장음표시 사용
91쪽
quam ascensem, descensum vocant. Esta 'tem asceiisus a sing*laribus sufficienter en meratis ad uniuertile progressio. Descensus' vero ab uniuersali ad singiliaria progressio,vt iste ignis ealeiscit, & iste cales it , &c. ergo. omnis ignis caleficit, vel descendendo omnis ignis caleficit,ergo iste calefacit,& iste calaficit.Maxime autem utimur ascensu, quando veritatem alicuius uniuersalis propositi nis probare,& manifestare volumus , propterea oportet ut omnia singularia quoad fieri pota enumeremus, praesertim cum subdisseia vino ascendimus. tunc autem sufficiente enu merantur singularia, quando ex bis, quae nota:
sunt, cum p abilitate aliorum sic se habe tium procedimus, ut si dicas: iste ciuis huiusvebis est albus,& iste est albus,nec apparet vibis, qui non sit albus, etiam si omnes non nu merentur,insemir,omnis ciuis huius urbis est albus,quia probabile est reliquos, qui non apparent,nec numerantur,esse albos,cum maior
pars visa sit alba . Descensu autem utimur ad uniuersalis alicuius falsitatem ostendendam, Propterea non semper oportet ad omnia sit gularia descendere stib uniuersali distributo; cum falsitas ex unius stingularis desectu, veriatas autem ipsius uniuersalis ex omnium singularium positione proueniat.
, Tam ascensus. quam deseensus quiaruplex
92쪽
est.C6mlatiuus,disiunctivus, Irulatus, sisH- S.Copulatiuus est,in quo singularia s-sia respectu vivus subiecti, vel praedicati sumtitur in propositione copulatiua,ut iste homo est a nimal,& iste homo est animal,& reliqui singuli,er o omnis homo est animal.haec autem re
selutiodebetur termino supponenti distri thue.Disiunctivus est, in quo singularia singula aper se respectu subiecti, vel praedicati unius,sumuntur in propositione disiunctiva, ut iste homo currit,vel iste homocurrit,ergo homo currit, & haec debetur termino iupponenti deteris minate.Istae autem duaeresblutiones ad veritae tem,& Blsitatem propositionis manifestanda,& probandam conducunt. Maxime autem inriterest inter ascensum copulatiuu, qui debetur termino supponenti distributive,&disiunctivuqui debetur supponenti determinate.Cu enim uterq. ad veritate propositionis comunis probandam, & declaranda ordinetur necesse est . ut singularia per quae ascenditur vera sint, cadiscriminetamerin disiunctivian.sufficit unius singularis veritas ad propositionis communivveritate,Vt homo currit,vera est si vel unu singulare currat: propterea no oportet multa singularia numerare. At in copulativo non uniu&sbiu, sed omnium singulariu,qus sub illo termino sulit, veritas est necessaria ad uniuersalis veritatem propterea omnia in astensu anni merare oportet. Oppositu aute obseruandum
93쪽
in descensu, quo ad uniuersalis Alsitatem ostendenda, Tunc enim in disiunctivo per omnia singularia descendere oportet, cum unius aut plurium singularium falsitas p sitione 'particularem falsam efficere non seinciat. Ι copulativo vero, vel ad unum singulare fatis erit descendere, propositio enim uniuersalis, ex unius singularis falsitate falsia sit., Praeter has resolutiones duas, Dialectici duas alia, a stimant, quibus suppositionis c pillatae, & confiisae vim manifestent, ponuntq. ascensum, & descensum copulatum, & disiunctum; Copulatus est: qnum omnia singularia simul sub copula coniunctiva respectu unius praedicati sumuntur, ut omnes Apostoli Dei
sunt duodecim. id est, isti apostoli, & isti, de 'alii simul sunt duodecim. Quae resolutio debe tur termino supponenti collectiu8. Disiunctus est quum hinnia singularia sub disiunctione . semuntur, ita ut non liceat qliodlibet per s L. sumere, ut equitandum requiritur equus, id est requiritur iste, vel iste equus,in quo a dis iunctivo differt sicut & copulatus a Copulatutio. In copulativo enim Ie Disiunctivo singula singularia per se cum praedicato sumimus , quod sit in propositione copulativa vel disiunctiva, Ac in disiuncto, & copulato singularia omnia simul cum vno praedicato in propositione categin'ica constituimus. Λscenses, &
94쪽
Desee s Copulatiuus,& Disiuncti- quida est Affirmativus, qui sub propositione assirmativa fit,quidam Negativus, ini sub lyropositione negatiuar in illo singularia per propositi
De reuuas elaea ordinem risbulanu, cap. V.
VT propositionum veritas nota fiat, re soluendi ordinem aduertere oportet,qui sequentibus propositionibus manifestatur. Prima Propositio:Nullus πrminus stippones Materialiter, Simpliciter, vel Singulariter Illam, habet sinsularium resolutionem: unde his honio est species,leo est nomen,Petrus sedet, subiecta resoluenda non sunt. Secunda propositio ; Sub termino, vel aggregato supponenti collective non est reis. hitio copulativa ficienda, nec sub confiase supponenti,disiunctiva, ut iste,& iste sunt dum non dices,ergo iste est duo.Similiter non dices Parisijs, & Romae venditur piper, ergo Parisis & Romae venditur hoc piper, vel venditur hoc piper. Tertia propositio . Non est resolutio facienda sub duobus terminis simul , sed sub uno prius, Ac dum sub illo reislutio fit, alter immotus dest eodem modo se habens, maneat,
95쪽
δste homo esti omnis homo , & iste homo est Umnis homo. Non autem sic, iste homo est iste homo,& iste homo est iste homo.
Quarta prπositio, Terminus Mixtus uniuersalis affirmativus , vel negativus, prius in se resoluendus est copulative ratione catego-rematis in eoinclusi, quam restauantur termini propositionis, ut semper homo currit , hoc tempore homo currit, & hoc tempore hornincurriciNunquam omnis homo currit, nec hoc tempore omnis homo currit, ne hoc tempore omnis homo currit. Bis cantavi Missam, semel cantavi Missam, R iterum simiel cantaua Missam. Facta autem resolutione Mixti, pro positionis termini iuxta suas regulas resol
Quinta propositio. Sub determinato ascende prius,quam subdistribum. In descensii verim poteris etiam a distributo incipere, vi Η
mo non est animal, non ascendes sub praedicat sic: Homo non est hoc animal,& homo non est hoc animal, ergo homo non est animal ἔnam singulares propositiones antecedentis sunt verae, consequens vero falsum, quod fieri in consenuentia bona non potest. talem desectum argumentandi vocant Dialectici: Apluribus determinatis respectu partium multitudinis, ad unicam determinatam respectis
96쪽
totius multitiiditng. Multitudinem vocant te minum distributum partes vero tistitudinis singularia,quae sub eo sunt. Poterit tamen subeati distributo destendi, ut homo non est ani mal, ergo homo non est hoc animal, & homo
non est hoc ani mal tunc enim non dabitur a tecedens veriam,& consequens falsum
, Sexta propositio. Subdistributo termino, vel complexo prius descende, quam sub confiiso; licebit tame sub confiis ascendere: non enim dices, omnis homo est animal ,ergo omnis homo est hoc animal, veh. Omnis homo est hoc animal, valet tamen ascendendo, Omnis homo est hoc animal, ergo Omnia homo est animal. Idem intellige de aliquo termino uniuersali a quo alter pendet, ut, Ad equita dum requiritur equus, prius oportet resoluere illud gerundium in sua inseriora. 6 p. Septima propositio . Quando termini eodemodosiipponunt vel determinate, vel distria butive, commodius est subiectum quam praedi ratum prius resoluere,ut in hac. homo est animal, in qua termini determinate supponunt,& in haci Nillius homo est equus, in qua distributitic. Haec omnia intelligenda sunt in propositione, quae no habet signa exponibilia: ista enim prius resolueda sunt ut dicetur in s ritis.) Similiter intelligenda sunt in re bl .itionc rima, iacta enim resolutione distributi
97쪽
confuses manet determinatus , sub eo νω test fieri restautioint omnis homo est animal, ergo iste homo est animali & iste homo est animal, postea praedicatum restaue, Iste homo hoc animal, vel iste homo est hoc animal . Ultima propositio. In conditi mali, seu causali propositione, subiectu consequentis prius est resoluendum,quam termini antecedentis , ut in his r Si omnis homo in gratia obierit ;nullus condemnabitur. Si nullum alimentum suppedites animali,omne morieturita sent regulae maxime in resblutione obseruandae,quas sequentibus carminibus ficilis quis memoriae mandare poterite '
Simpliciter,pro uno, pro se ssipi gescat. Cernere confiisem,collectum spargere noli Cuiq. sirum tribuens, tu primo mixta reislue, Ne tangas voces binas,contemne priora, Vltima contemplans quado deductio regnat Aspice signatu ascendens,commune relinque/Ima petens confiasa sinas, communia sume. ,
Elige subiectum quando sors postulat aequa.
98쪽
E Si alius Ascenses, Ac Destenses mixtus ,
partim constans copulatione, partim dis iunctione,qui debetur terminis incoplete supponentibus,quales sunt illi, qui cum his signix sunt,de quibus supra locuti sumus, scilicet Alter, Neuter, Vterque. hi enim terminum pro suis inferioribus binis supponere faciunt, aepropterea talis suppositio Duorum vocatur,
sed id cum discrimine . nam Alter, binaria inter se distribuit, in se ipsis vero disiungit, ut Alter oculus est dexter, idest, horum duorum iste,vel iste est dexter.Vterq. vero binaria di iungit inter se, & inter se copulat, vi Vterque pes est claudus,id est horum duorum iste, ne est claudus, vel horum duorum iste, R iste est claudus. Neuter, idem prorsus facit, sed ne
patiuὸ t Neutra manus est dextra;idest haruduarum nec ista,nec ista dextra,vel Harii duarum nec ista, nec ista est dextrae. Est etia aliud signum incompletum, omnis, quod aliquando complete sumitur, sicut si pricedentia, &tunc distribuunt terminum cui iunguntur pro omnibus suis inserioribus. Aliquando omnis, incompletὸ sumitair, cum rermino generico iungitur,tunc autem distribuit species, d istim-git vero indiuidua specierum, ut Omne an L
99쪽
mal filii in arca Noe, idest ex hac specie animalium hoc, vel illud individuum, & ex hac specie hoc, vel illud individuum, quod ide estac Cuiuslibet speciei animalis aliquod indiuiduum fuit in arca Noe,& talis suppositio dicitur Progeneribus singulorum,idest pro specie bus singulorum indiuiduorum. Prior vero dicitur, pro singulis generum, idest pro omnibus peciebus,&omnibus specieru indiuiduis.Multum autem refert ad veritatem propositionIS, . quod termini sudponant complete, vel incomplete, nam Completa suppositio petit veritatem omnium inferiorum, nullo excepto, Vt Omne animal currit, si vera futura est talis propositio, subiectum q. supponit complete, opus est, ut omnia, indiuidua specierum omni u m animalis currant; si incompleta est se positio sufficit ad veritatem eius, ut ex omnibus speciebus unum saltem individuum, aut alterum currat: quem sensium facit illa propositio,omne anima i fuit in arca Noe,eadem ratio est in alij s am Alter oculus est dexter, si suppositio sit in completa, non opus est ad veritatem eius, vi omnes oculi sint dextri,sed vi ex omnibus binarijs unus saltem si dexter.
100쪽
De resolutione utimorum. Cap. VN. RElativorum contemplationem ad Grammaticu pertinere non est qui eat inficias; tame quia sela coFilio talis ad veritates, vel falsitates propositionum,quae a relativis oriu-tur dignoscendas non susticit, Dialectico exanmine opus est: propterea paucis ex grammatica accersitis,ea, quae secundum Dialecticana in his obseruanda sunt trademus. Relatiuuia higitur est sermonis antecedentis recordatiuu. Est autem duplex, aliud subsigntiae,aliud accidentis. Relatiuum substantiae est,qui suum auri recedens per madum nominis substantiui r ' sere nec resert utrum antecedens sit substantia vel accidens, siue nomen Connotativum, suo Absblutum, siue vrium nomen, siue una Oratio, dumodo unius substantivi locum habeat. Relatiuum Accidentis est,quod resert per modii adiectivi,siue illud sit substantiae,sitie unum
Relatiuum substantiae, aliud Identitatis, aliud Diuersitatis. Identitatis est, quod pro
eodom accipitur , pro quo suum antecedens, siue pro eodem numero, ut Beatus vir, qui timet Dominum . siue pro eadem specie , ut, In ligno, vicimus, in quo peccauimus. Relativum Diuersitatis est, quod pro alio sep- posito accipitur, quam suum antecedens, ut