장음표시 사용
151쪽
Alandus hic eligio m. I Repetitiaria ex August. lib. v. ciuitatis dei cap. xi t ta ubi sic scribit. Etiam Tullius id dissimulare non potuit in ijsdem libris, quos de repub. scripsit, ubi loquitur de instituendo principe ciuitatis, quem dicit alendum esse gloria,& consequenter commemorat maiores suos multa mira, N praeclara gloris cupiditate fecisse. Sic Augultinus. unde haud scio, an lit ex prooemio,nam locus narrandi de suis maioribus in dialogo ipsis esse non potuit, cum ipsius persona abfuerit a dialogo. Sed ut ut est, miror ab alijs esse praetermissiam, cum ipsius &Augustinus,& Thomas Aquinas meminerit. Ni his,ut meministis a Legebatur antea. IN HIS, UT MEM IN IS TI S. sed nimirum quam sepe commutentur,n runt qui aduertunt,& qui libris confercndi, itudent. Ego unum hoc tempore locum adieram, in quo eodem hoc illis erroris genere ab omnibus librarijs peccatum, nec ab ullo,quod sciam, hactenus anim. iduersum cum esset,inultotum erriariam causa extitit. Iocus est in Liuio lib. 1 x. ubi de duobus imperijs dari per populum loquitur. Duo inquit, imperia eo anno dari es aper populum, unum ut tribum in quattuor legiones seni deiii a populo crearentur,quae antea,per quam paucis sum gio pupuli retustis locis dictatorum, de consulum, ferme fuerunt ben cia. lere eam rogationem M. Iegendum autem est, R distii guendum. Unia vitribinii milutum,ni quattuor legiones simi, dein a populo crearentur: quae antea perquam paucis. e c. siciae nos copiose in nostris Miscelli conieAationiblis, & in libro de tribrinis militiim ostendemus', an ian ostendimus. Nam in singulis legionibus sex latum tribunos cultisse, si param est, quod ex nitio signis ira potest aib. uri. cum ait,Secundun,inv x locis, inter tribunos militii ad legiones,tenuisse,certe aperte tra libro de talirametarione. Et profesto partieuis huic bella, ex veritate,ut puto,&ii incinitate per me restitui Aelegantei respondet fartieula, Antha, quae ibi confestim sequitur. hoc serasti. Antea a: dictatori biis, & coss. dein autem a popul x Mendum auteni hoc dum .non animaduertunt quidam. σκοπον ut leuissime dicam, rei non atthigunt 1n explicatione rati Hulde teibunatu intuitum Sed his alio loc commodius de
152쪽
peritissime a litorauit: Q ibus nos haec pauca interim ad l*
.. .Fere fit enim J De hoc ita Claudianum poetam ueterem sci
Omnia quae sensu uoluuntur vota diurno, o Tempore nocturno reddit amica quies. 3 I . rq Venator defessa thoro cum membra reponit, i Αἱ Mens tamen ad siluas & sua lustra redita diu. Iudicibus lites. aurigae somnia currus . vanaq; in diurnis mota cauetur equis. IMe quoque musarum studium sub nocte silenti , , Auri bus assiduis solicitare solet. At hoc vetustiorem Lucretium lib. Iri r .ubi sic habet. Et quo quisque fere studio destinctus adhaeret,
Aut quibus in rebus multum simus ante morati, - HΛtque in qua ratione fuit contenta magis meus L In somnis eadem plerunque videmur obire. ol l l Causidici causas agere, & componere leges, l Induperatores pugnare,ac prilia obire, . . Nautae contractum cum ventis degere bellum, . Nos agere hoc autem & naturam quSrere rerum
Semper,& inuentam patriis exponere chartis. et Cetera sic studia atque artes plerunque videntur In somnis animos hominum frustrata tenere, . cri quiunque dies multos ex ordine ludis Assiduas dederint operas,plerunque videmus Cum iam destiterint,ea sensibus usurpare. Quanquam in hoc quoque Lucretiano versu pro Et quicunque dies, mallem, Vt quicunque dies. Neque enim amplius de s mijs loquitur,sed ad ea, quae de illis antea dixerat, similitudi nem adfert,sic videlicet,hominibus per somnum recurrere ea, qtis vigilantes egerint,vti ea quae praesentia paullo ante studiosius spectauerunt, solet etiam per absentiam, sensibiis eorum representari. Id ita esse, indicat particula,Sic,quae praecessit, ibi. Cetera sic studia atque artes&c. ut quicunque dies 'ec. Sermonem in multam noctem produximus 3 Huiu s meminit qrim;
Fronto ipse ante ipsam elocutionis sormulam Infelix hac re. 'mihi ex magime eius I Ad imagines respicit illas quas po
153쪽
nuigistratu de quibus est illud Satyrici. Tota licet veteres exornent undique cerae Atria, nobilitas sola est atque unica virtus. ReIiqua pete ex Polybio lib.ur. & Plinio lib. xx xU. cap. I t. &ceteris.
Qui tuerentur. illam globum J Fortassis o T V E RE N T V R. quanquam Graecus vulgatam sequitur lectionem. Α quo ille est uobis datus J VOBIS, potius quam NOBIS ut passim legitur, Nam supra dixit, TIBI, & infra,VI DEAM i N I, de huiusmodi quoque oratio mortuo magis couenit. Ultima is, citum terris J Meminit Prisc. lib. III.& Nonius diei. Cituma. Prosterus oesalutaris 3 Prisc. lib. v t. Aures obsisrduerunt 3 RURES VESTRAE OBSURAD V E R V N T. Sic reponendum puto. In Graeco est, των ἀνορωπων ἄτα, plenius sane quam in Latino. Tu enim quam celebritatem sermonis hominu Vereor demendo. Legendum fortassis primit, IBI ENIM QUA M C ELEBRITATEM. Deinde. SERMONIBUS HOMINUM, Potiusquam, TU ENIM, 3cquam, 'ERMONIS HOMIN V M. Graecum habet εκ τοῦ Nili forte totum sic legendum est. OVA M ENIM,TU CELEBRITATEM SERMO Ni BUS HOMINUM &c. Nibit ad uestrum genus I Lego , NIHIL IIS,ADbVESTRUM GENUS. Ex Graeco. Olim deficere sol hominibus J Hic est Brtassis locus, ad quem
respiciens Seneca lib.xix epistolariim dicit Philologum,ubi ad hos de repub libros accesserit, notare Romulum periisse defectione sotis. De quo etiam stiperius diximus. E letum annum habeto J FXPLETUM ANNUM HUNC HABETO. Ex Grsco,& ipsa claritudine sensus. De anno autem magno hoc,in Hortensium loquemur.
154쪽
. CICERO, iam tum toga pura accepta, iuri cliuili dedit operam, sub cocsuola P. f.Testatur Plutarchus, testatur ipse etiam initio libri de amicitia,& i. de legibus, in persona Attici. Aprimo tempore aetatis, inquit, iuri studere te memini cum ipse etiam ad Scaevolam ventita-rcm: neque mihi unquam. visus es ita ad dicendum te dedisse, ut ius ciuile contemneres. Certe in Bruto sic scribit. Ego iuris
ciuilis studio,multum operae dabam uocaeuolae P. F. qui quan Em nemini se ad docendum dabat, tamen consulentibus r ndendo studios, audiendi docebat. Ibidem autem paullo 'erius tantum se iuris ciuilis,quantum oratori sat esset,ed id cille asIeuerat.Unde dictum illud videri potest: si mihi homuni vehementer occupato stomachum moueritis, triduo me iuristonsultum profitebor. Uiod cum ita sit,mirum uideri non debet, si lib.i. de orat. cogitasse se scribit ius omne ciuile in genera digerere, deinde eorum generum quasi membra qusdam dispertiri, tum propriam cuiusque vim desinitione declarare. Hoc autem est ius ciuile in artem redigere. Immo mirum uideri non debet si id etiam,quod cogitarat, hoc libro quantum licuit prςstiterit. Geli. enim lib. I. cap. xxi ι. fragmentu ex hoc libro decerpens. Ciceronem citat in libro, qui inscriptus est,ut ille ait, de iure ciuili in artem redigendo. Equidem cogitasse idem C. Caesarem dictatorem scribit Suetonius, sed tam laudabile eius propositum mors intempestiua prquertit. Prunum quidem Mucium P. F. P. N. illum ipsum Ciceronis nostri priceptorem in hoc genere, ius ciuile constituisse, generatim iii libros xlix illud redigendo, auctor est Pomponius in libro singulari enchiridij, ubi extat scriptum leg. II. D. orig. iuris. ut sane Cicero magistrum suum imitatus, quς deesse ad artem plenam,&perfectam existimaret, ea hoc libro persecutus fuisse, aut certe persequi voluisse videatur.Cspisse enim eum tantum, non etiam perfecisse, uinctilianus scribit. Qua ex te eandem ut Cogitationem Cisar ipse postea susciperet,iortassis adduc batur,uti diximus.
Aliquo excellente ac nobilis tem O B IL I, sed Nobia
155쪽
le legendum etae,iatis indicat Sosipater, ex quo fragmentu sumptum est. Nec vero Scientia I Relatum ex Gell. lib. t. cap. xxi I. ubi de-ciarat vitan verbi superesse. M. inquit Cicero in libro qui inscclptiis est de iure ciuili in artem redigendo, verba lisc Posilit: Nec uero scientia&c. in quo loco, inquit Gellius, siti Ferluit. si .gnificare videtur supra fuit, &praestitit, superauitque maioreo uos doctrina sua superfluenti, tum de nimis abundanti.
In librum de augurii S. - i Qu
IN vrvM est quod refertur in fragmetis eius libri solum igitur ne silentio librum ipsum prstereamus, aliquid de Ciceronis auguratu dicamus. Cicero non nisi post exiliu augur erat.fa ictus, de quo sic scribit. xv. fam. in epistola ad Catonem. Si quisquam fuit unquam remotus 5enatura, ct magis etiam ratione atque doctrina ab inani laude' strmonibus vulgi,ego proincto is sum,testis est&c. Idem post iniuriam acceptam, quam tu reipub. calamitatem scni per adi Pellas, meam fion modo calamitatem sed etiam gloriam,studiit quam ornatissima S. P.R R. de me iudicia intercedere. Itaq;& augur postea fieri volui, quod antea neglexeram,& clim honorem, qui a senatu tribtii rebus bellicis solet, neglectum a me Gim, nuuc mihi expetendum puto,&c. De quo ipso suo anguratu ira etiam lib. vi. epistolari m ad familiares naeminit. quando S augures,& astrologi Elent, ego quoque a Ugur publicus ex meis superioribus prsdictis&c. Sin. i i. Philip. in tempore me augurem a toto collegio expetitum, Cn. PCmpe-3u ,N Q Hortensius nominauerunt,tu nec soluendo eras,Sc. &ιn Prifatioiae Bruti mortem deflens Hortensij. ina incogitatione, inquit,& cooptatum me ab eo in collegium recordabar, re inauguratum ab eodem. Philippica autem.xi I t. de Cn. P Pςij silio. ln primum avguratus locum ego eum ut qi: Od a parta accepi, filio reddani mea uominatione coiitabo. Eo igitur potissimum tempore scripsisse vidctur de aligurijs. nam an te ne inspicere se quidem illorum libros profitetur, in or. Pro domR: cas tantum nosicin iure augurum,qui una cum pDPM
156쪽
. didiaci cum tape responsa essent in concionibus. Postea autem a figuri actus cum csset, ita a Q. fratre in lib.de divin. i. compel. Iatur.Ruspicia vcro vestra quam constant Z inquit :qus quidem mi iac a Rom. auguribias ignoranter bona hoc tua veitia dixi rin P a Cilicibus, Pamphilijs, Pisidis, I ycijs tenentur. Et statim poli, idem Quinctus ppium bonum augurem collegam ipsius .vocat, lituum, id est incuruunt ac leuiter a sun mo inflexum bacillum,quod est,ut ibidem ait,clarissimum insigne auguratus, ipsus esse dicit. Vnde & aliquanto post, cu dixi stet Magos in Pe dis augurari, & diuinare congregatos in fano, colloquendi inter se causa,addit: quod vos etiam, inquit, Nonis iaccre quondam solebatis. Quo pertinet illud illioque ex lib. de diuinat. ii. ubi
ipse commentaria atrgurum nominaturus citet. Itaque, insuit, in nostris comentariis scriptum habemus, Ioue tonante, fulgurante,cc mitia populi habere laclas. Et cetera, qu no multo negocio alibi poterunt reperiri. Quod aulcm librum hunc istum, de augurijs, quem prae manibus habemus, attinet, recte Darrat Sigianius, coni motum libris Apph Ciceroncm idem sibi quoque argumentum tractandum desumpsisse. Eos enim pr
fecto Appii libros vid ille se Atticus, 2 dissensionem inter ipsum Appium,&Marcellum optimos augures obsieritasse de ipsorum disciplina, testatur apud Ciceronem ipsum .i r. de legibus. Qui
locus uniuersus magnopere etiam huc pertinet, & nisi obuius esset, a me sane adscriberetur. Et eorum autem, ut puto, librorum primo haec adfert Fellus Pompeius. Solli stimum Appius Piilcher, inquit,inauguratus disciplina lib. talit esse tripudium, quod aut excidit,ex eo quod illa fert.
In Hortensium vel de philosophia.
o R T E M s i I vulgata est inscriptio, inscriptu autem librum quoque suis te altero nomine,ad Platonis imitationem,significat Cicero ipse. i. definibus. Philosopbiae, inquit, vituperatori bus responsiim est eo libro, quo a nobis phil sophia defensa,& collaudata est Sec: Et aperid, qui,ut infra dicturi sumus, utitur inscriptione.
plailosophi : videlicet a re quae pertractatur,ut superior illa
157쪽
a persona maxime insigni N prscipua: qua ipsa inscriptione utitur etiam,ut at bit r. 3r alicubi Nonius: cum tamen is si pius usurpet supeliorem illam a persona maxime insigni atq; pr ipua. Dialogo autem hic quoque res acta es quidem dialogo prioris generis,de quo in praefatione in libros de repub. locuti sumus. Ex quo est illud. Quid . tu inquam, soles,cum rationem a dispensatore&c. Et illud. Captum me fortasse,inquisitu putas. A c. Nam inquam,& inquir,ad primum illud dialogorum genus pertinere,ostendit de amicitia Cicero. Fecimus autem libenter in hoc libro,ut cum hic Hortensium N accusasse philosophiam,& laudasse eloquentiam constet, fragmenta omnia,quae vel philosophiae vituperationem,uel laudes eloquentiae reddebant,initio proponeremus, reliqua autem ad extremum collocaremusreo sane ordine,quem si aque facile, ut nobis ipsis,probare omnibus potuissemus, haud grauati fuissemus omnem illius rati nem exponere. Sed de Ordine fragmentorum, nemo, ut puto, anxie perquiret. Praeter ceteras nostra extulit ciuitas 3 Hoc de eloquentia dictum Quoque existimo : qus quanto in pretio Romae habita fuerit, docent cum alia,tum ipse quoque Cic. lib. I. de oratore. Qtranquam in quibusda libris legatur, PRAETER C ET ERO S.
Lentus, ut scitis I Alias, LENTIVS. Multo antequam serantJ Sic Salogae Nonius. χιid enim aut Herodoto J Α deloquentiae laudem, adiunxisse etiam laudem historiae credendus est Hortensius: ex qua parte est&hoc,&quod sequitur. De Philisto autem,quem hic breue appellat, idem pronunciauit lib. I r.epistolarum ad QJratre Siculus ille capitalis,creber,acutus, breuis,pene pusillus Thucydides. Vnde autem facilius γὰm ex annalim monumentis aut res belli a Alias, Aut res bellicae. Nec erum imperite J Sic in Salogano, 3c certe magis antiquum obtinet,quam. NON ENIM IMPERITE. . Sed ad extremm J Ex Nonio dictione Comest. Videtur Hostensius in his uerbis dialecticam accusare. alias, non, PROBATURVM, sed PROLATVRVM legitur. Posset etiam, pro, SED AD EXTREMUM. legi SE AD EXTREM UM . sed tamen sic etiam sensus erit subobscurus. Omnino
alicubi legitur, SED AD EXTREMUM POLLICE
158쪽
s VR PROLATVRVM SE, QUAE SE IPSA. Respondet huic fragmento illud, quod est inferius. Tu' ne pseu
Id enim est sapientis J Fragmentum ad hunc locum pertinere,
quo loco Hortensius sapientiam se,cum quaereret, negabat inuenire,etia Sigonius offendit ex Aligustino libri. iii . contra Academicos. Alioqui ipsum quidem non apud Augustinum, sed apud Nonium extat. dict. Prudentia, nominatim etiam citato
Annum magnum 3 De hoc fragmento scribit etia seruius ipse
in I. Aeneid. non solum in iii. sed in primo, 'pro Nongentis, habet is ingentos. Vmnqite autem non liquet an principium fragmenti sit vere Ciceronis. Equide de eius anni reuolutione, quam longa ea sit,nihil certi tradi videtur ab auctoribus,etiam ij qui se Ciceronem solum in ea re sequi profitentur. Nam Seruius primum, ut vidimus, hunc locum Hortensii recitans, aliffs, ut habent quaedam exemplaria , annos numerat solares xii.
CCCCLlv, alias , ut alia , xii. DLIV. Deinde Tacitus sub
initium dialogi de oratoribus,ad eundem Ciceronis locum respiciens,sic habet. Nam si, inquit,sicut c icero, in Hortensio scribit, is est magnus & verus annus,quo eadem positio coeli siderumque,quae nunc maxime est, rursium existet, isque annus horum, quos vocamus, annorum STi. DCCCLIIII. complectitur, incipit Demosthenes vester,quem uos veterem & antiquum fingitis, no selum anno,quo nos, sed fere eodem mense extitis. D. In quo ipso tamen Taciti loco sunt libri qui legunt Tri. DCCCCLIIII. Nec mirum est autem auctores in Ciceronis referenda sententia non congruere, cum ipse quoq; Cicero in ea vacillare videatur. Nam in libro quidem de finibus ii . simpliciter pronunciat multa intercedere necesse esse annorum millia,antequam omnium siderum,eodem unde prosecta sint, fiat ad unum tempus reuersio. In libro autem de natura deorum II. quanta sit & quam toga eius anni, quem Mathematici magnum nominauerunt,conuersio,magnam quaestionem esse ait. In sexto vero libro de repub. vix dicere se audere scribit,quam multa in hoc magno & vere vertente annosscula hominum teneantur. Innuit saltem paullo post quid opinetur,cum addit a consecratione Romuli, quae incidit in annum V.C. XXXVII. ad
Sempronij & Aquiliij consulatum,qui fuit annus urbis DCI IlI
159쪽
nondum vigesimam partem esse conuersam . In Timaeo &Phoenomenis eam conuersionem nullo certo tempore circumscribit, dicit latum absoluttim hunc puri editimque annum tu compleri denique cum se octo ambitus . confectis suis cursibus, ad idem caput retulerunt, cumque eos permensus est idem, &semper sui similis orbis. Non aliter propc modum.quam Festus quoq; lib.x t. Magnum, inquit, annum dicunt Mathematici,quo septem sidera errantia, expletis proprijs cairlibus sit bimet co cordant. Hic habuimus, quae hoc tempore de reuolutione idistis anni diceremus. fragmentum ipsum nostriim quibusdam in libris citatur sic. Et horum annorum quod in fastis habemus, magnus XII M. quingetos quinqilaginta quattuor coplectitur. . Beati certe omnes esse volumus Tractu ex Augustino lib. xi I r. de trinitate cap. IIII. Sic enim ille disputans de eo, an omnes norint,& velint beate vivere. Itane falsum erit,inquit, id quod nec ipsis Academicis cum omnia dubia stini, Acadet mcus ille Cicero dubitauit:qui cu vellet in Hortelio dialogo ab aliqua re certa,de qua nullus ambigeret, sumere suae disputationis exo dium, Beati certe,inquit, omnes esse volumus. ri bsit ut hoc falsum esse dicamus. Puto autem cum supra reprehendisset phil sephiam,quae est de natura,nunc incipere covellere eam etiam,
quae de moribus eth Quantum intra se homines Rudentes moribus J Haud scio an legendum sit. DISSIDENTES MORIBVS. Ecce autem J Recte huius fragmenti auctor citatur Augustianus in libro de beata vita,sed tamen,& ibi,& lib. x ii I. de trinitate cap. v. plenius multo fragmentum ipsum inuenitur. Vir hique enim extat illud,quod nos quoq; addidimus. F A V MID Q IDEM usque ad extremum. Usi autem sumus quoque utrius lite loci coparatione ad emendandu illud,P R O M-
PTI TAMEN A D DISPUTANDUM OMNES
A IV N T. &c. Cum enim in libro de beata vita ad eum m dum legeret tir in libro autem de trinitate hoc pacto. PROMPTI TAMEN AD DISPUTANDUM HOMINES AI U N T &c. Vtrunque retinuimus, & sic reposuimus.
PROMPTI TAMEN AD DISΡVTANDUM HOMIN E S, O M N E S A I V N T. &c. De quo profecto,etiam
antequam loca contulissemus, per nos ipsi facile coniecturam
160쪽
Praecipiunt boemia Adnotanda est hoc loco Cornelii Nep
tis sententia,quq 8e fragmentum hoc non mediocriter illustrat, de gustum etiam nobis praebet aliquem eius istius Cornelis, ad quem a Cicerone scriptarum epistolarum fragmenta suerunt etiam superius explicata. Sic igitur is scribit ad Ciceronem, quod quidem conseruatum extat in Lactantio,libro ipsius. i i t. cap. xv. diuinarum institutionum. Tantum abest, inquit,ut ego magistram esse putem vitae philosophiam,beata sire viis pers ctricem, ut nullis magis existimem opus esse magistris vivendi. qua plerisque,qui in ea disputando versantur. Video enim magnam partem eorum, qui in schola de pudore ,'continentia praecipiant argutissime, eosdem in omnium libidinum cupiditatibus vivere. Haec Nepos. Ad eande sententiam quod faciat, vide apud Senecam lib. rir. epistolarum initio.' Profecto omnis istorum disputatio J Hoc antea inter ea,quae ce tum suum locum in libris Ciceronis demonstrare non posse via debantur,fuit repositum. Equidem petitum est ex Lactant. lib. II r. cap. xvi. Sermonem esse de philosophia doctoribus,ex e dem illo Lactant ij loco patet. Existimaui igitur esse Hortensij, hoc quidem in loco, quo philosophorum mores reprehendit. Principio autem, IS T O R V M, non, IV S T O R V M, legendum esse, etiam Lactanti j meum exemplar docet. Deinde autem , quod ad extremum perperam esse videbatur repostum,
VEREOR NE TANTUM VIDEATUR ATTVLISSE NEGOCIIS HOMINUM QVANTVM
OBLECTATIONEM OTII, in eo quanquam varient exemplaria: alia enim habet, NE COTII, HOMINUM,
QUANTAM OBLECTATIONEM OTII, alia, NEGOTIIS HOMINUM QUANDAM OBLECTATIONEM OTII r& quanquam etiam utrunq; suum habeat sensum, mihi tame quod posterius multo commodiore minus me contortam sententiam videretur continere, idcirco id praetuli,idque reposui,
Q uae est igitur philosophia I Quidam Nonsi sic legunt hoc totum,non optime, ut arbitror, sed tamen sic, ut contineat vestigia verioris lectionis. Α E EST IGITUR PHILOSOPHIA, SOCRATE NEC DUBITO, QUIN