4!: Orator Ciceronis ad M. Brutum. ...

51쪽

O R. videbit haec enim a sentia maxime adhilenda lorqμenti est ut fit temporκ personarlim moderator nam nec semper, nec apud omners,nec contra omneis, nec pro omnibM, nec omnibus eodem modo dicendum arbitror i erit ergo loci Aens, in ad id,quodcκnque decebit, poterit accommodare orationem . Quod cum flatκerit, tum, ut κidque erit dicendum, ita dicet nec saturaleloe, nec grandia minute,nec item contra,

sed erit reuem ipsis par, C aeqκalis oratio . Principia

uerecunda, non elatis intensa uerbis,sed acuta sentenαths,uel ad olbensionem aduersaris, uel ad commendaritionem se . Narraticines credibiles, nec his lorico, sed prop)ci tidiano sermone explicatae dilucide . Dein sit tenues causae, tum etiam argumentadi tenue filum in docendo in refellendo id ; ita tenebitur, ut quanta ad rem,tanta ad orationem fiat accessio. Cum ero causa ea inciderit, inqμα uis eloquentiae positexpromi, tum se latius 'ndet orator, tam eget,

flectet animos, sic a ciet ut nolit, id est ut causae natura iij, temporis postulabit. Sed erit duplex omnis eius ornatus ille admirabilis,propter qMem sicen

dit in tantum honorem eloquentia . Nam cum omnis

pars orationis esse dile laudabilis, sic ut uerbum nubium, nisi aut Passe, an elegans, excidat tum sunt maxime luminosae, si res ae partes duae. rum alteram in uniuer i generis quinione pono, Mam ut supra dixi Graeci appellant θέσιν alteram in augendi amplificandi, e rebκs, ciliae ab eisdem est nominata Aliae si aeqκabjliter toto corpore ora; tionis j a esse debet, tamen in communibκ locis mas

52쪽

multarum i dem esse causiarum, sed proprii sit in

rum esse debebunt. Ac uero illa pars orationis, qκε est de genere uniuersio , totas causa sve continet. Quidquid est enim id Lin quo quasi certamen est controκersiae, qκod G ce κρινο χων dicitur,id ita dici plauce ut traducatur ad perpetuam quaestionem, atauede uniuerso genere dicatar, nisi cum de uero ambigertur, quod μοι coniectura solet. Dicetur autem non Peripateticorum more Cest enim idorum exercitatio eulegans iam inde ab Aristotele constituta sed aliquanαt neruosius ita de re communia dicentur, Mopro rei multa leniter dicantur in aduersarinas

stere . Augendi uero rebus, is contra abiiciendis ni ubi est quod non perficere possit oratioci quod inter media argκmenta faciendum est, quotiescunque Dabitur uel amplificandi, uel minuendi locus, penὸ infinite in perorando. Duosunt,quae bene tractata ab oratore, admirabilem eloqlientiam faciant. Qi rumalterum est, quod Graeci uocant, ad natinas, C ad mores, e ad omnem uitae conssuetudinem a commodatum alterum,quod ijdem παθκ- nomisnant, quo pertArbamar animi , concitantur, in qκο- regnat oratio . Dd-perius, come, liacundκm, ad beneuolentiam concitandam paratam : hoc, ueheα mens, incen*m, incitatAm, quo cavi eripiuntur

quod cum rapide fertur,sustineri nullo paA potest

o genere nos, mediocres, aut multo etiam minus

sed magno semper si impetu, sive aduersario de stauta omni deiecimus Nobis profamiliari reosiummus o

53쪽

rator non restondit Hortensivis nobis homo audarici sim: s Catilina in enatu accusatus ob sivit. Norabis primata in causa magna graui cu cxpisset cu*rio pater restondere, fulito assedit, curn sibi uenenis eo reptam memoriam diceret . Quid ego de miserrationi'bus loquar civibus eo sum D pluribus, qu)d etiam

si plures dicebamus, perorationem mihi tamen omnes relinquὼebant in quo ut viderer excessere,non ingenio,

sed dolore assequebar . quae qualiacunque in me Ant, me enim ipsum non poenitet quanta sint sed appam

rent in orationibus etsi carent libri stiritu illo,propter auem maiora eadem illa inm Pntur, quam cum eo suntlir, videri solent. Nec Meromisieratione solum mens iudicum permovenda Ut qua nos ita doleno ter uti folimm, ut puerum infantem in manibus perorantes tenuerimus, ut alia in causa excitato reo nobiαli,sublato etiam flio paruo plangore mentati ne compleremus foram sed etiam est faciendum,

irascatur Ade , mitigetur, inuideat, faκeat, contermnat, admiretur, oderit, diligat, cupiat, satietate astficiatur eret, metuat, latetur, doleat sua in ararietate, duriorum accusatio suppeditabit exempla dimi/tiorum,defensiones meae. Nullo enim modo animus audidientis aut incitari, aut leniri potest, qui modus a me non tent tus sit dicerem perfecis m, si ita iudicarem, nec in Meritate crimen arrogatis extimescerem. Sed ut supra dixi nulla me ingenis sied magna uis animi in Issammat,nt me ipsi non teneam nec Mnqliab,quralis diret,incenderetur, ns ardens ad eum peruenim ora tio. Vterer exempli domesticis, nisii ea legisses ultro f

54쪽

alieni,,uel Latinis, si ulla reperirem luel Graecis, fiderceret sed crassipe uca sunt, nec ea iudiciorum nihil Antoni ,nihil cotta nihil su ith dicebat meliusquκmscripsit Hortensius. Verum haec uis,quam quaeσνimG6qκant si si 'icemur, quoniam exemptu, babemus aut si exempla sequimur,/Dem bene fumarmus, e quidem perpetuae dictionis ex eo loco,unde in Ctesiphontis indicio desiuis factis, consiliis meritis in i Rempub. messus est dicere tu profecto ratio in eam formam, quae est insita in mentibus nostris, inclaradisi potest,ut maior eloquentia non requiratur. Sed iam forma ipsa restat, I character ille qui dicitur: qui qualis esse debeat, ex ipsis, qκ esupra dicta fiunt,inrte si potest. Nam es singulorκm uerborum. cob

locatorum lumina attigimus quibus sic abundauit, ut uerbum ex ore nullam nisi aut elegans, aut graue exeat ex omniq; genere frequent sim translati ne erunt, Aod eae propter similitudinem transferant animos, referant ac mouent hucis illucci qui mortus cogitationis celeriter agitatus per se ipsi delictat. Et reliqua ex collocatione uerborum ciues fumuntκν quasi umina, magnum asserunt ornatum orationi. sunt enim simili iris, quae in ampli ornatu scena aut

fori appellantur insigniaci non qu)d sola ornent, sed qu)d excellant. Eadem ratio est horum,quae sunt Ora*tioni lumina, e quodammodo insigniaci cu aut ἀκαplicantur, iterantur uerba, aut breniter commutata ponuntur, aut ab eodem uerbo ducitur saepius oratio aut in idem coni citAr,aut in rumnque aut adiungitur idem iteratAm, At idem ad extrema resertu aut cos

55쪽

O R. tinenter unum uerbum non in eadem sententia poni tur: aut cum similiter uel cadunt uerba,ne desinoi aut multis modi, contrariis relata contraria : alit cum gradatimsusium uerse reditur,aut cum demptis cono Mnesionibus dissolin plura dicuntur: aut cum aliquid praetereuntes, cur id faciamlis os enimus alii cu corα

liqua exclamatio uel admirationi, uel questionis aut cum eius3em nominis cases saepius commutantur . Sed sententiarum ornamenta majoras t:qκiblis ima fremquenti sime Demosthenes utitur,siunt qui putent idcirco eius eloquentiam maxime esse laudabilem. Et uero nullus fere ab eo locus sine quadam conformatione sementis edicitur nec aliud quidpιam est dicere, si omnes, aut certe plera ι aliqκ s ecie iuuminare Antentias:

qκas cum tu optime Brute teneas,quid attinet nomini: bus uti,aut exempli Dianilim notetκ locus. Sic iratur dicet ille, quem expetimus,ut e et saepe multi mo dis eandem et linam rem et hae reat in eadem commodimurcipi sententia saepe etiam ut extenκα ali uid, s te ut irrideat ut declinet a proposito, de te ut i sienotentiam ut proponat twid diesMAs fit ut cum transio gerit iam aliquid, de .niat ut si ipsi reκocet, ut quod

dixit iteret,ut argumentum ratione concludat, ut interet ad urgeat, At μυμ qμαρ ad interrogatasta Veres ondeat ut contra ac dicat accipi sentiri uelit,ut addubitet quid potin aut ι modo dicat, ut latradat in parteis, ut aliquid relin iliata negligat, ut ante praemuniau, M in eo ipso, in quo reprehendatur, culpam in aduersariμ con erat: μ saepe μήihi γ

56쪽

rem dicendo pubi ciet ocul ii saepe supra feret, quam te; ri possit significatio saepe erit major quam oratio, sepe

hilaritas, saepe uitae, nainrarnmus, imitatio. Hoc inge;

nere nam quasi oluam uides omni, eluceat oportet eα loquentiae magnitudo sed haec, i collocata, C quasi structa es, nexa uerbis ad ea laudem,quam uolκmlis, 'irare non possunt. De quo cum mihi deinceps uiderem esse dicendum, etsi non mouebant iam me illa quasvra dixeram, tam j ij quae sequutur perturbabar magis. Occurrebat enim posse reperiri non invidos solum, quibus referta sent omnia, sed fautores etiam mearum laudum,qui non censierent etas uiri esse, de cuius meri*tis tanta sienatus iAdicia fecisset,coprobante populo R. quanta de nusso, de arti acio dicendi literi, tum multa mandare. QSrbus se nihil aliud rest oderem, nis me M. Bruto negare roganti noluisse, iusta esset excusatio,

cum C amicis imo, , praestantissimo uiro, recta

57쪽

er bonesta petenti sati,facere uoluissem . sed si profitear quod utinani possem me ludiosis dicendi praeceopi quasi uias, quae ad eloquentiam ferrent,tradlaturum' quis tandem id iustus rerum aestimator repre henderet Nam alliis unquά dubitauit,srun in Replib. nos ira prima eloquentia tenuerit semper urbanis pa*catisq; rebus, secudas iuris scientiare cum in altera gratiae, gloriae praesidi plurimum esset in altera per ecurationκm cautionκmci praeceptio petis quidem ipsa Mailrum ab eloquentia saepe peteret, ea uer reprinante Mi 'as regiones inesci defenderet cur igitur ius ciuile docere semper pulchrum fuit Iominum i clarissimorum scipuli floruerunt domus f ad dicendum sit

ciliis acuat,aut adiuuet in eo iuuentutem Ritliperetur Namsi uitiosiam si dicere ornate , pellatur omnino' ciuitate eloquentia sin ea non modo eos ornat, penes

quos est, sed etiam uniuersam rempub cur aut disicereti ve est,quod scire honestum est aut quod nosse pubcherrimum est , id non gloriosium docere in alterum faelitatum est, alterum nouum . Fateor, sed utriu=que rei causa est. Alteros enim res ondentes audire sat erat, ut is, lur docerent, nullum ibi ad eam rem emisμε ipsi seponerent, sed eodem tempore disicentis; bus satisfacerent, e consulentibus. Alteri, cum do mesticum tempus in cognosicendis componendiiq; causis forensi in agendis, reliquum in se i i rescienα dis omne confamerent,quem habebant in ituendi, ut docendi locum fitque haud scio an lirique nostro; rum oratorum ingenio plus ualuerint , quam doesmona itaque illi aiare melius qui pracitere, nos

58쪽

habet certe, si quasi in ludo sed si monendo, si co hortando, si percoctando, si communicandos interadum etiam unilegendo,audiendo, nescio cur non dorcendo etiam aliquid aliquado, si possi, meliores facere cur nolis. An,quibus uerbis sacrorum alienatio at, docere bonestum est,ut est quibus ipsa sacra retineri de Ρηdiq; p pnt, non honestum est y At ius prostentaretiam qui sciunt eloquentia autem illi si,qui conα secuti sunt,tamen se ualere dissimulta, propterea qu)i prudentiaboetiinibu grata est, linguas te la . Numi tu aut latere eloquentia potest, aut id quod disium lat effagit aut est periculum,ne quis patet in aragna arte C gloriosa , inpe esse docere alios, id Mili faerit honestissimum disicere Ac fortasse caeteri tractores ego siemper me didicisse prae me tuli. Quid eunim possem iam , abfuissem adolescens, Gorκmyndiorum causa mare transissem, o doctissimis horminibus referta domus esset, aliquae fortat, inessent

in sermone nostro doctrimarum notae cum oscripta nostra legerentur, disymularem me didicisse fqui probarem' nisi qu)d parum 'rtasse profeceram Quod cum ita sit, tamen ea,quaesupra dietasunt, plasin dissutando, quam eri,de quibus dicendum est diem

tutis habuerunt. De uerbis enim componendis, erue

ollabis propemodum dinumerandis C lmetiendis loα quemur' η etiam si unt cliti mihi nidentur nece

saria, tamen=μη mulcentius, quam docentur. Filid mmno uerum, sed proprie in hoc dicitur : nam mmlim magnarum artiκm, sicut arborum, altitudo

59쪽

nos dei fiat, radices stirpes s non item sed esse lusi' ne Hs non potest. Me amem sim peruagati s ut ille

Artem κdere prolossi, quam ' lites, dissimulare non sinit quin delecter tuum ludiu hoc a me uolumen expressitici tamen eis, quos alίqvid reprehen uros si tirabar,restondendum fuit Q odisies,quae dixi, non ita essent, civis tamen si tam durum mellem praeberet,qui banc mihi non daret ueniam, ut, cum meae forensies artes actiones publici conicidissent, non me ali desidiae, quod facere non pose sum, aut moestiti e cκ rello, potiusquam literi dedeα rem quae olfudem me antea in iudicia atque in curiam dedacebant,nunc oblidiant domi. nec uero talibus modido rebus,quales hic liber continet, sed multo etiam grai uioribus maioribus quae si erunt perfectae, profecto forensiibus nostris rebus etiam domesticae literae res on*debunt. sed ad institutam disi litationem reuertamur. Collocabuntur igitur uerba aκ ut inter se quamapti osime cohaereant extrema clim primit, eaq; sint ceti am suauissimis ocibus paut ut forma ipsa concinnitas ei; verborum conjiciat orbem pulima aut ut comprehenus numerosi Cr apte cadat. Atque illud primum uir

deamus quale sit, quod uel maxime desiderat diligenistiam : est enim quo ructκνα quaedam nec id domen et perosi, nam esset κm i nitias, tum sue: rili, labor quod apud Luciliam scite exagitat in Arutatio caeliola, Quam lepide exeis compostae,ut tesserκla omnes Arteranimento,aisse emblemate uermiculato.

60쪽

nolo tam miniua haec constrκctio appareat sed tamen yyl 1 exercitatus efficiet facile hanc iam componen: di nam ut in legendo oculus, sic animus in dicendo nos ciet quid sequatκr, ne extremorum ciborum inm Uequentibus primis concursias aut hiulcas uoces efficiat, κt alteras quamuis enim flualies, grauestiesententiae, tamen, si inconditis uerbis efferuntur, olben:

dent aures,quarum est iudicium superbissimum . quosqvidem Latina lingua sic obsieruat, nemo ut tam rusti: in sit, qui uocales nolit coniungere in quo quidam etiam Theopompum reprehendunt, quὸd eas literas tantopere fugerit: sit id magister eiκ Isocrates, at non hac dides ne ille quissem haud paulo marior criptoritates nec solum in os siermonibus, qgidialogi dicuntur, ubi etiam de industria id facie dum fuit, sed in populari ratione, qua mos est Atheranis laudari in concione eos, qui in in prris intemfecti qκ sit probata est, ut eam' otannis, ut sicis illo die recitari necesse sit. in ea es crebra ista uocalium concursio,quam magna ex parte ut uitiosam fugit Demosthenes. Sed Graeci uiderint nobis ne sit cupiam squidem distrahere uocales conceditur . indicant ora tiones irae ipse horridula Catonis, indicant omnes oe prue eos, qui, ut uersum facerent, spe hiabant,

ut Naevius,

Vos,qui accolitis Histra suum atque Algida. Et ibide,

Unu κακοbis Grai atq; Barbari. At Ennius semel, Scipio inuicile. - quidem nos, Hoc motu radiantis Etesiae in uada ponti.

hoc idem nos iris pia non tulissent,quod Graeci lauda