De incarnatione et gratia domini nostri Iesu Christi. Seu De gratia et libero arbitrio, libri duo eruditissimi, ...

101쪽

curioutatis exercet audaciam dicens: Altiorate ne quaesieris, sortiora te ne scrutatus sueris, sed quae praecepit tibi deus illa cogita semper. Hsc altiora ille qui usq; in tersiu coelum

Iaptus est, eo magis territus quo magis illuminatus expauit .Vnde magis clamare non ceia, sit: O altitudo diuitiarum sapientiae & selenistiae Dei, quam incomprehensibilia lane iudicia eius, & inuestigabiles viae eius. Quis enim cognouit sensum Domini aut quis consiliarius eius fuit ' aut quis prior dedit illi, retribuetur ei l Quoniam ex ipso & per ipsum di in ipso sunt omnia, ipsi gloria in secula.

i sat est ergo nobis & in his qui saluantur gra-. tuitam Dei misericordiam,& in his qui condemnantur veram dei iustitiam sine duisita, t, xiOROsredere,& corde contrito atque humi-

iliato misericordiam domino iudiciumq; cantare, qui & in vasis irae atq; aptatis in interitui ostendit iustitiae suae nullam iniquitatem placerem demonstrat in vasis misericordiς quia potest eius bonitas omnia, quibus voluerit, peccata dimittere. Quod fallantur qui existimant diuinam Nolant rem, aequaliter se habere erga saluandos er da mnandos. c AP. V XIX.

ILlud vero apostolicum ubi dicitur de deo: qui vult omnes homines saluos fieri, & ad

102쪽

unitionem veritatis venire, non sicut opor- 6 2ν lytelligunt,qui sane dei voluntatem sicut

in vasis misericordiar sic& in vasis irae accia 'piendam existimant, minus cosiderantes V racissimam scripturae sententiam,quae diu i nar

commendans omnipotentiam Voluntatis, O

mnia inquit quaecunq; voluit fecit in coelo, Psil us& in terra,in mari, in omnibus abyssis. Ipsi deo rursus dicitur: Subest enim tibi cum VO- sapien. les posse.Quomodo igitur omnia quae vult facit si volens hominem saluum fieri,cuius salus non nisi a bona incipit voluntate,ipsum velle non in homine deus inchoat, sed ut ab homine nast tur expectat φ O quam pesimum neptias asseritur dum gratis dei contumaciteropugnatur,& homines opere dei se in bonumutari negant, qui homines non essent nisi bonitate dei operantis existerent . Ita ne vero reru ordo credi putarive permittitur,ut deus qui creator est hominis valeat hominem s cere non mutare, & qui nullius eget mutO- rio ut hominem faciat, operari tamen quod yult in hominis voluntate non possit , prius quam in homine ipsum velle repererit, & ut sit homo habeat ex deo,ut aute melior sit habeat ex se ipso,ac sic voluntate bonitatis qua in deum creditur,non diuina bonitas sed humana prauitas operetur.'auus est em omnis

103쪽

nomorietus,ex infitili fidelis efficitur. Igitur si deus praui volutati Boiia no tribuit, sed ut ex seipsa bona fretapectat potest ergo praua voluntas ex se bimitate gignerebra ut cum

ex deo habeat ut si non nisi ex se habere poς

sit ut bona sit, ac sis omnipoteus & bonus de voluntatibus hominum maliι, bonum possit operari cum velit, ut autem ipta luntates bonae sint; velit quidem, facere ante nullat nus possit. Quis enim nesciat malet' voluntatis suisse Paulu cum persequeretur ecclesiam dei, ι pugnaret illam l Cuius tame malitia b ne usus est deus, quando persequente Paulo beatus Stephanus est martyrio coronatus. gonepotuit deus Stephanti coronare per Pauli periecutoris infidelitate & persecutore Paulum deus conuertere nequiuit ad fidem' EGgὁne paulus priorvidulitatε sua deo dedit,&Roucis sic deus fidem Paulυ voleti retribuiti Et ubi est quis sipse dicit: Quis prior dedit illi & retribuetur ei Quod utiq; no dixisset si a se voluntatem decidata,& a deo sibi fide eognotaceret retributa.Hanc itaq; amentia & a fidelibus suis arceat, & abi infidelibus auferatdeus. Ille em tam prophana cogitatione polluitur,

104쪽

uti ul

x m. D ce. 44HI E s V.CRR. i lagra Deus enim conuertens vivificat quos , , ii saluos seri; deus, volutates hominu mu --tat ut eae bonae incipiant. Ideo scriptum est: Et dixi nunc coepi . haec est mutatio dexterie Pal.7s excelsi . Propheti sensus aperto sermone se praebuit agnosci dum. qui utiq; non postea qccepit, sed' hoc ipsum quod coepit, mutationem dexterae excelsi con tacuit. Proinde hiqui voluntatem dei qua omnes homines vult salvos fieri,squale circa redimendos & danmmandos existimat cum interrogati fuerint cur velit deus omnes homines saluos fieri nectasmen omnes salui fiant quid respondebunt 'Quod Deus bonam hominis voluntatem. non exa

p e sed tribuat. c A P. N illud quod vestra eos dicere testatur epistbla i id est quia deus expectat homi

nis voluntatem, ut aequum sit in volentibus praemium,in nolentibus autem iusta damnatio. Sed Vt prolixitatem vitantes omittamus alia quae ponunt pro veritate fidei, huic prauae sententiae replicari,int im testimonio c0sundantur at'; conuincatur non laquetium hominum sed tacetium paruulorum, in quibus ad euacirandam sapietiam verbi multum resplendet virtus crucis Christi , quae gratis salus grain omnibus hominibus propria utentibus vo xuita ad

luatate eandem latine a se ostendit fieri,quam

105쪽

w8 A v. v v t. AR An in insantibus nullam voluntatem habentibus

dignatur operari. In eis namq; nec bona vo luntas est, ut aequum sit in volentibus prael a a mium,nec mala,ut sit in noletibus iusta damnatio . Si ergo ut ad saluandos homines sicut isti volunt non excitat neque mutat,sed e pectat hominum voluntatos,quomodo infantibus qui baptizantur . & in eadem insantia, moriuntur donat aeternam salutem , quorum bonam nee expectat, nec inuenit volutatem. Cmeiae Item alios quomodo sine baptismate mor- nunxit' tuos aeternis cruciati si damnat, cum in eis

nullam culpa male voluntatis inueniad Nonne istos inimicos gratiae Dei, nec defensores humani sed deceptores arbitrii. ad. hoc sua peruersias cogi ut deum putent iniquum in obitu omnium paruulorum, ubi nulla intem ueniente vel bonitate vel malitia voluntatis, alios vident potiri regno, alios interminabili deputatos incendio. Proinde si ita est, 'ipsi sentiunt, nullus debet paruului mori prius. quam ad aetatem perueniat, in qua potit vel

Donam volutatem habere vel mala ut deus nec baptizatos paruulos sine bona voluntate saluet,neque non baptizatos sine mala volunae L . : tate condemnet . Si enimdei bonitas salutem

tat 'i i non incipit hominis operari, nisi bonam eius inuenerit voluntate,iniquum erit eumdam-

106쪽

alii

fulta

ilia T. - Α . Do. N. I Esu CHR. Iosnari vel redimi,qui bene nec velle nec nolle potuerit. Sed non est iniquitas apud deum. cuius initieris vig misericordia &veritas.Igitur quia deum iustum bonumq; catholica vesraciter credit & confitetur ecclesia,eertissimὀcredendu est & fiducialiter confitendit,unam eandemq; dei gratiam in maioribus saluandis operari bonae voluntatis initium , quae in paruulis sine voluntate operatur saluationis essetium.Ipsa gratia infantes neque volentes ne e nolentes redimi quae maiores illuminando volentes ex nolentibus faciti Et hoe in paruulis salutis opus. sine propriae voluntatis assensu gratia des operante perficitur, quod bonae volutatis exordio diu initus dato in maioribus inchoatur,ut opere solius gratiae voluntas quae mala suit bona fiat, deinceps gratiae secum operanti seruitium obedia entiae cooperatricis exhibeat. Sic autem deus crudelis non est in infantibus damnadis quibus baptismatis beneficium non tribui sicut iniustus non est in maioribus , cum bonam non donat voluntatem. Et sicut illos volu tas sua mala, sic istos iure puniri facit origo damnata. Deus autem in hominibus nec maculam viciatae originis, nec malitiam condidit propriae voluntatis. In hominibus igitur quos siluat voluntatem bonam non inuenit,

107쪽

sed sicut etatu exigit diuei sitas,aut in maioribus bona voluntate gratis facit quam inueniemal aut ne voluntate hominis vel bona vel mala perficit in paruulis gratia sacramenti ille cuius nemo potest bona resistere voluntati. Quos omnes homines velit Deus salvos feri. GA PVT i XXXI. Vocirca illos omnes quos deus vult sal---. uos fieri sic intelligere debemus, ut nec aliquem putemur saluari posse nisi volete

deo nec existimemus voluntate Omnipotetis

dei aut in aliquo non impleri aut aliquatenus impediri, Omnes enim quos deus vult saluos fieri sine dubitatione siluantur, nec possunt saluari nisi quos deus vult salvos fieri nec est quisquam quem deus saluari velit di non satatietur quia deus noster omnia quaecunq; v

luit fecit. Ips omnes utiq; salvi fiunt,quos omnes vult salvos fieri, quia haec salus non illis ex humana volutate nascitur,sed ex dei bona voluntate praestatur.Veruntanae in his omniabus hominibus quos deus vult salvos sacere, non totum omnino genus significatur homi num,sed omniu uniuersitas salvandorii. Ideo autem Omnes dicti sunt, quia ex omnibus hominibus omnes istos diuina bonitas saluat,id est ex omni gente condisione,aetate,ex omni lingua, ex omnia.prouincia. In his omnibus

ille

108쪽

il ad meipsti m. Mod non ideo dixit quis ocis. Omnino 3 Rhit, sed quia nemo saluus fit nisi; quem ipse traxerit. Nam& alibi dicit : Nemo Ioan. εpotest venire ad me nisi pater qui m)isit mutraxerit m. Item alibi: Omne quod dedit . mihi pater ad mς veniet, Hi ergo sunt omnes Vi quos vult deus fatuos fieri,& ad agnitionem , veritati yenire. Est autem familiare diuinis ia

mper intolligi debere inmoneat, sicut estes, iiii ud quod dicit dominu per prophetasti nota ηR Vm bii uissimi iebus effunda de spiritu men per zzz

sit. Omnem carnς. Quo qcemu Vigint holni- Ioeta. o. in quos spiritus sanae linguis igneis ye, Acto. aio. nit ractum beatus Petrus ostendit. Si ei o hica, omne carne Oms onmi'o putauerimus homirita . nos intolligi incipiet quod absit medis a sti

i. quia domini eloda casta. Sup omne igitur carii, nim siςut se deus inde spiritu suo repro ii misi is sic faci sic usq; an fine seculi sali, Ost . Prorsus sita per omnem carne id est ita sup oos homines effundὶt de spiritu suo,scili- i cet sup illos homines quos vult i luos fieri.Et

ρι .. beati . . 'LT GR 'T. Do. V. IisV CHR. III ille sermo nostri redemptoris impletur, duo t ait: cum exaltatus fuero a terra omnia trah, μ'

109쪽

, . . I beati Petri sermonibin auscultemus.qui illam praedicationem suam sancto spiritu repletus Acto., hac e hortatione conclusit: Poeni tentiam in quit agite,& baptizetur unusquisque vestruan, . in nomine Iesu Christi in remissionem peccatorum vestrorum, & accipietis donum spiritus sancti. Vobis enim est repromissio,& . liis vestris,& omnibus qui longe sunt quoscumq; aduocauerit dominus deus noster. Omnes itaq; dixit, sed quoscunq; dominus ad-z::: : uocallerit. Quos etiam beatus Paulus secun vir G dum propositum vocatos insinuat. Qui alio Vorrum quoq; loco ait: conclusisse deum omnia iis' incredulitate ut omnium misereatur. Et ta-NI: men deus non ita omniu omnino miseretur, quos in incredulitate conclusi, ut omnibus

infidelibus gratia fidei misericorditer donet, cum tamen eande gratia fidei non infidelibus deus misericors donei,sed illis yculdubio dEubus ad Moysen dicit: Miserebor cui mise-L ' ' reor,& misericordiam praestabo cuius miserebor Gratiam igitur voluntariae donationis ostendens sicut dominus suis dignatus est io, Math. i, qui distipulis: vobis datu est nosse mysteriuregni coelorum illis autem non est datum.IUM.th ' --. Qui potest capere capiat: Sed ut ipsam capacitatem diuina doceret largitate cocedi, eap. eode alio loco ait: Non oci capiunt vectu,sed qui- bus

110쪽

illa bus datum est.Hi sunt ergo oes quorum deus ita miseretur, quia misericordia ipsius prs ueniuriae tur ut credant& gratis salui fiant per fide. Eois rum naq; credulitas non ex humana volutate pol simit initiu,sed ipsi volutati fides gratuita dein p. miseratis largitate donatur. Hanco in discretione, quam fidelis debet intellectus omnino ζέ seruare, beatus Paulus uno epistolae suae loco: o sic posuit, ut omnes homines sine aliqua exces Ptione dicens. statim quosdam omnes homi- αἴ nes exceptis aliis intimaret. Ait en i m: Sicutio per unius delictuin omnes homines in conde ii nationem,sc & per unius iustitiam in omnes:i , homines in iustificatione viiq. Nunquidnam quia in omnes homines in condemnationinii, omnes homines in iustificationem apo in stat' dicit,ideo prorsus omnes homines quos lita . Per peccatum Adae originaliter constat esse ibi damnatos, simul omnes eosdem credere de

si bemus iustificatos esse per Christum,cum in- filii numerabiles infidelium mortes obsistant,quili, sine gratia iustificationis de hac vita transeut, et, di absq; sacramento baptismatis, ad sede mortis,aeternaq; supplicia rapiuntur. Restat ergo: si ut non omnes Omnino quos in.condemna-