장음표시 사용
161쪽
T E R Τ Ι V S. 13ssibilis. Ex quo fit, ut aliud sit propositionem
esse necessariam, & aliud esse de modo necessario ; potest enim esse propositionem esse necessariam, & de modocontingenti, uti diximus, & similiter esse Impossibilem,& de m
do necessario:tunc enim ducitur de modo necessario, vel de modo contingenti, quando cum talibus modis enunciatur, siue sit vera,
aut lalsa, necessaria, vel impossibilis. Interhaice Modales quaedam Affirmativae, quaeda
Negatiuae etiam reperiuntur : earum tamen
negatio vel affirmatio non a dicto,sed a copula ipsius modi petenda est, ut illa sit affrma
liua,cuius copula modi assirmata est qua tumcumque dictum affirmetur vel negetur: Istae enim affirmativae sunt hominem non es.se animal est impossibile, Petrum currere est contingens,& similes. Illa vero negativa est, cuius copula modi negatur, quantumcumq- dictum assirmetur,vel negetur: istae enim n gatius sunt hominem currere non est impossibile, equum non esse album non est necesse,& aliae huiuscemodi., In Modalibus etiam quantitas inest, quaedam enim est uniuersalis,quaedam particul ris . Dupliciter autem in his quantitas sumi potest. Altero modo ex parte ipsius modi,v tilla sit uniuersalis, quae modum habet unitacrialem illa particularis, quae modum sortitur Particularem. Sunt autem modi uniuersales
162쪽
duo, impossibile,& necesse, duo autem pares Culares, contingens nempe,& possibile. Altero modo ex parte dicti, quod si fiterit uniuersale,& Modalis dicetur uniuersalis P Similis est ratio, si fuerit particulare, indefinitum D, aut singulare. At quamuis duplex haec quantitas in Modalibus inueniatur, praecipue tamen in oppositione,& Aequi pollentia earum habenda est ratio quantitatis modi: ac pr pterea censenda est uniuersalis, quae moduna habet uniuersalem, quantumcunque dictum sit singulare. E contra particularis erit, quae modum habet particularem,quantumcumq. dictum si uniuersaliter sumptum. O. De Moladium Aequipollenda. p. III.
CVm igitur quatuor sint modi, etia erunt
propositiones Modales secudum genus quaedam de possibili,quaedam de contingenti quaedam de impossibili, quaedam de necessario.Contingens autem dupliciter accipitur Uno modo ut opponitur hecessario, ut idem sit contingens,& id quod potest esse,& non esse. A ltero modo ut idem dicatur quod possibile , scilicet quod potest esse, & sic est i- perius ad necessarium : quod enim necessa rium est, potest esse, non tamen omne quod potest esse,est necessarium,& sic sumitur ii
163쪽
praesenti iste modus, non priori modo, unde re non differunt. contingens, & possibile, sed
Quaelibet autem harum quatuor propositionum quatuor habet sub se species , prima est in qua dictum & modus assirmantur,ut Petrum currere est possibile. Petrum currero est contingens. Petrum currere est impossibile. Petrum currere est necesse. Altera est, in qua dictum negatur,& modus astirmatur, ut Petrum non currere est possibile. Petrum non currere est contingenS. petrum non currere est impossibile. Petrum non currere est necesse. Tertia est. in qua dictum assirmaturdi modus negatur, ut Petrum currere non
est possibile , & sic consequenter in alijs m dis . Quarta est in qua utrunque negatur, Ut Petrum non currere non est possibile: idem in alijs,. quas omnes propositiones sequens tibi figura manifestat, ubi singulae secundum suos. modos collocantur in singulis quadrari, guliS,
164쪽
Petrum currere est possibile. Petrum non currere est possibile. Petrum currere non est possibile. . Petrum non currere non est possibile.
IMPOSSIBILE. . . Petrum clirrere est impossibile. Petrum non currere est imposi ibile. Petrum currere non est impossibile. Petrum non currere non est impossibile .
Petrum currere est contingens. Petrum non currere est contingens . Petrum currere non est contingens. Petrum non currere non est contingens.
Petrum currere est necesse. Petrum non currere est necesse. Petrum currere non est necesse. Petrum non currere non est necesse.
165쪽
, His constitutis aduertendum est , singulas unius modi habere singulas aliorum modorum aequiuatates, una en im de possibili, quaecumque sit, habet alteram de contingenti, &aliam de impossibili, & aliam de necessario sibi aequipollentes. Idem etiam sit in alijsaliorum modorum: quae tamen propositiones aequipolleant, sequentibus regulis manifestabitur,quae licet de uno modo sint . per eum tamen reliqui cognoscuntur.
Prima Regula. Propositio de possibili v-troque assirmato aequi ualet uni de Contingenti utroque assirmato,& alij de Impossibili de modo solum negato,& alii de Necessario de utroque negato: & sic omnes hae quatuor propositiones sunt aequipollentes, Petrucurrere est possibile. Petrum currere est contingens. Petrum currere non est impossibile .
Petrum non currere non est necesse.
Secunda Regula. Propositio de possibili dedicto solum negato, aequivalet uni de Contingenti de dicto solum negato,& uni de Impossibili de utroque negato,& uni de Necessario de modo solium negato, unde hae quatuor
quivalent, Petrum non currere est possibile. Petrum non currere est contingens. Petrum non currere non est impossibile. Petrum cur rere non est necesse.
Tertia Regula. Propositio de possibili de modo solum negato aequipollet uni de Con-
166쪽
et 38 7 LN Ι' Η' E ' R tingenti de modo solum negato,& uni de impossibili de vimq. assirmato, &.vnide neces sa rio de dicto tantum negato, unde istae sunt
aequivalentes.Petrum currere non est possibile. Petrum currere non est contingens.Petruoirrere est impossibile. Putrum non currere est necessee.
Quarta Regula. propositio de possibili v-troque negato aequivalet uni de Contingenti utroque negato, & uni de Impossibili dedicto solum negato, & uni. de Necessario de utroque assirniato, unde istae aequipollent. Petrii non currere non est possibile . Petrum non currere non est contingens. Petrum non currere est impossibile. Petrum currere est
Unum tamen in his omnibus obseruanduest,ut quoties dictum est de subiecto communi,varietu eius quantitas in propositionibus silum de necessario, ut si in alijs est particulare,in propositione de necessario fiat uniuersale, vel, si in his est particulare, in illis fiatvnuersale. unde istae aequivalent, hominem currere est contingensi hominem cirrrerς noest impos .ibile,omnem hominem non currere non est necesse. Vel si in illis assumatur seniuersalitas, in hac debet deponi, aliter non aequivalerent. Sequentes figurae has omnes manifestant.
167쪽
Petrum currere est possibile. Petrum currere est contingens. οῦ Petrum currere non est impossibile. Petrum non currere non est necesse. I
Petrum currere non est possibile. Petrum currere non est contingens. 'Petrum currere est impossibile. Petrum non currere est necesse.
Petrum non currere est possibile. Petrum non currere est contingens. 'Petrum non currere non est impossibile. , i Petrum currere non est necesse.
Petrum non currere non est pol sibile. Petrum 'non currere non est contingens. 'Petrum non currere est impossi ibile. Petrum currere est necesse. Ata
168쪽
Hominem currere est possibile. Hominem currere est contingens. Hominem currere non est impossibile. Omne hominem non currere non est necesse
Hominem currere non est possibile. Hominem currere non est contingens. Hominem currere est impostibile. 1Οmnem hominem non currere est neceste.
Hominem non currere est impossibile. Hominem non currere est contingens. Hominem non currere non est impossibile. Omnem hominem currere non est necesse .
Hominem non currere non est impossibile. Hominem non currere non est contingens. Hominem non currere est impossibile. Omnem hominem currere est necesse.
169쪽
T E R Τ I V. S. I ISi tamen ista facilius cognoscere desideras,
perqtiasdam voces poteris ea in promptu habere,quae sunt ab antiquis excogitatae, scialicet, Amabimus,Edentuli, Iliace, Purpurea, in quibus continentur quatuor vocales, A, E, LV. A,designat modalem, cuiuscunq. sit modi affirmativam e viroque. Einegativam de dicto, affirmativam de modo.I, negatiuam a de modo,affirmativam de dictoe mirmativa de utroque induerte praeterea in illis singulis vocibus esse quatuor vocale prima significat de possibili, secunda significat proposi - tionem de contingenti,tertia de impossibilitquarta de necessario. illae ergo sunt aequipollentes,quae unica voce continentur, ut patest in prima voce Amabimus,prima enim est de possibili, &quiaest. A, est tota astrinax tua. Petrum currere est possibile, secunda est de contingenti & quia est A, est tota etiam affirmativa. Petrum currere est contingens, te
tia est de impossibili,& quia est, I,est negatiua tantum de modo. Petrum currere non est Impossibile, quarta est de siecessario, & quia est,mest tota negativa. Petrum non currere, non est necesse. Omnes haequatuor inter se sunt aequipollentes , similiter illae, quae alijsdictionibus continentur, seruando eundem ordinem. Quod si velis propostea aliqua mo-dali, eius AEquipollentes cognoscere, colloca eam in sua voce, & tunc sume alias secu dum
170쪽
r x in L II E R dum illam vocem potestatuaein arignosci; ii qua voce sit, si fuerit de possibili onsiderando primas vocales quae ei comaeniant, si fuerit de contingenti, considerandoscundasdtertias vero ι si fuerit de impotabili quartas si de necessario: verbi gratia,: Petrum curro est impossi continetur in4l-, ubi rei tia est de impos; ibili toto affirmatue, tuoc si I, mere opinec alias aequipollentexsecum vocat Ium ordinem, & qualitastem, prima est de possibili de modo sistum. negato,quia est. Ι, secunda de contingenti eodem modo , ter tia est illamet quarta est de necessario de di cto tantum negδto , quia est, idem inalijs-modis viii m iter
'G. Equipollentia Modalium .perspecta fa-
IX. cile est earum oppositionem inuenire, omnes enim propositiones,quae sunt in Ama bimus, de quibus filii prinia regula superiori simi subcesitrariae earum,quae sunt in Edentiali, de quibus fuit secunda regata Praeterea iomnes , quaeritint in 1liaca de quibus fuit tentia regula, sunt contrariae earum quae sunt in Purpurea de quibus filii quarta regula. Pr terea quae sunt in iliace,& in amabimus cotradicunt . Si militer & illae quae sunt in purpurea& edcntuli , Gniq. illae,qua sitnt in purpurea.