Eloquentiæ preludia, seu compendium eorum, quibus institui, & exerceri solent, qui literis humanioribus dant operam, & rhetoricæ initiantur; Ex Aristotile, Tullio Quintiliano, alijsque probatis authoribus, a P. D. Demetrio Supensio cler. regul. barna

51쪽

. Rhetoricae Artis conflata videtur Propositio, qua, inter

se pugnent. Ex. gr. Tenax ameritia

snops opulentia est. μώμmodis, qui nL. Nihil aliud est longior vita, quam mors prolixior. Dicere poteras. Misera auaritia est, cui opes nulli sunt vivi. Filio nocet nimius parentis amor. Infelix eli longior vita . Sed quanto maiorem gratiam illae Antitheses ha-

COMPARATIO : ex. gr. Regnum

magis suetur populorum amor , quam terror armorum . Certior est in aduer-

rationes adimas, minus utique laudis hae Propositiones habebunt, sit dicas . Amor populorum Regnum tuetur. Fides in prosperis incertaeit. Si D. Carina olutissimu- numeris omnibus Praesulem et D. Ferdinandum Castellae Regem Cisr anum Principem propo-Ies. Si strenuus aliquis Heros laudan- cus, non fabulosum Alcidem a Si Romana praestans eloquentia orator. Latinum Isocratem ostendes .

racile occurret Salutis Aurora, vel Iris Pacis nuntia , vel Cynosuram huius mortalitatis oceano ductuan

52쪽

-oris AElna. De D. Rosa Limant Virgine, sivit omen spectes, & miram

vitae austeritatem aeque , ac sanctita- tem. Florensis vepribus Ros. - Verum haec translata multum habent pompae, nec minus periculi. Nec

omnibus aeque placent Metaphoricae Propositiones, doctis maxime , gratibbusque viris , nisi qua conuenit, arte tractentur, quod omnium nbnest. Id enim vim ingeni j,& copiam Eruditi nis requirit, quae si desint , euenit tapὰ, ut Metaphorae asciscantur, quae Per narum, rerumque dignitati non respondeant vi cmtio ab argumento: denectat, vel ad frigida , & inepta dilabatur. - Alia insuper schemata , quae faciunt Orationem argutam , eleganti res reddere Propositiones possunt. At quis omnes horum sermas colligat cum . ipsa materiae diuersitas diuersas excitet species, atque acuat ingenia, Vt

pro rerum opportunitate noua inu niant, quae nunquam Ars praemon distratiit.

Illud firmum sit 3 in deligendis Pr .

positionibus non tam spectanda, quae placeant , quam quae conueniant , &probari commodὸ possint 3 ne cum amphora institui coeperit, currente rotavrceus exeat . Nec eos imitetur Grm. - C . . cos

53쪽

s Rhetorisa Artiscos Orator , qtii mira inscriptionum selicitate, propter quas , Ut ait Plinius vadimonium deseri possit, libros

commendauere lecturis, caeterum intus meris inaniis plenos. Omnino bu caenoscenda est mensura suae . in

ONFIRMAσIo, seu Contentio , est pars orationis , qua argumentando nostra Causa sidem, or authoritatem, cysirmamentum adiun*it , sc br uius, oro p positaprobatio. Haec tandem oratio est. Praemissae hactenus partes paucis admodum verbis suppleri saepimme possunt, unica sei licet Propolitione. Hic tota vis ducendi est, hic labor, hic pugna 3 cuius victoria pendet ab idoneo Argument rum viis ,& ordine .

Optimus, & acceptissimus ordo lile est; scl ut validiora pr edant , quae

leuiora suerint, tu mediam turbam coni jciantur, praeliantissima in extremo ordine collocentur τ quanuis & timinimis crescere possint, ut ratio in . b Iuueu.Sat. II. c Cic.de Iuvent. lib. I. d diam de Orat. lib. 2. De Confirmatione. - a In Pr atione Naturalis hist.

54쪽

sae postusabit : nunquaut tamen a pωtentissimis ad leuissima decrescat Or

Quae firmiora sunt argumenta, si sus explicanda; infirmiora , congreganda sunt L Vt mutuo roborentur auxilio, & si valere non possunt , ut m gna, valeant Vt multa. a) Id quo uespectandum, Vt Varietatem habeat A rumentatio, quam afferunt variae illius sermae. Raro apertum Enthimema , rarius integrum Syllogismum adhibere solent oratores . Frequentius natur tem partium ordine' mutant, modo Assumptionem, modo Complexionem praemittunt, siue probationem Assumintionis, vel Complexionis. Aliquando singularum Propositionum rationes aGlarunt , aliquando omittunt 3 modo Argumentationem Conclusione ab Duunt. modo hanc deducendam Audito. ribus relinquunt. Neque Dialecticorum more eertandum : illorum enim est disputare , de loqui Oratorum autem dicere , & o nare . bin Vestiendae itaque opportunis Amplificationibus Argumentationes,& Figuris exornandae. Minoris ponderis Argumenta mida Vibrentur et gra

uiora illustriori cultu tractentur , cum

55쪽

d. Rhetorica Artis

omnia ex Fabio admittant ornamenta, ea i men lege , ut haec impedimento non lint,nec afferant obscuritatemineo; vim Argumentationis retundant. dAmplificatae , & ornatae Argumentationis luculentissimum exempluina

habes in Oratione pro lege Μanili cuius confirmatio tota ferme hoe Vonititur Syllogismo. i Qui praestat scientia rei militaris ,

. virtute, authoritate , felicitate luminus est Imperator. . Atqui Pompeius his. omnibus prase stat. τι, summus Imperator 3 ae pro- E 'ipsae isti is ad bellum contra e gerendum eli Incipit Syllogismi Propositio ab illis, erbis z. Ego enim sic existimo in imperatore c. sequitur Assumin

scientio uit Erc.Haec latissime funditudsingulis partibus amplificatis, & confim Complexionem. Ozare

cum c bellom ita necessarium sit M. i

56쪽

ia Confutatione .

CONFUTATIO , seu Restitatio,vel

Reprehensio , est pars Contentionis , qua Causa aduersantia dissoluit . Quanuis in diitributione partium Orationis postCon rmationem co locetur,' non seinper eundem locum tenere debet , cum illius dispositio sit Causae a commodanda . Si agimus, nostra confirmanda sunt primum,tum qui nostris opponuntur, refutanda. Si respondemus, pri his incipiendum est a Resut tione . Uuintil. lib. .c. I 3. Non ex alijs Locis ratio Argumentorum pro Confutatione peti, potest , quam pro Confirmatione; nec verbo-xum, aut sententiariim,& Figurarum alia conditio est . . In refellendis Aduersariorum Argii mentis eorum ordo si commode fieri potest) in uertcndus s ut mediocria prius dissoluenda propos antur, fortiora collocentur in medio et in finem imbecilliora rei jciantur. - ,

Consulari possunt, quae obi jciuntur,' aut illa negando, nisi adeo manifesta sint , ut negari nequeant ι aut ostendendo dubia esse, vel minus probabis

57쪽

33 Rhetorica Artis lia , sine leuiora: vel in Aduersarios

retorquendo. Nonnunquam Veterat ria digressione viςΑigumenti eluditur faceti js quoque rerum grauitas eleuatur, ac trahitur ad risum. Ita semuὸ Tullius in Oratione pro L. Murena io. eatur in Iuris Ciuilis peritiam , qtia S. Sulpicius florebat, &in Stoicam M. Catonis Philosophiam, atque adllersantem utriusque ali thoritatem ludendo imminuit. Vide quae diximus de Diminutione.

Confutationi plurimum seruiunt Aditi nota Personae, loci, temporis &c.

Quae factum aintecedunt, comitantur ssubsectuuntur , omnia denique circun- stantia perpendenda; examinanda ctu que malignitas aemulorum , ut inde capita Confutationis desumantur. Tandem ipsae Aduersariorum rationes responsionem suggerent et nam 'uibus ex

Locis aliqua res confirmari potest , ijsdem potest ex Locis infirmari. a i cero pro Roscio ab Adiunctis Personae, - de ab atrocitate facti ostendit, proh bile non esse parricidium ab ipso fuisse

commissum.

Patrem occidit Sex. Roscius λ Qui homo' Adolescentulus corruptus, ab hominibus nequam indiictust Annos natus magis quadraginta. Vetus stis a G..-Inaent. lib. 2.

58쪽

stillaet sicarius, homo audax & faepe in caede veriatusὶ At hoc ab Accusatore ne dici quidem auditis &c.

De Peroratione.

RORAETIO est exitus, detera P minatio totius Orationis , saὶ di citur etiam Condlusio, &Epilogus. Duas partes habet, Enumerationem Graece Anacephaleosim, & Αmplificae,

tionem.

EM UERAETIO est breuis rerum

praecipuarum collectio. Non ergo tota oratio reuoluenda , sed summa tan tam , grauioraque capita colligenda Quae autem enumeranda videntur,eum

pondere aliquo dicenda' sent, & aptis excitanda septenti js, & Figuris utiquς varianda; alioquiti nihil est recta illii repetitione odiosus. M Vtimur autem Enumeratione , cum vel reficienda est A udit'rum memoria, ubi R erit oratio prolixior , vel cum malosem vim habitura est Causa , si' tota simul anheoculos ponatust.

AMPLIFICAET est vehemmis

59쪽

eo Rhetorica Artis animorum instituta. 0 Sive est facti

Vel. rei Exaggeratio, per quam Audbtorum .commouentur asiectus. Adhibetiir quidem in reliquo etiam Orationis cursu Amplificatio, de qua alibi plura diximus: at illa docetidi causast , haec commouendi. Et quan uis Exordium, & caeterae partiets affectus aliquos admittant, lenioreS tamenta. & breuiores , Peroratio in his validius excita.dis omnes Eloquentiae Vires exercet . Hic proprius augendi locus rhic tota pandere possumus ela ' hic verbis, atque sententijs uti licet magnificis , giqile ornatis tum gratiioribus atque vehementioribtis Figuris 3 cuius

modi sunt Apostrophe , Deprecatio ,

DE mouendorum Affectuum Arte scripsere complura doctissimi Viri r sed oper0sa , diffusaque praecepqu . .' petitas ii Μorali Philosophia de humani animi motibus disputatione Tirocinium .istud non capit . Pauca

tantum aduertenda ex instituto meos immatim excerpam , quorum fac, ε, lior.' a c ω. in Partit.

60쪽

lior , atque utilior cognitio si ijs p ει , sertim, quibus ea nondum e st Eloquem .dae vis, & authoritas, qua valeant ali pum animis imperare , satisque est, si lauiori aliquo conatu movere discandaffectus, ut ijsdem expugnandis prinllidant.

- A dtierte itaque primo quemlibet limmani animi anectum a liquo bono , vel malo moueri. Nihil enim aliud es alsectus, quam animi commotio, ex opi nione boni, vel mali exorta . Proposito aliquo bono , vel hone sto, vel utili, vel delectabili mouetur AMOR, natura propensus in bonum, ut bonum: quod si bonum est absens , oritur DESmERIUM; si venturum, SPES; sit praesens G AVDIVAr , seu LAETITIA. Sic amamus Pacem , Ut bonam, desideramus absentem , speramiis suturam, ea reddita, praesentiqἔgaudemus

Malo mouetur o D IVM , IRA, TRISTITIA , TIMUR . ODIUM

in malum', ut insessum , vel inuisum insurgit. IRA ad malum praesens depellendum exardescit. T RISTITIA de maloPraesenti dolet a TIMOR ve turum formidat. Ita odimus impr. bos, vel nobis inimicos 3 irascimur inserentibus iniuriam, ad quam depellendam excitamur , trillamur bin