장음표시 사용
581쪽
Tu latissune pateat, observatur animo confusum tamen, Titie mini natum id cogitationes pingitur. At ij iiii ucattributa spectentu . exempli elatia, quod tres elus anguli duobus rectis aequentur, iuri sane id dilucide, diptincte percipio id mente consequi non possu mu qui possit illa tot abstractiones e licere, aut ideas universale, si bi exhibere, nisi res ipsas in quodam ente comprehensas, vetui
conclusas intueatur. Quare, ut spatium est locus corporum, sic irruit durum intelligibilis,&idearum Plenus, est velut unimorum locus. At oue ut en-ralis illa in bonurn universum impulsio, in omni asseclis ne nostra dominatur; sic naturalis DEI, aut entis ipsius cognit is naturae autore nobis insita, in omni Perceptione notira sic occurrit ut rerum ideae, quas habemus, non Aliud sint, qti. in quaedam illius na turilis cognitionis determinatione muti omnes voluntatis in res creuata motus urimum illum 5 generalem in bonum, seu in creatorem, motum certa ratione inflectunt aut determinant. Neque hinc sequi tu ut uir doctiss. pulcre observat, nos aut Ei essentiam, aut ideas
intueos sed res ipsas in DEO, aut in dei conspicimus. Quod eni in cernimus est finitum, aut divisibile. Non igitur ideam circuli, sed
circulii in in idea contuemur nec ideam, que mentire t tilia , ted circulum it extra nos positum, videre nobis videmur. Ad hanc velut absolutam cireuli rationem, tanquam ad certam regulam, quos oculis cernimus, omnino exigimu)
Ista uidem de deis paulo uberius disseruimus, quod in ea rur explicatione pars magna philosophi T Platonicae versetur. Atque, ut mihi videtur, Socrates hanc subliinem , inpene divinam scientiani hauserat ex Pythagoreis, qui unitatem, innumeros ut prima rerum exordia statu re neque enim numerorum oce aliud quiddam abi deis diversum intellexere tae iis quippe, ordo species modus, distinctio denique omnis repetitur. IV Quocirca numeri apud Platonicos vel sunt deae, vel earum quasi
rem, e considerarem et quaererem apientiam a numerum aeusta
de his numeris dictum quibm etiam flagiti se theatra petra
de illis credo , quos non a corpore accipit anima, dg c moram, ipsa potius imprimit corpori Albi sunt numeri praeter
582쪽
mm T idem, non tamen per loca extensi, qui nihil sunt, quilii tet nati aerationes, quibus praegnans natura concipitur. sunt de-
uinet et Ioeo tumidi tempore mutabiles, qui velut extre-
' ' Ohaeum uestiola formis corporeis imprimuntur.' usu porto non indignum est, quod admoneam, res spirituales
mi exhibet Ea quippe mentem vi sua illicit, atque ad boni posta
eti et metrumlata , Iecernuntur: reliqua
visus, auditus ad rationem propius accedere, seriectiorem et sui obiectis notitiam habere videantur. Duo vero cognit o est arte soli arunces de operum sotinis perfecte diiudicant. Hinc
583쪽
sic con sensu et ex novae Thic
Hinc Platonici triplicem dili inguunt pulchritudinem , corporis, vocis Species enim longe maxima est , cum sit in ago divinae pulchritudinis cum Cnim pulchritudo creatur trudi sit velut radius quidam divini vult is: quo magis Ad illud profundu pulchritudinis pelagus ut loqtritur Plato accedunt, eo sunt formo si ores Nam ut idem docet in Phaedones, pulchri sunt omnia, quia ipsum pulchruin participant quanto igitur res tuo fonti uni vicini ores, tanto sunt pulchriorcs, quia suam ideam melius exprimunt imo juriores, inveriores existunt est quippe uaehritudo quae clam species boni Atque ut res melior, sic pulchrior existit est ali
te in melior, inperfectior, quo pitis essentiae, de veritatis obtiner :cum videli et majorem habet unitate in cum magna virtute conjunctam. Sic DEUS, qui simplicissimus est, potentiissimus, pti tali ritudinis, inbonitatis apicem tenet, a quo ut a centro in omnes creatu ras proficiscitur, eo impurior, quo remotior Siquidem DEUS eicit Omnia, convertit, ac perficites creat per suam boni tatem, qua in uint.bus impertitur, convertit ad se per suam pulchritudinem, implet, reperficit per voluptatem, qua omnes creaturas sensus krationis com-Potes , cum redeunt in suum principium, persundit. in bonitas rationem habet principii , a quo fluunt omni ad pulchritudo est tanquam medium, per quod refluitiac deletetatio est finis , in quo quiescunt universa. Bonitas est velut semen , cuius flos est pulchritudo: atque ut ex flore semen ine semine flos vicissim nascitur; sic pulchritudo nos allicit ad bonitatem interiorem , quae rursus ex se pul- caritudinem fundita adeo ut pulchritudo sit quasi circulus quidam divinae lucis ut optime Faeinus . bono manans, in bonum readens, ad bonum per bonum sempiterne reflexus. 'III. Tria sunt, quae ad pulchritudinem exiguntur ut docet sanctus Destit Thomas i. Est perfectio, seu integritas, quae illius relationis, in qua
chritudine bonitatis D pulcritudinis rationem ponunt, est i in diamentum. r. Est coracrum claritos quaedam, seu nitor unde a Cicerone desinitur debita membrorum congruemia clim quadam coloris suavitate. s. Est apta proportio. Hinc plerique Peripatetici existimant rationem pulchritudinis in illa proportione esse constitutam nimirum in modo specie, Wordine seu in quantitate debita, in nitore, vel claritate, in apta parti uindispositione, sive in iusto partium intervallo. Reclamant nihilominus Platonici, negant rationem pulchii tudinis in illa proportione esset repositam jam simplicia, quae sunt, eadem sunt pulchra, ut lumen,
Res item spiritales longe iunt pulcherrimae tametsi omnis partium
584쪽
n oportio , ac concentus ab illis procul abest. Nihilo secius conebituri facile possunt , si dixerimus pulchritudinem untaxat rerum corporcarum incompositarum in illa propoitione esse constitutam. Partium consonantiari ac proportio duplux est altera subjecti, in quo residet, altera accipitur penes organum facultatem , quaenulchritudo percipitur. Cum enim pulchritudo sit splentior bonitatis , seu perfectionis intus latentis , nihil erit quam congerie omnia um disipositionum , quas res unaquaeque exigit , ut functiones tuas commode egerat. Quocirca ut optime obsedavit eximius Chambraeus tametsi color viridis sit longe pulcherrimus, ac visui nouro maxime attemperatus , nihilominus non ulinque convenit; nec deceret barba viridis quia depravati temperiimenti ore argumentum; sic vox gravis , quae viros decet, in mulieribus indocora est. Ergo
ut sania in apta humorum temperi , sic pulchritudo in conccutuomnium dispositionum posita est. Tametsi lux est in se pulcherrima , nihilominus magis arridet nobis viridis color ita nisi
quia organo visius melius attempetraturet sensius enim non ad et tructionem, sed ad tutelam , conservationein corpori a natura Colmcessi sunt: unde sensibilia quae propriae constitutioni , ac tempetramento adversiantur, minus pulchra judicantur: sic nimiam lucem terre non possumus e colores, qui tempeTato tanguntur lumine suaViores , ac pulchriores nobis videntur. Sed unde illiud pulictuitudinis
iudicium 3 Quas illius lege sequimrari L . . - . ITAn forte insidet in mente nostra species qua dam pulchVtudinis,
ad quam ea, quae cernimia comparata referuntur: cum Ue illi torium
vel ideae , quam tenemus animo compreheruam , in sp pd pQ - . . conveniunt, tum pulchra aut formosa j v xc nxnr
na mens imago divinae mentis, atque illis su inmae, re natalloimi:, pulchritudinis quosdam velut radios, aut charactere lineresios nabet, quos tum consulit, cum de rerum specie , ac pulchritudine decernit. Itque Aussustinus cum multis in locis, tum maxime o libri, de Libero b. a.
Arbitrio, scite, ut coetera, explicat inquit,te verteris verum solis quibusdam , quae 'peribris suis pressitet, loquitur tibi Nerei, et i exteriora re bentem exteriorum formiscat , ut quidquid te delectat in corpore imper corporeos i icit en-
j, si V esse numerosum quaeras,nil suo in teipsum re 'ra, atque inte te id, quod auium probare non posse , nisi in te habe et qua damara rarit rem ML b. M si pulchra putis exrraias noe ipsium Tullius diser o is , in.
lime nidit M ue ut certum statuit, nihil esse bis io
585쪽
De consensu det res no ae Phil.
pulchrum , quo non pulchrius id sit , unde illud , ut ex ore su quasi imago exprimitur, quod neque oculis , neque ullo siensiuidi est,. potest, cogitatione tantiim sed mente compi Vc stimur. Itaque Philui, simulachris, quibus in illo genere nihil perfectivi videmus, cogita htamen possumus pulchriora. Nec vero ille artifex cum faceret si,
vis formam, aut Minervae , contemplabatur aliquem, e quo similitu
dinem doceret: sed ipsius in mente insidebat pecies pulchritudini, eximia quaedam, quam intuens; in ea liue defixus, ad illius similitudi nem , artem, manum dirigebat. Est igitur in formis se figuli; aliqui dic ectum excellen , CUJUS ad eXemitatam peciem rese
runtur ea, quae sub oculo cadunt.
Nonne animis quandam in continet VDeum omnium sono rum mensuram. Notat quidem ara, qui verborum, qui sonorum modi efficiant voluptatem sed eo tamen nurneros, ut idem Tullius docet aures ipta tacito cum sensiti sine arte denuiunt perfecto completoque verborum ambitu gaudent, curtiusCntiunt, nec amant redundantia.
Neque id nos conturbetia quod diversia uni adeo, dissidenti,
non variarum modo gentium, sed etsam ejusdem nationis hominum de pulchritudine judicia. Quod si mim, inquies , a natura eruditos oculos habemus , eaque pule itudini judicium in animo collocavit, inspectenti pulchritudinis menti impressit; quid est cur homines in iis
non conveniant i id , inquam , O ere O non debet, cum unusquis oue insitam pulchritudinis imaginena, ad ea tranSferat , quae vel con laetudine, vel opinionis errore, Vel temperari renti pondere sibi aptio ra magis consentanea disUdicat. Atque in hoc, ut in caeteris, non proprium cujusque, sed communi rationis adhibendum est judicium: ac universim pulchra sunt censenda , tuae aptam Stratio generi debi tam nacta siunt perfectionem. Neque idea pulchritudinis, quae inmemtibus nostris haeret, omninu est evoluta, neque ex eadem velut parte ab omnibus conspicitur,s phantasimatum turba, vel perturbationum aest,non mediocriter obscuratur.
586쪽
i Ioniamomnium rerum gradus persequimur ab intellia gibili mundo, ad rationalem, et animalem desten lare cum oportet quanquam nihil habeo fere dicendum de in iis rei sima, quam Plato fusam per omnes mundi m et
i - lanctit Hoc enim commentum a multas refutatum rium.
cc uti inter ineptias evanuit Neque Ix otio, litem
T velim, ut exoletas Veterum opiniones, aut defendam, Ut Potin re Nec vero dubium est, quin Plato hoc universum instar homini S, vita, sensu, inintellectu esse praeditum crediderit: cum absiti dum illi,&Stoicis videretur partem vivere, non totum; cum mundus generet animantes, nec quod animi est expers generare possit an alia cum nullius rei sensu carentis pars aliqxta possit esse sentiens, mundi paria sentientes sint cum intelligens non ut intestigente praestantius, ac mundus sit quid ly optumum, pulcherrimui cumuenique mundus unum quoddam sit corpuS c uSpalaeS u libus inter se aptae , incolligatae sunt, quod ne meti niui unius spiritus, atque unius animae vis ea maeaeae se de inc Ret Quod si non aliut visum est Platoni, quam partes univer sipii tu quoda Taethere rationibus seminariis foeto contineri aut per mundanimam non aliud quiddam intelligi voluit, quam Deum: qui
partes universi dispersas continet, re administrat et mira intimi motoris titulo huic universitati praelix, movet, metum nisi quod iormae ratio proqui ram' et ratione, nihil a fide alienum sentit. Nam idem esti
rae , ejus Creator , ac rusti quicquam conderet, quod idem non
587쪽
vellet contineri animantes, hunc ea forma figuravit, qua una A res uae sibi mae concluduntur. Er O globos i cst, cujus omnis exutamitas paribus a medio radii attingitur, LUmquc ira Ornavit, ut nihil ei fici possit rotundiu seu nihil asperitati haburet, nihil offensorii nihil inclusium angulis, nihil anfractibus, nihil eminens, nihil latario sum , omnesque partes essent sui simillimae , quoad ejus praestabat ita diei dissimilitudini similitudo. Nec oculi egebat, quia nihil extii
quod cerni posset, relictum erat; nec Vero desiderabat aut alimenta corporis , aut detractionem consecti aut consium pei cibi neque enim ulla decessio fieri poterat, neque accessio neque vero erat unde Vita seipse consumptione, , senio alebat sui, cum ipse perie, Warietate retur, infaceret omnia. Haec quidem polite, o copiose , sed minus ii probabiliter dicuntur, , .... - id enim absurdius, quam fingere animal ex alii inmitis cor
8 f tuu , se ipsum depascens , nec visu, neque alio siensi praeditum: DAM ' lim omnibus organisu, sensuum o liciis destituatur Z Quid enim si
terra sensu viget, crudele sumus , qui illam aratris scindimus, est dimus,s omni genere labori veramus. Nonne ham sunt portenta, miracula non disserentium Philosophorum , sed somniantium tot vero intelligens non intelligente praestantius cnihil melius mundo:
Renerantur ei ndo animanteS, non ade expers erit animi. Hates placent, efficiens mundum, indisertum, S mathematicum tibi cincines nam earum quoque artium homine ex mundo procreantur.
An necesse est, ut totum universum intellectu, vel sensu sit praedium Nonne satis erit, si partes illius quaedam mentis, rationis, vitae sint compotes Sed nobis non licet his fabuli credere nec subtiliore ratione opus est , ut refellantur , quae minime defenduntur. Nunc ruitur quae ad veritatem propensiora sunt, videamus ' de mundo seminario, vel natura, id enim proximum est, disieramus. in Naturam Platonici in archetypam, recti pam secant: de illara a se primum , inaccuratius dicendum puto. Quomodo ab iis tiniatur,
in alio in libro exposivi, sed plenior esus rei tractatio ad hUnc locumret I videtur pertinere, Est igitur natura archetypa ars De In materia.ee, Natura quippe principium est innumerabilium prope rerum , quae si- ne summata, incomprehensibili ratione perfici non possunt seque id orincipium aliud quiddam si potest, quam ars omnipotenti A tificis Quid enim ars , nisi virtus quaedam, ad cuius leges mente conceptas opifex ea dirigit, quae operatur extrinsecus. Iam quis dubitat eadem arte ore omnes administrari, tuo lammodo reparari,
cum periere, qua primum creatae sunt i Quid igitur natura, nisi ars
588쪽
Aina, juxta quam omnia uni ordinatissima in sorte vis illa, quartim artificiose progreditur , cum solertiam nulla ars nulla manus, uena opifex consequi potest imitamio, expers erit rationis, atque o
in is o cum machinatione quadam , ut loquitur apud Marcum Tullium Balbus moveri aliquid videmuS, ut Phaeram , ut hora, in I .mbra
filia permulta , non dubitamus, quin opera illa sint rationis: cum au- in impetum coeli admirabili cum celeritate moVeri, vertique videamus , constantissime conficientem vicissitudines anni ersiarias , cum summa fialute ac conservatione rerum omnium : dubitamus quin ea non solum ratione fiant, sed etiam excellenti quadam , divinaque rationes Aut vero alia quaedam natura mentis, rationi expers haec et ficere potuit, quae non modo Ut fierent, ratione eguerunt, sed intellivi qualia sint, sine summa ratione non possunt. Et sane meliora sunt , quae natura, quam illa, quae arte perfecta sinat nec ars citquidquam sine rationes noli igitur natura rationis exper ei habenda misi forte Archimedem putes plus valui sic in imitandis sphaerae
conversionibus , quam naturam in efficiendi, aut tabulam pictain cum aspexeris , aut procul naVigii cursum, ut videri , non dubites, quin in tabula sit ars adhibita , ut navigium ratione, atquet arte in veaturri mundum vero sine consilio marte summa, aut Enaci potu isse , aut gubernari existimes t Quod si concuraeis atomorum, et caren mente natura , ea quae videmus et iecit, quaero inquit liniam nus cur iacere coelum potuerit, domum non potueri: Non tur tanta rerum me studes, tanta dispotitim, tanta in seivandis Orestini imbus terrimoribusque constantia, aut olim potuit sine provido arta iaceoriri, aut constare tot saeculis sine incola potentari aut in perpemum ubernari sine perito rect c anc A PAc nos quidem nimis multa de re apretissima' neque id suscet v. pimus, ut de providentia divi na , quaeiane ab archetypa natura non De provisiiciungitur, longam disputationem texeremuS; id enim non hUJuheltiantia in operis Sed tamen cum de rerum natura omnliam artitic , , Un Munia redi regimine verba facimus, necesi est, ut quae ad providentiam perti---.nent , quaeque illius fidem faciunt , argumenta delibemus. Neque enim summum naturae artificium, quod maxime elucescit in gCner tione , propagatione animalium , quodque omnium rerum Creat rum vires, intelligentiam longe superat, onamia explicari poteli, quin una sapientissimum artificem, ac potentillimum , qui omnia naturae opera dirigit; velut in transitu propter viam contemplemia r. GQuis enim , ut risimegisti vel incerti potiti Autori verba usurpem, pulchram , ac divinam hanc ooeratus es homim imaginem s aequis ocu
589쪽
commoda in figuram nactus est , ut plures as O ex eodeni I t
uitia , portentas hi olophorum 2 Quadest quod aurae inu illi durum eas non consilio, non arcinci divino , sed ea
ere , multis nexibus esse tortuosa , non ut
Imus excipiant, atque ut ex beaeuosis loci voce ampliores 's'. ita sis bis est animus omnium par tuam usus sequi id enimi alium reservandum est locum' nec quisquam fere est adeo metue ritu qui dubitet humani corporis ista reliquorum animalium meret onem, divina cura esse perfectam sum nihili claraus, his paenitu edici possit. Ac nemo tam exper Consiliis ratiotus est quia bi persuadeat cum Empedocle piriam non divina providen est 'sed usu et fortuito ex contortione esse contractam, aut stoma tum ves intestina humoris fluxu esse excavata. An potuit sis mae contortionerilla temeraria tam apte in ver bras ei lingis quae O
verit coletrent, inmedullam sinu suo continent, ex qua nera i mul-
mitterent, Curum instruxit, testinorum gyro,
590쪽
T multis animantibus concesIae sunt , tametsi nullius sint usus, ales fiunt mammae in hominibus singua in piscibus , .pa Tenerationi destinata in mulis' ut e diverso si quod mem- si ii desecerit aliae partes illius munus supplent, ut quibus ii ita induruerunt , ut cibum terant haut qui manibus deiticu A ue sedibus eadem saepe munia, cimae manibus solemtis , obeunt.
re inqu: , prertim ex iis, quae diximus siluta sunt, partim ex ' id suis quaeque locis dicemus , facile diluentur. Nam que
boni quidam naturae oriuntur , non temere , sed ex certis semirus in ipsius mundi exordio sparsis ab auctore nam retegignUrituI. On-stit ad generalem Dei providentiam pertinent, quae naturales causas eonsueto agendi tenore non arcet, praesertim cum monstra mirabi in artificis in perfectorum animantium conformatione magi CO
hethderit 'Iul autem animantibus partes concessae a natura sunt, ad certum usum , aut altem ad venustatem non sint primet
ino oleraeque omnes varias habent utilitates, ut lingua quae, voci Sevnlanationi, insaporibus dijudicandis servit Quocurca in piscibus non omnino iil habenda est Ac demum in hoc quoque mirari subit vinae providentiae consilium , quod ubi pars ali itia animalis
ni in te et vitio, aut alia ex caud deest, alia membra stupplent speium , ut quae ad salutem is sui conserva tabo deonem necessari sunt, parare possit. Recte igitur Seneca Gm unus,
at nos ante natura, quam fecit nec tam leve opus sumta , ut i Eome as. et imis excidere ricias non esse hominem tumultuarium, ' in X nim opis Inter maxima rerum suarum natura nihil habet quo
rietur, aut certe cui glorietur uanti se furoris com
videntia Dei cuncta moveat, regat gubernet quando ne De prae visioni possit, nec voluntas frustrari, aut impediri nihil fortum nihil non patali necessitati relinquan cum quidquid accidit id ex aeter
na veritate , causarumque continuatione fluxerit. Hin a ud Tullium id cum Stoicis expostulat, quod imposueran ecrum ,hus nostiis sempiternum Dominum , quem Die ob noctecti meremus uis enim, inquit, non timeat omnia provident in cogitan-
'nimaduere ritem comitia ad se putantem pertulere, cur sum dolenum negotii Deum imis vero terroribus se ab Epicurostitutos, in libertatem vindicatos actant, quod nec metuant DeoS,m ii' bs ii, ,ere ullam molestiam, nec ulteri qum