Introductio in dialecticam Aristotelis. Libri quinque. Francisci Toleti S.R.E. cardinalis. Ab auctore multis locis castigata & tabulis aucta

발행: 1601년

분량: 424페이지

출처: archive.org

분류: 철학

81쪽

M LIBER

lat F alis; sterior Maimalis est TSup sitio materialis ,est vlus termini pro se, qualiter subiectum supponit in hac proposiatione, homo est y . huius suppositionis indi. cium est, cum praedicatim ipsi voci , non rei per vocem significatae conuenire denotatur, vi in Blla proprifitione praedicatum,vox, non

rei significatae per illam vocem, Homo, sed ipsi voci inest propterea e talis vox; Homo materialiter supponit.' Suppositio Materialis duplex est. quaedani Intrinseca, quaedam Extrinseca. Intrinseca, est: vsiis termini pro se, secundum id, quod sibi naturaliter inest, idest , quando voci atm-bnimus ea, quae n ex significatione ei adu niunt, ut Homo est nus, Leo est vox, quae suppositio etiam: vocibus noli significatiuis inest. Extrinseca est usus termini pro se secui,

dum id. quod ei ex significatione prouenit, id

fit cum de vocibus aliquid enunciamus, quod illis ut si ificatiuae sunt inest ut Homo est nomen. Disputat est verbum. Haec autem suppositio in vocibus significatiuis tantum reperitur. Suppositio autem Formalis, est usus tenmini pro re quam significat, cuius quaedam Propria quaedam Impropria. Suppositio Propria, est usus termini pro reqvam proprie significat,id est ad quam signi: ficandam prinio est impositus, sicursum onud

82쪽

Teritiim in hac propositione, mino currit. Impropria est usus termini pro re quam improprie significat, idest ad quam significanda per similitudinem, vel figuram aliquam a propria significatione transfertur, ut Iste homo est pictus. Iste homo est Nero. similiter de Mlijs figuratis locutionibus. Suppositio Propria quaedam est simplex, quaedam personalis, Simplex, est usus termini pro suo tantum immediato significat', idest,

pro re,quam primo ex se repraesentativi haec , vox Homo,in ista propositione Homo est spm cies. Supponit enim non pro Petro, aut Paulo, vel alio quouis indiuiduo , sed pro homine

in communi.

suppositio personalis est, usus termini pro suo mediato significato, ut Homo vincit, ubi, Homo, non prothomine in communi, sed pro inserioribus scilicet Petro, vel Paulo sumitur. Personalis quaedam Discreta , quaedam Communis Discreta,est usus termini singularis persenaliter accepti,vel termini communis signo demostrativo determin ti,ut Petrus studet.hic homo contemplatur. Dico a tem, Personaliter accepti, quia terminus singularis aliquando simpliciter supponit , ut in hac, Petrus est in diuiduum,quod tunc sit,cum non licet ex ipsb inferre speciem , 3ut genus ,

non enim dices, Petrus in individuum, ergo

83쪽

ter autem supponit, cum illa licet inferre, va, Iet etaim, trus disputat ergo homo disputatidi animal disputat. Suppositio communis est usus termini communis pro luis inferioribus, ut omnis homo appetit scire, ubi Homo, prositas laris hominibus accipitur. Huius qua dam est Accidentalis, quaedam Naturalis. A cidentalis est usus termini pro omnibus uis rioribu secundum exigentiam teporis, quod importariu per copulam strae proliationis,ut Gmnis homo scribit, ubi subiectum pro pra sentibus solum secundum tempus illius veriuaupponit. Naturalis est ustis termini pro omni suo inferiori significato, ut, omnis homo est animal, supponit enim holito, non stium pro praesentibus , sed pro omnibus: smindu quoticumque tempus, quod in propositionibus

cessarijs sit, quae suppositio alibi est examb

De Supposivione eommuni mitis indicantibus .

SVppositio communis,' quae usus termini pro sulsanserioribus est, quaedam est Di stributiua , quaedam Copulata , quaedam D tςrminata , quaedam vero nissa , Suppomtio

84쪽

lio Distributivas est usus termini communismo inimibus suis significatis copulative sumptis. Tunc autem terminus pro his significatis copulatiuε simitur,quando pro illis ita accipitur, ut in simia seorsum, respectit eiusdepraedicati, vel rubiecti in propositione copulativa reseluatur ut subiectum in hac: Omnis homo currit,sic enim est resbluendum.Iste homo currit,& iste homo clurie, & iste homo currit ,4 reliqua demonsti ando singula inferiora cum eodem praedicato. Suppositio copulata est, usus termini communis pro suis significatis collective sumptis,quod ni cum pro illis seorsum respectu alicuius subiecti,vel prae dicati non accipitur, sed pro omnibus simul

media coniunctione copuIativa, ut omnes Apostoli Dei sunt duodecim. id est,isti Apostoli, at isti,& alij simuI stat duodecim. Suppositio

determinata est usus termini communis pro omnibus suis significatis disiunctive, quod tu fit, cum in singula seorsum respectu subiecti, vel praedicati unius in propositione disiunctiaua resoluitur,ut subiectum in hac,Aliquis homo currit,sic enim est resoluendum:Iste homo currit, vel iste homo curriti&reliqua similiter singularia. Suppositio confusa est usus termini communis pro omnibus suis inseri oribus dis iunctim, quod fit cum pro omnibus simul, &non seorsum respectu unius subiecti pra dicati

85쪽

requiritur ectuus. est enim reseluendum:requiritur ad equitandum iste equus, et iste,vel a lius, non tamen de singulis seorsem dices, iste equus requiritur, vel iste equus requiritur 3 quia omnes istae singulares sunt ialsae. Cum igitur tot suppositiones existant, aequum est, ut quomodo termini supponant ostendamus: at quoniam suppositionum varietas ex vi aliquorum signorum, quae in propositionibus sepe sunt prouenit, horum distinctionem, ac naturam primo aperiamus. Sunt aliquae voces quae terminis adiunctae eorum suppositiones variant, & aliter eos significare faciunt, quae fiagna quantitatis dicuntur. Inter haec quaedam Nomina,quaedam Adverbia, reperiuntur. minaint omnis,Nullus,Aduer ,ve Sempis, Nunquam. Similiter quaedam Syncatem tamatica, ut omnis, Non, & Vel quaedam Mixta, ut Nemo,Semper, Nullibi.Item quaedam. Affirmativa, ut omni, Semper. quaedam N gatiua,vi Nullus, Nullibi: Denique, quaedam Vniuersalia, ut Nullus, omnis, &, Semper , quaedam, Particularia, ut Aliquis, Aliquando Vel, inter mixta uniuersalia computantur a uerbia numeralia, ut Bis, Ter . similiter & no mina, ut Duo, Tria, Matuor, quando alijs nominibus non iunguntur. alijs enim adiu cta Syncategoremata uniuersalia sunt, sicut&

86쪽

3e omnis, quicumque, &similis, quae omnia aliquando diuisive, aliquando collective surimuntur. Diuisiue cum licet seorsum singularia separare respectu eiusde praedicati,ut quatuor homines . siue omnes homines currunt . tunc enim licet resoluere,iste currit,& iste currit.Collective autem cum non licet seorsum re luere,ut quatuor homines portant totu pondus. Omnes ciues sunt mille. . in Praeter haec sunt alia signa partim uniuerri salia, partim particularia, ac proinde Media dicuntur: includiant enim particularitatem , re uniuersalitatem,ut Alter, Neuter,Vterque,

omne, pro speciebus singulorum , resoluun-ltur enim peri &, quae uniuersalitas dicitur, &pur, Vel, quae particularitas est, ut alter Oculus est dexter, id est omnium duorum iste,vel ille Neuter, id esst aliquorum duorum neque iste,neque ille. Vterque, idest aliquorum duorum, iste, &ille, similiter. Omne animal fuit in arca Noe, id est, cuiusque speciei animal is hoc, vel illud individuum fuit, 3e haec signa incompleta dici solent. haec intellige quando

incomplete sumuntur. aliquando enim comet

plete sumuntur, & tunc distribolit, pro omnibus singularibus r haec etiam , omnia intellige de signis non impeditis, aliquando enim sitimi duo concurriuit, R uniuersale fit parti culare,& particulare uniuersale, de quibus

87쪽

PRopositis varijs signis, a qui sunmtibiarum suppositio dependet uperest ut regulas assignenius, quibus diuersorum signorum variat imaessedimur suppositiones. Sit igitur prima regula. Si a mixta Irm- uersaliatam affirmati ιquta negatiuartu stribuunt categorema ituriussim in se,particu, laria vero illii' determinam se ut sempera id est in hoc tempore Min hoc tempore, &

quo. Nunquam,ne hoc tempore, ne hoc tem pore. Aliquando hoc, vel illa tempore . At interminos prppositionis in qua sivit variam potestatem habent, namque negativa distri ut omnes sicut suum categorema, ut, Nunquam homo est leo, subiectum, & praedicarumhuius distributive supponit, virtute illius mixti negativi, ut sit sensus: omni tempore nullus h mo est leo. Affirmativa vero uestiersalia confiundunt,ut semper homo est albuS, extrema confusa manent. At in his,quq particularia sue affirmativa,vi, aliquando homo est albus, extrema supponiit, ac si nullum signum ibi esset.

88쪽

Secunda Regula, Terminus communis communiter supponens , si sine signo sit, vel cum signo Syncategorematico particulari , supponit determinate, ut homo currit, aliquis horimo legit. Petrus, vel Paulus studet,hoc enim sibiectum complexum, determinate silpp nit. Cum autem in propositione signa Synca tegorematica sunt,& uniuersalia, tunc affirmativa sibi proximos terminos distribuimi',

remotos postpositos confundunt, negatiua

vero postpositos omnes distribuunt,otrinis homo est animal. Homo distribuitur animal coli funditur. Nullus homo est animal, totu distri buitur. Hoc intelligi debet,quado assirmatitia uitiuersilia diuisiue tenentur, cu enim sumuntur collecitiue proximos sibi terminos copulatim supponere faciut ut quatuorhomines portant totu pondus. Tunc aute maximc copulatim sumuntur, cum singulis illius termini inferioribus cui iunguntur, nihil per se denotatur inest e,ut diximus, sed simul omnibus. Tertia Regula. Verba quae suam actione in terminum comunem primo applicant,virtute habet proximos sibi confundendi, ut promitto tibi equuParisijs venditur piper,que dicuntur signa specialia confiisionis, & demum quicunque terminus ex alterius resollitione dependet, colMfusus nauiret, ut bis cantavi Milsarn, ad equia .

zandum re luiritur equus; ubi j ne terminus,

89쪽

Missam,pendet ex resolutione adverbi), & terminuS.equus,ex resolutione gerundij. Qtraria regula: Quoties obliquus cum rocto coniungitur in uno extremo, iudicandum est de obliquo. ac si uniim esset extremum persequantum ad iuppositionem, unde in hac, equus hominis currit, determinate supponite in hac vero, equus cuiuslibet hominis, distri. hutive. in hac vero omnis equus hominis,co fuse, nec refert in hoc quod antE, vel post rectum constituatur. Hae regulae suppositiones terminorum a signis singulis prouenientes indicant . Quando autem bina concurrunt, tunc obseritandum est . Quinta regula. Cum virtus duo m signo . rum cadit supra aliquem terminum, tunc vessimi eiusdent virtutis, vel diueris, Si diuersae fuerint, signum determinans maiorem habet virtutem quam contundens. Ndisti ibuens avnde in hac, omnis homo est aliquod animal di in hac, nulliis homo est aliquod animal, Praedicatum determinate stapponit, signum

vero distribuens maiorem habet Virtutem quam confundens, unde in hac, omnis homomon est animal, praedicatum distributive lup ponit. haec praesertim respectu praedicati intelligenda sunt: nam respectu subiecti, maior est virtus distribuentis, ut patet in hac, non quidam homo currit : subiectunt enim distria. in buitur,

90쪽

buitur.Quando vero duo signa eiusdem viret tis sunt: nempe quia utrumque distribuit per se mutuo se impediunt,& determinanti aequi- ualent. unde in hac, Non omnis horno est ans. mal, subiectum determinate supponit. quia aequivaletasti , aliquis homo non est animal. hoc intellige respectu subiecti: nam cum talia duo supra praedicatum eadum, iliud suppone, re coniisse faciunt, ut in hac, Nullus homo noest animal, quae illi aequivalet, omnis homo

est animal.

Sexta regula. signa incompleta immedi tos terminos incomplete distribuunt, id est , partim uniuersaliter , partini particulariter supponereisciunt, ut superius diximus, & in serius in eorum resolutione magis manisesta. bitur. Alia signa sunt praeter Ha , quae'part imasfirmativa, partim negativa sunt, ut praeter, tantum & alia quae exponi lixdicuntur , dea quibus in s. lib. disseremus. ' .

De resolutione suppositioras remisiorum.

DIalectici ad manifestandam sipposta

nis vim, Ac varios propositionum sen ius ex disie a terminorum sirppolitione pro uenientes, in qua maximε earum veritas , seu falsitas utuntur rς lutione quadam F a quatu

SEARCH

MENU NAVIGATION