장음표시 사용
211쪽
serieulo terrear: hi si sapient, si gravius quid cesserit, abs te rationem reposcent; qui, si per te liceat, perendino die
cum prozimis hibe is coniuncti ommunem eum reliquis belli casum sustineant, non reiecti et relegati Ionge a eteris aut ferro aut fame intereant. 3l. Consurgitur ex consilio comprehendunt utrumque et orant, ne sua dissensione et pertinacia rem in summum periculum deducant facilem esse rem, Seu maneant, Seu proficiscantur, si modo unum omnes sentiant ac probent contra in dissensione nullam se salutem perspicere. Res disputatione ad smediam noctem perducitur. Tandem dat Cotta permotus manus: superat sententia Sabini. Pronuntiatur prima luce ituros. Consumitur vigiliis reliqua pars noctis, cum Sua quisque miles eircumspiceret, quid Secum portare posset, quid ex instrumento hibernorum relinquere cogeretur Omnia excogitantur, quare nec sine periculo maneatur, et languore militum et vigiliis
3 per te, cf. c. 3. 4. - perendino die. Da Ciceros ager 12 tundenenifernt mar so konnte sis in Wei forcierten Marschen alii gelangen. belli casum . Ausonides Krieges'. reiecti et relegati, o Cotta, elcher nach de Meinun de Sabinus thre Veretnigun mi denoruppen Cicero et vereitet suchie. 31. 1 comprehendunt, ei derHand assen. Die urgen asynde
3. dat . . manus, i der, elcher
sbergeugunguem Wille de Sabinus
4. Pronuntiatur, technischor Aus-drue fur die Behannimachunge des Feldherrn, cs. 33. 3. - quid . . posset, quid . . costeretur, lihore Aussuhrun des oraulaehende sua
. . circumspiceret. - instrumento
hibernorum, ollektiviscit, o demGersit des interlagers. 5. Omnia recogitantur, quare etc.,
machen. - quare vertrit siners, Wie
212쪽
periculum augeatur. Prima luce sic ex astris proficiscuntur, ut quibus esset persuasum non ab hoste, sed ab homine amicissimo consilium datum, longissimo agmine maximisque impedinentis.1 32. At hostes, posteaquam ex nocturno fremitu vigiliisque de prosectione eorum senserunt collocatis insidiis bipertito in silvis opportuno atque occulto loco a milibus passuum circiter
duobus Romanorum adventum exSpectabant et cum e maior pars agminis in magnam convallem demisisset, ex utraque parte eius vallis subito se ostenderunt novissimosque premere et primos prohibere ascensu atque iniquissimo noStris loco proelium committere coeperunt.1 33. Tum demum iturius, qui nihil ante providisset, trepidare et concursare cohortesque disponere, haec tamen ipsa timide atque ut eum omnia deficere viderentur quod plerumque iis accidere consuevit, qui in ipso negotio consilium capere coguntur. At Cotta, qui cogitasset haec posse in itinere accidere atque ob eam causam profectionis auctor non fuiSSet, nulla in re communi saluti deerat et in appellandis cohortandisque militibus imperatoris et in pugna militis officia prae-3 stabat. Cum propter longitudinem agminis minus lacile omnia per se obire et, quid quoque loco faciendum esset, providere poSsent, iuSSerunt pronuntiari, ut impedimenta relinquerent
6 ut quibus, ut ii, quibus. Iongissimo amine maae imisque inter-τaliis, abi modi. 32. 1 vigiliisque, aus demissicht- lichenareiben. - de profectione eorum 8enserunt. Uber die Verbindvnidertransitive Verben mitras stat mitdem Mehisaccus. s. c. 36. . de sua ac militum salute inpetrari posse; - α milibus passuum circiter duobus, Begeichnun de Entsernungi S. 180 Anm. 2 S. . 19 Z. 3. 2. eae utraque parte, am ingangs
convallis).- novissim α- novissimum
33. 1 qui . . . providisset, Walirender etc. so stehi haufige de Κοπι. in Relativssiteten, Welche einen Oegensat gummaupisat enthalten, cf. l. 36. I. Cicero, qui omnes superiores dies milites in castris continuisset. trepidare et concursare cohortesque disponere, ins hist. Welche die p-seh1stigo ite des Titurius malen. cohortesque disponere Er formieris die in arsehkolonnsaefindlichen Κοhor. te et de geW6hnlichen Angrim- stellung um sich, Wenn mdglich, durchdio Feinde durch Zuschlagen - Omnia, alle igenschalien Melche in be-sonnone Feldher habe soli. - in ipso negotio, gerade, es daraus an-komm Eu handein. 2 qui costitasset, in hausator Relativsaig. - auctor non fuisset, nichtWog raten, senicht gutheissen , cf. III. 17 3 quod auctores belli esse nolebant.
213쪽
atque in orbem consisterent. Quod consilium etsi in eiusmodi casu reprehendendum non est, tamen incommode accidit; nam et nostris militibus spem minuit et hostes ad pugnam alacriores effecit, quod non sine summo timore et desperatione id factum videbatur. Praeterea accidit, quod fieri necesse erat, ut vulgo milites ab signis discederent, quaeque quisque eorum carissima haberet, ab impedimentis petere atque arripere properaret, clamore et fletu omnia complerentur. 34. t barbaris consilium non defuit. Nam duces eorum 1 tota acie pronuntiari iusserunt, ne quis ab loco discederet: illorum esse praedam atque illis reservari, quaecumque Romani reliquissent proinde omnia in victoria posita existimarent. Erant et virtute et studio pugnandi pares nostri. Tametsi a 2 duce et a fortuna deserebantur, tamen omnem spem Saluti in virtute ponebant, et quotiens quaeque cohors procurrerat, ab ea parte magnus numerus hostium cadebat Qua re animad 3Versa Ambiorix pronuntiari iubet, ut procul tela coniciant neu propius adcedant et, quam in partem Romani impetum fecerint, cedant, Mevitate armorum et cotidiana exercitatione nihil iis 4 noeeri poSS - rursus se ad signa recipientes inSequantur.
gesehen, dias in urchbruch durchdis einde unm6glic War, assensi ei Carre agmen quadratum L
4. Quod consilium, das u*ebendo Gepaches und de Bbergan ausdor offensius in die Desensive. 6. vulgo allenthalbenμ. 34. 1 ab loco discederet, um die vo dei Romer i Stiche gelassens
Beute an sic et reissen. - illorum . . . illis, egeichnen die angeredeten Personen de orat recta. . S. 287. Z b. S., 316. . Anm. - proinde isdemgemER schlielat in Aussorderuntan, Melche sic aus dem Vor-hergehende ergiebi, cf. VII. 38. . VII. 50. 6.
Walther, Caesaris eli. Gall. III.
- Neu . . . et nicht . . . Ondern cf. c. 19, 3 neque . . t.
4. levitate armorum et cotidiana exercitatione, abi causae. - eotidiana
Gereitatione, die bun in solchor
214쪽
35. Quo praecepto ab iis diligentissime observato, cum quaepiam cohors ex orbe excesserat atque impetum lacerat 2 hostes velocissime refugiebant. Interim eam partem nudari necesse erat et ab latere aperto tela recipi. Rursus, cum in eum locum, unde erant egressi, reverti coeperant, et ab iis, qui cesserant, et ab iis, qui proximi steterant, circumvenie- bantur; sin autem locum tenere vellent, nec virtuti locus relinquebatur, neque ab tanta multitudine coniecta tela conserti vitare poterant. amen tot incommodis conflictati multis vulneribus acceptis resistebant et magna parte diei consumpta, cum a prima luce ad horam octavam pugnaretur, nihil, quod ipsis esset indignum, committebant. Tum T. Balventio, qui superiore anno primum pilum duxerat viro sorti et magnae auctoritatis, utrumque femur tragula traicitur Q. Lucanius, eiusdem ordinis sollissime pugnans, dum circumvento filio subvenit, interficitur; L. Cotta legatus omnes cohortes ordinesque adhortans in adversum os funda Vulneratur.
1 36. His rebus permotus Q. Titurius cum procul Ambiorigem suos cohortantem conspexisset, interpretem Suum Cn. Pompeium ad eum mittit rogatum, ut sibi militibusque parcat.
sedagegen lederum, andrerseitημ, benso c. 35. 3. - recipientes, in konditionalem Sinne. 35. I. cum Geraserat, iterativ, ebens gra cum . . . coeperant, s. c. 19. 2.2. eam partem etc. Dis ervor-
. . Lucanius, eiusdem ordinis. De gen und ablat qualit.,ird auchvo Cicero bisWellen unmittet bar dem Nom. Prop. ingugelagi, cf. I. 18.
Dumnorigem, summa audacia. 8 in Mersum os vom in Oe-
215쪽
35 Ille appellatus respondit: Si velit secum colloqui, licere asperare a multitudine impetrari posse, quod ad militum salutem
pertineat; ipsi vero nihil nocitum iri, inque eam rem e uam fidem interponere. Ille cum Cotta saucio communicat, si vide 3atur, pugna ut excedant et cum Ambiorige una colloquantur: sperare ab eo de sua ac militum salute impetrari posse. Cotta se ad armatum hostem iturum negat atque in eo perseverat. 37. Sabinus, quos in praesentia tribunos militum circumcise habebat, et primorum ordinum centuriones se sequi iubet et, cum propius Ambiorigem accessisset, iussus arma bicere imperatum facit suisque, ut idem faciant, imperat. Interim, dum de condicionibus inter se agunt, longiorque consulto ab Ambiorige instituitur sermo, paulatim circumventus interficitur. Tum vero Suo more victoriam conclamant atque ululatum tollunt impetuque in nostros facto ordines perturbant. Ibi L. Cotta pugnans interficitur cum maxima parte militum. Reliqui se in castra recipiunt, unde erant egressi. Ex quibus L. Petrosi 5 dius aquilifer, cum magna multitudine hostium premeretur, aquilam intra vallum proiecit, ipse pro castris fortissime pugnans Occiditur. Illi aegre ad noctem oppugnationem sustinent;
36. . sperare, ebens gra sperare, cf. c. 29. 2. - α multitudine impetrari P088e cf. c. 27 3 suaque eiusmodi esse imperia, ut non minus haberet iuris
in se multitudo quam ipse in multitudinem Demnachialte Ambiorix nureine eschrankte Maelit uber seino
Stammesgenossen. - inque eam rem,
cf. VII. 45. 2 deque his. . S. 313. 1. 8. . I 53. 1.
3 communicat . . . ut eaecedant, in
37. I. in praesentia Amr en Augenblich, grade . - propius Ambiorigem accessisset, s. VII. 20.
quod propius Romanos accesSisset. E. S. I 42 Anm. 4. S., 201.2. Zus. 2.3. victoriam conclamant, clamorem victoriae conclamant si erhebenein Siegesgeschrei', cf. v. Met. I. 560 cum laeta triumphum vox canet. . S. 1314. S. W. 19 Zus. 3. a. Derartige
auch im Passivoso das das ursprung liche verb intransit Eum tranSit. derattributive ccus Eum VelitSaccus. geWorden si, cf. b. c. I. 66 2 vasa conclamari, III. 37, 4 vasis conclamatis, Ovid. Met. XIV. 397 clamato saepe per agros nequiquam Pico. Suo more Ammianus Marcellinus XVI.
flohe waren. - ad unum omnes alle
216쪽
noctu ad unum omnes desperata Salute se ipsi interficiunt. Pauci ex proelio elapsi incertis itineribus per silvas ad T. Labienum legatum in hiberna perveniunt atque eum de rebus gestis certiorem laciunt.1 38. Hae victoria sublatus Ambiorix statim cum equitatu in Aduatucos, qui erant eius regno finitimi, proficiscitur; neque noctem neque diem intermittit peditatumque sese subsequi iubet. Re demonstrata Aduatucisque concitatis postero die in Nervios pervenit hortaturque, ne sui in perpetuum liberandi atque ulciscendi Romanos pro iis, quas acceperint, iniurii occasionem dimittant interfectos esse legatos duos magnamque partem exercitus interisse demonstrat; nihil esse negotii subito oppressam legionem, quae cum Cicerone hiemet interfici se ad eam rem profitetur adiutorem. Facile hac oratione Nervii persuadet.
39. Itaque confestim dimissi nuntiis ad Ceutrones, Grudi08, Levacos, Pleumoxios, Geidumnos, qui omne sub eorum imperio sunt, quam maximas manus possunt, cogunt et de improviso ad Ciceronis hiberna advolant nondum ad eum fama de
Tituri morte perlata Huic quoque accidit, quod fuit necesse. ut nonnulli milites, qui lignationis munitionisque causa in
38. 1 in Aduatucis f. c. 7. 2.- neque noctem neque diem, Melits- accusative, cf. c. 11. 6 nocturnis tem
2 reiadas eschehene . - in Nervios, in de Mitte Belgiens, Wischen Somme Schelde und Maas. 4 cum Cicerone seunte dem Belahlo
M. ad Ceutrones, Grudios, Levacos, Pleumoxios, Geidumno8, Schutgge- nosse de Nervier, dere Gebiete Wahrscheinlichom inhon se derMaas gelege haben. - ad Ciceronis hiberna, ahrscheinlich et Namur an de Sambre f. c. 24. 2.2. Huic quoque, Wie dem Sabinus. qui . . . discessissent. iber dis
217쪽
silvas discessissent, repentino equitum adventu interciperentur. His circumventis magna manu Eburones, Nervii, duatuci atque horum omnium socii et clientes legionem oppugnare incipiunt. Nostri celeriter ad arma concurrunt, vallum conscendunt. Aegre is dies sustentatur, quod omnem spem hostes in celeritate ponebant atque hanc adepti victoriam in perpetuum se fore victores confidebant. 40. Mittuntur ad Caesarem confestim a Cicerone litterae nuntiique magnis propositis praemiis, si pertulissent obsessis omnibus viis missi intercipiuntur. Noctu ex materia, quam
munitionis causa comportaverant, turres admodum XX excitantur incredibili celeritate quae deesse operi videbantur, perficiuntur. Hostes postero die multo maioribus coactis copiis scastra oppugnant, fossam complent. AEadem ratione, qua pridie, ab nostris resistitur. Hoc idem reliquis deinceps sit diebus. Nulla pars nocturni temporis ad laborem intermittitur; non aegris, non vulneratis facultas quietis datur. Quaecumque ad proximi diei oppugnationem opus sunt, noctu comparantur; multae praeustae sudes, magnus muralium pilorum numerus instituitur turres contabulantur, pinnae loricaeque ex cratibus
Attralitio de Modi in Relativsaigenes. c. 23. 3. - lignationis munitionisque, das Hola solite, de Belasti. gungen tenen. B. Nervii, ein ursprunglic deuischer Vollis stam im heutigen enuegau. atque verbinde ΣWe Glieder, ondone das orsis dis Eburonen, Nervierun Aduatuker, das Weite derenBundesgenosse und Unterthanenum fasti. 4. is dies sustentatur, de Tagmit seinen Anstrengungeni Gelabren; ander II 6. I. Aegre eo die sustentatum est. - adepti, in honditionalen Sinne Zur ervorhebun de in
218쪽
attexuntur. Ipse Cicero, cum tenuissima valitudine esset, ne nocturnum quidem sibi tempus ad quietem relinquebat, ut ultro militum concursu ac vocibus sibi parcere cogeretur. 1 41. Tunc duces incipesque Nerviorum, qui aliquem Sermonis aditum causamque amicitiae cum Cicerone habebant, colloqui sese velle dicunt. Facta potestate eadem, quae m-s biorix cum Titurio egerat commemorant: omnem Sse in armiSGalliam Germanos Rhenum transisse Caesaris reliquorumque hiberna oppugnari. Addunt etiam de Sabini morte Ambiorigem ostentant fidei faciundae causa. Errare eos dicunt, si quicquam ab his praesidii sperent, qui suis rebus diffidant sese tamen hoc esse in Ciceronem populumque Romanum animo, ut nihil nisi hiberna recusent atque hanc inveterascere con- suetudinem nolint licere illis incolumibus per se ex hibernis discedere et, quascumque in partes velint, Sine metu proficisci. Cicero ad haec unum modo respondit: non esse consuetudinem
41. 1 aditum sermonia Zutrit d. h. Gelegenhei gur Unterredung. 4. Addunt etiam de Sabini morte, cf. c. 32. I. - 8tentant sie,eisen hin aum. Ambiorix Wdrde nichi gu- gegen sein k6nnen, Wenster nichi die imGebiet de Eburone liberWinterndenrlim. ohorten ledergemachi litte. 5. eos, Cicero und seine Sol daten,
Werden. . S. 287. Zus. 5. S., 316.5 Anm. - quicquam ... Ferent,
nichi quid, sonder das veraligemelnernde quicquam, ei durchias vorausgehende errare de gange Salgetnen negativen Sinteriistit si sollennich au irgen eine ulla ossen, cf. Cic. Philipp. VIII. 4. 12 In quo bis laberis primum quod tuas rationes communibus interponis deinde quod quidquam stabile aut iucundum in regno putas. . S. 21 Anm. SW.260 4 Zus. 2. - qui suis rebus dim- dant. Nach de Berichi derinter-handior haven Clisa und die L0gaten alle Hotaun aulaegeben, das eigene Winterlageris halten.
6. licere . . . per Se cf. . . .
incolumitus . S. 65. Anm. 2. S. . 305 1 b. Zus. I.
219쪽
. populi Romani ullam accipere ab hoste armato condicionem; si ab armis discedere velint, se adiutore utantur legatosque ad 8 Caesarem mittant; sperare pro eius iustitia, quae petierint,
42. Ab hac spe repulsi Nervii vallo pedum x et ossa
pedum XV hiberna cingunt. Haec et superiorum annorum DB- suetudine ab nobis cognoverant et quosdam de exercitu habebant captivos ab his docebantur; sed nulla ferramentorum 3 copia, quae sunt ad hunc usum idonea, gladiis caespites circumcidere, manibus sagulisque terram exhaurire cogebantur.
Qua quidem ex re hominum multitudo cognosci potuit; nam 4 minus horis tribus milium pedum xv in circuitu munitionem perfecerunt; reliquisque diebus turres ad altitudinem valli, salces testudinesque, qua idem captivi docuerant, parare ac
43. Septimo oppugnationis die maximo coorto vento iferventes usili ex argilla glandes undis et fervefacta iacula
in casas, quae more Gallico stramentis erant tectae, iacere
8 8 . . . tantur, de Sal onthlitt
caespites, die Bdschunge des Walles Wurde mi Rasenstucken eliteidet. manibus sagulisque terram Maurire ei Zeugma, da a Verb. xhaurire dem Sinne nach nur gu manibus
220쪽
2 coeperunt. mae celeriter ignem comprehenderunt, et ventis magnitudine in omnem locum castrorum distulerunt. Hostes maximo clamore sicuti parta iam atque explorata victoria turres testudinesque agere et scalis vallum ascendere coeperunt. At tanta militum virtus atque ea praesentia animi fuit, ut, cum undique flamma torrerentur maximaque telorum multitudine premerentur suaque omnia impedimenta atque omnes ortunas conflagrare intellegerent, non modo demigrandi causa de vallo decederet nemo, sed paene ne respiceret quidem quisquam, ac tum omnes acerrime sortissimeque pugnarent. Hic dies nostris longe gravissimus suit; sed tamen hunc habuit eventum, ut eo die maximus numerus hostium vulneraretur atque interficeretur, ut se sub ipso vallo constipaverant recessumque primissi ultimi non dabant Paulum quidem intermissa flamma et quodam loco turri adacta et contingente vallum tertiae cohortis centuriones ex eo, quo stabant, loco receSSerunt SuoSque Omne removerunt, nutu vocibusque hostes, Si introire Vellent, vocare coeperunt; quorum progredi ausus est nemo. Tum ex omni parte lapidibus coniectis deturbati, turrisque Succensa St.
1 44. Erant in ea legione sortissimi viri, centuriones, qui iam primis ordinibus appropinquarent, . Pulio et L. VorenuS.
2. hae . . . distulerunt; ander b.
c. u. 14 2 hunc ignem sic distulit
3. maximo clamore, cf. c. 7. 3. sinuti parta iam atque eae orata victoria f. III. 18 8 ut explorata victoria Sellen stetit sicuti anstat quasi guminus druch ine irrige Vorstellung, cf. at Cat. 28. I sicuti salutatum introire. 4 demigrandi eausa um de Postengu vertasse und vom ampla abgu-Stehn. - ac sondern s. c. b. 2. - tum versilirhi deni egensata jetaterat recht, troia deraritischen age. 5. ut die modalo Bedeutun gelit uber in die kausale cf. VI. . . sub vallo in de unmitteibaren Rhedes Walles , cf. c. 57 3 sub castris. 6. turri adacta, o de Nerviern. si ob Ε. S. 281 2 Anm. . S. 166 2. Zus. - quorum, de relativangelinupsi Sat stetit in adversativom verhlllinis et dem Vorherge henden. 7. deturbati, die einde mulateninsolge des Steinhaget de Turm ver-