장음표시 사용
561쪽
idque nullis augustiis , nullis terminis coercetur Ergo Deunxi tionis via, ut unums per analogiam vero insimilitudinem cum e Gaturis, ut bonum ipsum recte concipimus. Nihil, inquit Tristaegii vel quisquis alius , est omnium , tamen est omnia. Ut unus es
cunctis siecernitur ut bonus, rei cujuSyue dotcs eminenti quadam ctione continet est enim quaedam silmilitudo causam inter, effectium. Hinc bonum rebus adest omnibus , quacessicit, tuetur, neque cuiuiis ullo modo miscetur, sed, puritate naturae suae extra omnia est. Jam cur Platonici Deum unius, aut boni potius quam primi eutis, nomine exprimunt Non alium sane ob rationem, quam quod ii JX lis pei sitia sum est, unum, vel bonum ente prim N superius existere. Nam Plato contenclit euentiam ex unitate profluere , nec in supremo
'' erum gradu eam consistere, cum omnino simplexu munius modie' cs pq non siit, sed jam aliquo modo composita videatur. Aliud enim est esse, aliud essentia, ut aliud vita , aliud vivere. Sed cum huic rationi a cile occurri possit (quando quidem illa compositio opus est mentis no strae, qua simplicissima quaeque in partes dividit, meas, cum libitum
est conglutinat: aliud adhibent argumentum ex abdito magis erutuni Placet illis unitatem esse velut proprium divinitatiS gradum, qui Deuti mrmaliter neque enim communem usum loquendi reformido in si ipso constituat adeo ut unitate , vel simplicitate summa ab omnibus sejungatur. Entis nomine cum crearuri convenit , easque,sientiae participes est cit sed unitas omnino est imparticipabilis. Omnis enim res creata, divisse est multiplex neque unita alibi,quam in Deo regnat, atque ab omnibus rebus procul abest. Reclamant tamen Peri patetici, negant omnino quicquam esse erat superius , aut latius patere , aut pilus concipi nec Deo boni raS, aut unitas magis propria est, quam essentia aut veritas cum haec omnia attributa sola cogit tione discernantur. Fors est ut tota controve si in verbis posita sit, idque si res posceret, nemonstrare non esset arduum. Illud multis Ionge verisimillium videtur, essentiam rei ante omnia sub intellectum cadere , cui succedit veritas , qua res quaeque est id quod esse debet:
ex veritate bonitas dimanat, quae in quadam integritate, aut perfectione consistit, cum scilicet res aliqua non modo est id, quod esse debet, Quod ad veritatem pertinet: sed integra est, Nabsoluta, ita ut nihil ei desit eorum,quae ad stantialem illius perfectionem exiguntur. Ex essentia, veritate , bonitate ipsi unita exurgit. Unum quippe itindivisum in se multitudini opponitur: a prius est rem esse ins ipsa, inqualis esse debet, inintegra, quam ut concipiatur divisia uase prius est omnes persectiones adesse, quam illae simul unitae intelli-
562쪽
Aheice id veritas explicite, dii '' imaeva suae naturae
testula est quippe ver , My retram nosset tale ens, sed et convenae nec potest n' conveniaUetas m quiddam; Est mn, singulari doctrina tae,
bliti perfecto limisi in bonitatem, ut 3.
Urittius illud tamen es e,,ucrebrio a nobis e ripum, Vimo 2 et cum scilicet xu SQ
c convenit, tum Pn3m retrata, chiram velut gustu pq rem ratione , tum sensu me hesitione collocamus, cipimus. Veri x3xVm ri trabs inesse concipiatur,x '' sive illa aequalitas, aut sim uitium rei ve pa
et mensuram , d rq et minui mathematici
aequalitatis relatio sit intcr in 'rum h,tiones inter se plerumque verita in cni uirum URN ' fit similitudo ; queconferimus cse diani drarum i ut si concipiam terram in
dentione axigexRV m m iubet dem aequalitatis, aurum '
563쪽
investistiis creaturarum vel in nobis en illius notionem me
nostris insculptam; ac denique in seipso quodari modo, citra ui ad creaturas ordinem spectari potest, eo quo infra dicturi sumus modo. hinc varii argumentorum loci ad existentiam Dei demonstrandam, iaquasi fonte aperiuntur.
C I Deus sit finis, exemplar, essectrix omnium causa , ut finis
bonitatem rebus , ordinem , irridus imprimit , ut exemplar, speciem, numerum,&veritatem largitura effectrici demum no mine cunctis modum mensuram in unitatem tribuit: ex triplici illo fonte a na argumentorum. sese erui ped L Quis erum tam ccd-cus animi est, ut ex rerum strucrittat mirabili artincem non agnoscat An non illius immensitas ex uni mrsi magnitudine, sapientia ex ori line saecunditas inexhausta ex tam multiplici varietates pulchritudo exornatu, splendore corporum coelestium hianiras denique ex uia merum con Isiono, narmonia elucescit: Sed ut via re ratione procedat disputatio, Deum esta primum omnium principium in genere uta meientis exemplaris, finalis ostendamus primum mit-
minentum ex motu desumptum' ne illam quidem
laetex Iam ex lucessitate , contingentia rerum petitam radioncm, auq EIervulgatas, notist inas attingam, una quam S Damascenus adhibet coetntus, quae sic contrahi potest iuid in rerum ris ira existi: id ei Iechum est: vel causi Vcumque nihili sui sius
II ad qui prius, posterius ne detur progressu m
si 'in him qu1si precario subsi alit, ab eo, quod est absol et et, o modi rit Sed juvat hanc rationem paulo expli-
tui causa sis , jam eras antequam esses ergo non te secaballo existi Ilim id reo uiro inde ille a quo factus eS, luam adeat Xiri n
o U e tibi in eaus,eum heri in infinitum progredi quod
omnino decurri non posset L si nulla est causa prim et me t aut secunda, aut tertia , aut ultima. Quare tibi sistendum est in
prima causa neutiquam producaea, quam Dei nomine signamus ' cm plane attentius cogitanti ex conservatione rerum effcImr. conservatio sit continuata rei productio , nec quicqam se et it iun,
564쪽
IIT ;rissim notes conservare. Nam Drumiaph
uel diem, brum; et semetipso et co et quibus vel in i m tris , lupei ori quadam au
Imaneat. exemplaris conditione cujub II. dum existere, Plaxonici VAR Ne ditionem, ita fere colli ter caeteros Philosophos maximam haben ra Mn si
derieti dein m mmmmium imperfectum est,
iudi musinum d mmcet modo sed etiam nonnulli m
n, spiritalis ubiquei metiti commodius expositum eoncipimus dux sicym sib o secundo, ubi sententiam uiti nobis tox' uiuit res saltem corpo M. ut maxime probabilcm x 'rimus, 3 in Deo ipso, nos et, duresque per sensu PQ b- 'P deum ij riuod enim cerni-
.. et ' Non quo metet a diuini res ipsas intuemur mus, est admodum rarum , omplegitur; est sum-
Nam Deo rerum omnium Vrum V me
565쪽
me et icelligi filiis, de menti Dia, nostri Hati illia, linqueta ritum se
veritate, aut natura cernimus, quaneum ipse nobis aperire disti
i lare, si credimus Aug. Deus e t inre igibilis lux, in q-j
e quo integriobiliter lucent, quae inteuigibiliter lucent omnia triter. i. Ac nescio an aliter pollit explicari humana cognitio ut diligentei prosequitur Auctor inquisitionis veritatis, Neq; enim res, quas mente ercipimus, per seipsias cum animi S nostri cons unguntur nec specie piritales immittunt, sed ut plurimum , corporea re rude imagines. Unde ergo vis illa animae, ut tam expressam rei formam aut deam depin gat, nisi exemplar aliquod intueatur Sed neque id piobabile videtur,
ideas rerum menti esse ingenitas. Cum enim infinita ex gr. triangulo rum uti S aliarum figurarum species possit per totam aeternitatem con templari, ac novas subinde et licere demonstrationes an state species, ut ita dicam infinities infinitas, habet congenitas Quanto est verisimilius,mentem nostram iiDeo ipsis, qui ei intimus est,rerum ideas e ratio ne intueri. Sic enim facile intelligimus quod totius inculcat Aug. quod munus Dei es integrigent isti quod existimare non debeatnus De mquam hominem aliquid diicere ab homine. Admonere possumuspersi epitum vocis nomiae, inonsit intus qui doceat, inanet erum trepitus a ter. Qito quidem modo facilius intelligitur quantum mentes nostiae a Deo di siendeant, quam verum sit illudApostoli,bia non sumus sese leo et cogitare aliquida nobi , tanquam ex nobis, e sus cientia nostra ex Deo e t Qui scientiarum domi inus est;Qui docet hominem scientiam; a quo,
ut a Patre luminum, omnis sapientia descendit. Explicatu lane arduum est, quomoclo illae regulae veritatis menti nostrae at fulgeant, an instar luminis, quod non videtur, cum in eo cuncta cernanture An aliis sorte modis, quos Hinricus Gandavensis fuse explicat, id suo loco excussum suae. Nunc ad planiora veniendum. Postremo Deum existere, ut extremum, Multimum finem rerum omnium ostenditur. Cum enim omnia etiam, quae cognitione carent, in eundem conspirent finem necesse est, ut in cum scopum ab aliquo uno agente diligitiatur, quod cum sit primum principium, unde omnia fluxere est item ultimus finis, in quem rei liuini universa. Ut primum principium omnia ex se emittit, ut finis extremus omnia ad se rcflectit.Cimenian ordo et fectuum ordini causarum respondeat, primus, maxime universian est ius, scilicet existentia , non potet aliunde prolicisci, quam a prima ta maxime universiali causa, quae non modo cuncta pr Euxie, sed ea tuetur Min suum quaeque finem ducit. Et siane, quae alip ciabilis hic mundus complectitur, composita fiunt, ac distolubilia ergo necesse est ea ab aliquassimplici, indisiolubili natura conservari, dein
566쪽
mes ussiue ordinem digeri Qui quidem ordo in hoc maxime pol ost ut inferiora superioribus itandantur, atque unum in aliud ordi ie ' Ne ergo detur progressus in infinitum, neve omnis intenti, meae sit vana irrita , sistendum est in ultimo, extremo fitie, ac ' hi omnia referuntur. Nore ex rerum Ultitudine prami principis et iussi compositione simplicitas; ex 'rdine sapientia; ex Iubsectione dependentia authoritas summa recte colligitur.
PRoxi iuri est,ut ex imagine Dei nostris animi impressa et antici N.
nata quadam notione, illius e cistentiam demoniti nuS. Hoc tan Ex congrma tis obscurum, involutum videbitur, quod pauca sint, qui ad ea vita Dei inseipsis aguntur, intendant animum, suanga lit vi menti seri istitione
muti se pendant. ad promptum est, apertum ex opere opi-- fiet exonere Deum colligere, atque in his vestigra summam Dei sentia dicitentiam, quae cuncta ex nihilo produxit sapientiam, aerum aptet r. Tu i eis disposuit, inbonitatem omnia tu latam agnoicerin, Id di meis limum homini in exteriora prolabentu, P circa re aeni bile occupato, imaginein Dei in seipso contueri. Est enim id ve mavenem imo ipso animum vidure quanto igitur magis arduum erit E- nollia mente cerneret Quo minus miror, si Platonicorum rataone ex iis fontibus ductas reliqui Philosophi aspernentur minas etiam sunt ad captum vulgi accommodatae Ego sane cum in terri rebu sum maxime in Philosophorum disciplinis, extrema quaeque esse iugienda rbitror Non ita ridendum est II nsibus, ut in illis omne sudicium: et falsi reponatur cadeo ut ex iis omnis cogitano nostra pendeat
et a sit informatio Dei, a natura mentibu' nostra in
uel cognitio quae per sensius non subierit id enim esse salsum alias
randas nullius sint usus,autinamus ni nil novi addiscat,sed cognita ruim
mi ut lam n optimum videtur,ut sensibilia
mimum senseum est epudiandum; neque ii in elaphvs I S, tanquam soli arbitri sunt adhibendi jam ut institutum revertas: Imauo Dei quaedam in animis nostris, &splendidior, expi estior rporeis fulget, ut fuse prosequitur S. Bonaventur Inmsit ubi aeterni Numinis praesentiam inmemoria, antellectun Cim iram Atque ut nihil dicam de memoria, qtiae est prope ita, Ni
567쪽
guinaeondit; ipsius undaxat menti tripartitam functionem place testatim attingere, simplicem videlicet perceptionem judicium, rex iri
Triplex illa intellectu operatio, te morum, proponta onum, it illationum scientia continetur. Terminum Porro intelligimus , cum N pr ii definitionem nobis innotescit: delinitur vero Unumquod et superiora, ut homo per animal, animal per vivenS, Ita de cae seruo fieri non potest, ut quid sit homo noveram, ni si una Oam,quid
mentis fictione rationes plurima
m V ' ' eam nisi aliqua Dei,menti insideat noti, cum enim ens sit vel pei sectum vel diminutum per se,vel per aliud per ei sentiam, aut per parti cloationem: cumque privationeS,. defectus cognosci non possint, nisi heri mas,&periectione Oppositas,Ut tenebramnovimus per lucem. qui sciam ens aliquod esse imperfectum, incompletum, participatum, nisi menti meae insit aliqua cognitio enti undequaque Perfecti, completi omnino per essentianae Ex his profecto sequitur, nullam rei creata noti tiam haberi posse, quae in cognitionem primi entis non resolvatur ita ut Dcus sit primum cognitum intellectus , ut optime colligit Seraphicus Doctor quod etiam uberius ex Henrico Gandavensi confirmari potes: Duolicem Dei cognitionem distingule, Unam naturalem, alteram rationalem illa est implicitas haec distincta illa simplex, haec reflexa, V erratiocinium evoluta Illasiane generali cUJUsque enit S notione it Do Vi Cum enim cognitio nostra ab iis,qualm agi S sunt indetermina, LV ' universutia clucatur, necesse est,ut omnem cognitioncm praecedat, , CH, 'ium inridesecta&confusia Dei notitia. Nam qui fieri potest, ut alidam cpq P m ut eheum, bonum esse affirmemus, nisi ipsum verum p ims DCV' otiuet, uniuersale utcumque perfectum habuerimuS. Sed quid io Tot lii is ii sum bonum, verum, pulchrum, Indeterminatum, uisiversale imparticipatum Neque ulla res, vel quicquam bonum d termina iuvi Tnosci potest, nisi per formam indeterminatam, &s nitus absoliatam Ergo iis omnibus veris Deum intelligimuS,Ut in omni-monis primum petimus bonum adeo ut Deus sit principium fitiis omnis cognitionis principium quoad esus notionem generalissimam, finis cuoad eius perfectam notitiam. Eaecipiet aliquis, quod bonum, pulchrum verUm, Unt ei simpe
mentum rationis neque necesse est bonum aliquod universae, per e subsistens , non participatum, tanquam omni bonitati sontem, comminisci. Qii i
568쪽
uidem a materia, i*d 'I' taenii figmentum, AER
se viam intuetur absolutam . N pq eoneipitur inde, nitas, veritas, vita, Pulgbr xv d ' in heseisone universen,
set sum, mentis agitatione concipianu', ut bora J eisin piae die aiionem, instar lim hethsepioni eum de- nt, sed per participationem omnino. um rum tini iur iumque ideam boni xdx ' 'di' et imust inensi attinet non extendimus, sed quae in tu complet Tu rum ' non
utique bonum partici diu , Ni ' nullatenus ex alio
Vbe .ue inobonori sed bonum demet' 'ci nam prima
veritas in omni cognitione nostr m e lectum
ui ui fit de duplici ista menti hJy'd s. e sisese abstracta otiani notique , vix posse ab anim et
eis ei nisi res multas in quod in 'x 'μ' , se in nobis sed infinito conspiciat. Est enim illa enti impressa ratio, tam time unita 'm', 'N ipo si ex uetes, ubique sese Dilari, x 'm notiones la- coxitate sibi videtur stum vagos ign*i di*' ' uidem , cum volvit, ut optime explica ' et , id fidit animus, propiet animi angustia C; neque, 'ra rum ui quie
s,hium cognitione te magis soni Udarum' ' . eum ea sit illifingulares applicamus, in ea res cunctas per p
569쪽
mitata ut immenia, ac rerum omnium ideas complectat utrum creatarum habemus ideas, aut notiones, et nihil sunt quaedam determinationes illius ideae uni ex solis, quam creatot humi nostris imprimit, aut quae Potius DB i Mopsu in sub generas ticonfusa entis notione nobis exhibet, dum etnti adcit, eique ei in Ouod si in primo mentis obtutu i mdg DE tem clare elucescit. E secun multo splendidior est in secunda intertia Operatione. Negant enita uti Matonicia nos ita constanter, certo quarundam propositio nunc D e. veritati acquiescere, aut stabiles quasdam regulas sequi, nisi lue iosius veritatis desuper radiantis , mens Perfundetur aut quicquam esse aut concipi posse omnino incommuid bile, Peternum, ubique prae .sens nisi aut DEUS sit, aut in DEO quod enim est omnis mutationiuexuer creatum non et t. Atque in hoc sita est mentis cum Eo simili ludo aut imaginis ratio, quod per cognitionem veritatis illi quodam miscet modo assimiletur, sere ut oculus luci, quasn percipit. Neque enim mihi istam sit: se et D E imaginem, quatenus ad res creatas deprimitur;
2IT E eL ad DEUM, aut primam veritatem, quae lux est anim erigi-
tur Sed de his alio loco fuse diximus. um Iam necessitas illationis, aut consequentiae unde oritur Nont ab iosa re existente in materia, cum ea sit saepissime contingens, aceta et eoieuptibilis neque ab existentia eiusdem rei in mente Prieter-- r quum enim menses mutabilis, quod in re ipsa non invenitur. nus
iuuam est alibi, quam in mente, nihil est, quam figmentum intellectus, Unde erebilia necessitas consecutionis , aut recti ratiocinii, ni si ab iosa luce veritati l Aut si Platonicis credimus, ab de Is profluit, quas aut mentis apice attingimus aut certe notiones iis consimiles abemus innatas. Nam placet illis formas habere triplicem existendi modum ci materia, in mente nostra In arte divina diu l- modo sunt necessariae in materia immeris, nec acceptae a nateria: ergo non alibi sunt incommutabiles, quam in arte divina, quae est ra-
t I stat animae affectuum sedes, quae amat, eligit quibi ouis autem deliberat ut eligat, is quod melius est in quintri melius
'' o eo dieitur quod optimo icinius, eique similius videtur quocirca es tasthest cui dest betat quandam summi boni notitiam mentis' et habeat impressam Neque enim ullatenus fieri potest, ut liquis mihi Rehi saei similis esse ideatur, nisi Regem ipsum utcunque noverim
Nami praeclare Augustinus, non diceremus aliud alio melius cum ver judicamus, nisi esset impressa notio ipsius boni, secundum quam,
570쪽
dem in qua D mira et ' ' sui redi in interiore bo