte thonuerso tota. ' Asserit, A,negat E, fiunt uniuemsaliter ambae i' Ageri I, netra sunt particulariter ambae.' Uteri enim denotant pro sitiones con uertendas*emA,mtelli tur uniuerulis affirmativa per E,uniuersalis negativa. per l,paeticularis affirmativa,per Ο, particularis negatina.Circa ha c aliqua coimnuniter obsti uanda sunt. Primo, In conuersione accipiatur totale extremum, unde quando expressum non est,
debet fieri resoluti , vel qu3ndo apte fieri non potest, debet fieri aliqua circumlocutio. Iste liber est Aristotelis. ergo aliquodens Aristotelis est iste liber, Nullus homo est omnis homo, ergo nihil quod sit omnis homo , est homo. Ceruus velociter currit. Currens velociter est ceruus.. Secundo,obseruari debet genus suppositionis, ut non mutetur ex simplici in personale, vel ex Materiali in aliam quamuis,unde non , valet, Homo est nomen, ergo nomen est ho- .
mo. Leo est species, ergo species est leo, nisi sit eadem suppositio. Tertio,obseruetur eadem Ampliatio, non enim valet sestex fuit iuuenis, er o Iliuenis fuit senex. Sed debet aliquid assumi ad se
152쪽
uandam terminorum Ampliationem,lcilicet
ille,qui it inueni. λca incipit esse, non valet cliquod incipiens esse est Basilicam aliquod incipiens est,udet eis rit basilica, simillim inuertatur, Adam est prior Antichristo, ergo aliquod prius Antichristo est vel fuit Adam. Obisu Minetiam aptallatis,si qua occurrerita
153쪽
- aedi fiam n esse, Baeti, enum tantibus, pat de co' sitis, di earum: omnlium pro- prietatibus hucusque eis gimui: Nunc de simplicibus quibusdam Enun. Hasonibus' praedicatum cum aliquo modo enisicianti, Raas Modales vocant,dis er
154쪽
hem,& Conuersonem, non enim in his ali rana eadem obseruantuTpraecepta, leges . rEst autem Modus, parti vel toti psopbsitioni adiaceos determinatio.Modi euim no a iudsunt,quim linitationes &cόa hkione e rum quae communia,&indifferentia sunt. Qui enim dicit,homo disputa indeterminate profert hominem, at cum dicitur, homo albus disputat, iam ratione illius adieini subiectum restrictum est,tale enim adiectum modus di
Modus duplex est, alter, qui additur parti proposixionis nempe nomini, aut v bo, qua
quae Modi sunt nominum ,1 maliter adverbia verborum significationes determinantia , quorum praecipua consideraso grammatica est. Alter modus est, ipsilis propositionis compositionem determinatim Tt enim, sal sum contingens: dicimu&eaim, fominem es rse animal verum est, homineri ait rere coriis tingens est,qui modi totam ipsa oposito nem veram, vel eontingentem esse ηetermiat nant. Et quamuis multi huiusn odi modos e inunctationes modales, de quibus xst considet ratio,constituere existimauerint tamen a huc inter huiusmodi modos distinguendum. videtur uini enim quidam NuunςiatiQRl4 CO a
155쪽
positionem ita determinantes, ut simul etiae iusdem enunciationisi materiam determinentiac indic*nt, di de huiusmodi praesens est
Est igitur .m s. qualiter hic consideratur,vox signiticari ua,eminciationis compositionem ratione materiae determinans. Cum autem triplex sit materia, ut superius dixiamus. Necessato, Remota, contingςns , triplex etiam modus erit. nempe Necessarium.
Impossibile. Contingens: nam& si ponatur quartus, scilicet possibile,re tamen cuin cynyingenti idem qst. En igitur, qu3d Modus , ω quotqplex sit.Modalis. utem Enunciatio est, quς aliquo ex his modis est determinata,quq Pari ratione triplex est secundum modorum numerum , seu potius quadruplex, si . modi
secundum coiissiderentur. Es autem ob*miandum, modos dupliciter usurpari evno mo lo adverbialiter, nempe cum dici mos, homo rimpostabiliter est lapis. Deus necessario est unus, Petrus contingenter,seu possibiliter disputat. Altero modo Nominaliter, ut hominem disputare est contingens , Delim esse unum est necessarium. Est autem discrimen, cum enim nominaliter sumuntur, locum habent praedicati, & quae simplex crat enuciatio in infinitiuu mutatur,&vnius
bet subiecti rationem, ut si dicas, homine dispu-
156쪽
ragdisputate , Una est enunciatis Categorica,cuiuq subiectuin totum illud est ιhominem disputare, quod dici solet, Dictum Praedicatum autem residuum est, scilicet, est contingens, quod dicitur Modus, es pati r tione in alijs huiusmodi. Cum uero Aduer bialiter tenetur modus, enunciationis Brma non mutatur,vi,si dicas, liti filiis necessario est animal,equus possibiliter est albus.Vtcunq. autem, siue Nominaliter, siue Adverbialiter modus stimatur bifariam in eminciatione c3stituitur: uno modo intra ipsius istrema, seu intra partes dicti, ut Homo possibiliter disputat,& homine m possibile est dissi utare, alte
ro autem modo extra torgin Enunciatione ,
vel dictum,sive ante, siue post, ut possibilitet uomo disputat, vel Homo disputat possibili ter similiter, possibile esst hominem disputare vel hominem disputare est possibi Ie. idem de alijs censendum est mo's.
Solet autem a quibusdam non parii discriminis inter ista assignari Clim enim modu&, siue Nominatis,sive Adverbialis' medius est modalem diuisam; Cum vero extra est, m datem compositam facit. Est autem Modalis diuisa, in qua pr. aedicatum denotatur inesse supposito subiecti, quod maxime terminis conotatiuis accidit, ut si dicas, album possibiliter est nigrum, sensum diuisum facit, nempe,
157쪽
corpus illud,quod album est,posse esse nigrii, sed diuise dest, non ut quando album est, nugrum sit. Similiter idem sensus est in istis,calidum contingenter est Digidum, ambulante possibile est sedere: scribentem contingit nostribere, in quibus omnibus praedicata supepositis, seu materialibus subiectorum conuenire denotantur. Modalis composita est in qua partes,dicti, vel Enunciationis etiam secundum sua sormalia fgnificata simul uniuntur, ut ambulantem sedere est impossibile, sensus, compositus est οῦ nempe impossibile, esse,quod ambulans,dum ambulat, sedet. Ide sensus est.in alijs,scilicet calidum esse Digiduimpossibile est dum calidum est,seu impositibile calidum est stigidum, contingenter albuest dulce. At quamuis ista distinctio sensus compositi, & diuisi sit verissima, & tales Enuciationes hosce sensus admittere recipiendum sit: non tamen refert quantum existimo quod modus in medio, vel extra ponatur, sed utcunque collocetur,utrunque sensum admitti, ac .ideo distinguenda semper potius est, quamuis si aures consultamus,modus in medio constitutus sensum diuisum facere videbitur,sed id non semper est,nec in Aristotele habet sundamentum.
158쪽
DE enunciatione de Modo adverbiali huc
praetermista postea dicemus. Interim de ea,quq Modo constat nominali tractemus ac prunum de eius qualitate postea verode quantitate, Modalis igitur& vera, & falsa dicitur. Eius tamen veritas & falfitas secunda modi naturam pensanda est, & nonssilum ab eo,quod res est vel non est fimpliciter, quod hisce regulis fiet manifestum. Prima: Modalis de necessario vera est cinitus dictum reducitur ad propositionem necessariam,vnde ista hominem esse animal est necesse era est,quia dictum illud reducitur
propositionem hanc necessariam homo est animal : Falsa autem est, cum eius dictum reducitur ad propositionem vel impossibilem . vel contingentem. istae enim talis sunt hominem non est animal est necesse, & equum esse album est necesse ipsarum mihi Dicta ad propositiones reducuntur, quarum altera est impossibilis,scilaeet,homo non est animal,& al- rara contingens,quamuis vera sit, scilicet, e , quus est albus,d ales autem propositiones, in quas Dicta reducuntur, dicuntur propositiones de inesse.
S ccunda regula. Enunciatio de Impossibia: H
159쪽
T E R Τ Ιr V s. Is ii est vera cuius de Inesse, nempe illa propositio,ad quam dictum reseluitur, est impostibilis. Vnde . ista vera est, hominem esse equunt est impossibile, cum reducatur tu illa, homo est equus,quae est impossibilis. Illa vero falsi est,cuius de inesse, Ves est necessaria. vel contingens,in quamxationem istae falsae sunt hominem esse animal est impossibile, & equiunesse album est impostibilesti
- ς Tertia regula. Enunciatio de possibili vera est, cuius de inesse non estpropositio impos Isbili si finest necessaria, siue sit contingens, valde istae alerae sunt. hominem esse animal est postibile. equum esse album est possibile, li,c et de pr esenti nullus equus sit albus, Viae
aduerte . Illud in prasenti dici possibile quod potest esse, siue sit, siue non sit, siue possit
non esse, siue non possit non esse . Illa auten filia est , cuius de Inesse est propositio nec ne Cessariis nec contingens , sed impossibilis. Nnae nanque falsiae sunt, hominem non esse a hi mal est possibile, &equum este canem est possibile, utrunque enim horum impossibile est. Pro Contingenti xero non constituitur alia regata praeter hanc eandem de Possibili : quia Contingens; ut hic consideratur, inter modos idem re significat quod posisibile ut inferius dicemus. In his autem propolitionibus inesse unima attendi debet, vestriictur idem tempus indesis Quod erat inta
160쪽
dictis,unde ista, Petrus cucurrisse est continis gens,reducenda erit in hanc de Inesse, Petrus cucurrit. Similiter in alijs temporibus, has tres regulas, de compositis oportet intelligere. diuisae enim prius resoluendae sunt ratione eonnotationis subiecti,ut hoc album possibile est esse nigrum,resoluatur,hoc quod est,uel 'potest esse album,possibile est esse higrum,cuampliatione semper extremorum; postea re ducatur ad suam de in esse cum materiali subiecti scilicet,hoc est nigrum est possibile idein alijs modus. si enim ad suam de inesse resolueretur immediate esset falsa, scilicet album est nigrum est possibile,& tamen illa diuisia is vera erat . praeterea diuisa prius debet resolui in singulares, quando est de subiecto communi, & postea singulares adde inesse reduci
possunt. Quarta Regula,Modales omnes verae sunt necaariae, Falsae autem Impossibiles, nunquam Contingentes sunt. Quamuis enim di. ista Modaliu aliqua necessaria, aliqua imposisibilia,aliqua contingentia reperiantur:tameipsae Modales si verae, necessariae, si falsae, impossibiles sunt, unde ista necessaria est, equuesse album est contingens,quia ita est, nec potest aliter esse, quin sit contingens, equum album. Ista autem est impossibilis,equum
esse album est necesssarium,& ita,hominem sesse doctum est impostibile,pariter est impossibilis.