장음표시 사용
571쪽
me multis quidem videtur illustris Carteiii rati , ex noti , Huc era DEI mentibus nostris infitia, iis quas Platonici adducunt tutioi, pertinet ad communem sensum accommodatior, illa autem est eiusmodi A. Cartem emus, induit menti nostrae insculptam, meon genitam dea in hii, demon summe perfecti, infiniti, immensi deternis omni Pol ni ista atqui ili c.
stratis, ex non potest idea aliunde proficisci, quam ab ente summe perfecto, se deuentu aeterno et g illud ipsum infinite perfectum quod DEUM omne,
summ vocant, existere fatendum est. Singulas propossitiones diligentius ex perfici: Hendere nobis incumbit. ' Ae otimo certum est, me clare, a distincte rem illam praestan.tissimam percipere. Quomodo enim aliquid mihi deesse, aut me non esse unde quaque perfectum intelligo , nisi a curus rei perfecit ori
ideam mente complectar, ad quam, quae mihi desunt comparenta. Haec otio profecto clara est, ac distincta nam quid auid persectio nis distine in perspicue in aliis rebus intueor, hoc omne in ista idea continetura ac demum illa mentem suo fulgore ut his vi uinpercelli omnibus communis est, evolvi tantum, explicari debet. Object x. verum obsistunt multii, negant infinitum G nobis concipioosse aut clare, distinct illud ens inlinitum percipi Non possum inquam illud infinitum comprehendere, at percipere nihil vetat. Nam scio id esse infinitum, ii od nullis limitibus coercetur novi tidem id esse quid in rerum natur positum, clim plus insit rei,seu ent
ita n re infinitia, quὲm in iis, qu finitae sunt. Quod formale est inii sinit, seu ipsa infinitio, ut loquitur Tullius, modo quodam negati.vo comprehenditur, quia videlicet nullis rem terminis finimus sed ipsum infinitum etiam positive, ut a junt, licet non hequate, aut mersecte intelligimus Aliud vero est habere idean rei periectam ,
Iud eam elut percipere splendida clara distincta in nobis est, aut
DEI. aut infiniti notio, non persecta, non integra .
Rursum inquies, quod si infinitum non comprehendimus sedg tantum eo ratione attingimus, non est in nobis infiniti sed finitiyi in axat noti, uti non habeo ideam hominis, si nihil quam extre- eum: apusum videam. Et certe longe minor est proportio fini ad infinitum, quam unius capilli ad totum hominis corpus dilucide perspewcram Quem-
572쪽
madmoduli ut idea trianguli antimo insit, ' m
oim ut fietiram tribus lineis contentam mente complectar, amelli
mi, o tres illius angulos duobus est rectis aequales. Nec Hiem infiniti, sed totum ipsum intelligo, licet non totaliter,
cui eae omni parte quod si enim id comprehendercm,
in foret amplius finitum nam de ratione infiniti est, quod a nul-
tamendi ponat. Tale illud negare non possum lues-
nobis quandam infinit illam Hoc utique in figuris ipsis clarEtsi, et , Nam infinitas esse triangulorum species novimus ude
habere basim ponunt, quo ruiridi veri sunt proprietat . dem de caeteris figuris dicendum est. Infinitum ergo percipimus id- et si non comprehenditur, hoc utique non ex deiectu deae, sed ex
yetris niuiue ex iis entis generali notione quiddam decerpimur, o
s et ii similatienti notio, rerum finitarum sises' o Ehoe est, utrum dea, rum' et ' Tud u
alterum habet ab oblecto, rem *' '
h,8 ema es mulliatur illa repraesentatio vocetur Petr-
mente, lea obiectio uinci nihil est enim qu/m
oriatur ex nihilo. Quod enim quidam de inlectis, qua is
573쪽
creantur, nobi obtrudit ni Vt omnUio ne ilia: mus, talem esse Theni um c usam adaequatam, in tetera in cum lumine naturali notustis
chei nihil esse in e Tectu , quod in sua causa non contineatur. At sorii perfectio illa objectiva, quae est in idaea illam habet causam, .
Ne lem dii fieri id possit 3 Est quiddam reale plusquam nihil Eliu
habeat aliquam uisam realem necesse est. Objest. Sc excipis causam habet, quae non re ipsa si objective tali tilin, atque instar imaginis eandem, ita in id ea reperitur perfectio nem includat. Sit ita sane, veru in eadem recurret quae lito, unde illa causa suam perfectionem obiectivam mutuetur namque ejusmodi causa, quae tantum objective nias saerfectiones complectitur, nihil erit quam idea, vel imago, cujus causam iterum licebit exquirere dieque hic in infinitum fas est progredi, secus nemo unquam cogitare inci peret. Negari igitur nullatenus potest, ideam, quaecunque sit illa, ab aliqua causa reali proficisci sed ne ullus remaneat dubitandi locus, juvat candem rationem amissius illustrii re. Quod si quis habeat ideam alicujus machinae, quae omne artificium excogitabile contineatra causa in illius ideae iure possu in in quirere eaque vel erit machina prius visa vel persecta mechanicarum scientia, vel summa ingenii subtilitas omneque artificium quod inest illi notioni modo duntaxat objectivo, id reperitur in aliqua causa(quaecunque sit illa vel formaliter, ut aiunt, vel eminenter bici decentis summe persecti, quam mente conceptam gerimus, quaeque omnem persectionem excogitabilem nobis e hibCt, non potest aliunde proficisci quam ab ente inlinito quodque omnes illas periectiones re ipsa complectitur. Quic enim aliud ejusmodi notionem menti nostrae inseruit lPostremo omnis cognitio nostra huic stabili principio innititur. Nam unde, quaeso te, nosti solem existere, nisi quia illum vides Quo modo, inquam, cernis scilicet per illuas imaginem V iplum quippe
i Olem non attingis. Ergo ex eo, quod habeas ideam solis, recte colligis, illum existere. Nimirum quia omnis idea caussim habeat lupe realitatis objectivae, eamque vere existentem , neces le est Non quod pertendam ea existere, quorum ideas, aut imagines effingimus id
enim salsum est, sed quod clares distincte percipio , id utique de re
ipsa possu in stirinare. Cumque .ibeati claram infiniti notionem , quae a nulla re finita potest proficisci, infinitum quiddam exiliere non hi bitabo Per id eam vero non intelligo tantum imiagines in Phantasi: depictas, sed omnem intellectus perceptionem, sive apprehendat, sive judicet, sive ratiocinetur. Erempli gratia, nostis olem
574쪽
as mi maiorem terr reique non m do a sensibus has sed pert 'u seu Lid ea anteceptam animo rei quandam intor-
ys ne intelli hi qui quam nec quaeri, nec disputav
Atque ut ipse concludit, de quo omnium attar Consen menti is hae necesse est ibi lariditur DEUM conlitendum est, atata diu, ises potius innatam cognitionem iidbcinu . quo mam inlita in tu', C PU duo i multurn
cui sententiterio modo acquieicendum puto, dia
aliae adueniitiae , plures commen i Q
ipso Angelo mentibus nostris inligi.
575쪽
Haec quidem magnam prae te erunt probabilit itemst ne i et sunt tamen, quae demonstrationem nostram labefactant. Primo enita illa dea non potest inter fictilias recenseri clim omnibus sit te Eo
minibus commanis, maneatcule ad unum , omnium firma consensio
per DEUM intelligi ens summe perfectum. Quare in explicatione ideae, quam de DEO habemus in forinuam, si diligente attendere, e lint Philosophi, omnino consentiunt. Nam si qui DEUM ut corpii, sibi fingunt hi pugnantia loquuntur, cum corpus sit diviti bile ne que adeo perfecte unum, aut simplex, aut en summe persectum esse possit. Cum estingo ideam equi alis instructi, possu in ala ab equo mentis agitione separare, lanum sitne altero distincte percipere , quod iusi nodi de fictilia sit at vero de decentis sumine eerfecti nihil possum detrahere, non igitur commentitia est, sed omnino vera, realis Accedit illud quoque, quod postea uberius explicabitur et inride Lentis omnino persecti existentiam includi , quod de nulla quam et fingimus idea dici potest. Non etiam inter adventitias haberi potestes nati quomodo ex diversis dotibus, quae variis rebus iniunt, unum quoddam summe perfectum potui componere An forte ampliando, .extendendo illas imagines , quas ex diversis rebus praesumpsi laed unde mihi illare icul tas ampliandi omnes persectiones creatas , inquiddam maius u imrevera sint, concipiendi An non fatenduin est id eo fieri, quod ideare longe perfectissima menti meae sit innatat Huc addet quod lumina Dei perfectio in eo sita est, quod omnes illius dotes non sint separatae, ut in creaturis, sed cum summa simplicitate, atque unitate conjunctae Nec quicquam ejusmodi in creaturis deprehendimus. An sorte illam unitatem eodem plane modo nos fingimus , quo unitatem specificam , aut genericam comminiscimur aenum sanellis crimen inter utramque intercedit. Illa unitas universalis ac commentitia , nullam rebus perfectionem addit, cui unitas Dei sit summa illius perfectio lac de illa duplici abstractione jam superius dictum est. Quamobrem id certum videtur , infiniti , aut Dei ipsius ideam nobis esse intimam , neque aliunde eam manare posse , quam ex Dei ipsius praesentiani conjunctione cum anima nostra. Nulla quippe res creata rei infinitae ideam potest efficereri neque ulla dea aut imago finita Deum , aut en infinitum , quod tamen mente attingimus, exprimere. .eque id verum est, hanc ideam ex rerum creat irum id eis in unum confulis emergere et cum potius , uti dictum fuit, rerum notiones nihil sint, quam participationes quaedam huius ideae generalis, quam de infinito habemus impressam, uti res omnes
576쪽
ex DEO fluxerunt. Quare, ut Autor inquisitionis veritatis, quem saepe laudavimus, sciri explicat, DEUM ipsum non in quadam imagine creata, sed eum quatenus menti nostrae adest, Wipsam illuminat, iit cumque cernimus, qud quam imputecta admodum sit D Et cogni. ito ei tamen clara, dili incta. Rerum corporearum naturas in id eis, quas DEUS animis notiris exhibet, omnino contuemur neque enim per se sunt intelligibiles, neque eas alibi quam in uinino omnium principe, qui eas modo intelligibili complectitur, intueri licet . Quod deest earum absoluta persectioni, id ex nostrae mentis defectu non ex deis ipsis oritur. Animus vero se ipsum, quae in eo aduntur, per quandam conscientiam , tensum intimum , non per id eas percipit hinc illius cognitio admodum angusta, sed certan nec quae in seipso experitur, definire potest, aut aliis explicare Color viridis solo sensu, non definitione percipitur. Reliqua vero, ut naturam animi, aut Angeli conjecturis tantum, ex similitudine cum mentibus nostris , utcunque cognosci possunt: neque enim earum rerum
Uerum, inquis Ideam habes rei summe perfectae, vel quod ex aliis esse ejus imodi re in audieris, vel quod ea in I Phila sophi rum libris acceperis sati aero, inquam, unde illi, ex quibus accepi, illam notionem hauserint Nam eodem semper revolvemur .eadem pro sus recurret dissicultas. Quod addunt de idea Anaeli facile dissolvitur : Nam utique possum eam ex idea me ipsius, .notione DEI compingere. Concludimus itaque ex notionem Et menti nostra in sculpta, optime colligi DEI existentiam, adeo ut sit illa velut nota artificis operi suo impressa.
Em aliquam existere, ex tripici velut capite nobis constar po XI.
test. Primo ex illius cum altero connexione, ut ignem ex fumo Quod cxi- colligimus. Secundo ex illius praesentia. Iamque, ut puto, satis stentiarae strinis rationibus D EUM existere ex duplici illo loco ostendimus . in stratia Superest, quod erat tertium, ut existentiam DEt ex ejus essentia, divirae natura demonstremus : quo quidem modo nullam creaturam existere coraceptuostendi potestes nullius enim rei praeter D Eum , existentia necessaria includam est. Hoc argumentum altilis investigare , ac persequi par est. Id por miliro in hanc sormam contrahit artesius. Quod clare, D distincte intelligimus pertinere ad alicujus rei veram, i inmutabilem naturam,
seu elientiam, id potest de ea re invere, certo assirmari sed post- quum satis accurate investigavimus quid sit DEUS, claret distincte cccc intelis
577쪽
s o De consensu vet. nodae Phil.
in si unus ad ejus immutabilem naturam perting u exista P Ergo tunci constanter, invere possumui de Linamim bocis, et se ita elata, aperta est, ut majori Splicatione
non in dioeat si si vero quod assumitur, probari hoc modo potest. Cui DEum, rem summe perfectam mente concipimus , tum ceri eum existere omnino intellis: imus quandoquidem existentia est maximamrsectio. Imo nihil potest distincte a nobis percipi, nsi id existen tam habete saltem possibilem intelligatur. Hinc montem omni valle destitutum clare distincte non concipimus. Ergo ubi en summe Derfectum acri attento animo contemplamur, illi existentiam alia
ei possibilem tribuimus ubi vero illud summe potens a nobis co- Tatur, statim agnoscimus,id sua vi posse existere Atque adeo, et e te, semper extitisse' nam lumine naturali notum est, id, ouod propria vi potest esse , semper existere. Negabis forte essenii res os a sibi, quum in mente nostra subsistere, adeo ut nihil sit oulim intellecte figmentum. Verum haec responsio fana superius doris est , cum in nullius rei fictitiae intellectum existentia necessa-
includ tur Deinde illa essentia vel possibilis est , vel impossitis Si primum datur, necesse est , ut existat quae enim alia res illite diu possibilis est existentiam potest impertu it Quod si impoli Nisi esse dixeris repugnantiam si quae sit, ostendere tibi incumbi.c a citi reon dictio non iam in rebus ipsis, qui in m notioni-ostris haeret cum videlicti id c ','
ei mus Id vero accidit in iis , quae confuse tantum d obtaurese
obscuram vero, aut involutam rei sum me, .ndequaque periectae el- se notionem, iam ostensum a nobis fuit. Quo enim eae res simplicior
st iis omnibus, quae sensus seriunt, hoc menti nostrae dilucidior vi-o e ii qui si solet en quoddam infinitum in omni generem e hse Ioni omne aliud finitum excluderet. Unde includi ,h h
bes' Nihil enim seire potes de natur eius , quod nihil esse puta Sed ii in levis sit hae adversus existentiam Et ratio, pulchre Car testu hoe xemplo demonstrat. Ut forte habes ingenium longe prae stantius quum sesquis alius, num idcirco ille nil, ngenii deturus esto Crescat in infinitum vis, solertia ingenii tui, an Op cicdulius quantulacunque perspicacitas minuetur Sic urofectu US sit infinitus, non propterea excludit c cetera cu Vcim tu illius infinita si nihil possit effcere. Verum eo falleris, quod nu
578쪽
misium stat corpo uod haud dubie coet agis, euhisu, iam non esset innnixe p*T'
sectu, cum partes habere o uri in destruere.
untur, colligimu-'m et a ui inc altero inelius,aut
mT: retia et ali ui extremum atque
dertimcue omnium, dilrinctione verione, Pcilius dubitarem me vivere, quam DBum extitere.
CAPUT TERTIUM. De ideis, Numeris, vulchritudine.
Unc formae rerum exemplares, quas illa non intelli is ut Ciceronis testimonio utar, sed et iis Q dili
a iacet et , ister Plato , appci mundi
: inde a , mihi reeuratios,udistinctius sunt XPl en
dae Non illa quidem inter nubes errabunda, atque ala.
ocuti otii simulachra, ut plerique Philolo
579쪽
s De consensu et is novae Phit
simillimum eiusdem prorius ei lenitae,isi Platonicorum de id ad rectae fidei regulam exigere volumus intelluctatis mundi novis .
ii Quid ver idea, nisi exemplar EO temp*r Prielens, ad quea aspiciens, ea quae sunt, molitur. X mplar porro illud est natura sis, i divina, ut hac, aut illa ratione Participabilis cum c anctus Dionysi uuideas vocat prie definitiones tacum enim essentia Ei sit infinita rei oue simplex participari a creaturis non posset, nisi divina sapientia
definiret, modum, ordinem, numerum , quo res quaeque E esten tiam, ut imago quaedam, adumbraret.
ob in ' Verum dixerit aliquis, Quae similitudo DEUM inter, increatu. ea esse potest lite sane quam minima erit, si rerum gradus aestimen
R tur, sed magna sutura est, si res creat spectentur, ut formae quaedam ecti pete, imitamina idearum, quae sunt forme archetypae' principales Sic literarum ductus, charactetre , quos nunc Anus exarat, millam fere similitudinem habent cum iis rationibus, quas mente
concipio quando nihil aliud in iis inspicitur, quam quaedam atramenti guttulae certo quodam modo effusae. At si velut signa quaedam, notas consideres, nulla esse potest major similitudo. Idem quoque de imaei ne cum Caesare comparata existimare par est Equus profectolono propi is ad Caesarem accedit, si gradus rerum, conditionem utriusque naturae spectes et sed ubi ratio linitationis habetur, imago tabula depicta multo melius Caesarem exprimit. a. instas acrius quae ratio nos cogit plures eiusmodi formas in DEO fingere, cum in eo nihil sit divisum, nihil multiplex Responsio R perfacilis est. Ide objecti rationem subit quocirca nihil absit rei, ni hi a divina simplicitate alieni statuimus, cum plures ideas DEO N. L. Sa. a buimus' quando quidem multa imo infinita cognoscit, Sunt igitur ideae, ut Augustinus fuse explicat, irincipatri firme radam vel rationes rerum stabiles, atque incommutabiles, quaerim formarunc sunt, ac per hoc aeternae,atque eodem modo se habentes, quae in dimina intentantia continentur et cir cum hae neque oriantur, neq&e inter ant, secundum eas tamen formari dicitur omne, quod oriri, interire potectis omne quod oritur, i interit. Anima vero negatur eas in
tueri pose, nisi rationalis, mea sui parte, qua excessit, diu ipsa men obia, Ther ueto' tu, modi rationes in Eo concipere nihil probib
, fini stet cum idea non sit quiddam a DE diversum nec res proprie,
XE sed ii dieenda fit o demum ut uno verboia quae pluribus dulari
possunt, complectar, idea non aliud est, quam divina essentia, quae
580쪽
ut p. irticipabilis cognoscitur. Sunt enim idear velut sigilla quaedam, quae suas rebus imprimunt similitudines. NamqDe omnia, ut ait Augustinus, iis ratione condita, re eadem ratione homo, qua equm hoc
uim absurdum esset existimare sed singula singulis sim creata ratio
nibis, Omnis quippe artifex nisi temere, dortuito agat nece ita 'qes , ut formam habeat mente conceptam ejus operis, quod molitu . Atqui DEum esse praestantissimum artificem, nec quicquam fortuito operari, omnibus in confesso est Vergo ideas rerum complectitur, ex quibus omnis formarum ornatus, distinctio, species, ordo denique proficiscitur. Nam multitudo quaeque ad aliqtiam unitatem revoca. r. tur Quare omnes homines, idem de caeteris rebus esto iudicium, in una conveniunt forma aut idea , cujus participatione suam sortiti sunt natura in Quid enim Socratem ab equo distingueret 'Inde si s. milis homini alteri foret, nisi a primaevaritia ratione, aut idea , per quam eius essentia constituitur, in qua cum aliis convenit hominibus Lac demum secundum illam ab aliis diversae speciei, aut generis
Plura adderem e Platonicorum molimen iis deprompta, quibus IIJ-ldearum scientia mirifice illustrari posset, nisi essent vulgo notissimc omni sic, Illa veto mentis acie utcunque percipi existimavit Plato, ea potis era erum
simum ratione ductus, quod nec inceram , nec stabilem de rebus sci. Emoae ira entiam habeamus, nisi formae , aut species perfectae , quae semirer cImrao sunt, nunquam occidunt, animo cernantur. Num enim corporales larinae indesinenter fluant, de iis nulla cognitio haberi po mu es test, nisi obscura, variis erroribus obnoxia. Quod ut persuadeant nonnulli hoc utuntur exemplo, cum naturam hominis ut secretam ab omnibus individuis mente concipimus, quam incertam , confusam illius notionem effngimus 3 Sed ubi eandem naturam ., ejusque attributa per se se a citra ullum ad individua ordinem , eamque non ut participatam, sed ut participabilem contemplamur :tam demum sinceram, inclaram illius speciem cernimus. Priorem quidem notionem a rebus, posteriorem mutuamur ab ideis et illa fit cum intellectus ad phantasmata deprimitur haec vero menti ad ideas erectae inseritur tui quidquid idea rei in suo complexu continet, quaeque in ea includuntur velut in luce quadam animi cernimus. Num autem alicujus universalis notionem effngimus, illam utique ad multa, ut inferiora quaedam extendimus, aut alias quibus arctatur ideas detrahimus ut cum triangulum nulli materiae, aut loco addictum, atque ut quiddam multis commune concipitur tum quae
non sunt divisa secernuntur catque ut quoddam universale , quodecet cra quu