Martini Lange ... Rudimenta doctrinae de peste

61쪽

ras vel diem unum alterumve pruritus .dolores in locis, ubi bubones Cearbunculi erupturi sunt. Nominatorum horum symptomatum plura Vel pauci 0ra, leviora vel graviora in hoc vel illo aegro observantur. Nonnulli enim tam leviter aegrotant, ut hunc morbum vix pro

morbo habeant adest levis brevis horripilatio calor fere naturalis succedens, pulsus robore velocitate ad naturalem accedens, lassitudo exigua, capitis gravitas, ac dolor mitis, mentis non magna hebetudo, sitis Vix ulla quibus accedit secundo uertio die bubo vel sudor, interdum totam materiam morbificam circa quartum diem dissipat, ut- Plurimum tamen circa septimum diem

totus morbus cedit.

In graviori morbo sunt irregulare is ibgorii caloris insultus, insignis praecordiorum anxietas tam ante, quam post eruptionem materiae malignae semper praesens, nausea , cardialgia, Vomituritiones, imo

62쪽

somnusis appetitus deletus summus maeror pusillanimitas sine causa aperta insensibilitas stupiditas subita virium prostratio , deliria animi deliquia, carbunculi iubones copiosiores fero Aturbidus vultus, oculi rubri, errante S. scintillantes loquella praecess. Pulsus insigniter varians plerumque celer debilis , interdum naturalis, lingua valde sicca lutea inuasi pellicea, faucium dolor, cutis sicca. Acutissima pestis est, ubi horror diu

valde perseverat, quem nullus magnus calor sequitur, pulsus inaequalis debilis celer fere Vacuus, Vertigo, temulentia, vomitus materiae aeruginosae, tremor, balbuties sudores utplurimum in capite lectore prorumpente eXtremitatibus codem tempore frigentibus, respiratio laboriosa, dysenteriae, motUs convulsivi, pete chiae haemorrhargiae, vibices, anima, sudor faetens, sitis vehemens .magnus calor internUS 3 grum Xcrucians externis signis non patens

63쪽

tens, qui multo major est, quam febris violantia tandem plerumque OrS. Plurimum inter primum quartum morbi diem moriuntur, alii s- die ad septimum vel undecimum diem productus morbus rarior est nonnulli post vicesimum febre lenta pereunt ab tumque eorum cadaVera celerrime putrescunt, intumescunt ridetent, imo jam in mortis articulo subviridi colore inficiuntur. In nonnullis contriagunt in peste metastases ad pubem oculos, ad summas manus ac Pedes ita ut sphacelo hae partes consumantur. Alii Vadunt cum remanente oblivione omnium rerum. . . Decursus pestis speciales. Haec de decursu pestis generali suere Secundum diversitatem corporum singulorum, constitutionem diversa rur-

a sus

64쪽

sus in hoc vel illo aegro sunt symptomata hinc dividi debet pestis.

I. In infaminatoriam in hac specie calor magnus, aequabilis, sitis ingens,

cutis sicca Urina russa, genae rubenteS,

delirium ferox. pulsus fortis, sanguis inflammatorius, bubones inflammati, ο lentes, rubri a). Judicatur haec pestis per bubones in suppurationem abeuntes, curatur antiphlogisticis nec non venaesectione b). 2. In putridam, udae frequentissima est, in i animadVertuntur praeprimis subita

a Ddenh. L. C. Chicoinca L. C. a. p. 57o. Cheno L. C. P. R. 24. Verteris P. I I.b An huic pestis speciei scilicet inflammatoriae bubones solummodo proprii vel etiam anthraces recte quaeit et Selle in rudi mentis pyretologiae p. 48. Negat anthraces pesti melioris indolis adesse, cum

ipsi plerumque putredinem bilis atquae sanguinis se Suamur.

65쪽

subita virium prostratio, calor interdum mordaX pulsui non respondens, interdum paucUS , tremor maΠUUm, anxietates, pulsus debilis inaequali S petechiae Vibices , 8emorrhargi32, animi deliquia . bubones .carbunculi nigrescentes, facillimeque in gangraenam trano cuntes, anima sudorque detens, seceς liquido foetidae si). Potissimum regnat ea, si lasma pestilentiale Valde corrosiVUm, aer UniVersalis putridus corpus ad putredinem dispositum sit. g. In illinam eam designant signa colluvie biliosae ut insignis ori amaror, nausea, omitu bilis , lingua sordida, arida, hypochondriorum tensio, diarrhaea biliosa foetida.

66쪽

oritur plerumque antumno post fervidos aestates, unde bilis acrimoniam contraxit Saepe tunc materia pestis se ad intestina deponit, diarrhaeas cum levamine excitat a 4. In nervosam in hac pestis specie

maxima nervorum perturbatio invenitur.

Calor valde mitis est fere ut in sanis, sitis nulla aut pauca, pulsus m0llis, Parvus, celer inaequalis, lingua in initio alba, dein rubra, ultimo nigra, sicca. Egri se leviter aegrotare putant, donec summa virium prostratio eos subit ruit, calor qui in morbo provectiori tactui Plerumque naturalis apparet , interne

urens est, urinae crudae aquosae , anxie tales, Vomitus aerugio nosi, atri, cruenti, Vertigo, temulentia, balbuties tremor, stupor abjectio animi, deliri mitia animi deliquia, convulsiones , tandem mors, succedens saepe post aliquot

67쪽

Pestes complicata inter se. Harum tu praecedenti para grapho nominatarum pestis specierum pro diversitate rerum ungi 0lent in hoc vel illo subjecto plures vel pauciores. Prae. cipuae tales complicationes sunt:

L Pestis insanimatoriose bilios , in qua sunt signa colluviei bilios la, dia-

theseos phlogisticae. Vid.Chenot. p. 65. I 46. a. siliU putrida , cum colluvie biliosa humorum putredine. 3. Inflammatorio- putrida cum diathesi phlogistica seu inflammatione quadam dissolutione sanguinis.

68쪽

4. Bilioso ne Ua, sim colluvio biliosa symptomatibus nervosis Vid.

Chenot. P. I. 146. 66. s. Neminose putrida , quae nequentissima & periculosissima. In hac contagium simul tam humores quam erVOS assicit. Pulsus est celer contractus inaequalis, pressa arteria Vanescens, sitis, nausea, omitus aeruginosi cruenti vel atri aestus interne urens, Xterne naturalem non superans, ingens ceeha-

Ialgia, oculi torvi, vagi, lingua initio alba, dein nigra, deliria, haemorrhargiae, petechiae, Vibices, bubonum anthracum eruptio acrius dolentium, nigrescenti uim Facillimeque in gangraenam transeuntium. Vid. hieoina P. 1. Pag 38. SO. 3I8. Chenoti pag. q. Iphia

69쪽

sphorfini illustrantes sic istorium pra-

cedentibus prῬυitam. I. Dum pestis novum subit locum in omni epidemia in ortu decursu non eadem istitur forma. Nonnunquam enim jam in ortu subitani vehemerutem excitat stragein remittit dein acuti pro aeris vicitiitudine, vicissim rursus exaceroatur tandem pedetentim evanescit cum attigerit summum gradum suuito cessat. a. Nonnunquam pestis sui juris paucos tantum fecit, ponte extinguitur;

1ens aeris con1titutio non faVet ejus Pr0pagationi. 3. In pagis eccerta hominum quantitate pauciores, quam in urbibus Per eunt peste,

70쪽

. 4. Ratio eur hic facilius dissicilius, levius, gravius alius vel plane non assiciatur peste, non ita quaeri debet in singulari differentia lasmatis pestilentialis corpori applicati, quam potius in circumstantiis conditionis corporis, in quo tunc temporis homo existit, iraecipue in diversa corporis dispositione seu receptivitate. Id quod in insitione variolarum dudum Xpertum est. s. est semper plures, totidem vel saltem moriuntur quot Vadunt. Hoc ultimum contingit hyeme. niti pestis pauci evadunt, circa finem plures sanantur, quam pereunt forte ideo, quia

pestis hyeme benignior est, pauciores aestate invadit, plerumque hyeme cessat. 6. Hyeme pestis se non tam cito X- tendit, nec adeo populariter regnat, ut aestate, habemus tamen etiam exempla

pestium hybernalium opiosarum