장음표시 사용
41쪽
hae M Pharisaei, quando apud Matthaeum cUm publicanis peccatoribus coenabat, Luc. V, IO. Iudaei, quando se panem de coelo datum dixerat, IO. VI, 4I. 43. Ac ipsius discipuli, quando carnem liramia sanguinem manducandam bibendum dixerat ibid. IV. 6o. 6r. item in prima ecclesia Hellenistae adversus Ebreos, quando vidit. Et rum in quotidianis eleemosynis postponebantur. Ast , VI, i. Et Iudas impiorum illorum empsectarum, ecclesiam turbantium, caracterem etiam hunc indicat, quod sint murmuratores, Epistolae suae v. Quandoque tamen murmuratio de manifesta obtrectatione etiam tumultuationi juncta dicitur, V. g. Numer. XIV, 2. XVI, 41. Vulgi sublimidas mussitationes ac judicia de Christo significat Io. VII, Ia. 3r. forte quia cum indignatione adversus Pharisaeos M sacerdotes ei adversantes junctae merunt. Et sic in nostra certe parabola murmuratio operariorum notat eorum insolentiam adversus patrem familias, qua, cum ipsos decuisset factum illius, tanquam factum viri gravis & prudentis, reverenter hahere, M scrutari, quidnam eo ipsis velit indicare, dum postremis antea quam ipsis mercedem dari fecerit, num forte non satis fideliter, vel diligenter, vel accurate labores suos feccerint' ita enim ministri Verbi fideles, etiam illi qui
plurimis concatenatis laboribus a mane ad vesperam occupantur , quando alios vident milito otio frui, non tacmen ideo se super illos efferunt, sed potius silae tribuunt becillitati, quod plus laborandum ipsis sit, cum alii minore labore, sed praestantiore opera, breui tempore plus forte proficiant, quam ipsi tota die b ipsi contra de se, grandia praesumentes, factum domini in suum vocant judicium, acchisent, la damnant, quasi plena ad id potestate essent iniuratii; M cum, quod paterfamilias postremis
42쪽
ipsis detraxerat quidpiam de promissis denario, debuissent hoc accipere tanquam specimen gratiae domini in miser Hillos, qui tam diu sine labore fuerant miserum enim est carere labore & cum eis gaudere, vel cum id debuissent ad hum litatis institutionem assumere, ipsi id non modo rapiunt in suscitabulum suae concupiscentiae, fiduciam ac admirationem suae diligentiae suique laboris, ac desiderium merccdis majoris quam pacti fuerant, sed M in accusitionem Sc improbationem facti donaini. Quod si rem parabola significatam spectemus, sive conductionem
operariorum de vocatione ad ecclesiam per veram PCe-nitcntiam data interpretemur, sive de specialissimis adsingulas cujusque diei operas vocationibus, murmurare nO'tat ingrati animi proditionem, Hinc quando Paulus Plii lipp. Il, i4 jubet omnia facere absque murmurationibus, annotat Chrysostomtissatius es nihil agere, quam mimnu-ra ulo agere. Et addit: virdini istud crimen ingrati animi est. murmurat ingratus est eraea DEUM, qui vero ingratus est erga DEUM, is profecio blasphemus etiam est. Idonea igitur haec est causa amittendae gratiae domini. Quod idem Chrysostomus illi istrat simili ex rchus humanis, disecens: annon vides in ip/is domibus nostris' hoc nobis semper in ore esse: satius est i hac minime seri , quam obmurmuram M peril a epe malumus ministerio quod nobis exhibetur, care-Fe, quom murmurantemferre. Certe, cum omnes magnum
in eoDei beneficium agnoscere debeant, quo citius quisque ad laborandum in vinea domini vocatus merit, M quo plura ibi sacere dignus fuerit factus; cum igitur non possint non serio dolere, qui serius accesserint, quod illis DEI henditiciis non citius sint usi: manifeste illi, qui ideo mum
1ant, quod hi in tempor ilibus non posthabeantur ipsis
43쪽
totia die in laboribus vineae versatis, ingratum produnt animum. Produnt nem ae se dolere, quod non M'ipsi diutius in alienis operibus, imo M in peccatis seriati sint; produnt se iterum amare peccata pristina, a quihus ad DEUM conversi fuerant, Sc malle se sua non reliquisse, non conversos fuisse, non tam cito Christum veram vitem agnovisse la coluisse; produnt se non amare vineam hanc, se poenitentiae M regenerationis statu excidisse, se malle post hac in suis laborare, imo M in mundo M peccatis seriari. Hi igitur merito ultimi fiunt, h. e. salute excidunt, licet accipiant tamen a divina liberalitate quotidie suum denarium temporalis sustentationis; quem vero ingrati detinent, non agnoscentes, quod gratia domini etiam hoc ipso eos ad poenitentiam invitet. Sed etiam illi non minus rei sunt criminis ingrati animi, qui, quod specialissima vocatione ad plura negotia a prima luce obeunda accesserint, non numili cum gratiarum actione accipiunt denarium, quem divina providentia ipsis
quotidie exhibet, Sc sibi plus quam aliis deberi praesu-
-nt: cum non meminerint, se ideo etiam ad grates DEO teneri, quod dignos eos secerit viresque M occasionem suggesserit plura laborandi in ipsius vinea; multoque igitur majs, quod laborem, quem ex ipsus gratia exhibuerunt, etiam remuneret suo denario: cum semper invenire possint, unde fateantur se hoc neutiquam meruisse, Se quod veniam petere debeant suorum in labori-hus defectium, quod non exacte satis nec ad domini beneplacitum curate satis eos praestiterint. Est igitur murmurare hic indignari de fatas DEI,& injustitiae illum
insimulare, quod non norit suum cuique tribuere. Atque hoc tamen singulis fere Vesperis plures faciunt homi-u es, suintatem lisseres Ponsitant , suas operas cum ope-
44쪽
ris aliorum, sua bona cum aliorum bonis compatistes, ut, si optime etiam agant, hinc sibi mercedem adhuc in futurum a DEO desiderent, propter majora sua opera Mmerita: quo ipso tamen non advertentes indignationem divinam sibi contrahunt: multo vero magis, si eis quae adsunt contenti non sint, ea fastidiant. meliora sibi de- heri contendant, Deoque ea non ad ipsorum beneplacitum ministranti succenseant, imo ipsum eiusve providentiam ideo inficiari non erubescant. Sed exhibetur inter caulas amissae gratiae domini etiam a. INVIDIA primo rum illorum inter operarios adversus postremoS, dum V.
ipsi p0stremi unam horam opus fecerunt, & aequa
les nobis illos fecisti. Ubi accusativus μιαν ωραν casus
temporis videtur esse, ἐποιησαν autem absolute positum abεque casu, ubi idem est ac laborarunt, opus fecerunt. Qui verbi ποιMii significatus non prorsus inusitatus est, ut& Ebraei , V. g. Ruth. II, Is. I. Reg. V, E. I. Chron. XXII, 16 2. Chron. II, 7. I4. Alii tamen quartum casum μιαν ωραν a Verbo ἐποίησαν regi volunt, ut ποιῶν idemst ac διαleίβειν. ita Camerarius , Cinubonus, Erasmus Schmidius, Ludovicus de Dieu, Hammondus. ini tumen verbi hujus usus apud scriptores graecos alios extra Novum Teiumentum vix occurrit. Quicquid vero sit,eXtenuant murmuratores opus reliquorum, M invidiam
iam produnt, justam certe causam perdendae gratiae domini. Ita enim ex ingrato in accepta D E I beneficia animo fluit invidia adversus illos, quinus idem ipse D US bene facit. Dum enim nihili ducunt homines ea, quae ipsis ex divina benignitate ultra omne meritum ipsorum F obti-
45쪽
obtigisse debebant agnoscere, auertunt oculos ad illa, quae alii accipiunt, & aegre fenint DEUM aliis tribuere illa, quae sibi solis danda censuerant. Hoc speciem esse θεομαχίας, agnovit antiquus poeta Palladas in Anthologia
mι maximam stultistam subinyehit. M sese enim adfersus ipsum D αUM armatur, dile maxima ex invidia occvatus. onet enim amara illam, quem DEMS amat.
Et disertiusBi silitin M. Homil. invidiam apellat
adversus DEUM doctorem, homicidii matrem , natura confusionem, sodalitii sive cognationis ignoramiam, Iacturam absurdissimam, malum istolerabile, serpentis documentum, monum inventum , inimici sementem, arrham punirionis, etiam in gehennam,privationem regni coesorum. Certe inis vidus M DEO M nominibus infensum ac invisum se exhibet: hominibus, dum illis invidet, dum eos eorumque dicta, facta, mores, virtutesqUe contemnit, extenuat, imo
odit & calumniatur: DEo vero, dum odit quos videt DEO caros esse, M indignatur DEO, quod beneficia lamgiatur illis, quos is indignos putat, & quod non ex judicio invidi procedat in erogatione fortunarum, imo dum se
46쪽
DE OPIRARIIS IN VINEA. 4sse supra DEVM extollit, Ze suum judicium supra DEI M-- dicium, quem minime lapienter diseensare bona sua judicat, & qui sapientius ea dispensare inscere debuisset ab illo homine. Ex quibus satis patet justam hanc esse causam perdendi gratiam divinam. Cui accedit 3. PROPRIORI'H MERITO-RvM PRAEsvMTIO M fiducia, quam produnt in parabola op rarii murmurantes, dum reuquos aequiparatos qUeruntUr sibiFις βαιτάσχεσιν δαρος Τον κοί- να. Illis qtu
portarunt pondus diei atque aestum. Conjun
itissima videlicet sunt vitia, contemnere aflos, de se vero praeclare sentire; invidere vis vel minima bona, propriis vero meritis compensandis vix quaedam satis magna putare. Ita operarii nostrae parabolae exprobrant domino, quod non consideret ingentem laborum suorum 'praer gativam, qua per totum diem laboraverint, tot molestias tantumque solis aestum pertulerint. Ita enim, notante Erasmo Roterodamo, itemque Luca Brugensi, diei Pondus memorantes laboris diuturnitatem, astum vero allegantes laboris difficultatem Si molestiam jactant. Vtroque simul produnt, qua mentis aegritudine labori in buerint, atque Uti ex vineae, vitis, palmitumque nobilitate nullam ceperint laboris voluptatem, sed quod majoris faciant suos sudores, quam laborandi quam nam merant selicitatem, de hac nullas se gratias debere domino Volunt, pro illis autem plura dominum ipsis debere contendunt, quam pepigerant. Decet omnes singulis vesperis animo recolere, quanta DEI beneficia acceperint in ipsis suis laboribus, ipso vires la dona Spiritus S. suggerente: & quo plura quisque hic laboraverit, eo plus proficiendi occasionem M ansam nurus est in cognitione
DEI & Christi, in cognitione mysteriorum regni DEI, F a in
47쪽
in cognitione providentiae, curae, M viarum Domini in animabus hominum. Haec oportet nos singulis vesperis grata mente pensitare; ia simili inquirere, ubi defecerimus in nostris laboribus, neque fideliter sitis, sitisque curate, sollicite ac diligenter laboraverimus, ideoque veniam humili & contrito corde petere, Deoque gratias agere quod non modo tantam longanimitatem inferen- ldis nostris defectibus exhibuerit, sed& nihilominus hujus ldiei denarium nobis praeter omne nostrum merittam prae- ιbuerit, ejusque nobis gratiam imposterum servandam efflagitare, propter Christi meritum. Haec qui negligunt, non modo se indignos omni illa domini gratia demonstrant, sed prono cursu eo dilabuntur, ut sibi tribuant, suae virtuti, diligentiae, M indefessis studiis, quicquid profecerint, indeque DEUM sibi plurima prae aliis debere existiment, imo indignentur, si non suae arrogantiae suisque desideriis paria fuerint consecuti. Quo ipso non possunt non se ipsos gratia domini spoliare, coram cujus o sis gloriabundi stare non possunt. Ps V, 6. I. XVI. Atque hoc ipsum in parte hac tertia nostrae parabolae docet, quae secundo loco proponitur, declaratio justae imdignationis patris familias adversus, illos jactabundos
murmuratores. Ita enim ipse pater familias eam declarare introducitur, V. I3. I. DEFENsIONE SVAE IvSTITIA E G δὲ ἀποκριθεις ώσειν ἐνι άέων. alaeba, ita ἀδικω σε. Ille l
uero respondens dixit uni illorum: Socie, non injuriam facio tibi. Vni dixit, antesignano reliqum
Tum, eo ipso tamen unicuique murmurantium dicens,
48쪽
Ioh. Hemicus Schrammius, Theologus Marburgensis, in Dissertatione de Operariis in Vinea, anno IIaI. habita p. M. inum hac vox apud gracos collegam ligni cet, sodalem Gallice, ut Meta observat ad hunc ιocum, Un compagnon .idetur pulchre exprimere Antichristum, Iuda, hoc etiam nomine compellati, antis uni, cpui heis per sarcasmum ita dici videtur, quia se Christi Iactat collegam θ' victarium, atque subordinatos flbi doctores habet qui IESU volunt heri socii. Dicit autem ei: non facio tibi injuriam. Ιnjuste murmurat cui non fit injuria. Non est autem in Etialiberalitas in immeritos exercita, quando nemini subtrahitur quid de iis, quae ille jure petere potest. atque licet postremis operariis plus datum fuerat, quam expectare potuerant, primis tamen de mercede pacta nihil quicquam dominus detraxerat. Docemur tamen hoc ipso, DEUM injustitiae insimulari ab illis, qui non contenti sunt bonis quae ipse dat. quo ipso blasphemiae se reos exhibent, nam DEI opus est absque defectu. DEUS veritas est, & nihil iniquitatis, justus ti rectus est. Devt. XXXII, 4. justus est in omnibus viis stiis, & sinctus in omnibus operibus suis. Ps. CXLV, 17. absit ut cogitemus DEUM esse injustum, qui mundum judicat. Rom. III, s. 6. Iob. XXXIV, io, Iuste issignatur iis, qui ad plura ipsum danda teneri existimant, quam cuivis clat. Declarat autem paterfamilias justitiam suae indignationis a. Ex-
PROBRATIONE INGRATI ANIMI Urant m,pe
συνε*οAmria μοι; Nonne de denario convenisti mecum t Ingratitudo est iniquitas non
contennim esse acceptione eorum, quae promissa fuerant. M plura postultare. Grates debentur mercedem pronustam promte e hibenti, nod vero murmuratio.
49쪽
propter terena commoda praedicant, D ex contentione ac invidia, de quibus Phil. I, Is.l8. quos tolerat DEUS invoc tione generali & speciali suis officiis fungi, quantumvis non sincere agant, propriam gloriam, non gloriam DEI unice spectent, propria emolumenta non salutem auditorum ex animo quaerant; quamdiu saltem doctrinam sacram incorrupte proponunt, nec vita manifeste prava plus diruunt vineam domini quam colunt; justae tamen indignationi Domini, M nisi resipiscant in aeternum duraturae, subj centes. Pergit vero pater familias justam suam declarare indignationem, 4. Os TENSIONE LIBERRIMAE SUAE GRATiAE: biλω Volo autem
huic postremo dare sicut & tibi. Hoccine, dicit,
liberrimi mei est arbitrii, dare posti emis tantum quantum
primis 3 Quid ad te, quod meae est voluntatis 3 Quid audes limites ponere meae libertati8 Quid laxas id, de
quo tibi non ad rationes teneor, in quo tibi non sum obligatus, hoccine positam ex arbitrio meo agere 3 Hoc est gratiosa mea voluntas, dare huic ultimo ejusque sociis, quantum tibi postulare potuisti tuisque sodalibus. Quid aegre fers, quod ego. liberrima mea gratia Volo, cum id agam absque omni tui defraudatione3 Cum in humanis vix gravior sit injuria, quam libertati alicujus ossicere, quidni omnipotentem ad justam indignationem provocaret , si gratiam ejus circumscribere, M intra tui livoris ac invidentiae cancellos restringere susteperis 3 Caeterum, dum se dicit dare postremis sicut primis, manifeste iterum indicat se utrisque denarii solutione non aeterna hinna , quae mali non aeque cum bonis capere possunt, sed temporalia donare. Sed M porro declarat paterfamilias
justam suam indignasionem I. UEMos TRATIONE Su I
50쪽
ιμῶα, Aut anne integrum mihi est fecisse quod
volo in meist Provocat his ad jus naturale, quod communionem bonorum ignorat, & suum cuique integrum vult, quo quisque in stus plena gaudeat potestate agendi quod velit, si vel omnia sua vellet aliis donare: ut gravis sit injuria limites ponere huic cujusvis de bonis litis liberrimae dispositioni. Quando enim magistratus leges sumtuarias seri, non ea jus civium tollit de suis libere disponendi, sed vitia a suis civibus arcere satagit, luxu riam , scortationes, fastum; honeste sua omnia erogandi jus justus magistratus nemini aufert. Laudatur meri- . to Cyri apud Xenophontem in him; vitae pecuniam apud amicos deponi, neque ullos eis tutiores ac sdeliores essethssauros. ac illud M. Antonii: Hoc habeo quodcunque dedi. itemque illud Almonsi Siciliae regis, qui interrogatus, quid sibi servaret, cum mustis tam multa donet respondit: ea ipsa qua dono, cetera in meorum numero non habeo. Et vult omnino coelestis paterfamilias, Ut homines ad ipsus exemplum in aIiorum commoda liberaliter sua erogent; sponte tamen & absque coactione, tanquam de
iis quae ipsis propria sunt. sicut cuique sua circumvallavit quas,&in propria cujusque potestate esse voluit, septimo decalogi praecepto. Sed la idem jus sibi multo magis integrum esse vult. M vindicat justa indignatione adversus invidos liberalitatis ejus obtrectatores. Certe enim omnipotenti jus illud eripere stolide suscipiunt, quicunque aegre feriant paria secum bona a DEO accipere illos, quos tamen 'ipsi se multo inseriores, ac indignos illis bonis judicant. Adversus quos in parabola noster pater familias justam suam indignationem denique s. declarat INc REPA