장음표시 사용
341쪽
DE RE METALLIcΑ3is semper est apertum: hac ratione excoquuntur uenae auri uel argenti nimi, ne diuites nem pauperes,sed mediocres,qu* secile liquescut & quas pluishum procliuius combibit: ea iccirco inuenta est ut plurima uenae pars una opera sine multo labor sine magna impensa excoqui,& mox cum plumbo permisceri possit. Fornax duOS habet catinos, unum, cuius pars dimidia est extra fornacem,dimidia intra eam,ut plumbum in ipsum iniectium, quod eis ius pars contineatur in fornace: metalla uenarum facile liquescentium se beati alterum ut proxima,inferiorem,in quem mistura et pyrites liquefacti, essiuanuqui hac excoquendi ratione ututur, auri uel argenti misturam eum
plumbo, si res postulauerit, semel ato iterum ex catino essundunt, & aliud plumbum uel spumam argenti in eum inqciunt: ipsi quo ad hane addita, menta eadem,quae proximi, adhibent. Haec autem excoquendi ratio est in usu Norico.
Ad alteram fornac stat magister,σfurcilla ferrea detrabit recrementa: Furcilla E. Rinum ligneκm εκo panes ex Drite eo est detrahuntur p. Catini siverioris dimidia pars eo icitur in altera fornace aperta G. Dimidia extra fornae est H. Minister parat eatinum, sed . fornace separatum M uideri posisit r. Contus T. Piu lignea L, scalae n. Cochlear N.
342쪽
exeo monis fornax cuius os item patet, altior est &Ianacu:ut eius etiam scilles sunt grandiores: 8c quidem D et Iccirco
343쪽
ribus uenarum copiam suppeditent eas in eadem fornace,si nec ipsa nec eius uel secus,vel catinus uitium fecerit, tribus diebus continuis interdiu & no .ctu excoquunt: quocirca in istiusmodi fornacibus plerun* omnes cadmias rum species reperiuntur.Etsi uero id genus fornaci catinus est catino somascis omnium primae non dissimilis,praeterquam quod os habeat,tamen quia magna uenae moles continenter & in ea excoquitur, & liquefacta emuit, &recrementa sunt detrahed opus est altero catino, in quem Ore prioris, cum plenus fuerit,aperto materia liquida influat. Cum autem aliquis excoctor in hoc labore operam duodecim horarum spacio consumpserit, semper alius in eius locum succedi Chac ratione uenae aeris & plumbi nigri,at auri & argenti pavpcrrimae excoquuntur. nain reliquis tribus propter impensis,qus1unt in eas faciendae, excoqui nequeunt: etenim tametsi uenae centumpons dium tantummodo auri drachmam unam uel duas, aut argenti semunciam uel unciam in se continet,tamen magna eius pars continenter excoquitur sis
necaris additamentis: qualia sunt plumbum, spuma argenti, molybdaena. Nam ad hac excoctionem nobis solo pyrite,in quo aliqua aeris portio inlit, uel qui facile igni liquescit,opus est: quin etiam panes inde costati, si nullum
amplius aurum uel argentum sorbuerint rursus reficiuntur solo pyrite crus do. Attamen si ex eiusmodi uenis pauperibus cum pyrite tantummodo exscoctis materia,ex qua panes conflantur, confici non poterit, adissciantur alia
additamenta prius non excocta: utpote lapis plumbarius, lapides qui facile igni liquescunt secundi generis, &arenae ab cis resolutae, saxum calcarium,
tofus candidus saxum fit sile album, uena ferri,uel arida lutei coloris. Quans quam autem haec uenas excoquendi ratio rudis & nobis non magno usui esse uideri potest tame est artificiosa & utilis: ea enim magnum uenarum pon dus, in quo auri & argenti & aeris exigua portio inest, ad paucos panes, qui metallum in se continean si redigit: qui etsi primo cocti propter cruditatem habiles non sunt secundae coctioni qua uel plumbum metalla preciosa,qu in panibus insunt,combibit,uel ex eis aes conflatur, tamen ut ad eam apti Dan usaepius,& quidem interdum septies aut octies ut proximo libro explicaui,cremantur. Istiusmodi autem excoctores adeo acuti & solertes sunt,uto mne aurum uel argentum,quod artifex uenae experiundae in ea dixerit inesse,ex ipsa excoquendo eliciant:quod si, cum quis prima opera panes ex ue na conficit,ei auri drachma uel argenti semuncia defuerit, eam secuda re crementis elicit. Atm haec uenarum excoquendarum ratio uetus est 3c 3pud eos plerosq; omnes,qui aliis utuntur,peruulgata.
Fornaces duae A. B. os fortiscis C. Catinus propiorforauci P. EiMos E. Alter eatima P. Ad alteram fornacem aecedit excocto gestans alaeum bracteis ligneis contextion carbonibas plenam G. Aiεlteram fomaeem stat exeoctor,π tertio conto Ucinato materiam cptae cir fori acis os ferri inatur, mouet: Contus uncinatus Η, Αcer I cεr, num I. Q iun cui est cista crassis viminibus contexta,era Ametimu ςεr bones L. Batia ferrein L.
344쪽
339Quanquam autem uena plumbi nigri in tertia fornace, cuius ossem PCreMes, excoqui solet, tamen non pauci eam in propriis quibusdam forna
345쪽
cibus excoquunt: quorum rationes breuiter exponam. Cami uenam istiugplumbi primo urunt: deinde malleis teretibus,sed admodum latis tangunt S comminuuntum in duos humiles muros soci,qui est in fornace, ex Liq. quae iniuriis ignium resistunt,& ambusti in calcem non abeunt facta &conis camerata imponunt ligna uiridia, ei 3 arida superimponunt at in ipsa uesnam conssciun t: quae lignis incesis stillat plumbo:quod defluit in subiectim focum decliuem:is ex puluere carbonum & terreno constanin eo est ma gnus catinus cuius dimidia pars subit sub fornacem, dimidia ex ea extati insunc influit plumbum: quod excoctor,recremetis & caeteris prius rutro deo tractis cochleari effundit in proximos catinos ex quibus plumbeae massae,
postquam restixerunt,extrahuntur. macis autem tergo est soramen quasdrangulum,ut ignis plus flatus concipere,ut excoctor per id in fornacem serpere, quoties res postulat,possit. Saxones quoque, qui Gerulum incos lun uenam plumbi in fornace fumo non dissimili,excoquetes ligna per Boramen,quod est in tergo sornacis,imponunt: quae cum uehementer ardere
coeperint plumbum ex uena destillat in catinu: quem eo repletum excocto conto aperit: quo modo plumbum una cum recrementis influit in alterum catinum subieetiam:mox haec detrahit. Postremo plumbeam massam resta geratam ex catino eximit. At Vestolati ad decem carbonum plaustra sie accumulant in aliquo decliui montis loco, quo uallem attingit, ut cumulus superius fiat planus cui stramina ad trium uel quatuor digitorum crassitudinem in inciunt quibus tantam uenam plumbi puram,quantam cumulus serare potest,superiniiciunt. Deinde carbones, cum flauerit uentus, accendunt: is urget ignem ut uenam excoquati quomodo plumbu destillans ex cum
to emuit in uallis planiciem, latae massae, sed non admodum crassae, fiuncin promptu autem sunt aliquot uens plumbi centumpondia:quam, si res bene procedit, cumulo insperguntimassas illas latas quod impurae sint imp nunt lignis aridis quae sustinent uiridia catino magno imposita,eis. incen sis illas recoquunt. Poloni uero socis ututur ex luto, quod lateres cingui, lactis altitudine pedum quatuor: hi utrin sunt decliues. In superiore ioci Parte plana collocat magna ligna: eis parua superimponunt luto inter ipsa interiecto: quibus tenuia lignorum resemina superinflciun Lat. eis rursus uenam PIubi pura, eam p lignis magnis contegunt: quibus incensis uena lis quescit & defluit in ligna inferiora: ea cum ignis etia consumpserit, materi metallicam colligunt: ipsam ,si res postesauerit,iterum atq; iterum isto modo excoquuta ex qua tandem lignis,quae catino magno superimposita sunt, superiniecta conflantur massae plumbeae. Recrementa uero una cum ramentis lotura colleetis in tertia sornace cuius os semper patet,excoquuntur
346쪽
Quinetiam operaeprectum est fornacum,maxime earum in quibus uena Preciosae excoquuntur, cameras, quae crassiorem fumi partem, metallis non carentem
347쪽
carentem concipiant 8c coerceant,construere:quo sane modo duae plenii fornaces coniunguntur sub unam testudinem: quam murus,ad quem illae sunt extruelae,&quatuor pilae sustinenti sub qua uenarum excoctores suum munus perficiunt:eadem testudo habet duo foramin per quae fumus e sor. nacibus ascedit in latam illam cameram:quae quo latior est,eo plus fumi conripit.In huius media supra testudinem Parte est foramen,altu palmos tres latum duos: id utriusq; fornacis filmum,ad camerae latera ascendentem usque ad eius testudinem,α cum eluetari non possit rursus descendentem,excipit:& per caminum,quem Grsci ris νοδοδε, nomine ex Te inuento,appellant, emittit:qui totus in muro inclusus habet aliquot bracteas serreas, ad quas materia metallic cum fumo sublata, tenuior adhaerescit, ut crassior, ex qua fit cadmia ad cameram, quae non raro in stirias concrescit: in altero camerae latere est senestra in quam vitrea specularia sunt imposita,ut lumen transmittere,fumum coercere Possicin altero ianua,quae cum uenae in fornacibus excoquuntur,tota clauditur,ut nullus sumus exire possit:cum fuligo & pomis pholyx abstergendς sunt,aut cadmia decutied aperitur,ut operarius ascendens per eam in cameram ingredi positura uero fuligo cum popholyge permista bis singulis annis undi abstersa,& cadmia decussa per canalem lonagum,ex quatuor asseribus colundiis in quadranguli figuram Armatum, ne avolet desscitur in solum ossicinae,& aquis falsis aspergitur. rursus cum uena&spuma argenti excocta dominis emolumento est. Tales autem cames me quae materiam metallicam cum fumo sublatam excipiut, utiles sunt, cum ad omnes uenas metalli diuites,tum maxime ad minutulas particulas metallicas,ex uenis saxis contusis & lauatis collectas: quod hae ipsae ex igni fora
348쪽
tim dica de cuiusq; metalli uenis quomodo excoquedae, uel ex ipsis ficierida sint,orsus ab auro:eius arena & rameta lotur uel puluis
349쪽
do eollectus saepius excoqui non debet,sed aut cum argento uiuo permiideri&aqua tepida assuia omnis spurcitia elui: quam rationem septimo libro explicaui:aut in aquam quae aurum secemit ab argento, coniici,quae etiam ipsi illud separat a spurcitia. Cernimus enim auru in ampullam vitream delahi:sed postquam omnis aqua ex puluere destillarit, is no raro fulvus in amispullae fundo reside qui saepius oleo,ex sece uini sicca consecto, madefactis siccetucia in catinum conte Bis cum nitro factitio, quod chrysocollam no
minamus uel hali nitro & sese excoquatuCau t idem puluis cominutus in ars
gentum liquefac'um, quod ipsum combibit,iniiciaturia quo rursus id aqua
illa ualens separet. Sed auri uenam excoquere oportet uel extra sornacem in catino uel in fornace:in illo parua eius portione in hac grandem etenim a
ri rudis, qui cum color ei insederit,cominuti, sulfuris, salis singulorum libra, aeris triens aridae uini iacis quadrans tribus horis lento igni coqui debent in catino:deinde acriori ut liquescanumistura in argentum liquestistum iniici. Eiusdem auri rudis c5minuti libra,& stibη item cominuti,selibra permiscesantur:& in catinu coniectia simul cu scobis aeris elimat eis subiectae, semuncia coquantur uso dum liquescant: tum globulom plumbeoru sextans inhoriatur in eudem catinum. Quamprimu uero mistura expirat odorem,scobsferri elimata ad eam adiiciatumuel si ea in promptu non fuerit, cius squama: utra Φ enim frangit uires stibii. Quod cum ignis costi mit n5 modo una cumeo,quae ipsius stibi j uis est,aliqua auri particula sed etiam argenti, si cum a ro fuerit permistum, consumiturimasti ex catino fictili exempta &res ivrata in catino cinereo excoquatur,primo us dum stibium exhalen deinde donec plumbum ab eo separetur. Eodem modo pyrites,qui auram in se conti net,cominutus coquaturised ipse & stibium par pondus habere debennues rum ex eo multis aliis modis aurum confici potest.Nam cominu upars per miscetur cum aeris partibus sex sulfuris parte una selis parte dimidia, omnishuso in ollam inicetis superfunditur uinum quod e secibus uini liquidis,in ampulla excoctis,destillauit.OIla operculata & luto oblita in loco calido in Ponitur,ut mistura, uino madeiacta, sex dierum spacio siccetur: deinde trishus horis igni leni coquitum tum cum plumbo mista acriori.Postremo c j citur in catinum cinereum,& aurum a plumbo separat Aut ramenti pyrite alio uelapide,ad quem auru adhaere lotura collecti libra miscetur cumsilis selibra aridae uini iacis selibra recrementorum uim mente, reaementorum auri uel argenti sextante, aeris sicilieo. Catinus, in quem haec contem sunt operculo ieetiis oblinitur luto.& imponitur in fornaculam qus modiscis soraminibus flatu inspiraturiatq; eoquitur donec ipse rubescat, & res in iesilae commisceantum quod ipsis quatuor uel quinque horarum spario se te accidere. Mistura reseigerata rursus teritur in puluerem, Sc ad eam spv imae argenti libra adisscitur rursus Q in altero eatino coquitur usq; ad eum fi nem dum liquescat. Mam exempta & a recrementis purgata iniicitur in tillum cinereum at aurum a plumbo separatur. Aut puluis qui habet tali ramenti metallici lotura collecti & praeparati silis halinitri aridae uini stςi , recrementorum uitri singulorum libram coquitur donec liquescat. RHHgς ratuS & comminutus lauaturimox ad eum adsscitur argenti libra, scobi ris elimatae triens, spumae argenti sextans: δc iterum coquitur usquς dμφ
350쪽
Iquetur. Post massa a recrementis purgata consscitur in catinum, & aurum atq; argentu a plumbo separantur: aurum deniss ab argento aqua illa ualenti secernitur. Aut puluis, qui constat ex talis ramenti metallici lotura collem& praeparati libra, scobis aeris elimatae quadrate pulueris secundi qui uenas liquefacit, libris duabus, coquitur donec liquestat. Mistura refrigerata deis
Duo in puluerem resoluitur, torretur,lauatuTquo modo fit puluis caeruleus:
cuius 8c argenti & pulueris secundi, qui uenas liquefacit, singulorum libra. plumbi librae tres,aeris quadrans, simul coquuntur donec liquestanti Dein, de massa, ut proxima, tractatur. Aut puluis, qui fit ex talis ramenti metallic lotura collecti & praeparati libra, halinitri selibra, salis quadrante eo qui turtiis dum liqueseati Mistura restigerata denuo teritur in puluerem: cuius liabra argenti liquefaciti librae quatuor combibunti Aut puluis, qui coiisicitur ex id genus ramenti libra, sulfuris libra,falis sesquilibra, salis ex arida uini seisce facti triente, aeris cum sulfure resoluti in puluere triente,coquitur donee liquestat. Postea plumbo recoquitur: & aurum a reliquis metallis separatiar.
Aut puluis, qui habet id genus ramenti libram,salis libras duas, sulfuris seli,hram,spumae argenti libram coquitur & ex eo conflatur aurum. His 8c similibus modis ramen tu aurum in se continens, extra sornacem excoqui debet, . si uel paucum, uel ualde diues erit. Si uero multum silerit, aut pauper in foris nace: magis uerd uena quae non teritur in puluere: praesertim cum eius copia auraria suppeditaverinti Sed ramentum auri particeps cum spuma argenti et molybdaena permistum, adiecta serri squama excoquatur in fornace, cuius os ad tempus clauditur,aut in prima uel secunda, ius os semper pateti quomodo mox ex auro & plumbo fit mistura, quae in secundas fornaces inferastur. At pyritae uel cadmiae, quae aurum in se continet,duae partes ustae conii aciantur in unam non ustam& simul excoquantur in tertia fornace, cuius os semper patet fiant ex eis panes: qui saepius cremati recoquantur in fomasce cuius os ad tempus clauditur, uel in ath S duabuS, quarum os semper paotet: quo modo plumbum sorbet aurum, siue purum fuerit, siue argentosum, siue aerosum: quae mistura etiam in secundas sornaces inseratur. Pyrites uearo,uel alia auri uena cum multa materia, quae igni consumpta e fornace euoslat permista excoquatur cum lapide, ex quo conflatur serrum, si is in promisptu fuerit. Sex autem partes talis pyritae,uel auri uenae in puluerem resolutae& cribratae,quatuor lapidis, ex quo serrum conflatur, item comminuti, tres
calcis aqua restinistae permiseeantur, 3c aqua madefiant: ad quas adflciantur partes duae dc dimidia panis, qui aliquid aeris in se continet: & recrementoorum pars una S dimidia: sed tot panum isagmenta, quot alueus carit, inhociantur in sornacem: deinde res permistae & tecrementa. Cum uero iam media catini pars liquoribus, qui e fornace defluxerunt, reserta fuerit, tunc priomo recrementa detrahantur: deinde panes ex pyrite conflati: postrem ὀ mistura aeris,&auri,& argeti,quae in fundo residet: sed panes leniter tosti cum plumbo recoquan tur,fiant panes qui in alias officinas inserantur. Mistura uero aeris & auri ac argenti non torreatur, sed etiam ipsa cum pari portione plumbi recoquatur: et quidem in catino: at conficiantur panes musto magis quam iam dicti aeris Mauri diuites. Verum ut mistura auri & argenti dis