장음표시 사용
61쪽
ponimus. Docuit enim nos idem, qui cetera, natura Metum esse mundum, nihil opus fuisse fabrica, tamque eam rem esse facilem, quam vos mei negatis sine divina posse sollertia, ut innumerabiles natura mundos effectura sit, efficiat, meerit. Quod quia quem ad modum natura efficere sine aliqua mento possit non videtis, ut tragici poetae, cum Xplicare argumenti exitum non potestis, confugitis ad deum cuius operam pro 54 et non desiderareti. si immensam et interminatam in omnes partes magnitudinem regionum videretis, in quam se iniciens 1 animus et intendens ita late longeque peregrinatur, ut nullam tamen oram ultimi videat, in qua possit insistero. In hac
igitur immonsitates latitudinum. longitudinum, altitudinum
infinita vis innumerabilium volitat atomorum, quae interiecto inani cohaerescunt tamen inter se et aliae alias appreheni dentes continuantur ex quo metuntur eae rerum formae et figurae, quas vos effici posse in follibus et incudibus non putatis. Itaque imposuistis in cervicisus nostris sempiternum dominum, quem dies et noctes timeremus. Quis enim non timeat omnia providentem et cogitantem et animadvertentemeto et omnia ad se pertiner putantem curiosum et plenum ne
gotii deum 2 mine vobis xstitit primum illa fatalis neces 55 Sitas, quam ειμαρμενην dicitis, ut, quicquid accidat, id ex
schasse has. Stob. p. 442 κόσμον
de Gegnerri char teri fieren. 6. argumenti. Quint. V, 10 9: fabulae ad actum caenarum compositae argumenta dicuntur. 7. sotestis stat po8sunt, an dendaupigedanhen attrahieri. ad deum, gemein is de deus eae machina. lato Crat. 425 D:
11. nullam oram ultimi, danir de n. II, 102 nulla ora, nulla extremitas. ege de Genet definitivus s. Ell.-Seyss. Gr. 143ΔΑ. 15. formae et figurae, g.
formae figuram. 16. sine follibus et incudibus. gl. 19.
62쪽
DE NATURA DEORUM. aeterna Veritate causarumque continuatione fluxisso dicatis.
Quanti autem haec philosophia aestimanda est, cui tamquam anteulis, et iis quidem indoetis, fato fieri viduantur omnia γSequitur μαντικχ Ve8tra, quae Latine divinatio dicitur, qua
tanta imbueremur superstitione, si vos audire Vellemus, ut haruspices, augures, harioli, Vates, coniectores nobis essent 56 colondi. His terroribus ab Epieuro soluti et in libertatomui dicati nec metuimus eos, quos intellegimus nec sibi fingoro ullam molestiam ne alteri quaerere, et pie sancteque colimus naturam Xeellentem atque praestantem. Sed latus studio vereor ne longior fuerim. Erat auto difficii rom tantam tamque praeclaram inchoatum relinquere quamquam non tam
dicondi ratio mihi habunda fuit quam audiendi. Tum offa comitur, ut solebat Atqui, inquit, Vellei, nisi
tu aliquid dixisses, nihil sane e me quidem audire potuisses. Mihi nim non tam facit in montem Venire Solet, quare verum sit aliquid, quam quare falSum idque cum Saepe, tum, cum te audirem, paulo ante contigit. Roges me, qualem
naturam deorum esse ducam, nihil fortasse reSpondeam; quae-
xa S, Utemne talem esse, qualis modo a te sit exposita, nihil dicam mihi vi dori minus. Sed ante quam adgrediar ad ea, quae a te disputata sunt, de te ipso dicam quid sentiam.
disinatio. De div. I, 1 divinationem, id est praesensionem et scientiam rerum futurarum. 5. si vos audire vellemus Wolcho
coniectores Traumdeuter'. 7. His terroribus - soluti Des
14. Atqui und docti in dor Er-Widerung de orat. I, 167: Ego vero istos ne foro quidem dignos putarim. Atqui non defuit illis patroni8, inquit Cra88u8, eloquentia. 18. Roges me, in hypothetischer Konjunktiv, ebenso iecim lal gen-l
63쪽
Saopo niti do familiari illo tuo videor audisse, cum te togatis somnibus sine dubio anteferret et paucos tecum Epicureos Graecia compararet, Sed quod ab eo te mirifico diligi intollegebam, arbitrabar illum propter benevolentiam uberius id dicere. Ego autem, etsi Vereor laudare praesentem, iudico famo de re obscura atque difficili a s dictum sesso dilucido, neque sententiis solum copiose, sed Verbis etiam ornatius, quam solent vestri. Zenonem, quem hilo noster coryphaeum sappellare Epicureorum solebat, cum Athenis essem, audiebama frequenter, et quidem ipso auctore hilone, credo, ut facilius iudicarem, quam illa bene refellerentur, cum a principe Epicureorum necepi SSem, quem ad modum dicerentur. Non igitur
illo, ut plerique, sed isto modo, ut tu, distincte, graViter, ornato Sed quod in illo mihi usu saepe venit, idem modo
1 cum te aud1rem, acc1debat, ut moleste ferrem tantum ingenium bona venia an audius in tam Juvos, ne dicam in tam ineptas sententias incidisse. Nec ego nunc ipse aliquid ad 60 ram molius. it ni modo dixi, omnibus fer in rebus,
sed maximo in physicis, quid 11011 sit, citius, quam quid sit,
so dixerim. Roges me, quid aut quale sit deus, auctor utar 22 Simonide, de quo cum quaesivisset hoc idem tyrannus Hiero, doliborandi sibi unum diom postulavit cum idem ex eo postridie quaereret, biduum petivit cum saepius duplicaret numerum dierum admiransque iero requireret, cur ita faceret, 25 Quia, quanto diutius considero' inquit, tanto mihi
gemelne gallion de griochischen Epikureern das, a Cic. Tusc. II, die romischen vo sic Aselbst sagen tulit se neque distincte neque distribute neque eleganter neque
19. in physicis, i de auch die Theologie gehori. gl φ . citius 'ohur'. hil II, 25 citius
dixerin iactasse se aliquo quam etc. Brut 238 eam accurationem ut citius veteratoriam quam oratoriam
64쪽
DE NATURA DEORUM. ros videtur obscurior'. Sed Simonidem arbitror non enim poeta solum suavis, Verum etiam ceteroqui doctus sapiensque traditur), quia multa venirent in mentem acuta atque subtilia, dubitantem, quid eorum esset Verissimum, desperasse omnem 61 veritatem Epicurus vero tuus nam cum illo malo disserere
quam tecum quid dicit, quod non modo philosophia dignum
esset, sed mediocri prud0ntia γQuaeritur primum in ea quaestione, quae est de natura deorum, sintn di necne sint. Difficile est negare Credo, si in contion quaeratur, sed in huius modi sermon et comsessu facillimum. Itaque ego ipse pontifex, qui caerimonias religionesque publicas sanctissime tuendas arbitror, is hoc, quod primum est, esse deos, persuaderi mihi non opinione solum, sed etiam ad veritatem plano velim. Multa enim occurrunt, inua conturbent, ut interdum nulli sso viduan 62 tur. Sed vide, quam tecum agam liberaliter quae communia sunt vobis eum ceteris philosophis, non attingam, ut hoc ipsum; placet nim omnibus fere mihique ipsi in primis deos esse.
Itaque non pugno rationem tamen eam, quae a te adfertur,
p. Quinet. 7: tu ferdis cile est
contra tales oratores non modo tantam cau8am perorare, Sed omnino verbum
facere conari, de seltener urchetiam Wi p. Deiot 15 tanto scelere non modo serfecto, sed etiam cogitato. p. il 5 ad eius non modo salutem eae8tinguendam, sed etiam gloriam
infringendam. - 88et, ege dereonSec temp. s. g 39 g. fluerent. 8 in ea quae8tione, quae Si S. II, 75 g. ab ea ratione, quae docet. s. necne Sint Boi necne Wird das Verbum nur dan wie derholt, Wennau das gw0ito Gliud der Doppel fruge et hesondere Nachdruch elegi Werden soli. gl. III, 17. Tusc. II, 29: hoc doce, doleam necne doleam, nihil
tis eae maximu8.12. is ich nimmi nach de Relativsaigeias personiicho Pronomen Wiederisus. De imp Cn. Pomp. 55: Nos, quorum maiores Antiochum regem cla88e Superarunt ri nullo in loco iam praedonibus sare e88e pot
14. ad veritatem, dor ahrhoit gemuli, d. h. dure de Be eis derWalirhoit. Das Digende plane gehor et velim. gl ad Att. XI, 9, 3: te, ut solliceris, videre plane velim. ib. XVI, 6, 3 non debet urgere, edtamen ei quoque satisfieri plane volo. b. XIII, 14, 1 id ego plane nolo. 15. nulli liberhaup keine'.
65쪽
non satis firmam puto. Quod enim omnium gentium enorum 23 quo hominibus ita videretur, id sati magnum argumentum ess diXisti, cur esse deos confiteremur. Quod cum leve per Se tum etiam falsum est. Primum enim undo tibi notas sunt opiniones nationum Equidem arbitror multas esse gentes sic immanitate esseratas, ut apud eas nulla suspicio
deorum sit. Quid Diagoras, 0 qui dictus est, posteaque 3
Theodorus, nonne aperte deorum naturam Sustulerunt 2 Nam
Abderites quidem rotagoras, cuius a te modo mentio facta est, sophistes temporibus illis vel maximus, cum in principio libri sic posuis sui: De divis, ne quo ut sint neque ut non sint, habeo dicere', theniensium iussu urbe atque agro est exterminatus librique ius in contion combusti Ex quo equidem existimo tardioros ad hanc sontuntiam profitendam multo esse factos, quippe cum poenam ne dubitatio quidem
effugere potuisset. Quid do sacrilegis, quid de impiis periuris
que dicemus γTubulus si uetu umquam,
Si Lupus aut Carbo, Neptuni filius,
vor han de is t. 1 stentium generumque inserStere
fera, cuius mentem non imbuerit deorum opinio, den πάντες δε θεων
11. De disis te Diog. Laert. IX,
αδηλοτης και βραχυς ων ὁ βιος του
αρχην του συγγραμματος ἐξεβληθηπρος Αθηναιων και τα βιβλια υτου
κατέκαυσαν ἐν τῆ αγορα. ut sint, ege de Usus derlatoinischen Spraehu ortliel demGriochischen nachgebit det. 12 habeo dicere ni das haufigere habeo, quae dicam auch III, 3. de div. II, 136. Acad. II, 43. pro ROSe.100. In de Briola verbindsit Cicero habeo auch mi andern Verben, o habeo scribere ad Att. II, 22 6 habeo solliceri ad fam. I,
5, 3. 13. 8ι aeterminatus. en man
66쪽
DE NATURA DEORUM. ut ait Lucilius, putasset esse deos, tam periurus aut tam
64 impurus fuisset Non est igitur tam explorata ista ratio ad id, quod Vultis, confirmandum, quam videtur. Sed quia
commune hoc est argumentum aliorum etiam philosophorum, omittam hoc tempore ad vestra propria venire malo. 565 Concedo esse deos doce me igitur, unde sint, ubi sint, quales in corpore, animo, ita haec enim Scire desidero. Abuteris ad omnia atomorum regno et licentia hinc, quodcumque in solum venit, ut dicitur, mugis atque efficis, Quae primum nulla sunt. Nihil est enim ' quod vacet corpore 10 corporibus autem omnis obsidetur locus ita nudum inane, et nihil osse individuum potest. Haec ego nunc hySicorum Oracula fundo, Vera a falsa, nescio, sed veri tamen similiora
C. Papirius Carbo, Anhange des C. Gracchus, in eifrigeriem agog, botolligi ei de Ermordun des Scipio De leg III, 35 Carbonis seditiosi atque improbi civis. Neptuni filius Geli. XV, 21:
ferocissimos et immanes et alienos ab omni humanitate, tamquam e mari genitos, Neptuni filios diserunt, olos et Cercyona et Scirona et Laestrygonas. gl. H. XVI, 4:
γλαυκη δε σε τίκτε θάλασσα, τετραι δ' , λίβατοι, o τι τοι νοος ἐστὶν o Ir νης. 1. Lucilius nus Suessa Auruncorum in Campanien vo 180-103 v. Chr. Quint. X, 1, 93 Satur quidem tot nostr est, in qua primu8 insignem laudem adeptus Lucilius. Von seino Sutiron sind galli reicho
Fragmente rhalten. 4 commune aliorum philosophorum . . mit de Stoi hern. gl. II, 12 II 45 . certa notione praesentiamus. III, 11.
thro,illhurlicho AbWeichungi g 69. 9 quodcumque in Solum venit, i. e. in humum, quodcumque ante pedes nobis occurrit. yttenbach. Eine sprichw0riliche 'edensari, Wasuns in de W0g in do Sinnkommi Ad sam. IX, 26, 2 Convivio delector it loquor, quod in 80ἶum, ut dicitur. Dan. 40 Ribb.) orbitatem tuae enectuti malam metui, quod in solum non veni caeco ac dementi tibi. 10. Nihil est enim Nac diesen Worte ist twas alasgefallen, a
ut sint, moveri nisi se inane non O88unt inane autem id dici esse, quod vacet corpore. 11. locus Raum'. 12. Haec oracula. Die benaUSge Sprochenen Salge on den
Pythius solio, cert ut sint et aeta,
67쪽
quam vestra. Ista enim flagitia Demo erit sive otiam anto Leucippi, esse corpUScula quaedam levia, alia aspera, rotunda alia partim autem angulata, hamata quaedam et quasi adunca,
ex his Metum esse caelum atque terram nuda cogente na-
tura, sed concursu quodam fortuito, hanc tu opinionem, C. Volloi, usque ad hanc aetatem perduxisti, priusque te quis
de omni vitae statu quam de ista auctoritat dei oderit aut ironim iudicasti Epicureum te esse oportere, quam Sin OgΠΟ-
visti. Ita nucussu fuit aut lino flagitia concipere animo autio suscepta philosophiae nomen amittere. Quid am Iut Epicureus esse desinas Nihil quidem, inquis, ut ratio
nem vitae beatae veritatemque deseram. Ista igitur est veritas Nam do vita boata nihil repugno, quam tuis in deo quidem esse censes, nisi plane otio langueat. Sed ubi osti veritas In mundis, credo, innumerabilibus, omnibus minimis temp0rum punctis aliis nascuntibus, aliis adsentibus. isti individuis corpusculis tam praeclara opera nuda moderante natura, nuda ration fingontibus od oblitus iboralitatis meae, qua te eum paulo ante uti coeperam, plura complector.
1 issagitia, opinione flagitiosae,
5. Natura se intellegentici stoi- schen Sinno, Wi04 67 nulla moderante natura Uber natur imopikureischon inne . . D53.7 de tatu deiecerit, das Bildist entiolint vom Fechter. gl oriat.129 adversarios des statu omni deiecimus Tusc. II, 14 me sudet tam cito de sententia esse deiectum. hntiet III, 5 eae opinione movebit. auctoritate, sententia, die, etisi vo Demoliri und Epikur ver- troten Wird auctoritas genuunt Wird. 10 susceptae vertriti das Passivum g profiteri. amittere aulaeben, ahren assen', Wi III, 124 captum amittere ud. lam. XV, 1, 5 periculum est, ne amittendae
sunt omnes hae provinciae. Verr.
IV, 44 praeda de manibus ami88α. Quid enim mereas as illstdu danir haben um,elchon Prois γ' Verr. IV, 135 quid arbitramini Reginos merere velle, ut ab iis marmorea Venus illa auferatur de fili. II, 74 quid merearis, ut dicas, te
omni voluptatis cau8 facturum. 15. innumerabilibuS, . . O 53.
omnibus minimis, nichi omnibus vel minimis, da dies e unmittet bare Ansolitus de Superlative minimu8,
19. tecum di gegentiber. II, 3: ratio cum Lucilio ad Att. X, 1, 1: cum Sexto Serva8ti gravitatem ad lam. V 2 6 8atis habeas nihil me etiam tecum de tui fratris iniuria conqueri.
68쪽
DE NATURA DEORUM. Coneodam igitur X individuis constar omnia. Quid ad rem γ68 deorum enim natura quaeritur. Sint an ex atomis non igitur aeterni. Quod enim ex atomis, id natum aliquando ost si nati, nudi di ant quam nati et Si ortus est deorum, interitus sit necesse est, ut tu paulo ante de latonis mundo disputabas Ubi igitur illud vestrum beatum et aeternum, quibus duobus orbis significatis seum quod cum efficere vultis, in dumeta corropitis. Ita enim dicebaS, O corpus esse in deo, Sed quasi corpus, nec Sanguinem, sed tamquam
Ηoc persaepe facitis, ut, cum aliquid non veri similo dicatis ut effugere reprehensionem velitis, adferati aliquid, quod omnino ne quidem possit, ut satiras fuerit illud
ipsum, de quo ambigebatur, concedere quam iam impudenter resistere. Velut Epicurus cum videros, si atomi ferrentur in 15 locum inferiorem suopto pondere, nihil foro in nostra potestate, quod esset earum motus certus et necessarius, in Venit, quomodo necessitatem effugeret, quod videlicet Democritum fugerat; ait atomum, cum pondere et gravitate dereos deorsus
quae sit et beata natura et aeterna. 8 in dumeta correpitis Wohinouch niemand u Olge Vermag. Dasiit is entie in vo de ge-h0tgt0 Wil de Acad. II, 112 cum sit enim campus, in quo insultare so88it oratio, cur eam tantas in angustias et in Stoicorum dumeta compellimus' 13 ut satius fuerit, eit e un-
stande urtich. 16.4 atomi 4uopte pondere. Der
de lat. 3. Lucr. II, 251-93. 19. derecto, das is di richtigo Schreib veiso, nichi directo, enh- sprechen dem Verbum derigere,
69쪽
ratur, declinare paululum. Hoc dicere turpius est quam 70illud, quod vult, non posse defendere. Idem facit contra dialecticos a quibus cum traditum sit in omnibus diiunctionibus, in quibus 'aut fiam aut non poneretur, alterum utrum SSe Verum pertimuit, ne, Si concessum esset huiusmodi aliquid, Aut vivo cras aut non vivet Epicurus', alterutrum fieret necessarium totum hoc aut fiam aut non negavit esse necessarium quo quid diei potuit obtusius 2 Urg0bat Areosilas Zenonem, cum ipse falsa omnia diceret, quae sensibus viderentur, Zeno autem non nuda visa esse falsa, non omnia. Timuit Epicurus, ne, si unum Visum esset falsum,
nullum esset Verum: Omnes sensus Veri nuntios diXit esse.
Nihil horum nimis callido graviorem enim plagam accipiebat,
quo nihil turpius physico, quum eriquicquam in cau8 dicere. 3. traditum Sit s. grais accepi88et.
in omnibus diiunctionibus in alte disjunktive Sutgen'. 4 etiam ' a', i ad Att. VII, 3, 12 Quid superest Etiam ib. II, 6, 2 aliud quid Etiam Acad. II, 104 aut etiam aut non reSpondere. Begrim, di sicli 0rhalion iean' et 'nein, nenni die Logikkontra dilatoris he. Nonne dieselbenvon inem Subjekte ausgesagi Werden, O omm diose not-Wendi de eine u sobald hi de andere abgesprochen Wird principium exclusi medii).7 totum hoc negavit. gl de fato 37 illud tamen dicunt Esicureo veras 88 eae contrariis diiunctiones, sed, quae in his enuntiata
e88ent, eorum neutrum 8Se verum.
II, 77 nullum tale esse visum vero, ut non eiusdem modi etiam falso po88et 886.10. Non omnia, namlicli nichi
Vorstellungi die φαντασία καταληπτικη - visum comprehendibile
13. iniis nae Negationen son-derlich, erade'. Stait esse ge-brauelit Cicero aucti ita admodum,und ei Verbe valde, magnopere
70쪽
DE NATURA DEORUM. 71 ut leviorem repelleret. Idem facit in natura deorum dum individuorum corporum concretionem fugit, se interitus et dissipati consequatur, egat 8Se corsu deorum, Sed iam-26 quam corpus, e SanguiΠem, Sed tamquam anguinem. Mirabile videtur, quod non rideat haruspeX, cum haruspicem vi 5 derit ho mirabilius, quod vos inter vos risum tenere possitis. Non est corpus, sed quasi corpus'. Hoc intellegerem quale esset, si in ceris fingorsetur aut sietilibus figuris in deo quid sit quasi corpus', aut quid sit quasi sanguis', intellegere nou72 possum; ne tu quidem Vellei, Sed non vis fateri. Ista ui 10 a vobis quasi dictata redduntur, quae Epicurus scitans halucinatus est, cum quidem gloriaretur, ut videmus in scriptis, s magistrum habuisse nullum. Quod ei non praedicanti tamen facile quidem redorum, sicut mali aedificii domino glorianti se architectum non habuisse nihil nim olet 0 15
Academia, nihil ex Lyeeo, nihil ne e puerilibus quidem dis-
4. Mirabile videtur etc. te div. II, 51 Vetus autem illud Catonis, qui
mira= i se aiebat, quod non rideret ha-τuveae haru8Ficem cum vidi88et. 8 si in ceris Angeretur, Wenn manes sicli an auhsfigure vorstetite,
sermitto, patior 74), sondern nuch in nuderensendungen . adath. XlΙΙ, 26, 2 locum habeo nullum ubi α- cilius esse possim quam A8turae deos . II, 66 diserti hominis e facile