장음표시 사용
31쪽
fortunae magna et gravi commota iniuria cuius si maiorem aliquam levationem reperire potuissem, non ad hanc potissimum confugis Sem; en ero ipsa nulla ratione melius frui potui, quam si me non modo ad legendos libros, sed etiam ad totam philosophiam pertractandam dedissem. Omnes autem eius partes atque omnia membra tum facillum nos euntur, eum fota ζ. . minion: Scribendo Xplicantur est enim admirabis quaedam continuatio seriesque rerum, ut alia ex alia nexa et omnes inter se apta colligatae Ees videantur. Quii autem requirunt, quid quaque de re ipsi sentiamus, curiosius id faciunt, quam necesse est; non enim iam auctores in disputando quam rationis momeuta quaerenda sunt. Quin etiam obest plerumque iis, qui discere Volunt, auctorita eorum, quis docere profitentur desinunt enim suum iudicium adhibere,1 id liabent ratum, quod ab eo, quem probant, iudicatum Vident. Ne vero probare soleo id, quod de Pythagorei accepimus, quos ferunt, si quid adfirmarent in disputando, cum X is quaereretur, quare ita esset, respondere solitos: Ipso dixit'. Ipse autem orat Pythagoras. Tantum opinio praeiudicata 2 poterat, ut etiam in ratione valeret auctoritas. Qui autem 11 admirantur nos hanc potissimum disciplinam secutos, iis quattuor Academicis libris satis responsuti videtur. Nec Vero1 fortunae iniuria de Tod dor Tullia i Februar de Jahres 45.
2 maiorem aliquam levationem,der-
Was Quintilia X, 5, 21 emps ehit:
esse ei nota, cui non sint aut pleraque aut Omnia. 8 alia eae alia meaea. Tusc. V, 70: cum rerum causas alias eae aliis apta et necessitate eaeas videt. Necti ex ac Analogie Von pendere eae mi de fin III, 74 quid non sic aliud ex illo nectitur 3
10. curiosius, intadeinde Sinne, ander g 97. 11 auctores, dasur III, 91 auctoritates, as Ubrigens nuch an ungerer
Stello in guto Handschrin bietet. in disputando in de Philosophie'; gl de leg I, 16 si ullo in genere disputandi, in hoc satefieri, quid sit homini a natura tri
32쪽
DE NATURA DEORUM. desertarum relietarumque rerum patrocinium suscepimus; non
senim hominum interitu sententiae quoque occidunt, sed lucem auctoris fortasse desiderant ut haec in philosophia ratio contra omnia disserendi nullamque rem aperto iudicandi profecta a Socrate, repetita ab Arcesila, confirmata a Carneade usque ad nostram viguit aetnem; quam nune prope modum orbam ess in ipsa Graecia intellego. Quod non eademia vitio, sed tarditat hominum arbitror contigisse. Nam si singulas disciplinas percipere magnum est, quanto maius omnes quod faeer iis necesse est, quibus propositum est veri reperiendi causa et contra omnes philosophos et pro omnibus dicore. 12 Cuius o tanta tamqu0 difficilis facultatem consecutum esse
me non profiteor, Seeutum esse prae me fero. Nec tamen
fieri potest ut, qui hac ration philosophontur, ii nihil habeant, quod Sequantur. Dictum si omnino do hae r alio oeo diligentius, sed, quia nimis indoeiles quidam tardique sunt,
admonendi videntur sa0pius. Non nim sumus ii, quibus nihil Verum esse Videatur, sed ii, qui omnibus veris falsa quaedam adiuncta esse dicamus tanta similitudino, ut in iis nuda insit
in philosophia vertriti di Stollo de lahlenden Adjectivum s. S. I, 30
33쪽
corta iudicandi et adsentiendi nota. Ex quo exstitit illud, multa esse probabilia, quae quamquam non perciperentur, tamen, quia Visum quendam haberent insignem et inlustrem, iis sapientis vita regeretur. Sed iam, ut omni me invidia liberem, ponam in sedio sententias philosophorum de natura deorum. Quo quidem loco convocandi Omnes Videntur, qui, quae Sit earum Vera, iudicent. Tum demum mihi pro ea Aea domi a vid0bitur, si aut consenserint omnes, aut erit inventus aliquis, qui, quid verum sit, invenerit. Itaque mihi libet exclamare, ut est
Pro deum, popularium omnium, omnium adulescentium
Clamo, o Stulo, ob Seero, oro, ploro atque impl0r0 fidem 1
comprehendere, καταλαμβάνεσθαι
prehensumque habere. 2. visum insignem - ad8pectum,
Speciem insignem, o das aue die
acciderit specie robabile, si nihil se ostferet, quod sit probabilitati illi
contrarium, utetur eo Sapiens ac Sic omnis ratio vitae gubernabitur. 4. quae berciperentur ciis resseretur. Da Relativum stehi Wie
rd. gl de sin. II, 2 Qui mos, cum a posterioribu non e88et retentu8, Arcesila eum revocavit. DagegenIII, 35 qui omittamu8. Der Konjunkti regeretur ir ge-brauch und nichi de Aceus. c. Ins vitam regi, ei de gange Ge-dank g de Worte multa 88esrobabili in subordiniertem Ver-halluisse steht multa probabilia Surit, quae esurit. 5. invidia, namlich vorachnell
11. in Synephebis, de Titet ines Lusispiei des Caecilius Statius gest.
34쪽
DE NATURA DEORUM. non levissuma de re, ut queritur illo in civitato fiori facinora capitalia': ab amico amant largentum accipere meretrix
14 sed ut adsint, cognos eant, animadvertant, quid de religione, pietate, Sanctitate, caerimoniis, de iure iurando, quid de templis, delubris sacrificiisque sollemnibus, quid de ipsis au
spiciis, quibus nos praesumus, existimandum sit haec enim omnia ad hane d dis immortalibus quaestionem referenda sunt Profecto eos ipsos, qui se aliquid certi haber arbitrantur, addubitare coget doctissimorum hominum de maxima 1015 r tanta dissensio. Quod eum saepe alias, tum a Xime animadverti, cum apud C. Cottam, familiarem meum, accurates an et diliguntur u dis immortalibus disputatum est. Nam eum rariis Latinis ad iam ipsius rogatu arcessituque eniSSem, offendi eum sedentem in x0dra set cum C. Velleio senator 15 disputantem, ad quem tum pleurei primas ex nostri homi
nibus deferebant. A derat tiam Q. Lucilius Balbus, qui tantos
4. Gint, cogno8cant. gl. Verr. I, 3 adsit respondeat p. Quinet. 75: adsunt defendunt in Caec. 11: adsunt queruntur p. Sulla adsunt
6. delubris Delubra egeichnet neben templa geWohulichinapellen. Eigentlich locus ante templum, ubi aqua currit, a diluendi abWaschen,
d. i. entsithnen). At autem ynecdoche, hoc est, parte totum SerV. g. Aen. II, 225. 7. quibus nos praesumus Cicero
12. apud G. Cottam in dem Hause de Cotta'. Nichi fellenstehi dabe noe in aedibus oderdomi, i Verr. IV, 4 apud Helum in aedibus. - liber Cotta,
re publica vertegi Cicero letch- falis in diu ei de latinischen
in tribus porticibus eaeedrae spatiosae habentes sedes, in quibus hilosophi, rhetores reliquique, qui tudiis delectantur, edere so88int.
35쪽
progressus habebat in Stoicis, ut cum excellentibus in ogenere Graeci compararetur. um ut me Cotta vidit, or- opportune, inquit, Venis oritur enim mihi magna uis altoreatio eum Velleio, cui pro tuo studio non est alionum to interesse. Atque mihi quoque Videor, inquam, Venisse, ut dicis, opportune. res enim trium disciplinarum principus convenistis. M. autem is si adesset, nullius philosophiau, earum quidem, quae in honore sunt, Reare locus. Tum
Cotta Si inquit, liber Antiochi nostri, qui ab eo nuper ad
10 hunc Balbum missus est, vera loquitur, nihil est, quod i sonem, familiarem tuum, desideres Antiocho enim Stoidi cum Peripateticis re concinere videntur, verbis discrepare quo de libro Balbe, velim scire quid sentias. Egone inquit ille. Miror Antiochum, hominum in primis acutum, non vidisse 1 interesse plurimum inter Stoicos, qui honesta a commodis non nomine, sed genere toto diiungerent, et eripateticos, qui
honesta commiscerent eum commodis, ut ea inter se magnitudine et quasi gradibus, non genere differrent. Haec enim est non verborum parva sed rerum permagna diSSenSio.
1 in Stoicis, Neutrum in derstoischen Philosophie'. rvt. 114: prope perfectus in Stoicis. 7. f. Pupius Piso Cilpurnianus, Κοnsul im Jahr 61, a frithermi Cicero beseeundet, verseindeteste , aber pater mih ih in-DJge seines heundschasilichen Ver-halinisses et Clodius. Er War An-hange de peripatetischen Schule, at Vertreter derselben nimm eri Ciceros chris de finitus am esprache teil. 8. quae in honoM unt Dagugehortisue die neuere Ahademie. Wen Cicero dies gra in disciplin deserta et relicta nenni, Ois das hein idorspruch, denumen si auch durch Antiochus votithrem fritheren Ansehen ingebiilithatte, o gehorte si docti immeret de haupisachlichston Schulen: usque ad nostram viguit aetatem
9. Antiochi s. m. 10. liberi missus est. Acad. ΙΙ,12 nec se tenuit Antiochias), quin contra suum doctorem Philonem librum etiam ederet, qui Sosus inscribitur. Wegon der bekannien Bedeuiungvo librum ad aliquem mittere gl. ad Att. VII, 12.6 Demetri Magnetis librum, quem ad te misit, velim mihi mittaS. 13. Egone se quid sentiam. irgebrauehen dieselbe Ellipse. gl.
36쪽
DE NATURA DEORUM. a Verum hoc alias nunc, quod coepimus, si videtur Milii vero, inquit Cotta, videtur. Sed ut hic, qui intervenit me intuens), ne ignoret, quae re agatur, de natura agebamus deorum, quae cum mihi videretur perobscura, ut semper videri solet, Epicurio Volteio sciscitabar sent0ntiam. Quam ob rem, inquit, Vellei, nisi molestum est, repete, quae coeperaS. Repetam Vero, quamquam non mihi, sed tibi hic venit adiutor ambo enim, inquit arridens, ab eod0m hilon nihil seir dididistis. Τum ego: Quid didicerimus, Cotta viderit, tu autem nolo existimes, adiutorem huic venisse, sed auditorem, et quidem 10 aequum, libero iudicio, nuda ius modi adstrictum neeessitate, ut mihi velim nolim, sit certa qua sedam tuenda sententia. Tum Velloius fidenter sano ut solent isti nihil tam
Verens, quam e dubitare aliqua de re videretur, tamquam modo ex deorum concilio et ex Epicuri intermundiis descen 151 alias. ege de Ellipse dos Verbum A. I, 19 longum est ad omnia. Naheres uber dies Stroit-
3. quae remagatur, eigentile einjuristisch- technischer Ausdruch gur Begeichnun des Haupistreitpunktes, aus essen Entscheidun esankommi De n. II, 3: Omnis autem in quaerendo, quae via quα-dam et ratione habetur, oratio prae-εcribere primum debet, ut quibusdαm in formulis e re agetur, ut, inter quos disseritur, conveniat, quid sit id, de quo disseratur. b. V, 78 si est quisquam, qui acute in causis videre soleat, quae e Sagatur, is es profecto tu. de natura agebamus, mi derbekannten logis elion Ellipse ' sowisse'. gl. II, 128 ut intellegamus data St. 8 nihil scire, das Charaliteristi-hum dor ahademi schen Lehre S. O. 11. Philo a mi Ciceros, O aue Cotta Lehrer. s. viderit Futur. II), Wie Oft, umausgudriichen, ali man etWas Onsic abWois und diu Auffutirungeine ander anheimstelli. Hausigi de Formel videris, rit, quam mitlalgendem Κonjunkti de indirekte Frage, metu egeichnen, ast man sicli au da Urteil ines an-dern berust, um eine auspesprochene Ansidii ut irrisimilchri erWeiSen. Vgl. III, 9.
10. adiutorem iuditorem, παρονομασια, adnominatio, cum ad idem verbum acceditur cum muta
tione unius aut plurium litterarum, ut ad res dissimiles simili verba accomodentur ad Her. IV, 29 . gl.
37쪽
dissos, Audite, inquit, non futtile commenticiasque sententias, non opificem aedificatoremque mundi Platonis de Timado deum, nec anum fatidicam, Stoicorum προνοιαν, quam Latino licet providentiam dicere, neque Ver mundum ipsum animo et sensibus praeditum, rotundum, ardentem, Volubilem deum, portenta et miraeula non disserentium philosophorum, sed
somnitiatium. Quibus enim oculis animi intueri potuit vostor 19 Plato fabri eam illam tanti operis, qua construi a deo atque a odificari mundum facit quae molitio, quae ferramenta, qui Vectes, quae machinae, qui ministri tanti muneris uorunt γquom ad modum autem boodire et paror voluntati architecti aer ignis, aqua, terra potuerunt unde vero orta illa quin-
I, 30 ille de Iphigenia Achilles VenerAdhillos in aus de Iphigenie).
38쪽
DE NATURA DEORUM.que formae, ex quibus reliqua formantur, apte cadentes ad animum adficiendum pariendosque sensus Longum est ad omnia, quae talia sunt, ut Optata magis quam iuventa vide-20 antur; sed illa palmaria, quod, qui non modo natum mundum introduxerit, sed fiam manu paene factum, is eum dixerit 5 fore sempiternum. Hunc cen Se primis, ut dieitur, labris gustasse playsiologiam, id St naturae rationem, qui quicquam, quod ortum sit, putet aeternum esse posse Qua est nimcoagmontatio non dissolubilis 2 aut quid est, cuius principium aliquod sit, nihil sit extremum P ronoea vero si Vestra St, 10 Lucili, eadem, eadem requiro, quae paulo ante, mini Stros, machinas, omnem totius operis dissignationem atque apparatum; sin alia est, cur mortalem fecerit muΠdum, ΠΟΠ, quem
1 apte cadente se apte convenientes. Unsere Seel Wird nach
gili. 2. Longum est ad omnia, dishuufigo Ellipse de Verb. dicendi
hoc alias II, 1 ad si alias III, 37:
Hoc totum quale it, OX. - ad 0in hosticher Form fit adver8u8.3. optata inventa. Use. II, 30: optare hoc quidem e8t, non docere.
de lat. 47 optare hoc quidem e8t,
4. sed illa palmari se alma digna ironis ch. Di Kopula lolbs in sol chon Ubergangen regelma BigWeg. gl Il, 126 illa etiam notiora. 5 diserit, an erWarte dixit. De Konjunktiv rhlar sic durchein attractio modorum an das Voraulaehende intro Xerit. gl. de re pubi I, 11 mirum videri 8olet, quod, qui trαnquillo mari gubernare se negent osse, idem ad gubernacula Se acce88uros profiteantur
9 cuius principium aliquod sit
39쪽
ad modum Platonicus deus, empiternum. Ab utroquo autem seis citor, cur mundi aedificatore repente XStiterint, innumerabilia saecla dormierint non enim, si mundus nullus erat, saecla non erant. Saecla unc dic non ea, quae dierum noctiumque numero annuis cursibus conficiuntur; nam fateoro sine mundi conversione effici non potuisse sed fuit quaedam ab ausinatu tempore aeternitas, quam nulla circumscriptio tum 'porum metiebatur spatio tamen qualis a fuerit, intellogi potest, quod ne in cogitationem quidem adit, ut fuserit tum-pus aliquod nullum cum tempus esset. Isto igitur tam im 22
menso pati quaero, Balbe, cur Pronoea Vestra eos SaVerit.
Laboromno fugiebat At isto nec attingit duum nec ratullus, cum Omne naturae numini di ViΠO caelum, ignes, terrae, maria, parerent. Quid autem erat, quod concupisceret deus
heraus aber eginni in emigem Kreislaula in neu Welibildung. S. II, 118.1. Ab utroque voti Lucilius und
caelum, aer Lucret de rer uni.
IV, 132 constituuntur in hoc caelo, qui dicitur aer. Plin. n. h. II, 38: Et hoc caelum appellavere maiore
quod alio nomine aera. 14 cum, parerent, ebendies
40쪽
DE NATURA DEORUM. mundum signis et luminibus tamquam nodilis ornar0 Si, ut dous ipso melius habitaret, antea idolicos sempore infinito in fon0bris tamquam in gurgusti habita vorat. os autem varietatene eum delectari puΤamus, qua caelum et terras XOrnatas vi domus Qua ista potest ess oblectatio d00 quae 2 si esset, non a tam diu carere potuisset. ΑΠ haec, ut ista dicitis, hominum causa a deo constituta sunt Sapiuntiumno γΡropter paucos igitur tanta est laeta rerum ostium Anstultorum At primum causa non fuit, cur de improbis bono moreretur deinde quid est adsecutus eum omnes stulti sint 10 sin dubio miserrimi, maxime quod stulti sunt miserius nim
stultitia quid possumus dicere deinde quod ita multa sunt
incommoda in vita, ut a sapientes commodorum Ompensatione Iuniant, stulti no vitare Venientia possint ne ferre praesentia. 10 Qui sero mundum ipsum animantem sapientemque esse diXerunt 15 nudo modo viderunt, vim natura intellegentis in quam
figuram cadere p088et de quo dicam equidem aut p0st;
24 nunc autem hactenus admirabor orum tarditatem, qui animantem immortalem et eundem beatum rotundum ess Velint,
quod a forma neget usam esse pulchriorem lato. At mihi cibvol cylindri vol quadrati vel coni vel pyramidis videtur esse
12. deinde quod entspricli dom
16. animi Matura intellegentis dor denhonde suist ' natura dion nur gur Veraligemeinerungdos Bogrissus und loib unliber-selgi. gl. I, 44 omnium Natura, II, 136 alvi natura, II, 60 aliae naturae deorum und do n. V, 33: hoc intellegant , si quando naturam hominis dicam, hominem dicere me; nihil enim hoc differt. Die ort- stultun Wi II, 120 naturae ratio intelligentis. 17. in quam figuram, in die des Mensuh0 mein Velleius s. g 48.18. hactenus se dicam, eigi morde ich nur his et dem unktenoch reden ' etet nur noch 0-