장음표시 사용
71쪽
7 a Rhetorica Artis ruptum; quod omnes Eloqueociaetri tes attingat. Varia dicendi genera vide apud Tullium in Ocatore, & Quini, Iianum lib. II. cap. Io.. De Demonstrativo.
CAPUT DECIMUMNONUM GENUS DEMONSTRAETIVUM,
seu Exornatiuum, in laudando , ac vituperando positum Grace Epidicti' cum nominatur , quod quasi ad in pisciendum delectationis ca a comparatum est . is) Tempus praeteritum reipicit,&Praesens, non fimirum; nec enim a)huc .saudari, aut vituperari futura possunt .
Caeterum Genus amplum est, ac va
rium, quantiis pompae aptius, quam Pugnae & ad alendam Eloquentiam , nec solum ad bene dicendum ted etiam ad honeste vivendum, Tullij testim nio, perqtile cum virtutum lavd , vitiorumque vituperatione ad eas inuisset, ab his deterreat. Quare illius finiscit , cum laudat , honestas 3 cum Perat, odium turpitudinis. . . Hateria itaque Generis Demonstrativi
72쪽
'stome. 73'l liui est quidquid laudari, potest , vel vituperari, sed praeeipue Virtus, & Vi-titam, quae plurina dira spectat , immo a meliori sui parte Laudativum , &Panegyricum dicitur , quod frequenditius ad celebres praestantium Virorum Commenda iones adhibetur . Sallusca & alij plura praescribunt de ratione Iaudandi personas , facta virtutes s scientias, artes, Urbes, rerumque spe- Cies diuersas. Ego vero, qui compendia sequor , Antoni j sententiae subscriboc vi Non omnia inquit quaecunque loquimur mihi videntur ad artem , &praecepta esse reuocanda. Ex his enim sontibus, unde omnia ornate dicendi praecepta sumuntur, licebit etiam laudationem ornare, neque illa elementa desiderare, quae ut nemo tradat, quis
est qui nesciat, quae sint in homine iam danda λ nempe bona fortunae, animi , corporis, virtutes & gesta. Haec, de quae sint eius teneris facilὰ videbit qui volet laudare quen piam, de qui viruperare, contraria.
Scio quidem necessariam esse oratori Virtutum, Vitiorumque cognitionem , sine qua nec bonum Virum proprie,& copiosε laudari,nec improbum notari satis insigniter atque aspere pos
. D sea Rheta. r. acap. Iq ad 12.b Cicer. de Oratore.
73쪽
η Rhetorica Artisse Cicero docet . Sed haec Rhetorica Artis Epitome perfectum Oratorer . non sormat; quem non solum Phil sophiae moralis, sed etiam Dialecticae, Pnysicae, tum Iuris Ciuilis, ac Historiae, Divinarum ,& Humanarum rerum peritum esse vult idem Ciceroe. Haec autem omnia quis unquam putet
Eloquentiae incunabilis includenda ξDe Virtutibus, ac Uitijs vide Aristotelem in Μoralibus, Tullium in Parti-- tionibus, & lib. 2. de Inuent. , de Galli
Rhetorem loco supernis citato. Exornatiua Oratio vi Argument rum non utitur , ad delectandum magis, leniterque tractandos animi motus, Quam ad fidem faciendam, resque confirmandas, accommodata. Non enim illius est dubia firmare, sed ea, quae cer ta , aut pro certis posita sunt, augere, ac ornare . Liberum est Oratori Exodidium undecunque desumere, ut alibi diximus,argumento tamen conlieniens.
Vide quae de Exordio, & de propositi.
ne hahentur Cap. IO. , 8c IConfirmatio tota fere Narrationbbus, & Amplificationibus constat. Dexornanda vita, factisq; exponendis vel
seruanda erit aetatum, ac temporum
series , vel in illustriora praemittenda, & amplificanda , caeteris pressius
collectis . vel ad curta Virtutum Capb
74쪽
Epitome - 7sta reuocanda , praesertim eum multa suppetunt, quo a plurimum conducit ad orationis ordinem , & modum tenendum , ne singulis immorando prolixior fiatω. . Peroratio non graues habebit commotiones a sed aut admirationem exci- fabit , aut accendet ad imitationem Virtutis,vel breui meritorum eius, qui laudatur , enumeratione gratam ill rum memoriam , ac reuerentiam , Auditorum animis imprimet, vel alia, quam opportuniorem Viderit prudens orator , claudendae orationis forma
Vituperatio eadem sermὶ ratione, qua Laudatio, disponetur, ac tractabi tur: sed Peroratio indignationem ines eum, qui vituperatur, aut potius Vitii detestationem continebit. Nullum autem Genus est , quo magis Oratio splendeat,seque magis ostentent ingenia. Florida itaque, ornata, &variata Figuris, nutae rosa, & affluens , sententi js arguta, verbis sonans, erri dita, prorsus ad aurium voluptatem, ac plausum composita est Epidictica Elocutio. Illuitriores huius Generii Prationes
GRATULAETORIAE ,stu EPIMCIA , quibus utimur in. quouis laeto,
75쪽
Rhetorica Artissa ustoq; euentia, ut in celebranda vii ho ria , in magistratirum instauratione, in Praesultam inauguratione ' in Principum aduentu , in tradendis laureis &c. Huc reserri possunt EPITHALAMIA, seu nuptiales orationes, quae felix coniugium sponsis, familiae, e pulis gratulantur,& Coniugim , Mai rumq; laudes continent , fausta omina, Ipemque clarissimae sobolis . Amnes sunt GENEπHLIACAE ; quae in die natali habentur siue clim recens natus eis Infans, vel clim annua recurrit eius diei commemoratio. EUCHARISTICAE , seu Gratiarum actiones, quibus ad grati ani mi significationem accepta beneficia celebra
quibus illustritim Virorum mortem deploramus, vitam, virtutesque laudamus. Extinctum Crassum grauissime deflet, ac laudat Cicero, in principio libri s. de Oratore. Idem in Philippica et q. circa finem egregie commendat Martiae Legionis milites, qui pro Rep. pugnantes in Antonium,
generosa morte gloriam meruerant immortalem .
De variis huiusmodi orationum speciebus plura dabit Galli Rhetonlib. 2. a capiae 29. ad 32. Μulta de singulis praescribi possiuit . at magis proderunt
76쪽
Epitome . . TIexempla. Peruolue Panegyricos 'et Tum oratorum, praesertim Plini j secundi ad Traianum, & Latini Pacati ad Theodosium . Ibidem habet Iuculentam Ausonii Gratiarum actionem pro Consulatu ad Gratianum , & Ma mertini Genethliacum in die . natali Maximiani Augusti . iNec desunt apud Tullium exempla corallo pro Μ. Marcello, prima post reditum ad Quirites ., & altera post reditum in Senatu, sivit Gratiarit .
Oratio pro Lege Manilia, & pro Adichia Poeta , magna ex parte in laudando versantur . . . Si quaeris Vituperationes facile oc current. Lege Orationem in Pisonem, primam in Catilinam, secundam, &quartam in Antonium, & ex Verrinis plorasque. 'De Genere Deliberativo .
Suasorium, vel Concionatorium , est, quod in confultatione positum Sua sonem habet, vel Dissuasionem. Spectat futurum tempus et nam de futuris tantam Deliberatio sit . Suassionis finis
77쪽
Rhetorica Artis est utilitas aliqua consequenda: Dis lsuasionis damnum aliquod euitandum. Materia huius Generis est quidquid suaderi potest, vel dissuaderi.: Suasionis Argumenta sumuntur ab
Utili, ab Hyesto, a Possibili, & F cili , ό Necessario, & Iucundo.
Αb Vtili suademus; exponendo commoda , & emplumenta , quae ab eo, quod suademus, prouenient.
Ab Honesto , demonstrando rem esse eum Virtute , α Gloria coniun
Α Possibili quae vox, cum dura Videatur, ut notat Quintilianus , solata ramen apud Latinos est) Q proponendo adiumenta, & opportunitates, quae ad
Α Facili' ostendendo sine magno , aut sitne ullo labore, sumptu, molesti , quam breuissimo tempore confici posse, quod dicimus. b Α Necessario ; probando, non a liter fieri posse. Duplex autem necesimias est : alia simplex absoluta , quae nulla vi mutari potest: ita necessarium est mortale corpus aliquando interire ;alia cum adiunctione aliqua , sesi conditione et ita necessaria sunt arma , si pugnare velis in hostem . Cum sim- a Quintil. lib. cap. 8.b Gic. lib. a. de Inuent.
78쪽
plexerit neeessitas, monerit, cur multa dicamus, cum eam nulla ratione lenire possimus: cum autem ita necesse erit,
ut aliquid eis ere, aut adipisci velimus , tum adiun o illa, quid habeat utilitatis , aut honestatis, erit e fido
Α Iucundo suademus; explicando. quae sint in re delectabilia . . At non quaelibet Suasio ex omnibus his capitibus Α r menta sumet, sed ea tantum adhibebit, quae Causa feret. Accommodanda praeterea est non ad veritatem solum, sed etiam ad opini nes eorum, qui audiunt, oratio. a Nam indocti, & agrestes anteferunt semper Vtilitatem Honestati. Sapien tes, Nobilesque Viri rebus omnibus Dignitatem anteponunt. Quare apud homines bene initi tutos plurimum de Laude, & Hone'ate dicemus: rudibus& imperitis Vtilitates proponemus ,
aut eos Necessitate vigebimus, vel malorum ac ignominiae timore et non-- enim tam honesta expetunt, quam tur pia deuitant; nec ullus est adeo agressis , quem non, si ipsa minus Hon
stas, contumelia tamen , & dedecus magnopere moueant . Quare iuvabit, contrario ostendere, quae ventura sint mala , quae secutura turpitudo , nisi
79쪽
8o Rhetorica Artis, recta stadeliti acquiescant. Caute Alexander plignaturus in Persas varia oratione milites alloque batur pro varijs eorum ingeni js. a Macedones, gloriae nimirum etapidos . . tot bellorum in Europa Victores, ad subigendam Asiam, atq, vltima oriemtis , nori ipsius magis, suam suo ductu, pr'sectos, inueteratae virtutis admone-Dat . Graecis illatas Graeciae a Persis clades memorabat. Illyrios vero,& Thra-Cas rapto Viuere assuetos, aciem hostium auro, purpuraque fulgentem in tueri iubebat, praedam. non arma ge
Disi hiasio eadem praecepta' seruat , quae Suasio; sed oppositis utitur argumentis o hoc est ab inutili, &Pernicio
so, a Turpi, ab Impossibili, Mac Di L
ficili, ab In iucundo i ab omnibus denique periculis, incommodis, molesti js,
Euthymon apud QCurtium lib. s.
socijs Graecis, quos Persae captiuos v rijs suppliciorum generibus desorm . uerant, reditum in Patriam dis ita sita Turpi, ab In iucundo, a Dissicili. ATurpi r quod inusta corporibus suis calamitatis, & ignominiae stigmata indecorum esset Graeciae ostentare. A bIniu-a-Curtius lib. 3.
80쪽
Ditome ἰ ' . . In iucundo , quoὸ ingrati suis futuri essent, inutiles, deformes, ac prope hominum monstra; nemo enim fideliter diligit, quem fastidit , nam & calami-1aS querula, & stiperba felicitas. Λ
Dissicili ; quod longissime abessent a
Patria , ne tinerum incommoda ferre iam possent, senes, ac debiles. Hi qui modo ad opem petendam ex te bris, & carcere procedere erubuimus , ut nunc simplicitas nostra est , supplicia , quorum nos pudeat magis, an poeniteat, incertum est, ostentare Graeciae, velut laetum spςctaculum , cupimus. Atqui optime miserias serunt qui abscondunt nec ulla est tam fami liaris infelicibus Patria , qu m solitudo,& status prioris obliuio dic Denique tam ad suadendtim , quam dissita dendtim magna vis est in Exem'plisin quorum usum Tullius commendat, nec ulli magis maUri φ conuenire Fabius ait, Gim plemnque yyido 'turru spondero futμra. p teriti' , habea' turque ςxperimentum Felu Ii quoddgna rationis, vitio 'nium , CicerM- Maiorum Exemplo su det beIlviussi in Miliaribdatem acerrine gerendum , qui grauissimis damnis, ac iniurijs Romanos ,