장음표시 사용
661쪽
subtilis illius corporis quasi atomi ci in diversas has, cesse est , ut inlinita prope vacua spatiola intercipiant tis ''
subsidium veniat alia subtilior sub tantia, init,
dat. Quid est , cur non potii; atomos Epicuri, iam ei, nutissimum pulverem , aut Partes indefie ita comminuiuis cat Nempe illi , ut reliquis datulematicis persuasium es isti 'vitem est inlinit divissibilem sed nobis natu, omnetretalem' Rie. At verentur ne atomi Democriti, cum sint fistuli, tam ' 'cri et , dimensiones habeant siuas, atque adeo sint di sibi dirum im cum una atomus sit alii mjores ego sane ut dimensiori, concesseros ita partes omnes facile sustulerori fisturam et versias , sed forsitan omnes aequalem sortit Ut molem ciuidari non potuit. Illud tamet in philosophia Demoe displicet quodammos non pecie, sed figura duntaxat bos motu pondere inter si differre velint quo Pre uiri tam
generationi explicandae non uincit Seu ab Epicuri ad sit sup incipia fallente transitu labor, quae capite proxii no plenius
CAPUT QUARTUM. De Principiis rerum juxta Cartem , , aliorum juniorum placita. R 'mmae rum eam philost phiae disciplinam, quae novi
', in Ave, 'V V in en ta , bis temporibus maxime vi si maph D N Tgβ -hT lan tenuis a fonte, ex paucis nec intellectu sephia et w dita dis dura principiis, initium quidem a parvis capitici rufis,. ENDU o mi longius, pleno jam alveo fluit, inplane
omnium maximarum artium scientiam comploehituris dia iam in mechanicis, astronomicissi quid in dioptrica, ut nihil dicar de iis, quae ad medendi scientiam pertinent, intactiam relinquit Occulto naturae motus,&leges; summum quoque illius artificium, in rerum magna varietate distinctione ortu, interitu adeo diligenter persaequitur, ut Uncipia hujus philosophiae, non tam exco lata, quam inventa videantur. Nera sint, an falsi nescio certe cum rebus ipsis ita conderent, re corporum omnium vires , tum occultas, tam Us obvias tam pulchre explicant, ut alia non esse naturae primo
, vel coctissimus quisque facile dejeraret Vix enim fieri posse
662쪽
putem , ut falsa principia , tam apta sint inter e , cum rebus ipsis ita contentiant, Ut nullius fere effectus ratio, ex iis velut fontibus non manet , Hoc an philosophandi penus a geometrica demonstrandi ratione non abhora et siquidem a paucis initiis gradatim ad summa
pervenit atque ex prioribus probat insequentia. Quod tu mihi in Cartesio multum placet, is molesta disputandi subtilitate aliorum opianiones non refellit, sed quid ipsi sentiat, citra omnem invidiam proponit, idque ex constitutis principiis deducit, que prima quidem sip ei videntur commentitiari sed qui totius operis contextu in acriori animo intuebitur ca saltem verisimilia judicabit Haec ideire de Cartesii philosophia praefatus sitim, quod eam a me damnario invisam quoque haberi nonnulli existiment. Idque ex dialogis, quos non ita pridem in lucem emisi, conjiciunt At nusquam, quod memin rim , Simplicius, qui primas inter collocutores tenet, sed Theophilus duntaxat vulgari philosophiae addictus, Caricitum, ut reliquos recentiores insectatur oli id vel de principiis hujus philosephiae mihi vid
atur, hoc in loco dicam apellius nam mihi propositum est veri reperiuendi caula, pro omnibus,, contra omnes Philosophos dicere sied ante philosiophiae Cartesianae summa st velut in conspech ponenda.Cum autem haec, quam tractamus, scientia in naturae contempla II tione versetur, quid sit natura ignorare non decet. Haec porro non m -- aliud quiddam est, quam internum, corporeum agendi, patiendi, e rem cessiandi principium. Neque res a natura prosectae ab arte factis dis quomodo ferunt, nisi quod in illis etiam abjectillimis longe maximum elucet ar naturavetificium cum tamen utraeque id habeant commune, quod ab intimo ra ab ara: principio moveantur. Horologium quippe suis rotis ac ponderibus Iudi instructum, non minus ex seipso movetur, quam gravia corpora , fram, que adeo quicquam , nisi proprio motu fertur Sic globus, qui ante immobilis ab alio pellitur , non alieno, sed jam proprio cietur motu.
Omnis quoque res naturalis motu ab alio mutuato fertur cum cadit constant ima naturae lex, ut re quaeque in suo statu permaneat, donec ab alia validiore deturbetur Quandoquidem nihil sibi ipsi est adversum, nec quicquam a seipso clestruitur. Quod igitur ante quiescebat, moveri non potest , nisi ab alio impulsum. Naturam item, ut Peripatetici, duplicem distinguunt hujus philosophiae Antistites, materiam scilicet, formamri de utraque dicon .mg dum. Materia nihil est quam corpus, quatenus corporis notionem qui obtinet, nempe ut trina dimensione constat. iam si dimensitones Icq prum . corpore sustuleris, profecto jam spiritus, non corpus futurum est. Non
igitur aliud corporis nomine concipimus, qu in substantiam trina di-- . os mensione
663쪽
mensione extensam. Neque illa extensi ac xl l .suo cani di da corpore non aliter discernitur, viam abrent distini clientia ita scuut non re ipsa , sed ratisne, mente tantum diversa sint. Quocirca ibi est corpus, ubicumque trinam dimensionem teperii dest. Neque alia corpori notio persiccia, s liquisla aut distincta elides mari potest. Reliquis enim detractis, ut colo e duritie sapore, e. dummodo in longum latum reprotundum pateat, corpus erit has di mensiones cum sustuleris, rati, Vel idea corpori nulla remanes t. Hinc omne vacuum merito rejiciunt, idque omnino impossibile judi cant, quod,ut stupra dixitDUS, Omne sipatium trina dimensione constetiunde corpus id erit, aut plenum coi Pote. Quaeque Xera mundum si a tia imaginatione depingimus , hoc ipso sunt corpora , quod extensia concipiuntur. Nullum adeo spatium licet effingere, quod omni vacet corpore Ex quibuSefficatur, materiam cujusque rei totam esse substan tiam iamcisi non est tota rei essentia, vel natura. Siquidem nori ma teri modo, sed etiam forma ad rei alicujus essentiam quodammod5 pertinet. . A
IV. Quid porre, illa sormae An pars substantiae incompleta, eaque pra, rq stantior tactus primus corporis, vel quiddam aliud consimilea Nihil
Wfitie minus. obsurdum quippe est formam esse substantiam, nec posse a me subsistere i Una igitur rationali anima forma init substantialis, a materia secreta Cum sola sit suarum actionum sibi conficiari cum que per se operetur, eam quoque per se existere necesserest. Alia enim est notio corporis, alia perceptionis , vel animi cogitantis rigi
tu animus longe si a concretione materiae removendus. . Ne uotilla est illusti or notari qua unum ab altero discernatur , quam quod idea unius distincta, clara, Mintegra, non sit alterius notio quae enim clare, distincte percipimus, eadem possunt a Deo sic fieri ut concupiuntum cumque unum ab alio distinctum clare, de dilucide intelligi tur, idem potest saltem divinitus ab eo separari neque unum est alte rum, sed essentia utriusque est omnino diversa. At qui negaverit coraporis, perceptionis idea completas integra esse penitus discretas Quod igitur percipit, corpus non est. Coeterae autem formae nihil
sunt praeter quorundam accidentium congeriem, aut extensionis in dos Accidentia voco non qualitates , quae substantiae insideant sed quosdam substantiae modo ab ea non re, Verum Cogitatione tantum, atque, ut aiunt, sormaliter distinctoS. occidentia dicuntur, quat
nos adesse , vel abesse possunt: modi ut rem varie disponunt qualit
Hi vero modi, ex quibus sormae omnes proseunt, quinquem
664쪽
inerantUr , figlara , situs, motuS, qui cs,, magnitudo. Forma itaque materalis nihil est quam istorum accidentium complexu , qui rei naturali constituenda est accommodatus. Ex ferro fiunt gladii, horologia N alia pene innumera, quae quidem non substantia sed forma tantum distinguuntur: siccitam ex eadem materia, scd varie tamen icte irii nata, Semodificata,reSprodeunt infinitae. Quamobrem materia per
se est iners, nullius actionis compos scd omnem vim suam ab accidentibus mutuatur. Neque haec accidentia virtute substantiae, sed potius vice versa substantia vi suorum accidentium operatur: quae quidem ut pertineat ad rei, quam constituunt,essentiam ipsi tamen materiae penitus accidunt, ut figura gladii est ferro extranea,&gladio essentialis. Quae autem ut substantiae appendices concipiuntur , tametsi persaepe subitantia his destituta clare, integre concipi possit, non tam modi,
quam attributa nomin intur; sic duratio, seu continuata rei existentia non modus, sed attributum dici debet. Inter accidentia, quae formam rei cujus lue ossiciunt, prima tenet motus verum hic de motu locali disputare non vacat, Succedit qui ,
quae definita potest corporis in codem loco permansio; estq; vinculum, quod continui corporis partes nectit. Nam aliud quiddam est, quam motus privatio quandoquidem ubi major est quies, ibi corporis partes motui lac separationi fortius resistunt. Est igitur quiddam in rerum
natura positum, cum effectus habeat itidem rcalus, atq; Ut metant pol tivos. Sic figura, quae nihil est, quam quaedam extensionis terminatio; situs qui est corporis inter alia corpora positio magnitudo qua corpora varie in omnes dimensiones possunt distendi, vel plures intensioni S gradus acquirere haec, inquam, omnia non omni virtute, atq; Cilicacia destituuntur. Si quidem in machinis, ut in statera vulgo Ro nai re,aut vecte diversia pondera propter situ varietatem attolluntur: nec ecaret ferrum, nisi apta figura, aut magnitudine donaretur Ista quidem esse rerum omnium principia, hinc pulchre colligitur, quod aperta sint, plana, ac retrum omnium naturis explicataclis omnino sufficiant. Cum enim prima rerum exordia sint etiam cognitionis nostrae principia:(rem quippe cognoscimus, cum ejus causas mente complectimur: haec principia adcosunt obvia recum rebus ipsi ita cohaerent, Ut nemo, qui anticipata opinionis praejudicio non laborat, ea vera esse, ac sola rerum primordia, non ultro falcatur. Vulgata autem Peripateticorum principia ita sim obscura utillii mentis agitatione pollini comprehendi. Vis enim materiam, quae non sit actu, sed potia ite corpus, principium est e corporum in animum inducet Quis mihi explicet, quomodo formae emateria eruantur 2 Quid porro absurdius quam formas substantiales Ooo a et lingere.
665쪽
estingere, quae iubsistere nequeunt i olim ergo verbis in jue quantum a ratione videatur alientam, privationEm inter rerum ti ''
pia recensere: quasi lumine tenebris, vel caecitate visius prodii in et de his jam supra diximus; nunc ad prima,crum elementa vetueri stir sis o Elementa, quantum ad praesens institutum attinet, ea voeo .lim hiis fiunt parte rei Limplices, quaeque ad ejus constitutionem maret Dei
tuto conspirant. Num autem qu eque corpora minutis limis partibu, constent, quae sensus omnino fugiunt, sola ratione percipiuntur. illa quidem corpusicula non absurde elementa nominamuS. Quanquaricae particulae non sunt Democriti atomi non enim ut soli clarum Icompactas , nedum insectiles effingimus , sed infiniteri in divisibile,. Ex his aliae maiores , sensibile componuntur; nam quaeque Corpora tenuibus initiis natura pertexuit. Illa vero corpuscula, ex quibus majora conflantur , continuitatem habent, atque ex iis partes majus cule, dam sensibiles texuntur , ferme ut corbi ex multis vimini. hus Sunt autem partes illae suae sensus aciem fallunt, in triplicidisserentia constitutae hinc adeo tria prodeunt elementa , quae fusinis
infra persequemur: idque non temere, velut arbitratu nothro ossinagimus , sed ex continuata rerum serie, inlotiti naturae explicatione liquido constabit Liceat igitur nobis more Astronomorum hane velut hypothesim praemittere , ex qua omne sere natui se et set usducuntur, irimum nobis elementum statuitur , materia quaedam
subtilissima , pernicissime agitata , fluida , nullius figurae tenax , sed quae facile corporum adjacentium figura induat Hoc adeo clemei tum in soles, stellis , igne , inlucidis corporibus potis imum regnat. Succedit aliud elementum ex globulis minutiissimis compositum ridnon modo, ut primum elementum, implet meatu corporum , sedit
rissimam aetheris, vel coeli substantiam efficit. 'erti ina denique ex materia densiorio particulis ramosis , aut aliter figuratis compiligitures atque ex his partibus crastioribus terra aqua, aer, imo,
corpora quaeque mixta formantur.
Jam duplicem rerum creationem placet distinguere; in primae Deus materiam , seu universiam corporum molem ex nihilo produxit; in secuncta communem illam , e informem materiam divisit in plures 'elut piovinci ac variis eam formis figuris ornavit diversas adeo ires, aut facultates rei cuique concessit idque non sine aliquo materiae motu effictum est. Nam in tempore creatum esse mundum Scriptura insinuat: nec possumus concipere materiam in varia aut formas, aut muras digi stam, quin illius partes variis quoque in locis collocatae fuerant, atque illa partium diveis a positio citra motum esse
666쪽
non potuit. Placet igitur prima mundi exordia sic mente concipere, aut si mavi cilingere. Communi omnium materia in ipsa mundi origine vehementi motu fuit agitata adeo ut motus ille, uti, mat ri i ct Limnum perlevcrct; nihil enim eorum periit, quae a Deo fluxere. si partes illa minutissimae, magis concitatae primum End cerunt elementum , quod instit pulveris , aut scobi tenuis si inae ex aliarii in partium abrasone profectum stes cum exilia ista corpora motu imia
prcssioni non obstent, neque alia aliis sint implicita, sed omnino divisa : quam citissime a movet necesse Cit Ucundum elementum
prodiit cx infinitis fere, de minuti simis globulis , qui minus pernicia
et cientur. Prima quidem agitatione quasi tornati fuere, ac mutuo contactu spatiola quaedam reliquere non omnino vacua , scd primi clemcnti velut pulvere completa Terra deuique elementa, planetae cetertio elemento, seu ex partibus communis materiae crastioribus Scramosis , ut aliae aliis implicarentur , prodicre. Nunc quibus tandem rationibus corpus aere fictbtilitis, Scomnium motuum artifex persuaderi possit, paucis Expediam ni enim fortassis arterianae philosophiae priricipiis major fides habebitur. Negari q( sira se
non potest, quin parte cujusque corporis aliae aliis consertae, ii ini--μ er atos prope meaeUS at ille interstitia relinquant, quae crassit ore aere non opplentura neque enim aer vitri poros, nedum metalli, retinas pe Aia moris subit caeca foraminari sed quoddam Erit corpus aere sit btilius. uro An sorte cum praelongae trabis Extremo aUrem admoves, S quam minimum in altero extremo, aut motum , aUt m muranti Vocem audis, aer ille crassior, quem spiritu ducimus, totam trabem pervadit An potius id subtilis corporis munus est y Id sane ex nuperis experia mentis circa inane luculentios patet. Quid enim impletiummam tubi partem, Ctam lyydrargyrus ad consiletam altitudinem ubi descendita Quid globum vitreum subit , postquam magna pars aeris , antliae vel syphonis ope extracta est, nisi corpus aere subtilius I. Nullum corpus, quod quietum est , movetur, nisi ab alio vel impellatur, vel Laltem excitetur. Quid ergo in corporibus tot motus e licit, nisi id subtile corpus, quod cuncta permeat tuuid metalli fusi
partcs minima ex: gitat, cum ante quiescerent , nisi illud tenue,&v g tum corpus,quo parte minimas concutit Neque enim fluidum compus aduro,alio distat mineri jungitur quam quod hujus partes immotae consistant; cumque uia i pellitur, reliqua omne qua Circa sunt, impulsioni resistunt. Sed liquid corporis partes omnes huc illuc agitantur; hinc tactui cedunt iuc moveri tamen Dossunt ex seipsis: quare is motus non aliunde, quam a subtili materia proiicishitur: quod uberius alibi erit
667쪽
sci De consensu et in nodae Dit
a. Quid vitrum tot poris perforavi , ut luminis trantici
mitteret, nisi cadem materia, quae sibi meatus apto aec se Cum vitrum e fornace eductum loco frigidiori reponitur, statii silit , Si frangitur, ubi meatu partium CXterim rum citius serio . occludantur, quam qui fiunt interiores subtilis adeo nateria iri u conclusiae exitum inhibent, haec itaque impingens in solidiores bases vitrum confringit. Quod si vitrum susiam , d aquae immersium sedivari posset thelum, ejus quidem parte extimae repentino frigine ora
cupatae poros valde archatos haberent, duat intcriore apertioribu poris hiarentes ergo extimi meatus non omnel , sed subtiliorem dumtaxat substantiam clinitterent, qua per Oppolitam partern ea dum facilitate erumperet Sed sensim pertus , vitro, de crassius cultu partibus aethereae stibi antiae admittis per pantentiore meatus , iisque D. R. tacitum non invenientibus, Vitrum comminueretur Sic nuperrime haut vir ingenio , indoctrina excellens in Phylaei de Mathematicis versu tissimus pulchre explicabat, cur lachrymae vitreae, qua e rutila non ita pridem huc advehunt, aut pertuste , aut limatae , aut parte olia longa resccta , statim cum strepitu exiliant, sin minutissimum puliaverem abeant. I. Ex duro e crassiori vitro componuntur, quod aquaestigidae immersum servari potuit. a. Extimae parte stant Valde coma pactae , vix enim malleo contus franguntur. . Extremo Sc tenui
apice disiupto laci in raro confringit ura nonclum qui pejori fiunt satis aperti, quo subtilis materiae partes majusculae subire possinta sed ubi pars oblongi collidam crassior resecatur, tum subtile quid cin cor-PUS, sed majoribus atomis donatum conscrtim irruit, cui cum exitus non pateat, vitrum comminuit Cumque majorem imprcssionem
faciat in partem lacrymae oblongam, in quam recta incurrit, hanc in tenuissimum pollinem comminuit: contra evenit si fundum lacrumalismyridis, Pieri erit pulvere deteras, tum enim pars crassilima vitri maximo cum fragore in minutissimas partes distilit quae quidem vix in aeris circumfusi vim elasticam, aut in sulphur quoddam vitro interceptum, sed in sithillem materiem referri possunt. Cedo enim unde oriatur vis illa elastica , quae in aere, Sciliis corporibus cernitur Cur signum, chalybs, Se alia infinita, dum curvantur, sponter siliunta nisi quod in iis convexa superificies meatus habet apertiores, per quos subeunt materiae subtilis partes majusculae, quae cum in opposita superficie arctatos meatus offendat, dum transit, eo aperit, scsimul corpori suam figuram restituit. Id efficit in corporibus duris, quorum meatus facti sunt archiores, non item in mollioribus , vel in iis, quae apertos hiantes habent poros. Sed ista suo quaeque loco. Omitto
668쪽
Omitto magnam esse varietatem hujus cubstantiae cuncta perna antis hinc diverit illius motus, variae determinationes, Schnovendi leges tanam unaquaeque in eo corpore liberius moratur, in quo suum motum facilius conservare, tueri potest. Hinc quaeque riuida liuillaesi conservata, quae statim coirumpi necesse est, si subtilis illiusi ibi antiae motus perluabetur. Sic tonitrui fragore vinum doliis comtentum omnino turbari cerni intri sangui nihil externa specie mutatus venenosum virus ibuetu aut subito in febrim cordescit. Nonne laxe, atque alia pene infinita oriuntur ex notu corpolis aetherei pe turbat, Non enim fortuitu temere OVentur corpora luida,
neque aliud quicquam certo , iatrirae eo cum attemperatos motus
tueri potes , praeter illud corpus I ubtiles, quod Lepe nominamus, cuia jus proipuum munus est corporum partes minimas ad sui motus leviges inflectere tumque res aliqua in naturali sua dispositione persev rat , ctim ita corpus illud c est eam ino et vidisponit, ut pii maillius creatio exigit atq; eae qualitate scu materiae illius tenuissimae imprestioncs manent,quae propriis iunctionibu obeundi sunt necessariae. Plura non addam , ubique enim cum qualitates , de vires corporum exponemus, hujus substantiae, quae motiam omnem effcit, men VN.tio recuro adeo ut tot fere argumentis pet suaderi pollit, quot sitiati j hs in natura eslectus , qui ad alia causas referri nequeunta Seu prae ciputim hujus substantiae caelesti opuS, mixtorum videlicet generati onem praetermittere non postii incid enim ad nostrum in1titutum max ime pertinet. Neque hic novae formae accessum cum veteris extinctione comministi necesse est sed omnis generatio fit materiae siubtilis moturi juxta naturae lege ordinato. Cum enim re quaeque corpo rea rationem inessentiam corpori non aliunde , quam ex partibus sitis depromat, haec mutationem nullam subit, nisi partes illius ilia clem mutentura quamdiu enim eundem servant inter se ordinem parates illae minutae, ex quibus re quae e componitur , tum res ipsa ne altera quidem videtur. An si particularum variatur contextus, silvet novarum accessu aliae ab alii divellantur seu e contra magis archei tur aut quoctimqtie alio modo a pristina serie se positione rece serint, tum sane aut alterationem , aut corruptionem nobis stubire viactentur. Quamdiu res eadem sensibus nostris stibest, nondum eam omnino corruptam dicimus sed ubi sensu nihil eorum , quae ante conspexerat , animadvertit, tum sane rem penitti mutatam , aut
corruptam dijudicat tametsi forte non aliud quoddam corpus , sed ex iisdem partibus, diverso uidem modo consonatatis, indispositis prodierit. Utcumq sit, non alicujui forma accessi sed motus partium,
669쪽
ex quibus res quaeque constat, hanc diversitatem induxit Osririi. tem motu a corpore subtili proliciscitur, idque a soles, aut alis ribus jugiter fluit. Hinc veris tempore iliam succi, quos hiemi Hvet, calore solis , vel subtili cornore exagitari in seminibu s lantis , catus sibi aptatos olfenuunt, hos quidem subeunt, in . sic enim motum acceptum facilius tuendiar; atque haec eli naturae ex ut res quaeque agitata eo verbii motum suum inflectat, quo liberi v. ferri potest, Se motum suum in rectam lineam facilius propanares. nihil enim non postulat in suo statu permanere. Cum autem meatus illi, in quos succorum particulae impetu feruntur, vel angustiores vel nimium inflexi S contorti occurrunt, tum iis progredi ulterius non licet, nec regredi quidem possunt hinc seminis, aut plantae o
Iem sensim augenis sed ubi nimius calor patentiore mearus, aut x hemens frigus angustiores eiecit, tum aut sacci recta pertrans urit nec morantur cvel omnino subire nequeunt, ac necesse est ves serni na, vel plantas emoriri sed in hac plantarum seu generatione, sic jucretione, nihil praeter motum a corpore subtili prolectum , certis legibus progredientem occurrit. Cum is horum motuum,clut extremo limites continuata mediorum serie neglectit perpendimus hi mveterem sormam periisse , novam subiisse ningimus netque clcm corpus manere sola partium dispositione permutata, sensus ipsi, quibus nimi tum hac in parte fidimus , sinunt nos credere. At cum horum
motuum omnes progressus , ac Velut gradu intuemur onusquam novae brma locus patet, nec quicquam praetcr motum localem, inimo. tium insiensibilium agitationem occurrit. Exem Elo utar , quod none M. i. ita Pridem acerrimo vir ingenio, ut eloquentiae, sic philosopliis laude excellens coram illus fri doctissimorum virorum coetu adhibuit. Cui ntritici grana in farinam molarum compressione rediguntur ibi tritici speciem non aliud quam motus immutat. Jam ubi subtiliores hujus farinae partes cum aqua nermiscentur, tum aliae aliis concertae massem etinciunt, quae manibus subacta, in clibano coquitur, ubi pars aquae in vaporem abit interiores cum farinae, tum aquce particuli e vi caloris agitatae dongius a se invicem dissidere incipiunt, ac tota subinde mali, intumescit; extimae partcs ab aere radente quodammodo poliuntur, magis exsiccantur; quae intus occlusae sunt, humidiore manent,
quod illam, quae calore furni, aeris pressione induruit crus ham, non facile possint perfringere. Tandem panis extrahitur , in quo nihil praeter farinae massam variis motibus agitatam conspicimus dentibus conteritur , tum in ventriculum demittimus , ubi aut calore Fiscerum , aut acido , penetranti succo magis comminuitur,
670쪽
atque eam fere induit tormam, quam illae discolores laciniae aqua influenti perfusae, vehementi malleoruin agitatione in pristinis conis tuta prae se ferunt; nam massa viscosa candida efficitur, quae in chartam sola partium agitatione extenuatur. Musus itaque liquoris quem nominant chylum . partes crassiores in ipsa intestina protruduntur, dum tenuiores per quosdam meatus sibi aptatos in venula a lacteas, tum in coinmunem ductum Pecqueti tandem in venas atque in cordis dextrum thalamum, ut suo loco exponemus, illabuntuL .
Nihil dum praeter motum localem animadvertimus , quantumvis species ipsa mutari videatur, ac nihil fere ejus quod ante fuit tritici appareat, postquam in languinem commeavit: sed cum ejus liquoris insensibiles particulae non eandem figuram nactae sint, mirum videri non debet, si ex eo carnes, ossa, nervi, ac tot dissimillimae partes nutrianis tur Dum arteriarum pulsu quaedam sanguinis particulae per arteriarum exiretina aut ai)erta spiracula erumpunt, atque inter fibrillas. ex quibus caro contexitur, impingunt, ibique ob figurae similitudine in adhaerent et quid aliud, quam motus .figura, tritici grana in carnem commutavit. Tum ipsa mutatio, ac partes, quae situm, aut figuram variarunt, sensibiles sunt, ut quando triticum in farinania comminuitur et tum sane motui, raturae, non alicui formae , quam nec sensus attingit, nec ratio consequitur quidquid mutatum est, facile tribuimus , Sed ubi holus, inpartes, quae moventur, sensu omnino fallunt, tum ad formas substantiales, tanquam ad aram confugimus et sicque totam philosophiam in magnas redigimus angustias, nec patimur veras, aut certe intellectu faciliores causas inquiri cum enim occultae corporum vires expendunturia statim formas obtendimus Quid hoc, nisi tenebras rebus ipsis offundere Quod si motus, qui sensu percipitur, tantam in rebus efficit varietatem, an non rationi consentaneum videtur, eodem motu partes, quae sensus iugiunt, cieri, variis tum figuris partium, tum motuum differentiis corporum ortus, ininteritus contineris Quod si partes , quae sensibus subjectae sunt, juxta naturae leges moventur, atque ex figura, mino-t, omnium quae contingunt, rationes ducimus quid est cur partes insensibiles, quae sunt corpora suis figuris comprehensa, ad motum
maxime idonea, iisdem velut mechanicis legibus non subdantur pCur ex eorum motu & figura, quidquid mutationis intervenit, non pendeat An non aquae in vapores extenuatae eaedem , quae prius particulae, iisdem figuris, ac motibus obnoxiae manent cum rigore