장음표시 사용
161쪽
Vidi in dolore podagrae J Uidisse se eundem Possidonium, sed
aliter, Pompeio praetente, in podagrae doloribus affectum, scribit idem Cicero,lib. i t. Tusc. quae ih. At noster Possidonius, inquit,quem & saepe vidi,& id dicam, quod solebat narrare pompeius: se, cum Rhodum venisset decedens ex Syria audire voluisse Possidonium: sed cum audiuisset eum grauiter esse aegrum, quod vchementer eius artus laborarent,voluisse tamen nobilis fimum philosophiam visere: quem ut vidist et,& falutauisset,li norificisque uerbis prosecutus esset, molesteque dixisset serre,
quod eum non posset audire: at ille.Tu vero, inquit,potes: nec committam,ut dolor corporis efficiat . ut frustra tantus vir ad me venerit. Itaque narrabat eum grauiter & copiose de hoc idi . nihil esse bonum,nisi quod honestum esset, cubantem disputasse climqtie quasi faces ei doloris admouerentur, saepe dixisse. Nihil agis dolor, quamuis sis molestus: nunquam te confitebores le malum. H ee ibi. Quod aut in hoc Hortensiano loco Possidonio adscribit,ea lib. ii Tusc. paullo ante Dionysio Heracle ii tribuit. Vide locum. uamuis extremo quincto de finibus, non renum id, sed oculorum dolori in eo tribuit. Eloquentiam thera J Hactenus Hortensius de eloquentiae laudibus,& vituperatione philosophiae: nunc ad Hortensii orati nem respondetur,primum autem ad laudes eloquentiae. Sed tamen non nusquam, E L O ENTIA TUERI, non, E I. O QV EN T l Α M, legitur. inare uelim duri sibi J Hoc fragmentum ita descripsi ex meo Nomo dict. Sumo,cum ante legeretur. QV ARE VELIM
MIHI LUCULLE, IUBEAS INDICEM TRAGICORUM, UT S V MAM QUI MIHI DESVNT.
Pertinet hoc aut ad ea quae Priasiis Lucullus dixerat pro po tarum studiis: quae quod eloquentis finitima sint,hoc loco duxi
Facessant igitur omnes J Hoc contra eloquentiam dictum existimo, quae, si absit philosephia, inanis est tota: nec potest aut vi tutem docere ipsa,aut sapientiam. nam de philosophis accipere non libet, qui, ut Hortensius ipse fatetur, docent quidem &praecipiunt,sed faciunt nihil. Prudentiae partes.J Hinc,ut opinor, initium est uermonis pro philosephia habiti, contra vituperationem Hortensij. Certe hoc fragmentum August. sumptum est, qui lib. xiiij.de trinitate
162쪽
nitate cap. x r. sic inquit.Quidam cum de virtutibus agerent, in quibus est etiam Tullius Ilia tria ista prudentiam diuiserunt, memoriam,prouidentiam,itatelligentiam. Etsi aut cm in Tullio
locum non nominet,tamen res non videtur inde abhorrere.
Nam de virtutibus hic omnibus egiste Ciceronem, ex sequenti Dagmento ostendit idem Augustinus. ut hoc nostrum vel praeponi certe illi fragmento,uel statim post illud poni debeat. nisi forte hoc fragmentum ad librum de virtutibus pertineat. quo de libro infra loquemur. Altera est nexa.J De philosophia dictum elle existimo, cuius de natura & de virtutibus partes, quet sunt, eae inuicem simi con
Tu ne pseudomenos. J Ex Nonio Marcello, dici. Increpito nisi quod pro T V M, lego TV N E, sicut & sepra , pro T V MCVMES IRATUS, TUNE CUM ES IRATUS.
De Pseudomeno,praeter locum ex Academicis Ciceronis, vide etiam eundem Cic. ii. decliuinat. Augustinum lib. contra Academicos r I .cap.v. Erat aute pseudomenos ita fallax & captiosum apud stoicos argumentationis genus, ut Philetam quoque quendam ad mortem adegerit, propter sui difficultatem: sicut scribit Athenaeus lib. Ix. cap. x x D i. dipnosophistis. Malo uel unum paruum.J Restitui ex Lactantio lib.vi. cap. II.
cum alibi legeretur, M ALO VEL P ARVUM. Itaave tibi eoncedo J De hoc loco, lege quae scripsit Petr. Victorius lio.v. cap.x ii I. Var. leci. Lego autem plane, V T C A L CVLVM REDUCAS. Nisi forte, N E, pro, VT, positum fuerit: quod nonnulli viri eruditi videntur etiam alias ob
tamen esse 2 sic lego,ut in meo Iibro. Et id φ od nollem. J Sic puto melius, alias ET ID QFIDEM NOLLEM. Commutari autem solere eas particulas, unum interea locum proponam, qui demonstret. Is est II. de officiis. ubi, mea quidem sententia,sic loquitur Cicero. Certum igitur hoc sit,& id quidem primum & ninime necessarium, familiaritates habere fidas amantium nos amicorum &nostra mirantium. Quum tamen vulgati libri legunt. E id quod & primum &c. In quo tamen ipis meam sententiam veterum librorum confirmat auctoritas. Fragmentum ipsim nostrum ad se monem de pseudomeno pertinere videtur.
163쪽
Vt ait Ennius. Refugia J Hoc versu eodem usus est lib. v. inid est,inquit,quod magis perspicuum sit, non modo clariun sibi queiaque,verum cliam vehementer clarum esseὸ Quis est eanim, alit quotus quisque,cui mors cum appropinquet, non Refugiat timido sanguen,atque exalbescat metu λFragmentum ad Hortensium etiam pertinere,ex Prisciano, lib. VI. conflare pote si
Mortis denique J Apud me in Nonio, & alibi, dict. Contemptus, legitur. MORTIS DOLO RVM T. Quid ρ si MORTIS DOLORIS IE, ut suprali v. de repub.mae
virtus sortitudo vocatur, in qua eli magnitudo animi, mortis, dolorisq; magna colatcmptio.
Vt ea sibi) Malo,quam, V T E A IBI, cotra fidem omnium
librorum,quos vidi. Habet enim ipsum certam definito 3 Alibi sic legebatur. HABET ENIM IPSAM INCERTAM DEFINITAM
VIAM, Alibi etiam, IPSA INCERTAM ET INDE FINITA M. Prsrembij, de Salogae liber in Non io,diei. Dedactum, sic legunt.H A B E T ENIM IPSA INCERTAM DEFINITA M,&c. Etsi autem video esse qui ita studet castrgare, IPSA INCERTAM ET INFINITAM, tamen me quidem si quis eth qus respicit, ita lego, non discedens a westigijs Prae renabiani, e Salogani libri. IPSAM CERTAM DEFINITA M. ves etiam, IPSAM CERTAM ET FINIT A M. Deduci enim ex incerta via, ut statim loquitur Cicero,non video qui sit erro aut quod vitium. igitur quod scri pium erat, I P S A INC F R T A M, ex prima syllaba sequentis dictionis,Ι N, facio littera extremam prioris. M.verba fiant autem fortassis de mete,& ratione, de qua seperiori proximum fragmentum loquebatur,quae, cupiditatibus, & perturbationiabus animi, saepe de statu suo dimouetur.
SQ cit ad gloriam 3 Ex Seruio in i x Aeneidos. Is scribit Vergilianum illud,Dij moresque dabunt vestri, Ciceronis esse tractum de philosophia, ubi dicit sufficere ad gloriam benefacti conscientiam. Si modo non est tra et una de Philippica. ii. in Mne, ubi quidem dicit, in ipsa conscientia pulcherrimi facti fructus satis esse. Quod si est, equidem Servij librarius ex , P H DLIPPICA, cit, PHI LOSOPHIA. Tum intelligas J Ex Non. dict. Redundo. Reposui autem in
164쪽
Iunc locum, quod sermo esse videatur de immoderatis cupiaditatibus,quae ultra id,quod vitae hominum necessarium est, euagantur.
Ad iuueni ni libidinem copia voluptatum J Sic putaui ex coniectura elle distinguendum , ut I. IBID I Q EM sit finis unius periodi,&,C O i' l A, principium alterius. Locus autem a N nio sic confuse citatur,dc tilica lim,vel vitio librarioria, vel quod nobis solum indicio sit, quid sit id, quod gliscere dicitur. Meae lectionis sensus est. cum finisset periodum ad iuuenilem libidianum,incipit deinde sequentem,& dicit, illa, inquit, libido iuuenilis gliscit, hoc autem est crescit, copia voluptatum, ut ignis leo. Nam, IGNI OLEO,quod est in quibusdam exemplari-bus, non recipio. In verbo autem gliscendi quod, recitans hoc fragmentun ,explicat Nonius, mendum quoque in libris Pompei j Festi inesse videtur. Ita enim passim legitur lib. xv t. Regiescit, inquiticum dixit Plautus &c. Cum legendum sit,Reglia scit,cum dixit Plautus. Id ita esse,apparet ex eo quod sequitur. Vnde etiam glire inquit,di dii. Quomodo enim glires a regiesco dici possunt & nonne a glisco potius3 Certe Semitis in xir. Λeneid. statini initio,glires a glisco deducit. . Ita nostri amici. J De Epicureis,aut quibusvis tandem philosophis, qui non virtutem pro dignitate aestimarent. vocat autem suos amicos, forte per ironiam,vt illud t. ad Atticum. Ipse noster amicus, & i i. ad Atticum. Itaque ille noster amicus,&c. & pro Fonteio. Amicus meus M. Pictorius. Oratae,homini ditissimo.J Si lego Augustinum,eo quidem loco, ex quo id desumptum fragmentum est, haud facile dixero, ad eum istum modum conformari fragmetum debuisse, sed tamen studio istius antiquitatis dedi facile, ut illud qualecunque sit, non solum reciperem, sed etiam adaugerem,abeo videlicet i
co , EIUSQUE UT BREVITER TOTUM EGP L PC E M) exc. Qia sane particula exclusa, haud video, quomodo cetera vel recipi, vel retineri possent. Vnum est obse
uandum,quod meum exemplar pro DELICATISSIMO, legit, DELIClo Si SSi MO. Incli ι pisces.J Sic meus Nonius, non, INC L VDIT. Solertiamque ea posset uel in tegulis, Ex Nonio .dictione Ostrea Haud scio autem an sic leui debeat. SOLERTIAM QV E
165쪽
dem orata dici, de quo superiora. Nam & Macrob. lib. I M. de eo loquens, ostrearum etiam facit mentionem: & Varro lib. I I I. de re rustica, piscibus eum delectatum filisse scribit. Et aperte id Valerius Max.significat: quom locum quoniam ad superiora etiam perbiret, libenter totum hic adscribam. Is habet Iib. ix. cap. i. as hunc modum. C. Sergius Orata pensilia halnea primus facere instituit: quae impensa leuibus initiis co pia ad suspensa calidae aquae tantum non aequora penetrauit. Idem uidelicet ne gulam Neptuni arbitrio subiectam haberet, peculiaria sibi maria excogitauit, astuariis intercipiendo si ctus, pisciumque diuersos greges separatis molibus includendo, ut nulla tam saeua tempestas incideret, qua no onerais mensae uarietate pisciculorum abundaret. Aedificiis etiam spati sis& excelsis deserta ad tempus ora Lucrini lacus pressit, quo. recentiore usu conchyliorum fruerctur, ubi dum se publicae aquae cupidius immergit, Cossidii publicani iudicium nati iis est, in quo L. Crassus aduersus illum causam agens, errare amicum suum Considium dixit,quod putaret Oratam rcmotum a lacu cariturum ostreis,nanq; ea si petere inde non licuisset,in tegulis reperturum. De eodem Orata vide qus scribat Plinius quo
Attendere animo,inire rationem J INIRE RATIONEM sic in correctiore excplari,non,ut in alijs, I NIR E R A TI O NE. Quod si est, non vereor, quin etiam, ATTENDER E Α N I M V M, legi debeat. ut illud in Verrem, Aures iudex animumque attendcret.& in Rullum,Attendite animos ad ea quq sequuntur. de in officijs. Si animum attenderis,turpitudinem videas. Quod autem hic ait de maxima voluptate corporis, contraria omnino cogitationibus praeclaris, sumptum est ex orationc Architae Tarentini,de qua Cato apud Ciceronem in de sene ictare. Vidi etiam Aristotelem lib. vii. cap. x I. ethicorum. l Tunc obsequatur J Ex Augustino depromptum. is enim libro
contra Iulium Pelagianuni v. cap. v. non obscure fert ad Hortenti una pertinere.
Et qui expectat endet animi. J Sic Terentius.Clitipho cum spe . pendebit animi,decipiam. Et ceteris quidem in rcths. J Cum,quid melius afferre,non haberem, priorum si agmentorum lesionem reliquit Meus N
166쪽
legit, neque ullum, nisi post, TAMEN, interpunctum habre. mi id esto inania consecter Equidem cum alibi alia , tum 1u
idia loco, IN SCIUNT ATTINGUNT, aliquid ni
lius desidero. Vt igitur do tores equorum. J Similitudo est a P. Africano primum,ut puto,usurpata, de qua ex sententia Panstii sic scribit in I. de offic.Panaetius auditorem Africanum & familiarem suum litum ait dicere, ut equos propter crebras contentiones pruliorum ferocitate exultantes, domitoribus tradere soleat,ut his facilioribus uti possint, sic homines secundis rebus aerenat sibique praefidentes tanquam in gyrum rationis de doctrins duci oportere. Resertur autem quoque a Plutarcho dictum Tli miltoclis,quod eodem pertinet. Tο--πώλουs
Ex pullis ferocissimis optimos equos euadere,si recte educentur de instituantur.
In J Quaedam exemplaria, NE INCONTINENTIBUS RV IDEM , eodem sensu, quo illa Otiam lib. vi. de repub. Exsis ipsis cultis,notisq; terris, num aut tuum, aut citiusquam nostrum nomen vel Caucasum huc,quem
cernis,transcendere potuit, vel illum Gangem transnare' Quis in reliquis orieritis aut obeuntis solis ultimis, aut Aquilonis, Austri ue partibus, tuum nomen audiet λ quibus amputatis, cerni, profecto , quantis in angustin Vestra glaria se dilatari velit. Et illa item ex lib. i it r. Tusc. Sapienti, inquit,nihil humanarum rerum aut intolerabile ad demittendum animum aut nimis laet bile ad efferendum videri potest. Quid enim ei videatur magnum in rebus humanis, cui aeternitas omnis, totiusque mundi nota sit magnitudo,& quae sequuntur. Quod alterius ingenium. J Lego,ut legendum demonstrauit Sigonius,diuino vir ingenio. De melle umettio vide etiam lib. I i. finib.apud eundem Ciceronem prope finem,& Plinium lib. XI. cap. x III. Eius item quod quidem huc vehementer pere net, meminit Augustinus, nescio cuius, libro de vita beata, iis verbis. Nescio quomodo, inquit, contortum hoc & aculeatum, quod positisti, ut ait ille de melle Hymettio,acriter dulce est,nihilque inflat viscera. Eli autem Hymettus mons in Attica. mettiarum columnarum meminit Plinius lib. xv II. cap. I.& lib.xxxvi. cap. III. & Valerius Max. libro. IX. capite. I.
167쪽
. - Tundem eram non modo mediocri. J Meus Nonius habet simplici aer NON MEDlOCRI. Sigonitis correxit,NON. Ο-a VM MEDIOCRI. Ego eadem prorsus sentcntia qua Sistonius sed a vestistiis scripturς recedens nainus,N N M OD O M D lo C RI. occasioneni enim erroris librario N i ij dedisse, idetur, MODO MEDIOCRI. Qui iidem nescio quid. J Ouaedam exemplaria Nonij habenti
/: Ex quibus humme J Ad hoc fragmentum respiciens etiam Seruius in via i. Aeneid. scribit Cicero aem in Hortensio docere Tyrrhenum cum socijs pyraticam in Tyrrhenia,quae pars est Italiae exercutile,captiuosque nouis poenis afflixisse,occisorum salligando cadaueribus. Eiusdem autem rei meminit quom Valerius Max. lib. ix. cap. I I. in fine.-i Qir nobis dies noctesque 4 Ex Augustino lib. I ir r. cap. vltimo de trinit. Significat autem ibidem aperte Augustinus, extremo
ipso dialogo desumptu esse,in quo cetera recte: illud, g o DSENTIMvS ET SA'PIMUS, haud scio an commodius legatur, ROHO SENTIMUS. alioqui in consolatione ait, quod sentit,quod sapitalludite. IN R A TIO NE ET INVESTIGANDI CNPIDITAἰTE, vercor, ne legi d beat. ET VERI INVESTIGANDI. Denique illud.
E Ciceronis Catonibus &. Anticatone Caesaris copiose & eleganter Sigonius.Ego de Catone hoc isto nostro, primum adnoto locum Ciceronis ipsius ex epistola ad Atticum secum ti. De Catone,inquit, Azi a A μήδειον est. Non assequor,ut scribam,quod tui Lisitiuuq i modo. libenter,sed etiam aequo animo legere possint, in in etiamsi a sententijs eius dictis,si ab omni voluntate qui si linque lus de repub. habuit recedam, velim gra- Ritatem conitantiamq: eius laudare hoc ipsum tamen iis odi sum . - sit. Sed vere laudari ille vir non potest,nisi hic Or-
168쪽
nata sint: quod ille ea qui nunc sunt, & sutura viderit,& ne fisrent contenderit,& facta ne videret, vitam reliquerit. Horum
quid est quod Medio, probare possimus φ Ad eum sane librum
magnopere vereor ne illud pertineat,quod est apud Augustinuepiit vi i. recitatum m a me inter incerta relatum. Nullum unquam uerbum,quod reuocare uinet, sit. J De quo ibi. De Caesaris autem Anticatone, locum adsero ex lib. xi t .ad ADticum epistola, quae sic incipit. Qualis futura sit Caesaris vituperatio contra laudationem meam,perspexi ex eo libro, quem Hirtius ad me misit : in quo colligit vitia Catonis, sed cum maximis laudibus meis. Illud addo,duos libros a Cssare institutos fuisse aduersus ipsam Catonis laudationem. Liquet id quodammodo ex Prisciano lib.vi. & vr r. qui ex Anticatone priore citat Caesarem. Aperte autem liquet ex Suetonio in vita ipsius. Praegrandes autem extitisse significare videtur Iuuenalis Satyra vi. inquiens. Maiorem quim duo Caesaris Anticatones. Ex eo libro praeter Priscianum,ut dixi, citat etiam verba nonnulla Gellius lib. IIII. cap.xvi. Noe . Att. De eodem autem libro se scribit Cicero ipse in Topicis ad Trebatiu.Cum aliquid de utilitate, honestate,aequitate disseritur,deq; ijs rebus qliae his sunt contrariae,incurrunt status aut iuris aut nominis: quod idecontingit in laudationibus. Nam aut negari potest id factum
esse quod laudetur, aut non eo nomine a*ciendum qtio laudator affecerit,aut omnino non esse laiidabile quod no recte, non iure factum sit. Quibus Omnibus, inquit,generibus usus est nimis impudenter Caesar contra Catonem meum. Haec de singulis. De utrisque autem tam Catone Ciceronis,quam Anticatone C saris,uide quq scribit Plutarch. in vita Caesaris. Marcianus Capella lib.v. ubi de genere demonstrativo sic habet. Aduersus hanc intentionem laudatori certamen est, vel vituperatori, licet insuperiori astructione quidam conflictus euidens approbetur,ut cum alius quempiam laudat,& alter accusat : ut Catonem Tullius laudans,& duobus voluminibus Caesar accusania Liuius autem quoque sic scribit. Huius gloris inquit, nec profuit quisquam laudando, nec vituperando quisquam nocuit, cum utrumque summis prςditi fecerint ingeni s. Significat autem liuius, ut scribit Hier. in praefatione commendi ino eam Prophetan M. Ciceronem,& C. Cesarem: quorum alter laudes, altervitum
169쪽
vituperationes supradicti scripsit viri. Utraque autem volumi ina scribit Lod. Uiues inca.xxi r i. lib. i. de ciuitate dei Augustini, Cardinalem Leodicia sena Leodij in Bibliotheca peruetusta se vidi libasserere,& ad ipsum Vitiem promisisse olim mittere. Pronepos J Ex Gellio lib. XIII. cap. xvii I. Quem locum tota consule. hiaiora omnia re quam fama J Sic prope de Scipione Sypharc a piid Limum lib. xxvi t i. Mirabiliorem eum sibi. istam coram congresib, quam bello rebus gestis,& de eodem ac Massanissa libro eodem. Ceperat, inquit, iam ante Numidam ex fama rem gestarum admiratio viri, subiti tueratque animo speciem quoiaque corporis amplam ac magnificam: ceterum maior praesentis veneratio cepit. In ipso autem fragmento, pro, co O D
TIO COGNITIONE, EXPECTATIO A COGNITIONE.
Ist v n videri posset hos libros de gloria, eo potissimum tempore interijsse, quo ceteri Ciceronis libri iam deperditi in lucem rursus pro- dueti sere fuertat. Nam cum eos Fr. Petrarcha legisle videatur, qui circa annum domini MCCCL. floruit, nemo propemodum illud est tini Pub cori tu utu ex quo appareat hos libros ad eum peruenisbe: cum tamen circiter annum MCD. per Gerardum Landrianum Lauds Pompeij Episcopum Sc tres libri de Oratore,&Brutus seu de claris oratoribus,& Orator: & per Poggium Floiarent imi in epistolae item ad Atticum, eodem tempore quem ad modum scribit Blondus in Flaminia Italis,teperti fuisse dican. Quod si quis est, qui Petrarchae testimonium de libris ijs cognoscere desideret,id eiusmodi fere est ex libro epistolarum ipsius senilium xv. epistola prima ad Lucam de Penna depromptu. Franciscus Petrarcha Iucae de Penna. S. Petieras ex me ut de libris Ciceronis, si quos inusitatos,& extraneos haberem, ubi quoque cuidam nuper cetpto operi subuenirem. respondi
170쪽
tunc non quod volui,sed quod potui, Ciceronis libro non me
alios habere,quam qui communiter habetur, vel,ut puto, etiam pauciores. unum addidi,quod & verum fuit, habuiste me alios, sed amississe. Nam cum iam aliquali fama ingenij,varias amici lias contraxeram, semper, abeuntibus domum amicis,&, ut fripetentibus,nunquid e patria sua vellem,respondeba,nihil, pr ter libros Ciceronis, ante alios,dabam memorialia, scriptaq; verbis instabam, & quotiens putas preces, quotiens pecuniam misi,non per Italiam modo, ubi eram notior, per Gallia, atque Germania & usque ad Hispanias atque Britanniam. Multo studio multaque cura, nulla undiq; parua volumina recollegi, sed
saepe multiplicata,eorum vero,quae maxinie Optabam, raro aliquis , ita ut, quod humanis in rebus crebro accidit, multa mihi de reiit, multa superfluerent Nondum sane sanctorum libros
Attigeram, di errore caecus, di typo tumidus aetatis. Nihil mihi fere, nisi unus Cicero sapiebat. Cum circa quinctum,& trigesimum vitae annum, inter Belgas Helvetiosque sestinans,cum Leodium peruenissem, audito quod esset ibi bona copia librorum, substiti,comitesque detiunt,donec unam Ciceronis orationem manu amici, alteram mea manu scripsi, qua postea per Italiam
Sudi. Et de libris quidem rei p. iam desperans,librum de con solatione quaesiui anxie, nec inueni, quaesilli & librum de laude
philosophiae,quod & ipse libri titulus excitabat,& in libris Augustini, quos iam legere coeperam, librum illum ad vitae mutationem, & ad studium veri multum sibi profuisse compereram: statim autem afluit, non liber, sed falsa libri ipsius inscriptio.
Post haec enim cum Neapolim venissem,Barbatus meus Sulmo- mensis amicus optimus,voti mei conscius, paritum Ciceronis librum mihi donauit, cuius in fine principium solum erat libri Academicorum. quod ego perlegens, nserensq; cum illis qui inscribuntur de laude philosophis, luce clarius deprehendi illos esse duos,tot enim sunt tertium,& quartum vel lacundum,&tertium A cademicorum, subtile opus magis quam necessarium
aut utile. obtulerat item casus mihi venerabilem quendam ωnem Raimundum Superantium. Ille mihi, & commodando Ii-hros, donando supra communem modum facilis suit. Ab hoe habui,& Varronis,& Ciceronis aliqua, cuius unum volumen de communibus fuit,sed inter ipsa communia, libri de oratore,vel
de Iegibus impersecti, ut semper inueniuntur, & praeterea singuh a lares,