Orationes

241쪽

μον λειτουργιων, ἀδεως δὲ γεωργουντες καὶ ἡ δ'

λατταν πλεοντες καὶ ταῖς αλλαις ἐργασιαις ἐ πιχειρουν--2l τες, αῖ νυν δια τον πολεμον ἐκλελοιπασιν. οψομεθα δε την πολιν διπλασίας μὲν ῆ νυν τας προσοδους λαμ- eβάνουσαν, μεστην δε γιγνομενην εμπ0ρων καὶ ξ ων καὶ μετοικων, ἄν νυν ερήμη καθεστηκεν. τὸ δεστον, συμμάχους εξομεν απαντας ἀνθρώπους, ου βεβιασμενους ἀλλὰ πεπεισμενους, ουδ' εν ταῖς μεν ἀσφα- λειαις διὰ την δυναμιν ημὰς υποδεχομενους, εν δε τοῖς κινδυνοις αποστησομένους , ἀλλ' ουτω διακειμενους

ῶσπερ χρη-ἀληθῶς συμμάχους καὶ φιλους -- d22 τας. προς δε τουτοις ἁ νυν ἀπολαβεῖν ου δυνάμεθα διὰ πολεμου καὶ πολλῆς δαπάνης, ταυτα διὰ πρεσβείας

ἀεὶ του πλείονος ὀρεγομενους ην δε μεταβαλώμεθα τον τροπον καὶ δοξαν βελτιω λάβωμεν, Ου μιονον αποστησονται τῆς ἡμετερας ἀλλὰ καὶ τῆς αυτῶν προσδώ-U0υσι l λυσιτεληοει γὰρ αυτοῖς θεραπευουσι την δυναμιν την τῆς πολεως ἀσφαλως εχειν τὰς αυτῶν βα- 24 σιλείας. καὶ μὲν δἰὶ καὶ τῆς Θράκης ψιιν εξεσται τοσαυτην αποτεμεσθαι- ωστε μὴ μονον αυτους 164 ἄφθονον εχειν ἀλλὰ καὶ τοῖς δεομενοις τῶν Ελλήνων καὶ δι' ἀπορίαν πλανωμενοις ικανὸν δυνασθαι βίον παρασχεῖν. o που γὰρ Ἀθηνοδωρος καὶ Καλλίστρατος, ὁ μὲν ἰδιώτης ὼν, ὁ δε φυγὰς, οἰκίσαι πόλεις οιοι τε

γεγ0νασιν , η που βουληθεντες Vιεῖς πολλους ἀν το πους τοιουτους κατασχεῖν δυνηθεῖμεν. χρη τους

242쪽

πρωτευειν ἐν τοῖς Ελλ' ο ιν αξιουντας τοιουτων εργωνηγεμονας γίγνεσθαι πολυ μὰλλον ii πολεμου καὶ στρατοπεδων ξενικῶν, ων νυν ἐπιθυμουντες ημεις τυγχάνομεν.

25 ι.) Πεψὶ μεν ουν ων οἱ πρεοβεις επαγγελλονται , καὶ ταυθ' ἱκανα καὶ πόλλ' αν ίσως τις προσθείη του- τοις ' ηγουμαι δε δεῖν ημῆς ου μονον ii ηφισαμενους την εἰρήνην εκ τῆς εκκλ σιας απελθεῖν ἀλλα καὶ βουλευσαμενους, οπως αζομεν αυτλὶν καὶ μη ποιήσομεν, eοπερ εἰωθαμεν, ολιγον χρόνον διαλιποντες πάλιν εἰς

ρον, πρὶν αν πεισθῆτε την μεν ii νυχίαν ίφελιμωτε- ραν καὶ κερδαλεωτεραν εἰναι τῆς πολυπραγμοσυνης, την δε δικαιοσυνην τῆς αδικίας, τὸν δε τῶν ἰδίων επιμελειαν τ ῆς τῶν ἀλλοτριων επιθυμιίας. περὶ soν ουδεὶς πώποτε των ρητορων εἰπεῖν εν υμῖν ετολμησεν εγω dδε περὶ αυτων τουτων τους πλείστους των λογων μελ- λω ποιεῖσθαι προς υμὰς ορω γὰρ τὴν εὐδαιμονίανεν τουτοις ενουσαν, ἀλλ' ουκ ἐν οὶς νυν τυγχάνομεν 27 πράττοντες. ἀνάγκη δε τῖν εξω των εἰθισμενων επιχειρ0υντα δημηγορειν καὶ τας υμετερας γνωμας μεταστῆσαι βουλομενον πολλων πραγμάτων αήνασθαι καὶ

διὰ μακροτερων τους λογους ποιησασθαι, καὶ τὰ μεν ἀναμνῆσαι , των δε κατηγορῆσαι, τὰ δ' επαινεσαι, περὶ eoε των συμβουλευσαι μολις γὰρ αν τις υμῆς εξ ἀπάντων τουτων επὶ τὀ βεῖαιον φρονῆσαι δυνηθείη προαγαγεῖν.

28 ια.) 'Eχει γὰρ ουτως. ἐμοὶ δοκουσιν ἀπαντες μεν

ἐπιθυμεῖν του συμφεροντος καὶ του πλεον εχειν των

ἄλλων, ουκ εἰδέναι δε τας πράξεις τὰς ἐπὶ ταυτα ς -

243쪽

ρ0υσας αλλα ταῖς δοξαις διαφερειν αλληλων ' οἱ μὲν γαρ ἐπιεικεῖς καὶ στοχαζεσθαι του δέοντος δυναμενας, οἱ δ' ώς οἷόν τε πλεῖστον του συμφεροντes 29 διαμαρτανουσας. οπερ καὶ τῆ πολει συμβεβηκεν. ημεῖς γαρ οἰομεθα μὲν, ἐν την θαλατταν πλέωμεν πολλαῖς τριηρεσι καὶ βιαζώμεθα τας πολεις συντάξεις διδοναι καὶ συνέδρους ἐνθάδε πεμπειν, διαπράξεσθαί τι των Aδεοντων' πλειστον δὲ διεκχευσμεθα τῆς ἀληθείας. ἀν b

αυτῶν καὶ πολεμοι καὶ δαπαναι μεγάλαι γεγονασιν, 30 εικοτως ' καὶ γαρ το προτερον ἐκ μὲν τῆς τοιαυτης πολυπραγμοσυνης εἰς τους ἐσχάτους κινδυνους κατεστημεν, ἐκ δε του δικαίαν την πολιν παρεχειν καὶ βοηθεῖν τοῖς ἀδικουμενοις καὶ τῶν ἀλλοτριων ἐπιθυ- μειν παρ' εκοντων τῶν 'Eλλήνων την ἡγεμονιαν ἐλάβομεν ών νυν ἀλογιστως καὶ λίαν εἰκῆ πολυν ἐδη e31 χρονον καταφρονουμεν. Εἰς τουτο γάρ τινες ἀνοίας εληλυθασιν, υπειλήφασι τὴν μὲν ἀδικιαν 'επονείδιστον μεν εἶναι, κερδαλεαν δὲ καὶ πρὸς τον βίοντον καθ' ημέραν συμφερουσαν , τὴν δὲ δικαιοσυνηνευδοκιμον μὲν, ἀλυσιτελῆ δε καὶ μῆλλον δυναμενην 32 τους ἄλλους ωφελεῖν ῆ τους ἐχοντας αυτὴν, κακῶς ειδότες, ως ουτε πρὸς χρηματισμον ουτε προς δόξανουτε προς ὼ δεῖ πράττειν ουθ' ολως προς ευδαιμονίαν dουδὲν ἀν συμβάλοιτο τηλικαυτην δυναμιν, οσην περ lαρετη καὶ τὰ μερη ταυτης τοῖς γὰρ ἀγαθοῖς οἷς εχομεν lἐν τῆ ψυχn, τουτοις κτώμεθα καὶ τὰς ἄλλας ἁ πελείας,

ων δεομενοι τυγχανομεν - οἱ τῆς αυτῶν διανοίας αμελουντες λελχὶθασι σφας αυτους ἄμα του τε φρονεῖν 33 αμεινον καὶ του πράττειν βελτιον ολιγωρουντες. θαυ--μαζω δ εἴ τις οῖεται τους τὴν ευσεβειαν καὶ τὴν δι- eκαιοσυνην ἀσκουντας καρτερεῖν καὶ μένειν ἐν τουτοις,

244쪽

ἐλπιζοντας ελαττον εξειν των πονηρῶν, αλλ' ουχήγουμενους καὶ παρα θεοῖς καὶ παρ' ανθρώποις πλεον οι εσθαι των αλλων. ἐγω μεν γαρ πεπεισμοιι 166 τουτους μονους δεν δεῖ πλεονεκτεῖν , τους δ' αλλους 31-ου βελτιον ἐστιν. ὁρῶ γαρ τους μεν την αδικίαν προτιμωντας καὶ το λαβεῖν τι τῶν αλλοτριων μεγιστον ἀγαθὸν νομιζοντας ομοια πάσχοντας τοῖς

δελεαζομενοις τῶν ζώων , καὶ κατ' ἀρχὰς μεν ἀπολαυοντας αγν ὰν λάβωσιν, ὀλίγι' δ' υστερον εν τοῖς

μεγιστοις κακοῖς οντας, τους δε μετ' ευσεβειας καὶ δικαιοσυνης ζῶντας εν τε τοῖς παρουσι χρονοις ἀοφα- bλως διάγοντας καὶ περι του συμπαντος αἰῶνος τὶ διους 35 τὰς ελπίδας εχοντας. καὶ ταυτ' εἰ-κατὰ πάντων ου- τως εἴθισται συμβαίνειν, ἀλλὰ το γ ως επὶ το πολυτουτον γίγνεται τον τροπον. χρη δε τους ευ φρονουν' τας, επειδη το μελλον ἀεὶ συνοισειν ου καθορῶμεν, το πολλακις ωφελουν, τουτο φαίνεσθαι προαιρουμενους. πάντων δ' ἀλογώτατον πεπόνθοισιν, ὁσοι κάλλιον μεν ἐπιτηδευμα νομιίζουσιν εἰναι καὶ θεοφιλεστερον την δικαι0συνην τῆς ἀδικίας, χεῖρον δ' οἴονται οβιωσεσθαι τους ταυττὶ χρωμενους τῶν την πονηριαν πρ0ύρημενων.

ἐπαινεῖσθαι την ἀρετην, Ουτω πρόχειρον εἶναι πεισαι τους ἀκουοντας ἀσκεῖν αυνην' νυν δε δεδοικα, μάτην τὰ τοιαυτα λεγωμεν. διεφθάρμεθα γαρ πολυνήδη χρονον υπ' ἀνθρωπων ουδεν αλλ' η φενακίζειν δυναμενων, οἷ' τοσουτον του πληθους καταπεφρονη- dκασιν , ο ποταν βουληθωσι πολεμον προς τινας εξενεγκεῖν , αυτοὶ λαμβάνοντες λεγειν τολ- μωσιν, ώς χρη τους προγονους μιμεῖσθαι, καὶ μη περι0ραν ημῆς αυτους καταγελωμενους, μηδε την θα

245쪽

λατταν πλέοντας τους τας συντάξεις ἐθελοντας ἐμω37 υποτελεῖν. ιδ . Hδεως αν ουν αυτῶν πυθοίμην , τί σιν ημῆς των προγεγενημενων κελευουσιν ομοιους γίγνεσθαι, ποτερα τ0ῖς περὶ τα IΠερσικὰ γενομενοις τοῖς προ του πολεμου του Aεκελεικου την πολιν εδιοικησασιν; εἰ μὲν γαρ τουτοις, ουδὲν αλλ' ῆ συμβουλευουσιν ημιν παλιν περὶ ανδραποδισμου κινδυ-38 νευειν ' εἰ δὲ τοῖς Μαραθῶνι τ0υς βαρβαρους νικήσασι καὶ τοῖς προ τουτων γενομενοις , πως ου πάντων IMἀναισχυντότατοι τυγχάνουσιν οντες, εἰ τους τοτε πολιτευομενους επαινουντες τἀναντία πράττειν ἐκείνοις

πείθουσιν ημιῆς, καὶ τοιαυτ' ἐξαμαρτάνειν , περὶ ἄν ἀπορω, τί ποιησαῖ, ποτερα χρησωμαι ταῖς ἀληθειαις ωσπερ περι τῶν ἄλλων, ὴ κατασιωπήσω, δείσας την προς υμῆς ἀπεχθειαν. ιε ) Αοκεῖ μεν γάρ μοι βελτιον εἶναι διαλεχθῆναι περὶ αυτῶν, ορῶ δ' υμὰς χαλεπώτερον διατιθεμενους προς τους ἐπιτιμῶντας χIb39 πρ0ς τ0υς αἰτίους τῶν κακῶν γεγενημενους. ου μὴν ἀλλ' αἰσχυνθείην ἀν , εἰ φανείην μῆλλον φροντίζων τῆς ἐμαυτου δόξης ῆ της κοινης σωτηρίας. ἐμον μενουν ἔργον εστὶ καὶ των ἄλλων των κηδομενων τῆς πο- λεως ποοαιρεῖσθαι τῶν λογιον μὴ τους ἡδίστους ἀλλὰ

τους coφελιμα τάτους ' υμῆς δε χρη μὲν τουτογιγνώσκειν, οτι των μεν περὶ το σῶμα νοσημάταγν πολ- λαὶ θεραπεῖαι καὶ παντοδαπαὶ τοῖς ἰατροῖς ευρηνται, o ταῖς δε ψυχαῖς ταῖς ἀγνοουσαις καὶ γεμουσαις πονηρων ἐπιθυμιιον ουδεν ἐστιν ἄλλο φάρμακον πλην λογος ὁ 40 τολμῶν τοῖς άμαρτανομενοις ἐπιπλήττειν , ἐπειθ' oτι καταγελαστόν εστι τὰς μεν καυσεις καὶ τὰς τομὰς των ἰατρῶν υπομενειν, ινα πλειονων ἀλγηδόνων ἀπαλλαγῶμεν, τους δε λόγους ἀποδοκιμάζειν πριν εἰδεναι

246쪽

ῶς, εἰ τοιαυτην ἔχουσι την δυναμ ν ῶστ' ώφελῆσαι

.1 ις ) Tουτου δ' ενεκα ταυτα προεῖπον, οτι περιτῶν λοιπῶν ουδεν υποστειλάμενος ἀλλα παντάπασιν ανειμένως μέλλω τους λογους ποιεῖσθαι προς υμας. τίς γαρ ἄλλοθεν επελθαγν καὶ μηπω συνδιεφθαρμενος ημω αλλ εξαιφνης επιστας τοῖς γιγνομενοις Ουκ αν μαίνεσθαι καὶ παραφρονεῖν ημῆς νομισειεν; οῖ φιλοτιμουμεθα μεν ἐπὶ τοῖς τῶν πρ0γονων εργοις καὶ τὴν πολιν εκ τῶν τοτε πραχθεντων εγκωμιάζειν ἀξι0υμεν, eουδεν δε τῶν αυτῶν ἐκεινοις πραττομεν, ἀλλὰ παν42 τουναντίον. οι μεν γαρ υπερ τῶν Ἐλληνων τοῖς βαρβάροις πολεμουντες διετελεσαν , ἡμεῖς δε τους εκ τῆς

Ἀσίας τον βίον ποριζομενους εκεῖθεν ἀναστήσαντες επὶ τους Ελληνας σηγάγομεν ' κἀκεῖνοι μεν ἐλευθε- I68ρουντες τὰς πολεις τὰς Ἐλληνιδας καὶ βοηθουντες αυ- ταῖς τῆς ηγεμονιας α ξιώθησαν , ημεῖς δε καταδουλου- μενοι καὶ τἀναντία τοῖς τοτε πράττοντες ἀγανακτου- 43- εἰ μὴ αυτην τιμην εκείνοις εξομεν, οῖ τοσου-

τον ἀπολελείμμεθα καὶ τοῖς ἔργοις καὶ ταῖς διανοίαις

τῶν κατ' εκεῖνον τον χρόνον γενομενων, οσον οἱ μενυπερ τῆς τῶν ἄλλων σωτηρίας τήν τε πατριδα την αυ- bτῶν εκλιπεῖν ἐτολμησαν, καὶ μαχομενοι καὶ ναυμα-χ0υντες τους βαρβάρους ενίκησαν, ημεῖς δ' ουδ' υπερτῆς ημετερας αυτῶν πλεονεξίας κινδυνευειν ἀξιουμεν, 44 ἀλλ' ἄρχειν - ἀπάντων ζητουμεν, στρατευεσθαι δ'ουκ εθελομεν, καὶ πολεμον μεν μικρου δεῖν προς ' ἄπαντας ἀνθρώπους ἀναιρουμεθα, προς δὲ τουτονουχ ημας αυτ0υς ἀσκ0υμεν, ἀλλ' ἀνθρώπους τους μεναπολιδας, τους δ' αυτομολους, τους δ' εκ τῶν ἄλλων eκακουργιῶν συνερρυηκοτας, οἷς ὁπ0ταν τις διδῶ πλείω

247쪽

45 μισθὸν, μετ' εκεινων εφ' ήμας ακολουθη Ουσιν. λλ' ο μως ουτως αυτους αγαπῶμεν, ἄσθ' υπερ μεν τῶν παιδων των ημετερων, εἰ περί τινας ἐξανηρτοιεν , ουκαν εθελήσαιμεν δίκας υποσχειν, υπερ δὲ τῆς εκεινωναρπαγῆς καὶ βίας καὶ παρανομίας μελλοντων τῶν ἐγκλημάτων εφ' ημας ῆξειν ουχ οπως ἀγανακτουμεν αλ-λα καὶ χαιρομεν, οταν ἀκουσα μεν αυτους τοιουτον τι d46 διαπεπραγμενους. εἰς τουτο δε μορίας εληλυθαμεν,

ὁοτ' αυτοὶ μεν ενδεεῖς τῶν ἡμεραν ἐσμὲν, ξενοτροφεῖν δ' επικεχειρήκαμεν, καὶ τους συμμάχους τους ημετέρους αυτῶν ἰδίους λυμαινομεθα καὶ δασμολογου

μεν, ινα τοῖς απαντων ἀνθρωπων κοινοις ἐχθροῖς τον 47 μισθὸν ἐκποριζωμεν. τοσουτρο δε εσμεν των προγονων , ου μονον των ευδοκιμησάντων ἀλλὰ καὶ τῶν μισηθεντων , Oσον εκεῖνοι μεν ει πολεμεῖν προς ρτινας κνηφισαιντο, μεστῆς Ουσης αργυριου καὶ χρυσίου τῆς ἀκροπ0λεως ομως υπερ των δοξάντων τοῖς αυτωνσοόμασιν Αοντο δειν κινδυνευειν , ἡμεῖς δ' εἰς τοσαυ-τχὶν αποριαν ἐληλυθοτες καὶ τοσουτοι τὸ πλῆθος ὁντες περ βασιλευς ὁ μεγας μισθαγτοῖς χρώμεθα τοῖς στρα 48 τοπέδοις. καὶ τοτε εἰ τριηρεις πληρ0ῖεν , τους μεν I69 ξένους καὶ τους δουλους ναυτας εἰσεβίβαζον , τ0υς δε

πολίτας οπλων ἐξεπεμπον ' νυχ/ δὲ τοῖς μεννοις οπλίταις τους δε πολιτας ελαυνειν ζ , ἀναγκάζομεν , o ποταν αποβαινωσιν εἰς τὴν τῶν πολεμιων, οι μεν αρχειν των Ἐλλο νων ἀξιουντες υπθ-

ρεσιον ἔχοντες εκβαίνουσιν , οι δὲ τοιουτοι τὰς φυσεις ὁντες , οιους ὀλιγφ π90τερον διῆλθον, οπλων b

κινδυνευουσιν.

9 0ζ .) υλλὰ γαρ τὰ κατὰ τὴν πολιν ἄν τις ἰδὼν

καλως διοικουμενα περὶ τῶν αλλων θαρρησειεν , ἀλλ' ουκ ἀν ἐπ αυτοῖς τουτοις μάλιστ' ἀγανακτησειεν οῦ Οι-

248쪽

τινες αυτοχθονες μὲν εἶναι φαμεν καὶ τὴν πολιν ταυτην προτέραν οἰκισθῆναι τῶν ἄλλων, προσῆκον δ' ἐμας ἄπασιν εἶναι παράδειγμα του καλῶς καὶ τεταγ- μενως πολιτευεσθαι, χεῖρον καὶ ταραχωδέστερον την eημετεραν αυτων διοικουμεν τῶν αρτι τὰς πολεις οἰκι-50 ζοντων, καὶ σεμνυνομεθα μεν καὶ μεγα φρονουμεν

ἐπὶ τέ' βελτιον γεγονέναι τῶν αλλων, δὲ μεταδίδομεν τοῖς βουλομενοις ταυτης τῆς ευγενειας ri Tριβαλλοὶ καὶ Λευκανοὶ της αυτῶν δυσγενείας ' πλείστους δὲ τιθεμενοι νομους ουτογς ὀλίγον αυτῶν φροντίζομεν , γαρ ἀκ0υσαντες γνώσεσθε καὶ περὶ των ἄλλων , ῶστε θανατου τῆς ζημίας επικειμενης , τις ἀλῶ δεκάζων, τους τουτο φανερώτατα π0ιουντας στρα- dτηγους χειροτονουμεν, καὶ τον πλείστους διαφθεῖραι τῶν πολιτῶν δυνηθεντα , τουτον επὶ τὰ μεγιστα τῶν 51 πραγμάτων καθίσταμεν ' σπουδάζοντες δε περὶ την πολιτείαν Ουχ ἡττον η περὶ την σωτηρίαν ολχὶς τῆς πο- λεως, καὶ τὴν δημοκρατιαν εἰδοτες εν μὲν ταις ησυχίαις καὶ ταῖς ἀσφαλείαις αυξανομενην καὶ διαμενου-

'αν, ἐν δὲ τ0ῖς π0λεμοις δὶς ήδη καταλυθεῖσαν , προς

μεν τους τῆς εἰρηνης επιθυμουντας ώς προς ολιγαρ- eχικους ἄντας δυσκολως ἔχομεν, τους δὲ τον πολεμον ποιουντας ώς τῆς δημοκρατίας κηδομενους ευνους 52 εἶναι νομίζομεν ' ἐμπειροτατοι δὲ λογων καὶ πραγμάτων οντες ουτως ἀλογίστως ἔχομεν, ῶστε περὶ των αυ- Nτῶν τῆς αυτῆς ημερας ου ταυτὰ γιγνώσκομεν , ἀλλ' ων μεν πρὶν εἰς την ἐκκλησίαν ἀναβῆναι κατηγορου-uεν, ταυτα συνελθόντες χειροτονουμεν, ου πολυν δὲ χρονον διαλιποντες τοῖς ἐνθάδε κνηφισθεῖσιν , ἐπειδαν ἀπίωμεν, πάλιν επιτιμῶμεν ' προσποιουμενοι δὲ σO- φωτατοι τῶν Ελλήνων εἶναι τοιουτοις χρώμεθα συμβουλοις, ἄν ουκ εστιν οστις ουκ ἀν καταφρονήσειεν,