장음표시 사용
681쪽
Quod si enim Angelus ita movere sensus notest,
situ dppareat neque necesse est, ut id eo . '
sed eodem prorsus modo sensoria potest, meereae sothri ribus impellis A forte id negabimus omni bolen si si et ''
tur' non enim ad sensu, mi et metri
Pcrceptione colligat. Cum P, x ensuum
682쪽
bus demonstrent philosopliae, tormas illas acciden carias aut impossibiles esse, aut omnino inutiles, nec quantitatem a materia distin ii: quid est, cur relieronem nostram argutiis Philosophicis illi os i in . velut captivam teneamus VCur ea, quae ab Ecclesia non sunt conlii tuta, temere, inconsiderate, ut articulos fidei decernimus Docet Dis
Arriaga in pane bino consecrato gravitatem untaxat apparentem et esse superstitem et quidni quoque idem de coeteris accidentibu sentia
mus An rursiis reremur, ne sucus fiat sensibus Quasi vero in rertim natura ita prorsus se habeant omnia ut nobis videtur. An orto cti in Christus Dominus Magdalena sub specie hortulant, aut duobus discipulis sub forma peregrini apparuit, tum habitu, in lirumentis Dirtua Iani, vel peregrini in liructu fuit; an potius certa quadam raticine in vebat oculos intuentium,& spiritus ita afficiebat, ut qua in vellet speciem, citra ullam deceptionem imprimeret. Cur non idem prorsiis in Sacramento altaris potest efficeres Cum verisimillimum sit neelorum, aut animas etiam separatas non aliter sensti nostros assicere. plura in hanc sententiam Maenanus arseri, qtiae forsitan non omni carent probabilitate. Quamvis in re tanti momenti nihil temere, aut pertinaciter
tueri velit, atque ut par est Ecclesiae iudicio hanc subjicit opinonem . Neque ego praefracte i ta fieri non posse pertendam. Qi tanquam in Magnani opinione, quam olim Cardinalis det Alliaco, ut probabilem proposuit, ic durum videtur, nihil reale quod ante esset, in pane remanere. Quod si ita est, quid rationem Sacramenti est habiturum Quare, ut mihi quidem videtur Nominales qui accidentia quaeque sua quantitate non privant, facilius ex his se laqueis expediunt ,. Neque ab his multu in abhorret P. Steph. Natalis S. I. Vir candidus
Supponit is quidem, ut substantiae, sic accidentis, arras esse ac XVIIceptiones; ac poteris quidem omissis substantiae nomen vel pro essenti rei, vel pro subjecto, seu mole quadam sensibili nam de corpore tantum loquimur usurpari. Quemadmodum accidens id in tolligimurum, quod est extra rei es lentiam, vel quod ita est in subiecto, ut non sit illius pars quaedam itaque in pane, ut in atris rebus parte inteprantes, quac mole sunt sensibiles, inper se quodammodo existunt ad subitantiam pertinent, distantiolae vero aut partiti in interstitiae, ut Pori in vitro, per quos tralucet, in accidentium censu haberi possunta, Sic solium rosae cum tractu temporis ex .iruit quoad substantiam manet integrum; odor vero interrae illae entitates quae meatibus in Gusae vim agendi aut sensus nostros impellendi, ros e tribuebant, penim scvanuere. Hae quidem cum ad integritatem sub liantiae non spectent,
683쪽
6 8 De consensu et , nodae Thi
cumque abesse, madesse possint, nee Partes subiecti, cui infident, nec dranum naturae viribui his D sq:eodem ordine , virtute situ cohaesione possint consistet 'rum 'curam ter accidentia non habeantur tacuitu lue substantia sit sensio ilis, operetur, species, seu emphalas illius meri antur. Mae demum species in pane, vino eonsecratis sues A A iraculo superstite su cum nuella sit amplius panta uiri ut et 'Contra atque accidit in rosa exsiccata . ubi pereunt aeta d, , ,
Dente substantiari harum tarte spe eterum ino mu
Pdnis rimi congenitas dimensiones augetur Christucii 'e' eilactrix illas continet, movet conservat, en eodem ordinia tu et '
Avii Quocirca hic articulus Io Wicle merito a Concilio Co ritiensi inter alios proscribitur, ac sint panis non manni hoe Sis cramento sine Myecto. Num enim Naele negaret accidentia eis reperiri extra panis substantiam , idemque sensuum testimonidi suasus fateretur accidentia panis in Eucharistia remanere ma ligebat in Sacramento adesse cum suis accidentibus panis Luiuisisse stantiam. Nec forte decretum est a Concilio, accidentia vanis e Cntltdies quasdam sensibiles post con erationem misim et tarsitan ad fidem non pertineat, sed ad summum ex iudicio, per eptione sensuum colligatur. Accidentium igitur nonaim: non ali ia
uiddam qu in species sensibiles, quaeeun qui sint iii 'io et a Concilio Lateranensi, D. Concilio Tridentino postea diei Cn
designatum esse a Concilio Constantiensi satis est verisimile uanquom qui tum temporis, quique aliquot ante saeculis extiterunt Theologi, pecierum nomine signarint formas quasdam accidentarias ut
in scholis accidentium vocem adhibet Gadeo ut iis, qui contendnullam in pane consecrat entitatem remanere, ex a parie nrin desit aliqua responsio. Sed ex P. Natalis sententia tutius li,no
et lateri esse superstites. Neque corpora dici possunt, cum non
leortum esse possint, neque ex forma, materia constentri sed sint
''ilia et pyx*mide, dux pecies corporum, ab iis sola virtu-esa, I ' vi ila Ddntit A violemonentur. Ae .usa, 's pys Vrax Uu , agente naturali di manent quo quidem modo hoc ysterium esse evidenter possibile arbitraturi
684쪽
Verum ut aperte id , quod res est, dicam, satis, commode hi XIT . omnes expi c. nt, qui fieri possit, ut panis accidentia, aud species renianeant, panis ipsius substantia non superstite. e. praecipuam di ficultatem non attingunt, quomodo corpus Christi, si suam habet extensionem , ut carere ea non Potest ex eoru in sententia, tu minima
hostiae parte contineri, more sumi possit integrum. Nam vel penetratio dimensionum est adhibenda, quae non videtur cum principiis Cariesianae philosophiae cohaerere, vel fatendum, quod nobis magis. pro batur, extensionem, aut tres dimensiones, ad rationem ver essentia mi corporis non periinere. Neque hunc modii, expedit utrius tu P. se B M philosophiae conciliator doctissimus, qui extensionem v qtiantitate sic in Para discri ininat, ut haec a materia possit separari, illa non item. Quantita enii est rei quasi mensurabilitas , quaeque adeo nihil est, qua in accidens, aut modus substantiae corporeae. Sic panni quantitate tria ulna dimetimur, unde res infinita certam non habet quantitatem, tametsi extensionem habet infinitam. Ista quidem ut vera sint, integra tamen non soluta manet dii Multas, quam attigi.
Cum de his nuper verba facerem cum claris .i magni ingenii XX. viro, qui a philosophia Cartesiana non abhorrer, is rem ipsam satis apte, ut mihi videtur, expediebat. Duo quidem sibi concedi postulabat, primum eandem extensionem, quae in no fuit corpore, in alio remanere posse, ut quae fuit in aqua extensio, manet in planta: Alterum quod postulati loco erat, tam facile poterat concedi, idem videlicet fuisse corpus Christi in beatissimae virginis utero, quod in ara crucis et neque enim major, aut minor moles corpori in distinctionem potuit efficere. Iam his positis facile intelligimus id fieri posse , ut quae ante fuit panis extensio, aut quantitas, sic ad corpus Christi pertineat, ut sub minima, quae saltein sensibilis sit, parte , sacro- sanctum corpus Christi contineatur. Quod si in grani triticei germine jam partes distinctae sunt,i formatae si in ovi cicatricula, etiam ante gallinae incubationem , pulli partes sunt delineatae, ut nuper obse vationes ostendunt, an dubitabimus, quin Christus possit suum corpus , vel sub minima parte hostiae integrum constitueret Fateor equidem vix quicquam afferri posse probabilius, sed tamen in veteri mea
sententia adhuc permaneo , naturam corporis in extensione nor
esse positam , atque adeo corpus omnibus suis dimensionibus exui
Haec utique paulo fusilis, quam institueram, exposui cur omni XXIbus liqueret fidem nostram decretis Philosophorum non ita illigari, ut salva, illaesa esse non uossit, si sorte certis Philosophiae principiis
685쪽
68o De consensu et et ' O ac Phil
non consentiat Fides enim divina aut horitate , non urnari ne, quae admodum infirma est, hincerta, innititur. Frustha et: nobis quidam oblici tua heterodoxi, plerosque ex SS. Patribu i losophandi genus secutos suisse, quod clim fide nostra non cohaeed Praeterquam enim id negari potest, ex iis, quae mox attulimus bia num fit, nullam pene Philosophorum eo Ain, cum iis, quae catholica de lacr sancto altaris Sacramento tradit Ecclesia, non posse cone iliari id scite iam a doctils responsum est Theologis, S S. Patres re ligionis mysteria ad notiones philosophicas non solitos exigereta, quae fides, quae scriptura, quae perpetua, quae universalis Ecclesia, tra ditio credenda proposuit, complexi sunt parum solliciti de liti inanis rationibus, quae huc illuc flecti possunt. Rem ita esse, ut fides decet nit, ut certum D inconcussum statuerunt. . Quo autem modo DEUs rem adeo mirabilem efficeret, non ita an X te quaesiere: DEO ipsi via, rationes, quibus mysteria, inpromissa sua perficeret, omnino relior querunt i Neque eos fugiebant, quae afferri solent dissicultates:
e in meas identidem attingunt, ac subinde monent, non esse in Aes es, Rrtes dendum sensibu , ac pro certo tenendum quod Hemm, si o M. Num panem, quamvis gesim ita judicet sed corpm Coristi ex fere. uch. e. Mirantur qui sieri possit ut corpm Christi tot de tum mic bio dis i. ut m intcgrum permaneat, sidem, aut Christianam apientiam in d misi, eo RNime elle sitam, ut vim potentiam divinam naturae hibus Ambraciae non coerceat is a n esse, quam de m habemm cognitionem bibi
lia: m, ipso fluxerit. M sacri esse optimum, ut rationi fides praesice
e si ssi, Ne sim ipsi ut ab hominibus, rationem exigere videamur Duae Absit ... MCra tradit Scriptura , paratoi submisso animo esse excipiendi, quae, q-- reticet aut occultat, non esse curiosius inquirenda frustra nos ea ..- mutari orat mente consequi velete, quae nec penetrari, nec comprehendipem. Db; possunt side enim a nobis obhequium exigit, non curiosami inflabi c. o. oeo. Iem rationis tuquisitionem et quibus enim vies et triste naufragiumra hos experiri necesse eae . Io hane non dissimiles, qui mare citra natis
trajicere moliuntur. Multa in hanc sententiam docent sancti Patres,&quod rem maxime continet, ad mysterium Eucharistia coelestes has regulas adhibent, ut fuse a viro doctissimo ostensum fuit. XXII. Quare nihil necesse est molestius inquirere, cur tot dissicultates,
quas magno conatu nunc heterodoxi adversus Eucharisti in congerunt, Patres silentio praetermiserint. Neque enim id erat illis propositum , mysterium, in quo summa religionis consistit, oppugnare .
Omnet, quae contra asserri possunt rationes sancti Spiritus igne consimi
686쪽
oportere docuerunt idque demum futurum si quae nobis impos milia.
iidentur a Spiritu sancto fieri posse persuasum habeamus, ut de hoc
sacrificio loquitur Hesychrus, hac una ratione dissicu ales omneu quaere sanquam nebul mentem conturhant,dissolvi. Itaquei fide inconcus icuit .sa, .humanae rationis contemptu, non eoru in quae comprehendi nequeunt, molesta indagatione haereticorum argumentationes elidi credideritari. Haec enim ratio , humanae mentis infirmitati,&Christianae pietati est a piissima. Neque id aequum est hominum ingeniis licentia in excurrendi in omnes subtilitatum recessus , permittere, ne incitata non pollini intra fidei septa retineri Illi ineeniorum aestus in ipso exortu, inpriusquam adoleverint, divinae aut horitatis pondere sunt coercendi. Ac facilius est mentem humanam continere, net in vanas excurrat cogitationes, quisna semel est usam, ibi ipsi permissam revocaret.
Frustra quoque inquirunt, an id philosophandi genus, quod ple-XXIII.
rique ex Patribus amplexi sunt, ab iis, quae de sacro- sancto Sacra-inent tenet Ecclesia sit alienum. Nam perraro de iis quae nunc in ore et erodoxorum versantur, objectionibus verba faciebant rati apud Orientales de his nulla est contentio, nec mysteria nostra ad rationis humanae, sed ad unius fidei se traditionis norinam exigebant. Cum de natura corporum disputarunt, tum unius rationis lu-nien husitatum natura ordinem secuti sunt. Quae ex ipsa corpor urn natura profluunt affectiones, non quae iis ex Conditoris omnipotentia, quaeque magis in divinam naturam, quam in ipsa corporum principia refundunt ire, sunt persecuti; nec anxie quaesierunt, an Phylicae, quas afferebant rationes, cum nostris mysteriis, convenirent Quasi exceptionibus semper iis utendum, aut cautio adhibenda fuerit, cum de natura corporum vertia facerent, Physicae principia ad consuetum naturae ordinem, revocarunt ut cum Augustinus corporum impenetrabilitatem astruit vel non dubitabant, quin sua mysteriis constaret veritas, tametsi nondum perspicerent, qua ratione cum naturae
legibus cohaererent, omnino persuasi DEO ipsi viami rationem esse perspectam , qua perficiat, quae nobis revelavit. Sed heterodoxi pergunt ad sensuum testimonium provocare, in XXIV.
iis certitudinis criterium positum a DEO contendunt, undet Scripturai S. Patres resurrectionis veritatem , ex sensuum evidentia comprobarunt. Multa in hanc sententiam congerunt, quibus jam sae pius responsum fuit, nec verum, aut falsum, neque ullum adeo de redus judicium ad sentus pertinere. Ab objectis quidem in sensuum organa impressiones manant, cum quibus simplex quaedam animi per- Rrr ceptio
687쪽
ceptio, quae nec vera, nec fassa dici potest ab uilior iuncta fuit, hanc plerumque sudicium animi conse aut iur '' impressionem certis objectis proficisci diiudicat, atque ob re huiusmodi, ut idea, quam animus effinxit, id repraesenta lud quoque huius generis iudicia non vera solum, sedi cer a tiposse sectic religio, inomnis vitae ratio tolleretur cum uectum de rebus, quae sensu percipimus, ferre teneamur, nec DE VAUldentia, aut veritas nos in errorem necessitate quadam induet et tur, hoc utique manifestum est ad DEI providentiam spectaste bi certas rationes, aut vias, quibus verum a falso diti moueretues
diderit Quamvis enim de rebus, quae sentiuntur certum iu
effornare vix liceat nisi id nobis constet, perceptiones nostras ab maginatione ut inter dormiendum solet, sed insibus ipsi, si onuere ab obiectis, non ab Angelis,aut DEO ipso imprimis nonari or bore cis ut ris accidit, quibus manus, aut pes fuit cissus, sique persi pet in iis partibus dolorem acerrimum sentiunt illud tamen es tam providentiae , ut certas notas, aut iudicia traderet, quibus phan-asmatum ludibria ab obiectorum impressionibus secernetur, praetertim ubi acri, intento animo rem ipsam inspeximus. Neque id . ruum erat, ut in dubio semper est et animus, an sensibus illuderet ut Si quando visiones animos Etl imprimit, simul steria, quibus e discernuntur a sensitum Erceptionibus, argumenta praebet aut ceri is prohibet, ne temere de iis iudicetur ut contigit in raptu D Pauli
et 2 ' β' pQxq, d extra corpus esset, omnino dubita b. t. Sed
ubis Etl ipse nos tam aperte monuit, sub speciebus panis corpus miconi Ieri,n -ve itas, cui nicertitudo sensuum innititur, in discrimen non vocatur, si quod speciae in habet panis, panem esse inficiemur. Nulla enim fit illuso sensi-
id a J. Ohi* p, ceSto in loco, distantia posito, ut assici debent,
ita assiciuntur, quod ipsi accepere, animo renuntiant. Ad eos quippem si AIM , d D pdni substdntia adhuc remaneat. Si rem ita
et e contra DEI ipsius testimonium animus judicet, se ipsum sciens volens seducit, temere diiudicat,aut concludit id omne scilicet panis naturam habere, quod illius speciem prae se fertov. i*d, in clxile , tuo videtur sensibus ita prorsus est, ut videli C. R. primum excipiendi sunt omnes organi defectus, tum imaginationis pnant almata diemonum quoque illusiones, DEI tandem miracul C. Deinde cavendum tibi, ne de aut imagini quam a sensibus hausisti, quaedam adiicias quae ei non sunt conjuncta. In Eucharistia quidem
Nullus est aut visioni, aut illusioni locus, nec fucus fit sensibus, qui ab
688쪽
a objecto, ut par est, inpelluntur, sed male ratiocinamur, si contra Christi Ecclesiae testimonium panem adhuc superesse, temere con cludimus. Atque in hoc omnis est error, quod prius admoniti,&divina authoritate muniti ideo simplici a sensibus haustae adjicimus panis substantiam, quae quidem ex usitato naturae ordine, cum speciebus panis, conjungitur. Sed eam sensus non percipit, ab ipsius naturae aut hore separatur. Neque in hoe nobis, uti nec Prophetis, quibus certas visiones imprimebat, nec Patriarchis, quos per An Veios docebat, illusum a DEO esse credendum est. Quanquam longe facilius est Christianis corpus Christi ab usitato pane distinguere, quam illis inpiomptu fuit, quae videbantur ab objectis ipsis, quae in sensus incurrunt, divellere. Quod autem afferunt de resurrectione Christi aut veritate corporis, quae sensuum testimonio comprobatur, hoc nihil est: cum nullis argumentis, nullis indiciis si in parte credendum non esse sensibus, DELI, nos admonuerit, nec sua aut horitate adversiis hoc animi iudicium nos ianini erit. Sed forte nimium extra Philosoplitae
septa excurri et tametsi Christianum philosophum me esse meminerim et neque id alienum ab instituto putem, .non solum philosophos inter se , sed eos etiam cum religione nostrat, quantum fieri po
CAPUT QUINTUM. De tribus Elementis, ubi fuse de motu es
Ota hujus universi materia, s si Carte sum audimus iunius modi est tactim illius essentia in trina dimensio Trium ele ne sit constituta quae igitur summa formarum varie mentorumta cernitur, haec omnis ex divisione, motia die- i, exriae profecta est. Is autem motus fuit ab Authoreia Caris ..turae impressus, cum materia sua vi, suo cjue impetu moveri, caueat: cumque ex se nihil sit quam triplex dimensio. Atque ut eadem materiae moles, sic eadem prorsus motus quantitas, quae in principio rerum fuit, etiamnum permaneta nihil enim novi praeter rationalem animam creatur nihil o innino destruitur .motus, qui corpori accedit, ex alio profluit, ut ostensum est in globo quialium immobilem pellit quantum eniti motus huic globo acquiritur, tantum perit alteri. Rrrro Quam-
689쪽
uamvis autem nobis sit persuasum, quaecunque cc in Timeontinent, perfecta rabsoluta fuisse condita et nihilominu 'ite o mundi primordia supponere, qua ut non sint verae sunt tamen o si bilia, rerum explicationi accommodata. Scimus enim terram in prima rerum origine plantis, animalibus instructam fuisse , sed uim agis erit explorata, plantarum, inanimantiu in cognitio, si ortus carum, inere menta contemplemur; sic nobis licet prima hii ius mundi visibilis velut semina diligentilis intueri: quibus modis ex eadem materia tot sidera potuerint einergere, subtilior quadam ratione
Quamobrem licet nobis ut quiddam non absurdum supponere creatani esse a DEO materiam, ex qua universum constat et illam in partes aequales divisam, easque particulas mediocris quidem molis su isse.' aequis motibus agitatas cita ut singulae tum circa se tum plurea
simul circa commune aliquod centrum verterentur nec dii in ellet ulla vel in partium mole, vel in motu inaequalitas, nisi ea, quam ex stellarum inaequali distantia colligimus Cum enim, ut mox dicturi sumus, stellae sint quasi tot vorticum centra, circa quae materia jam divisa volvitur, necesse est, ut centra vorticum aequis spatiis non sint inter se disjuncta . sed haec post ei fient illuliriora , atque ex his, quae in Astronomia physicariam dixi inues, utcunq; intelligi possunt. Et quamvis in principio confusa omnino materia fuisset, nihilominus tamen partes mundi hujus visibilis eum, quem cernimiis ordinem, aliquando habitura essent, ae juxta motuum, vel naturae leges eo, qtio moventur modo, possent agitari sed longe facilius erit partium, mino tuum aequabilitatem supponere, quam ordinatam rerum seriem ex sitim maeon hisione repetereo Quid igitur ex his, quae stipponimus, futurum sint partes illae, in quas materia secta fuit, rotundar ab initio non fuerunt secus multa spatia omni prorsus corpore vacua mutuo contactu reliquissent sed tamen circa se torqueri diu non potu Ere, quin mutuo collis omnis asperitas laevigaretur prominentibus angulis resectis tandem globosae fierent: nam ingens ille motus, quo divisa fuit materia,' partes illius agitatae diutius perseverant, satis validus Iuit, ut angulorum apices elideret. Quare cohs illa minutissima, quae ex attritu majuscularum partium prodiit, quae fuissent vacua implevit spatio lara sed hujus tenuis pulveris velut granula hoc celerius, facilius moventur, quo sunt minora, D per angustiores meatus, vel xl hulorum anfractus impelluntur. Motus quippe, quo attritae sunt partes, validus supponitur; decisum pulverem citissime Agitat, inconterit adeo ut scobis illius velut atomi ob sui parvitatem, vim motus
iacillime comminui . lecti possint a nullique sunt addictae figurae Primi
690쪽
priini et cinenti particolae, sed ea in induunt, quae putiolis implendis cibin agis idonea silique juxta motus, innaturae leges omnino fieri debet. Cum enim corpus ab alio impellitur, hoc citius movetur qu, minus est cui magis resilit, quo maiorem habet molem quolani in minus est, hoc majorem habet superliciem pro mole sua, insic alia corpora ob magnitudinem superficiei fortius in id vim suam exerunt: idque qua in minimum resistit, quod perparum habeat materiae: Quare se ob illa minutissima tanto impetu concisa , quam raptissime movetur per globulorum anfractus, ut follibus vel lento motu occlusis , aer per tubi angustias quam citissime prorumpit. Ecce tibi jam duo elementa spriuatim ex ramentis, vel scobe tenuissima partium majuscularum prodi ita secundum efficiunt globuili nni tuo attritu D rotatione laevigati : tertium ex particulis crassioribus primi elementi minus agitatis, atque ob inaequalitatem rigurarit mimplexis, ad motum minus idoneis e X urget. Primum regnat in sole, stellis in igne secunduin coelestem substantiam, liquidam esticit; ex tertio planetae omnes , ex quibus est terra prodierunt. Pri-inum lucida corpora esticit, secundum diaphan , tertium opacata luci imper via. Nunc iuvat nostri hujus vorticis, in quo egi nati, partes inmotus acriori animo e X penderet. Sed forte operae preti uiri fuerit praecipuas motuum leges ante summatim decurrere, quo facilior sit aditus ad ea, quae dicturi sumus. Illa est prima naturae I ex qua res quaeque postulat in eo statu, in L. quo nunc est, permanere, nisi aliarum rerum occursu de hoc statu di-Praecipua moveatur, sic quod ante quiescebat, moveri non potest, nisi motu ab moturimatio corpore translatos vicissim quod movetur, non ante potest qui ct natura escere, quam motus in alia eorpora diffundatur: idque in projectis lura. cernere est, nam emissa suum utique motum diutius retinentia. Quodcunque movetur rectum iter ut brevissi inum, implicissimum insistit adeo ut a recto tramite nunquam, nisi occursu aliorum corporum deflectat. Clim autem res in orbem seitur, ut lapis infunda circumacta, semper a centro quantum potest, removeri nititur: hinc fundae sunt culi in ipsa rotatione tenduntur in eo magis, quo celerior est motus. Quamvis lapis funda conclusus in orbem feratur, motus tamen illius semper in rectam lineam determinatura nam ubi liber exitus patet, secundum rectam, quae circulum tangit emittitur. Sic figuli rota perniciter incitata lapillos circumferentiae imposito se cundum rectam contingentem propellit. . Corpus motum in aliud impactum varie motum latim inflectit, ut corpus in quod incurrit,varie resistit: hoc enim si sortitis obiit h. it,