4!: Orator Ciceronis ad M. Brutum. ...

71쪽

disci uersi, tranquillior, sic in ipsis numeris sedatior Corgias alitem auidior est generis eius er festinii talibus sic eni=n ipsi cen et insidientius ab tur,cilias Isocrates,cum tamen a luisset in Thessalia adolesiceni

senem iam Gorgiam, moderatius temperatiit quin e tiam si ipse tantum, quantum aetate procedebat, prope enim centum confecit annos relaxarat a nimia nec usitate nκmerorum quod declarat in eo libro,quem ad

Philippum Macedonem scripsit , cum iam admodum esset bene Lin quo dicit sese iam minus siruire nume*xis, quam solitus esset ita non modo superiores, sed eritiam si ipse correxerat. Qt 'niam igitur habemus aptae orationis eos principes auctoresci; cilios dicimus, origo inuenta est causa lunatA . quae sic per ta est , ut mirer Meteres non esse commotos, praesierimcμm, ut si, fori it saepe aliquid conclusie aptes diceα venti quod cum animos hominum,aureoq; pepμlisbet,

ut intelligi posset, id ,quod casus effudisset, cecidisse κα

cunde, notandis certegenus, atque Usibi imitandi

fuerunt aures enim, uel animus alirium nuncio naαturalem quandam in se continet vocum omnium mensionem . itaqμ longiora, , breuiora iudicat, perfecta, ac moderata siemper expediat mutila sentit quaedam. Iliasi decurtata es 3mbκs,tanquam destrato fraudetur, ectenditur . productiora alia Ἐν quasi immoderatius excurrentiaci ci a magis etiam ister*nantae aures quod cum in plerisque, tum in hoc ge'nere, nimium ciκod est, o findit vehementius,quam id, quod uidetur parκm . Vt guli poetica, uersu in' Mentus est terminatione Miκm, obseruatione pruden*

72쪽

qMando, e quo loco, auemadmodum adhjbitus aliqκid uoluptatis a erat . Sed ut in pleri'κ re αbus, sit in hac duplex es consederundi uici quam rum altera est longior, breuior alitera, eadem etiam lamnior. Est autem logioris prima illa quaestio, si ne omni no ulla numerosa orati : quibusda enim no uidetur: quia nihil insiti in ea certi, ut in uer bus: quod Isi,'

qκ af armant eo esse limero),rationem, cur sint, non queant reddere dcindes sit numerus in oratione, qualis sit,aut quales, se poeticis ne numeris, an e alio genere quodam sese poeticis,quis eorum fit,aut qui nanque aliis unus modo, ali mi Ares , alip omnes isdem rudenturi deinde, quicu A sunt is unus sili silires, comunes ne sint omni generi orationis, quoniam aliud genus es narrandi, alia die suadendi, aliud docendi anci 'a res,limeret cuique orationis generi accomodenzinr se comκη ei, qκi sint:si di tares, quid intersit, et curno scili in oratione arciae in Aes numerus appareat: d.inde quod dicitur in oratione numerosium, id utrum numerosolam es cratur, an etiam uel copos uione tua; dum liel genere uerborum: an est furem cuti que, lit

73쪽

formae e lumina , quae,ut dixi, Graeci uocant Tvέρ απτα . At non est unam, nec idem, quod uoce iucundum

est, quod moderatione absiolatum, et quod illumina: in genere verbortinaci quanquam id quidem nitiumum est nκ mero cilii per se plerunque perferitum fli: compositio autem ab utroque distri miliae tot seruit grauitati ocum, alit suavitati . Haec illi fere si ni in quibus res natura ol renda fit ergo in ora: tionesnli mei rem claendam, non es dis cile cognosicere: iudicat enim siensius in quo iniquum est, quod accidit,

non agno ere, se cur id accidat, reperi e nequeamus neqκ enim ple uer As ratione et cognitus sed naturara atque sensu, 'em dimensa ratio docκit quid accio derit ita notatio naturae animaduerso peperit arotem. Sed in ut bus res est apertior quanqliam etiam a modi quis: Iam cantu remoto solutae se uideatur oratii, maλimeci; id in optimo cilioque eorum pom

rum si mrsa sirent quaedam etia apud nos τοι uelut ille in by e,

Quemnam te esse dicam qui tarda in sene ute. O 'κις se sinuntur ci Mae,ns cis librcen accessit, orationi

sunt solutae imi lima. At comicorusenari propter I militudinem Fermonis sic a pectunt abiecili,ut nonii'usmui in his numera, et uersus inte id possiti quo est ad

74쪽

R imemendum difficilior in oratione numerlis, qliam inversibas. Omnjno duosunt,quae condiant orationem, uerborum , numerorumq; iucunditas. In uerbis inest quasi materia quaedam, in numero aιutem expolitio sed in caeteris in rebus, necessitatis inuenta antiquiora sint,quam uoluptatis ita in hac re accidit,ut multis seculis ante oratio nuda ac rudis ad solos animorκm βψμ exprimendos fuerit reperta,quam ratio numerorarum causa deleelationis aurium excogitata itaque Herodotus, eademsuperior tatas numero carliit, nisi quando temere ac fortuito scriptores perκeteα re de numero nihil omnino, de oratione praecepta

multa nobis reliquerunt nam quo facilia est, magis necessarium, id semper ante cognosicitur itaque tralata, aut facta, aut iuncta uerba facile fiunt cognita, quia sumebantur e consilietudine, quotidia:

noci sermone . numerus alitem non domo deprome:

batur, neque habebat aliquam necessitudinem, aut cognationem cum oratione Litaque serius aliquanto notatus e cognitus, quoi quandam pala stram, crextrema lineamenta orationi attulit. quod si a μ fla quaedam dici: e concisa, et alia est collata tuo distfusa oratioci necesse est id non iterarum accidere naσtura,sed interliallorum longorum, breuiκm uariestate Ἀκibκ implicata,atque permista oratio,cllioniam tum labilis est, tum uolubilis,nec be est eiusmodi natμram numeris contineri. Nam circuitus ille, quem saepe iam dixim lis incitatior numero ipsi fertur labiutrer, quoad peri eniat ad .nem . insistat Perissiscuum est igitur, nAmeris a rictam orationem esse der

berem

75쪽

bere, carere uersibus sed ii nκmeri poetici ne sint,an ex alio genere quodam , deinceps videndκm . Nullus es igitur,limerus extra poeticos propterea quod dees=njta mi generinli meroru m: nam omnis talis est, ut unus sit e tribus Pes enim,qui adhibetur ad numeα

res, partitur in tris,ut necesse fit partem pedis aut aera qualem esse alteri parti,aut altero tanto,aut si qui esse maiorem . Ita fit aequalis dactylus, du plex iambns, s qui paean ut i pedes in orationem non cadere quipo unire quibκ ordine locatis, quod efficitκr,numerorabum sit necesse est. Sed κaeri r,qκ numero, alit alii bus potissiimum fit utendum . Incidere uero omnes in oratione,etiam ex hoc intelligi potest, qu)d er*1μpe in oratione per imprudentiam dicimisue, quod uehementer est uitiosum sed non attendimlis,neque exaudinalis nomet ipsios Senarios uero, es byponacteos effugere vix post mus magnam enim partem ex iambis noα syra con lut oratio. sed tamen eos uerse facile agno citauditor essent enim uisitatissimi. incAlcamus autem per impradentiam saepe etiam minus Uitatos, sed tamen

giendum . Elegit ex multis siocratis libris triginta forαt euersus Hieronymus, Peripateticus in primis nobiαlis ρlero'κebenarios, sed etiam anapaesticos cilio quid pol si esse turpius die i in eligendo fecit maliti e prionia enim syllaba dempta in primo uerbosententiae, poαmmum ad uerbum primam arctus ollabam adiunα tu instatuentis ita factus est anapaestμ ii, qui Ari

stophanelis nominatur Ἀκod ne accidat, obstruari nec potest, nec necesse est. Sed tamen hic corrector

76쪽

si m est Adrosi inquirente in eum, immittit imprudensisse senarium . Sit igitur hoc cognitum n solutis etiam verbis inesse numeros, eosdemus esse oratorios, qκi sint

poetici. Sequitκ ergo, ut , cilii maxime cadant in orationem aptam numeri, uidendum sit sunt enim

qui iambicum κtent,qκὸ sit orationisimillimus qua de causa feri, in is potismum propter similitudinem

adhibeatur in fabulis, quὸ ille dactylicus numerus hexametrorum magniloquentiae sit accommodatior Ephorus autem leuis ipsi orator sed profectus ex opti' ni Q si una,paeana equitur, aut Desillim fugit audium s ondeum er trochaeum . qu)d enim paean haα beat tres breues, dactylus autem duus; breuitate o celeritate syllabarum labi putat uerba procliuius, conσtra, accidere in 'ondeo trochaeo , quod alterὸ lingi, constaret, alter e breμibus feret alterum n,

mi incitatam, alteram nimis tardum orationem, neκ-tram temperatam . Sed illi priores errant, 'phorlis in Alpa est nam qui sana praetereunt, non,ident

mollissimum a sese numerum , eundem amplisi

mum praeteriri quod longe Aristoteli uidetur secus φιi Adicat heroum numerum grandiorem , quam de sderet soluta oratio ; iambum autem nimis Duulgari esse sermone . ita neque tantilem , nec abiectum ora tionem,nec nimis altam, exaggeratam probat ple nam tamen eam uult esse grauitatis, ut eos, qui ali dient ad maiorem admirationem possit traducere Throchaeum antem, qui es eodem statio quo bo' reus, cordacem pressat, qnia contractio, breuitas

77쪽

dignitatem non habeat ita paeana probat, eo ait uti omnes, sed i os non sintire cum Mantum esse auratem tertium in medium inter illos, sed ita factos eos pedes esse, ut in eis Isingulis modus insiit aut si quiplex aut duplex, aut par . itaque illi, de quibus ante dixi,

tantummodo commodiati, habuero rationem nulπlam dignitatis. iambus enim e dactylus in uersum απdunt maxime . itaqκ ut uersium fugimus in oratione, sic hi sunt euitandi continuati pedes aliud enim quid αdam es oratio; nec quidquam inimicius,quEm ilia uero sibus. Paean autem minime est aptus ad uersum ii ob libentius eum recepit oratio . Ephorus uero ne londeuqκ idem, i em 'git elligit esse aeci alim dactylo,que probat ollabis enim metiendos pedes , non interuallis existimat quod idem facit in trochaeo , qui tempori bus interuallis est par iambo sed e vitiosius in οστα tione, si ponatur extremus, quod uerba melius in ose labas longiores cadant. Atque haec , quae An αρμὸAristotelem, eadem a Theophrasto, heoderieci de paeane dicunt: H. Ego autem sentio omneis in oratione Ubeqκαbi permixtos, ct consi bos pedes nec enim effuge σre possemus animaduersionem si semper isdem utere αmur quia nec numeros esse,ut poema , neque extra numerAm , ut sermo uulgi est, debet oratio . alterum nimis est uinctu,ut de industri factu appareat alterunimi 1ssolutum ut peruagatum ac uulgare ut ab

altero non delectere, alterum oderis. Sit igitur, ut μαpra dixi, permixta er temperata'Ameris,nec dissoluita,nec tota limerosa, paeane maxime , quoniam oα

78쪽

ros cum quibus tanquam purpuram misceri oporteat, nunc dicendum est, atque etiam qκibus orationis gerneribus sint quique accommodatis imi Iambus enim

frequentissimus et in iis,quae demisso atque humili stra

mone dictitur paean alitem in amplioribus, in utroque dactylus ita in uaria et perpetua oratione hi sunt irarer se miscendi e temperandi sic minime animaduertetur delecitationis κcupium, quadrandae orationis industriaci quae latebit eo magis uerboruosi tentiarlim ponderibus utemur . nam qκi audiunt, haec duo animaduertκnt, iucunda sibi censint uerba disco, sententias eas, dum animis attentis admiranotes excipiant, fugit eos C praetervolat numerlis alii tamen si abesset,ilia ipsa delecitarent. Nec uero nimius is cursius est numerorum, orationis dico, nam sto ge aliter in uersibus nihil ut sat extra modum nam id quidem esset poema sed omni, nec claudicans, nec quasi furituans, aequaliter conflanterci ingrediens, numerosa habetur oratio . Atque id in dicendo nκα merosium putatur,non quod totum conflat ληκmeris,

sed qAod ad nκmeros proxime accedit quo etiam di, sicilius est oratione uti quam uer=bus quod in istis certa quaedam definita lex est, quam sequi sit necesse;

in dicendo autem nihil est propos tum, nisti an neum moderata, ut angusta, aut dissoluta, aut fluens fit οπratio itaque non sunt in ea tactuam tibicini percuse sonum modi, sed uniuersa comprehensio, I ecies οσrationis clausa, terminata est, quod uoluptate αμαγjκm indicat r. Solet autem quaeri toto ne in ambitis

79쪽

uerborM- meri tenendi sint, an in primi parti matque in extremis Plerique enim censient cadere tantunum erobe oportere, terminarici; bententi; Est amem, ut id maxime deceat, non id solam ponendus est enim illi ambitus, non abiiciendus quare cum aures Atymmum semper experient,in eoq; acquiesicant, id uacarenκ mero non oportet sed ad hunc exitum tamen a

princi io ferri debet uerborum illa comprehenso, tota a capite ita fluere, ut ad extremum ueniens ipsacon istat id autem bona disiciplina exercitatis,alii er

mκlta Ari erint, , quaecuniue etiam sine scripto lacerent. milia scriptorum essecerint, non erit distici bi

mum . Ante enim circunscribitκrmente siententia, co*fel limci uerba concκrrant, quae mens eadem, qua nihil est celeriussatim dimittit, ut uo quodque loco res onudeat, quorum d critus ordo adia alia terminatione concluditari atque omnis illa inprima, cor mediam1ba tectare debent ad ultimum . interdum enimcκ us est in oratione incitatior,interdum moderata in gressio it iam a principio uidendumst, quemadmo dum uelis uenire ad extremum nec in numeris απgis, Psim in reliquis ornamentis orationis, eadem cum faciamus qM poetae, O imlis tamen in oratione poe*matissimilitudinem . et enim in utroque materia, C tractatio; materia in uerbis,tradiatio in collocatio: ne uerborκm . rernae σκtem sunt tria pse partes uerboru translatA, noliis prisca mam de propriis nihil hoc loco dicimus Collocationis alitem es,quas diximus,co; possitio, concinnitas, nZmerus sed in utroque si eraquentiores sunt, ' ubcriore roetae nam e trans;

80쪽

prisicis libentius ut tur, C liberius novis 'Aod iudem sit in numeris, in civibus qua si necessitati parere cog tur . sed tamen haec nec nimis esse diuersa, ne,

qtite illo modo coniundia intelligi licet itast, ut nonrtem in oratione, ut in uer' , κmerus extet; id ;, quod numerosam in oratione dicitur, non semper καmero fat, sed nonnunquam aut concinnitate, alit construditone uerborum . Ita si numerus orationisq; a ritur qui sit omnis est sed alius alio melior tuque aptior . si locus in omni parte uerborum . Lune de ouκ sit ex aurium uoluptate . si componendo: rum ratio uicetur alio loco, qui pertinet ad n Am quae pars quarta C extrema nobis in diuidendo fuit. se ad quam rem adibeatur ad delectatione . si quanes do semper . si quo loco in tota continuatione uerbo rum . si quae res efflciat uoluptatem: eadem qκue in uersibus,quorum modum notat ars,sid aures ipsae tuc, to eum sensi sine arte definiunt. Satis multa de tura sequitur sius, de quo est accuratius dissestandii. In quo quaesitum est, in toto ne circuitu illo orationis,

quem Graeci περίοδον, nos tum ambitlim , tum circulotlim, tum comprehensionem alit continuationem , aut

circunsicriptionem dicimus;an in principiis solum,an in extremis, an in utraque parte numertis tenendus i. Deinde,cum aliud uideatur esse numerus,aliud numectrosium auid intersit. Tum autem in omnibus ne nκα meris aequaliter particlitas deceat incidere, an facere alia breuiores,alias longiores: idsi quando, alii cnr,