장음표시 사용
31쪽
bitur, eum, ri leuiori immineae: adeoque cum aqua
in Hvenerix antequam superficies aquae in vase Contentae congruae cum superficie L M, effluit vi sua prauitatis, erumpentique ex H noua semper aqua uincitur per KL in tubo astendens, donec tota effluat , Ut docet Heron propri4.Id autem fieri,nec vacuum relinquatur, qui neget Quod idem de anthlea aquam attrahente ex puteo dicendum esse, clarius ost, quam ut illud pluribus exponere operae pretiumsid. Quicunque autenti certo cognoscere indicio de re uexit,quam tenaciter sibi inuicem corpora cohaerean ne locus aliquis omni corpore penitus exhauriatur, re colat Scaligeri narratiunculam lib. de subtilit exercit. 3 3 ubi meminit adolescentis, qui cum pluribus X- perimentis clarum sui roboris specimen edidisset, si
te aliquando in militem Pyrgopolinicem Plautinum aut in Thrusenem Terentianum euaderet lepide castigatum voluit qui tunc aderat, Albertus Durer ius sus namque adolescens ex duabus aereis tabellis, quas sibim-ειohaidem Durer caelatorio operi destinatas solerti industri expoliverat,4 in plana superficies consermauerat superiorem Icuiter apprehensam ab inferiore disiungere, id quidem sepius multa vi Coo cras eQx curiit irrito
labores adeo ut causatus dolum, ferruminatione, a dem ab incepto opere sese receperit. Verum quae ho-rironti parallela, a se mutuo auelli non patiebantur tabellae, inclinata nullum subesse ex serruminat onedolum prodiderunt ut enim erant continuo laeuore maxime lubricae,altera ab altera, Vt ita dicam, deflux r. QuPr. in autem tam mira tabellarum , ne disiungerentur, repugnantia, i vel punctum tempor Va
32쪽
cuum suos intra fines natura reciperet a quam magnas enim temporumclinationes circumfluus ac demum. expleuisset, ut ab extrema disiunctarum tabellarii ora per minimam rimam accurrens mediae tercapedinis inanitatem repleret Ne igitur quod tantopere respuit Vacuum natura exiguo momentorum interuallo n-teriecto admitteret, validis conatibus restitit, tenue ponderis momoneum& connectentium vinculorum
absentiam vacui horror Compensam ii u
NeCimperito Uxom scrupulum quispiam Sophistainisciat , tenacis istius tabellarum coli rentia causam in ambis collocans num scilicet amoliendi vacui gratia a se inuicem diuelli tabellae renuerent an potius id aeris expoliti ingenium ferret cum lapides in lateres quamuis accuratissime complanatos non adeo vehemeter disiningenti obsistere domestico experimento didicerimuS. Haec siquidem corporum in planitiem aequatorum , dispar repugnantia, ne alterum ab altero remoueatur, Ii fieri si avertendum Vacuum certissimo argumen-
O odit. Si enim corpori motum meditant conti-
-- guum corpu manum non inlJcit, nec paulisper subsita
1tere,&commorari cogit, ubi praesentissima ope in recedentis locum corpus aliud sufficitur ibi vero ni hil est , quod abeuntis sedes Occupaturum quam Celer rime subrogari possit , quo magis enitendum , ut suppetiae ferantur , mobilis quoque conatus, ac impetus eo diutius retardatur qui ambigato an corporuim, disiunctioni moram natura inserat , neci non suppeditato confestim corpore , spatium aliquod inane relinquatur
Quoniam igitur corpus quodcumque, quamuis in
33쪽
minimas sui particulas distractum, adhuc tamen mo lenon caret,&vises in tenuissimas rimas recipiat, corporum , quibus se debet insinuare , certam interca peditici exigit: hinc fit, ut tantisper Ontigua Orpo in obsutant, ne prorsus seiunguitur, dum a se inuicem eo distent interuallo, in quod circumsuum corpu se
Ne vero, dum ad hoc usque interitalltim istieri si strahuntur, vacuum aliquod intercedat, sepienti lime A. THRtura prospexit, ut qui extremis corporum sese muta --- 'ruo contingentium poris includitur tenuissimus spiri tus, trique seiungendo corpori cohaerens sequaconia quodammodo naturam induat , de raritatem adeptus in ampliorem locum distrahatur, donec abintrante , ctu data porta,externo corpore, ad ingenium redicias
tenui illi substantiae haec amplioris loci occupatio in congrua est , reluctatur , eoque maior vis illi est inserenda, quo magis a debita spati mensura remouetur. Ex quo facile intelligis ea corpora difficilius disiungi, quae angustioribus oris minorem tenuis spiritus copiam includunt huiusmodi sunt aereae tabellae,gem
inae aliqrias, Ec marmor exquisita aruitate lubricum )hic enim eo vehementius obnititur, C mPIlias rare
scat, quo longius a naturae statu recedere cogitur. Vbi vero in amplioribus laterum, lapidum, ac lignorum,poris aer, atque spiritus redundat, vel leuissima, vel modico conatu vincenda, repugnantia disiunctionem retardat;singulis namque interiecti aeris particulis parum ab ingenio est declinandum. is utraque inter expolitas Dureri Areas tabellas exi guus, si sero nullus, aut etiam sortasse ex attritione
34쪽
iam rarus spiritus interciperetur; ne ulteriorem assim queretur raritatem, qua ad tabellarum disiunctionem opus erat, maiori conatu resistebat, quam ut valido praeferocis adolescentis robore vinci posset , ideoque ne vacuum a se inuicem diuulse tabellae relliaquerent xenacissim cohaerebant, ipso nihilo, aut nimis exiguo spiritu , si dicere fas est , ferruminatae . Vsque adeo mi nimis sepe plurimum inest momenti. Aliquem tamen nimio vacui studio incensum auiadio, qui sitis intelligens antiquiorum argumentis Ari stotelicam sententiam inanitates omnes excludentem non labefactari, ijs omissis alias admouet machinas, Vea, in Philosbphiam vacuum inuehat. Et primo quidem
An μεμ in ingentis poderis aureum cubum in planum horizomiais defcmή ni tale in descendente fingit, ut cubi Dalis 1emper ubi
Σ' ' plutio alella moueatura donec illud contingen
aerem prorsus excludat quis enim animo complecti possit , aerem inter utrumque corpus contineri , ac proinde tam ingens auri podus a tenui aere sustentaria
Si vero premente aurei cubi pondere aer omnis inter medius exprimatuv, vacuum aliquod fieri necesse est.
Sit enim aurei cubi basis AB, cuius medium C punctum ad
perpendiculu immineat puncto D subjecta plani hori Zontalis: aer utique media intercaapedinis partes occupans inter C MD, non potest inde expri- mi , nisi ad cubi extrema latera recedat , motus autem aliquod temporis interuallum exigit: antequam igitur extrema latera AE,EB, BRFA, aer ec recedens attingat,
35쪽
vacuum B, C interuallum relinqui necesse est
Uerum nec tantulum vacuum admittere cogimur
descendentis enim cubi pondere, dum aer Femitur, ad latera reflui donec sensum plane omnem intercepti inter haec duo corpora ahitis particula effugianr quae nisi citra vacui periculum secedere valeant , retinentur quidem, sed adeo densantur, ut sensu percipi nullateruis possint, duoque illa corpora sese contingere videantur, quamuis aere intermedio discriminentur. a id autem mirum , si densatus aer, cui nec recedendi iacultas datur , nec amplius, hoc pondere rνnte, densari valet, prementi deorsum aureo cubo obsim , ne subiectum planum contingat Scilicet duo corpora
spatium unum non recipit. An non 8c aer viribus inclusus, si penitus occludantur, ne possit euaderes, m
MAlexandri milites viribus inflatis instidesites fluuium tranasse nota res est , qui tamen non aeri insedisse ditacendi sunt, sed viribus inflatis. Quidni igitur aer inter duo corpora tum vacui horrore, tum ipserum corporum duritie repugnantes interclusus prementi ponderi aequὰ valeat obniti Z Facile tamen non affirmarem
aureum ingentis ponderis cubum ab aere sustentari, quin pariter adderem a subicci illario αQxom prohiberi, ne loco cedens spatium prementi cubo relinquat. Eatenus autem aer inter duo corpora, quorum alte rum alteri occurri interiectus ad latera refluit, quatenus alia aeris particula alias Vrgenis hae vero compressae, ac densitae ad ingenium redire conantes, cum eas, a quibus pene urgentur, repellere non valeant, illas saltem, qua lateri adhaerent, propellunt. Cum ita
36쪽
terit ut inter cubi, dubiecti plani sibi respondentia puncta unicum aeris minimum intercipiatur, hoc utique alia minima deorsum non urgebit, sed ad summu comprimetur, donec minimam, quam peristases se rent, profunditatem assequatur; ibique consiste citr omne aut Vacui, aut Ortorum pinetrationis periculu a QuId Vero, inquis, luturum existimas, si ingesta λά. a. 'ης-V-si seruentissima aqua, protinus metallico tu
secuis ede . tine quammula cum vasis osculo rasexxuminetur, ut nihil aeris valeat abrepexe , multaque niue circumpo
sita cogatu aqua vi stigoris densata ad angustioris spati terminos se contrahere Annon ibi Vacuum con trahente se aqua, relinquitur meque te facturum satis existimes, sit ex aqua eos separari halitus dicas, qui in
sumum, ac vaporem abijssent, si patulum vasis osculuabire permisisset Nam hi quoque halitus vi frigoris concrescunt,4 in minoris spatiiangustias se recipiunt; ac proinde vel aliud corpus aliunde euoces necesse est
vel saltem vacuum concedaS. Non deesset qui ita omnes vasis aditus obstru posse
negarem, quiniae per tenues Oxorta mi uniculos sese
insinuaret, Mad impediendum vacuum accurrerer Vt tamen tecum mitius agam, do nihil aeris in vas per po ros ingressiarum hinc vero vacuum nullum coiise ueretur . Tenuiores enim quidam halitus ab aqua semii gerentur: silicet vi frigoris peterent concrescere, nil tamen vetat, quin dicamus uturum esse, ut a circum' susis corporibus detinerentur, ne minorem in locum se coxxiperent; requentissimum quippe tu naturae re gno est, ut unius appetitum opposita CXigentia erundat. Sed&ilhid addi potest, quod circumobsistente contrario frigore calid spiritus in aqua lateres propter
37쪽
antiperistasim in unum coalescitiat, ibique aucto calor re maiorem raritatem assumunt, ita ut spatium illud quod ex aliarum particularum c5densatione xeIinqui itur , suppleant. Hanc autem spirituum raritatem, i cis aqua is colori Sex antiperistasi aucti, satis indicat glacie , in παqua bullae plures conspicuae apparent . quamuis aqua s μ' vi frigoris densa fiat, cum gelu concrestit, tota tamen illa moles ex aqua idc latentibus in ea piritibus composita augetur, fitque secundum grauitatis speciem leuior, ac reliquae quae innatat id quod plane non contingeret, nisi calidiores spiritus propter antiperistasim coeunteSaucto calore raritatem assumererit, aqua post modum facile recedere nequeunt, quamuis aliquidio cepti Caloris fortasse deperdatur. Quodsi stigore qu
Vehementius Condensate, vacuo Occurrere natura C queat citra vasis disponditam , vase isse to OmpCri r
dium facie, de aduocato per vasis rimas aere vacuum omne amolitur.
Sed iam ad vacuum propugnandum auxiliares copias ex Orco aduocas , S: Tartareis monstris vim mouendorum corporum inesse intelligens ex foedis tempestatibus , ac procellis malorum Daemonum
ope a Piris excitatis, iis picaris, dum citatissimo lapsu molaris lapis descendit, C Cm Circinxv Hotam ciui in
descendentis lapid is locum succedere deberet , a malo genio retineri posse , ac prohiberi me abeuntem lapi dem omnino subsequatur. Tunc autem quis ambigat vacuum spatium relinqui Fateor equidem Angelis omnibus,siue in Coelo beate degentibus 41ue apud inferos admissi sceleris poenas luentibus, vim inesse, qua corpora ilim moueans, tum
sistanc; nam di praegrandem lapidem in S. Doinimci
38쪽
caput eiacuIatus est malus Daemon, plurium hominum saxum qu idam loco mouere sellicite coniuncti viribus enitentium irritos conatus diutius secisset, nisi S. Benedicti preces pestem illam saxo insidentem abegissent. Eos tamen suarum virium specimen exhibens non quaelibet peristaseo complexio patitur natura
enim leges, tanto concinnitatis corporum uniuersitati debitiae dispendio nam sicut humani corporis structura incongrua esset, nisi eius membra aptis nexibus co haererent, ita uniuexsi parces Cire inconcinnitate non disiungerentur vacuo eos discriminante, aliqua scilicet inter microcosmus,¯ocosinus in hoc quoquo intercedere debet analogia aut conuellare, aut infingere, aut perturbare non est Angelis datum sed unus naturae author ac moderator, qui nullis natura legi bus coercetur, corpora pro libito transfirre, aut sistere potest. Quemadmodum itaque Angelica virtuti tribuitur selem circumagere, illum tamen sistere nemo Angelorum, nisi Deo imperant , potest sequamuis erram
rotare , aut etiam alio transferre , pcchata tantum illius
grauitate,non videatur extra Angelicarum virium terminos positum , id tamen sponte praestare nequaquam, potest, vel coniunct is viribus inmersus Angelorum coetus , ne stilicet naturae leges adeo insigni perturba tione labefactentur ita nec vacuuan naturam inuehere Angeli possunt corporis motum tunc impediendo, cuin recedentis sibi contigui corporis spatium suffici de a P beret. Illos enim tantummodo motus praeter consue-
ET . 244. h. natura ordinem impedire, aut es re Angelis est
ficere, ut m datum , oui aliquando natura vim corporibus inferri πώ permixtente, aut etiam sponte operante, a physicis, M
39쪽
corporeis causi aut fiunt, aut impediuntur huiusmodi vero non sunt seu terra translati, seu rotatio, seu Solis quiς , Cum igitur in eorum censu, quae aliquando natura corporeis causis permittit acui effectio non reperiatur, at Vt corpori moto aliud non succedat niI mirum Angelo denegari virtutem sistendi corpora, ne in contigui corporis abeuntis locum succedant.
fu, nam finis mouens, Pel detinens pora ad impediendum Vacuum. 7 Acuum a natura respui, superiori capite memo' rata experimenta , de pleraque ab Herone in spiri
talibus auata eretrictine Hi1Periim corpus aliquod adsise
quod expeditissime suppeditari possit, ut abeuntis locum occupet, vel contigua corpora plane non disiunguntur,ut in antlilea reducto embolo aqua attracto aeri succedit vel si ea sint, ut unum aliud subsequi orta possit , ex ips corporibus vi diuulsis tenuissimae quae
dam substantiae, quae rarescentes Vacuum impediunt, separantrix, siue Percgrina in eorum poris hospitarei tu , siue iiijs velut inquilinae degercne vertam quae
illa vis, cui contigui corporis attractionem, aenuis spiritus ad ampliorem locum occupandum distractio nem tribuamus Non hic persequor Iubricam illam philosophadi rationem qua sepe relictis ijs, quae prae oculis sunt, ad inuestigandum, rantis naturae propositum mentem transferimus nec minor aliquando confidentia, quem sibinarura praestituerit finem, expromimus, ac si eum nobis
40쪽
nobis ante opus in consilium adhibitis eademinet natam tura diserte aperuisset Occultum nimis, ad quem de δ' mum scopum natura collineet. Proinde Vacuum illa .2- refugiat, ne quid prorsus inutile suos intra fines admit-δ- tat,ne rerum uniuersitas ex naturis iuxta ac nihilo con fletur, ne causarum operario per medium diffusi inter-rcidatur, ne totius corporeae molis concinnitas viole tur, ne infima haec corpora demissis e coelo vixibus foecundata sterilescant; siquid huiusiriodi gregiliastu
rae arcanorum Clutato es Valetit excogitare. Haec ehim
nihil moror Eam tantummodo causam inuestigo, cui utpote efficiendi naturam habenti, 0rporum motus ad impediendum Vacuum est tribuendus.
Et veris ad Pri mam Causim, velut ad asylum , Philota a sopho Naturali lion esse facile confugiendum nemo ne I ideo his sitae admiratione apud P. Magnum exulatanteria sub radio LUCIS MENTIVM, aqua, ut ipsis
'saprima miroemio ali , damnantur Ialsitatis prima clementa
Philosephia Peripateticae legi sub finem Paragraphi
Corpus huccessius motum in Vacuo quomodo nocet A solesi hcc verba Cus propter dico incipium mouon sursum Mercurium,
et Omper aeuum Muia habere Pinutem motricem limitatam ab Authone natura unde limitatur elocitas mollis , quoΨ1nnus fiat in instanti. Verum motrix haec virtus ab ipsisne corporis cui inhaeret , exordiis insita nunc suum opus exercet Parta vero motui, quem efficit, cooeua tunc primum ab Auia Eliore Naturae exit, cum Mercurium de Aquam ursum agit Innata Quid ergo limites ab Author Naturae x, pectet quae creatura cum sit, suis circumscribitur fitanibus, nec incertum ad pus dirigixur, quippe quod certae peristases exigant Addixit Quidni effectu causa