장음표시 사용
31쪽
Caput III De sensu s. Scripturae litterati. 19C obiective falsus et eaeegetice verus obiective potest esse falsus in verbis hominum fallibilium, quorum Verba S. Scriptura
d obieetii e et regetice falSuS. 6. Respectu soliditatis eaeegeticae ensu est innatus, illatus, intortus. a Innutus dicitur, si textu revera inest b illutus, si ab interprete verbis infertur, etsi hae eum non Contineant C eaetortus est, quando simul apparet Violentia, qua SenSUS illatus textui interpretando infertur. 7. Respectu certitudinis eaeesseticae certus, probabilis, coniecturali'
improbabilis; a certus est, si nulla adest formido oppositi b probabilis, si solo argumento probabili innititur, ita ut formido oppositi adsit; c coniecturalis dicitur, si neque pro eo neque Contra eum existit argumentum aliquod apodicticum, in favorem eius autem proferri potest ratio, quae hypothesi alicui incertae innititur Sensus hic inferior est sensu probabili d improbabilis dicitur ille sensus, in cuius favorem nulla
Tatio, Contra eum autem Saltem una ratio apodiCtica proferri poteSt. 8. ReSpeCin claritatis eaeesseticae evidens, ambiguus, paradoaeu8, Ob8curus. a evidens est, pro quo argumentum Solidum et perspiCuum
b umbiguus dicitur, si aliquo argumento positivo probari poteSt, sed iraeter eum dictum interpretandum alium menSum admittit. Minoe patet differentia inter sensum probabilem et ambiguum quilibet densus ambiguus AESU probabiliS, Sed non omnis sensus probabilis simul ambiguus dici potest C paradoaeus est, cuius argumentum aliquam Contradictionem implicare videtur. d obscurus adest aut respectu argumenti sui aut reSpectu verborum, quibus exprimitur in primo casu obscuritas dicitur rect 8, qualis adest ex gr. in dictis propheticis, ubi prolepsis
anticipatio vel hysterosis post ipatio invenitur. Obscuritas
verbalis adest X. r. in eis, quae Παξ Γορ ενα VOCantur, quorum significatio ignoratur, aut etiam in Saepe dictis, de quorum significatione tamen non ConStat. SenSuS qui ex voluntate auctoris obSCuru St, Occultu VOCatur.
32쪽
20 Caput III De sensu S. Scripturae litterati.
9 Respectu criteri exegetici sensus litteratis dicitur a philologice et traditionaliter demonstrabilis; b philologie at non traditionaliter demonstrabilis c traditionaliter sed non philologie demonstrabilis d neque hilologie neque truditionaliter demonstrabilis.
Erant, qui assererent, dari aliquos textus S. Scripturae Sensulitterati carentes Contra hos statuitur Phesis: Sensus litteralis ubique in s. Scriptura invenitur. Probatur . Auctor sacer, adhibens linguam humanam, eius naturam non mutat. Jam vero homo rationalis verbis suis sive proprie sive improprie aliquem sensum exprimere solet. Ergo etiam Verba Scripturae sacrae hoc modo aliquid exprimunt . . Sensum litteralem habent. a. Absurdum est dicere, Spiritum sanCtum quibusdam textibus nullum sensum intendisseri atqui textus sensu litterati Carentes prorsus nullum SenSum haberent, neque spiritualem, Cum hi semper in litteratifundetur. Oportet ergo dicere, omne textus . Cripturae habere Suum sensum litteralem.
Obi. 1. Quidam textus s. Scripturae in sensu litterati expositi turpe quid aut absurdum praeseserrent, quare eo senS eo destitutos eSSe Oportet, ut cum propheta Isaias Io 2 3 nudus incedere iubetur et prophetae Oseae 1, a praecipitur Vade, Sume tibi uxorem fornicationum et fac tibi filios fornicationum . Resp. extus illi nihil turpe aut absurdum praeseserunt, dummodo rite exponantur. Quod Spectat ad textum Isaiae usus loquendi Orientalium est obServandus, qui hominem saepe iam nudum dicunt, si sola tunica corpori immediate adhaerenti indutus sit Verba a Deo prophetae Oseae dicta, non ita sunt explicanda, a Si Deus ei praeCepiSSet, peccatum fornicationis Committere . Aut enim sunt solum lucutio symbolica ad rem ulteriorem et sublimiorem designandam aut sunt actio symbolica, in qua tamen nihil mali invenitur. ropheta enim tunc
iubetur mulierem, quae hueuSque meretrix fuerat, Xorem Sibi assumere et quidem matrimonio honesto et legitimo. Ne CulPandu propheta. . .
si meretricem converterit ad pudicitiam, sed potius laudandus, quod ex mala bonam fecerit s. s. ter. ad h. l.). Et filii fornicationis tunc aut ii erunt, quos mulier iam prius habuerat quoSque propheta
nun una Cum matre accipit, aut filii nascitur quidem e novo matrimonio, sed filii fornicationis; vocati ob vitam matri praeteritam. Obi. 2. Origenes, quem multi S. Patrum Sequuntur, SSerit inveniri in s. Scriptura textus, qui solum SenSum Spiritualem praeSeserant.
33쪽
Caput III me sensu s. Scripturae litterali. 2I
Trifariam igitur, ait Origenes περὶ ρχ o 4, 11), describendae in mente sunt sanctarum Litterarum sententiae ut simplicior quidem, ab ipsa veluti Carne Cripturae σaρχος της Γραφῆς), quo nomine ObVium eius sensum appellamus. Qui vero aliquantum ascenderit, ab ipsa quodammodo anima eius ψ'υχλὸς αὐτῆς,). erfectus autem et iis similis, de quibus Apostolus dicit: Sapientiam loquimur inter perfectos sapientiam autem non huius Saeculi et .s, a lege spiritali ἀπῖ τουπυευ aTMOD Ot Iob umbram habente futurorum bonorum. Ut enim homo Constat Corpore, anima et spiritu, ita et Criptura, quae divina dispensatione in hominum salutem data est s. Et alibi: Illud sane non ignorandum esse quaedam in Scripturis, in quibus hoc quod diximus Corpus, non semper invenitur ε Teυε Γραφαὶ το cro aTeχὸ Ουδaμῶς εχουsae , alicubi sola veluti anima et Spiritu quaerendu eSt ib. 4, 12.). Quid sensu corpore intelligat, exemplis illustrat: Quis sanae mentiSexistimaverit, primam et secundam et tertiam diem UeSperam et mane, Sine Sole, luna, stellis, et eam, quae Veluti prima erat, diem sine coelo fuisse ξ Quis adeo stolidus, ut putet Deum more hominis agriColae plantasse paradisum in Eden ad orientem, ubi lignum vitae posuisset, quod sub Culos et sensus caderet, ut qui Corporeis dentibus fructum gustaSSet, Vitam inde reciperet et rursu boni et mali particeps fieret, qui fruCtum ex hac arbore comedisset y Et cum Deus meridie in paradiso ambulare dicitur et Adam sub arbore delitescere, neminem arbitror dubitare, his figurate per apparentem hiStoriam, quae tamen Corporaliter non contigit, quaedam indicari mysteria. ου οἶ at esτaξε υ
kS SVLP ἐνύς, id ζυυε υ τίνα μυστύρca etC. b. 4, 16). Similiter loquitur de quibusdam legibus: Si ad leges mosaica VeniamuS, Plurimae, Si aS nude obSerVari oporteat, absurdum, aliae impossibile praecipiunt. Absurdum eSt, Vulturum Sum prohiberi, Cum nemo ne Xtrema quidem urgente fame eo adduCi potuerit, ut ad istud animal confugeret. Octo dierum infantes non Circumcisi exterminari e genere suo iubentur, Cum potiuS, si inuit de iis in litteram servandis lege sanciendum aerat, iraeCipi oporteret ut eorum parentes vel eorum tutores interficerentur Quod si impossibilia, quae lege praecipiuntur, vultis noSCere, animad- Vertamus, tragelaphum ex iis esse animantibus, quae Consistere in rerum natur non OSSunt, quem tamen ut purum monet nos Moyses offerre. Gryphem nunquam auditum est, ab homine Captum Sse, quem nihilominus edi vetat te Stator . Resp. De Origenis mente auctores dubitant nonnulli enim e g. Reilmayr, Al. VinCengi: In S. Gregorii Nysseni et Origenis Scripta et doctrinam nova reCensio a. Vol. 2. C. 25-29. Omne 1864)Origenem solum Sensum litteralem proprium corporalem, Carnalem)eXcludere voluisse credunt. Alii eum Philonis vestigiis nimis inhaerentem in quibusdam . Scripturae locis omnem sensum litteralem negaSSe
34쪽
22 Caput III De sensu s. Scripturae litterati.
Quidquid de Origenis mente sentiendum, S. Patre Sensum litteralem omnibus locis Scripturae adesse dicunt. Scribit quidem s. Hieronymu de Secunda CircumciSione Jos. 5,2) Ηo si iuxta litteram accipimus, penitus stare non postest. Si enim duplex haberemus praeputium vel excisa pellicula iterum naSCeretur, recte SeCunda Circumcisio haberet locum. Nun autem o significatur, quod Jesus cultello Evangelii populum, qui per desertum venerat, circumCidita 'Verum S. Hieronymus et ceteri Patres, apud quos similes locutiones OCCurrunt, non omnem Sensum litteralem textu abiudicant, sed proprium solummodo, alibique XpreSSe adhaerent S. Thomae Sententiae Sensus spiritualis semper fundatur super litteralem et procedit ex eo. Quodl. 7, . . a. 6.). In Confirmationem sint Saltem aliqui textus: Veriorum s. Scripturae intelligentia imprimi quaerenda est et constituenda, non quia tropologicam intelligentiam Condemnemus, sed et a spiritim sinterpretatio debet sequi ordinem historiae, quod plerique ignorantes lymphatico in s. Scriptura vagantur errore a S. Hieron in IS. 3, 10). et Admonemus et quantum OSSUmu praecipimus, ut quando auditis exponi SaCramentum Cripturae narrantiS, qua gesta sunt, prius illud factum esse Credati si geStum, quomodo leCtum est, ne SubtraCto fundamento rei gestae quasi in aere quaeratis aedificare a S. Aug. Detent. Abrah. Serm. 2. ). HOC magnopere petimus, ut qui ad spiritualem intelligentiam mentem sublevat, a veneratione historiae non recedat S. Greg. . Orat. I, 37).
De multiplici Sensu litterati.
Sensum litteralem Cuique s. Cripturae textui neSSe probavimus. Nun vero alia exSurgit quaestio, num CiliCit unus et idem textus plures Sensus litterales Continere possit. Recentiorum plerique negative reSpondent, aliqui tamen Cum s. Augustino et Cum theologis scholasticis possibilitatem, immo et existentiam sensus litteralis multiplicis in quibusdam . Scripturae textibus admittunt. )Quaestio est de sensu litterali stricte sumpto non de aliqua C- Commodatione aut SenS ConSequente, neque ubique in . Scriptura multiplex quaeritur, sed in aliquibus tantum locis. Praeterea monemuS, sermonem non esse de diversis sensibus litteralibus, prout eos referant
C. Jovin. I, II cf. S. An ro8ii ExpoS in Luc. 8, 93. 94 Joan. Cassian Collat. 8, 3. ' Patricius . ., J. h. Beelen Dissertatio theologica, qua Sententiam
vulgo receptam, esse S. Scripturae multiplicem interdum sensum litteralem nullosundamento satis firmo niti demonstrare conatur, ovanti I 845. Lamy, Cornely
35쪽
Caput III De sensu s. Scripturae litterali. 23
diversae versiones etsi antiquae, sed de iis varii et disparatis, quos etiam textus originalis admittit. Hisce praemissis sit
Thesis: Non est incredibile, aliquibus . Scriptura teoetibus plures sub se Sensus litterales 'Probatur . Auctoritate Patrum. Explicite sensum litteralem multiplicem admittunt s. Augustinus et s. Gregoriu MagnuS.
S. Augustinus saepius id facit idque in locis, ubi primus solida et catholica hermeneuticae biblicae principia statuit, et qui semper
magno in Ecclesia habebantur pretio. Ita ConfeS. l. 2. C. 26 XPonenSprimum Vers. GeneSeOS ait et Et ego Deu meUS, non poSSum minuScredere de Moyse fidelissimo famulo tuo, quam mihi optarem a desiderarem abs te dari muneris, Si tempore illo natus essem, quo ille,
eoque loco me ConstituiSSes, ut per servitutem Cordis et linguae meae litterae illae dispensarentur, quae tanto post SSent omnibus gentibus profuturae et per uniVerSum orbem tanto auctoritatis Culmine omnium falsarum superbarumque doctrinarum Verba superaturae. Vellem quippe, si tunc ego SSem ΜoySe . . . et mihi abs te Geneseos liber scribendus iniungeretur, talem mihi eloquendi facultatem dari et eum texendi sermonis modum, ut neque illi, qui nondum queunt intelligere,
quemadmodum Deus Creat, tanquam XCedentia ire suas diCta recusarent, et illi, qui hoc iam possunt, in quamlibet veram sententiamCogitando eniSSent, eam non praetermissam in paucis verbis tui famuli reperirent, et si alius aliam vidisset in luce veritatis, ne ipsa in eisdem verbis intelligenda deesset y. Postquam retulerat diversas expositiones I. versus GeneSeOS, ait C. 3 o) In diversitate sententiarum verarum Concordia pariat ipsa VeritaS. . . . Sed omnes, quod in eis verbis vera cernere ac dicere fateor, diligamus nos inVicem, pariterque diligamus te, Deum OStrum, fontem veritatiS, si non vane, sed ipsam Sitimus eundemque famulum tuum, Scripturae huius dispensatorem, spiritu tuo plenum, ita honoremuS, ut O eum te revelante, Cum hae scriberet, attendisse Credamus, quod in eis maxime et luce veritatis et fruge
utilitatis excellit. Et paulo inferius C. 31): Ita Cum alius dixerit hoc sensit, quod ego, et aliuS immo illud, quod ego religiosus me
arbitror dicere cur non utrumque solius, si utrumque erum est y Et si quid tertium, et si quid quartum et i quid omnino aliud verum quispiam in his verbis τidet, cur non illa omni vidi88 credatur, per quem unu Deu SaCras Literas vera et diversa visuri multorum SenSibus temperavit Ego Certe,
Nos igitur hic de sola ossibilitate sensus litteratis multiplicis quaerimus
et reliqua historice consideramus, de mente s. Augustini, S. Thomae Aquinatis et Scholae disserentes. Inde etiam ad obiectione ipsorum theologorum Verbi respondemus, inquantum id possibile erat alibi, ne nimi longi simus, sensum auctorum solummodo reddimus. Num textus e Sacra Scriptura tamquam exempla multiplicissensus litteratis a theologis in allegationibus nostri allat eum revera PraeSeferant,
36쪽
24 Caput III De sensu s. Scripturae litterati.
quod intrepidus de Corde meo pronuntio, si ad Culmen auctoritatis aliquid scriberem, si mallem scribere, ut quod veri quisque de his
rebus Capere OSSet, mea Verba reSonarent, quam Ut Unam Veram Sententiam ad hoc apertius ponerem, ut XCluderem CeteraS, quarum falsitas me non poSSet offendere. Nolo itaque, Deu meuS, tam praeCeps esse, ut hoc illum virum de te non meruisse credam. Sensit ille omnino in his verbis atque Cogitavit, Cum ea Criberet, quidquid hic veri potuisnin invenire, et quidquid nos non potuimus, aut nondum OSSumUS.
et tamen in eis inveniri potest. Et De Doctr. Christ. 3, 27): Ille quippe auctor Se humanus Scriptor et ipsam sententiam forsitan vidit quae scilicet vera est et lectori praeter prinCipalem occurrit et certe
Dei spiritus, oui per eum hae operatu est, etiam FSam occursuram leC-
tori vel auditori sine dubitatione praevidit, immo ut occurreret, quia et ipSaauctoritate subnixa est, providit. , in Allegationes hae rite intellectae ostendunt, . Augustinum non tantum OSSibilitatem sed et veram existentiam multiplicis sensus litterasi admiSiSSe, quod omne Concedunt recentioribus quibusdam pauCissimi exceptiS.
6'. Gregorius magnus exponen EZeCh. 3, 3 Vopem alarum percutientium alteram ad alteram SCribit in ZeCh. l. I. Om. o. n. 3 s.) Non aperte dicitur, utrum numquodque animal alas suas in semetipsis percutiat, an Certe ne eadem sanCta animalia ali suis se vicissim feriant. Plerumque in sacro eloquio aliquid obscure dicitur, ut di pensante mirabiliter Deo multipliciter exponatur. Utraque Xpositio ut ex Contextu patet, a S. Gregorio ut vera admittur porro utraque est litteratis, quia Super ea Construit alia duas expositiones spirituales. Neque solum sensum litteralem ambiguum hi eSse asserit, sed duos veros SenSUS, obscure quidem expreSSOS ut diSpensante mirabiliter Deo textus multipliciter Xponatur. Favet hui sententiae praecipue doctrina implicita s. Ρatrum. Novam enim aliCuius textus expositionem proferentes, non improbant Xpositiones aliorum, immo unus idemque ater in diversis locis diverso modo eundem textum exponit. Hoc autem facilius explicatur in hypothesi, AES. atres sensum litteralem multiplicem admisisse. Probatur . Auctoritate Scholae Theologos Catholicos fere omnes sententiam nostram admisisse iam ex eo deprehendimus, quod adversarii nonnisi paucissimos contra nos producere possint. Ita atritius magno studio viginti circiter patronos invenire potuit, quo numero tamen Beelen multos omittendos esse dicit Praeterea neque ii, qui remanent, Sententiam legativam expresses docent, sed lorum opini, indirecte
Hic textus nonnisi cum praecedentibus comParatus vim probativam habet, quia Per se non est sensus litteratis alicuius textus omne id, quod lectori vel auditori
' Institutio de interpretat . Bibl. Pag. 34 S.
37쪽
Caput III De sensu s. Scripturae litterali. 25
tantum colligitur ex quibusdam eorum dictis in Non est necesse, ut nos omnes illos allegemus, qui pro nobis militant sufficiat probare,
quae S. Thomas senserit et Chola eiuS, Cum eorum auCtoritas Semper
maximi habeatur et habenda sit. S. Thomas saepius in favorem multiplicis sensus litteratis loquitur. In Summa theologicae, ultimi operis Sui parte primam. I. R. I inquirit de multiplici sensu s. Scripturae. Postquam attulerat divisionem sensus in litteralem et spiritualem et huius subdivisionem in allegoricum,
tropologicum et moralem et ita multiplicitatem sensus uno modo exposuerat, aliam multiplicitatem asserit Verbi Sequentibus: Quia vero sensus litterati eSt, quem auCtor intendit, auCtor autem SaCrae Scripturae Deus est, qui omnia Simul suo intelleCtu Comprendit, non est in- Conveniens, ut dicit AuguStinu Conlas. l. a. C. 8 et 19 eici), si etiam secundum sensum litterulem in una littera s. Scripturae lures sint
Sed prius iam in aliis operibus sui idem asseruerat. HOC enim ad dignitatem divinae Scripturae pertinet, ut sub um littera multos sensus contineat, ut si et diversis intellectibus hominum conveniat, et unusquisque miretur, Se in divina Criptura posse invenire veritatem, Uam mente OnCepit. . . . Unde non est incredibile, Moysi et aliis sacrae Scripturae auCtoribus hoc divinitu esse ConCessum, ut diversa vera, quae homine pOSSent intelligere, ipsi Cognoscerent et ea sub una serie litterae designarent ut Si quilibet eorum sit sensus auctoris. Unde si etiam aliqua vera ab expositoribus sacrae Cripturae litterae aptentur, quae uotor non intelligit, non est dubium, qui Spiritus sanctus intelleXerit, qui est principalis auctor divinae Scripturae. Unde omnis veritas, quae salVa litterae circumstantia potest divinae Scripturae aptari, e8 eiu SeriSu8. De potentia, . . . I. Auctoritati Scripturae in nullo derogatur, dum diversimode exponitur, salva tamen fide quia maiori reritate eam Spiritus sanCtu foecundavit, quam aliquis homo adinvenire possit In Q. Sent. DiSt. a 2. q. a. a. ad 7 Vm.). Sequantur aliqui textus e principalibus Commentatoribus, theologis primi nominis, doctoribus scholae Thomisticae. Consuli auctoreSex ordine S. Dominici eligimus, apud quos testibus Summis pontificibus
et aliis recte sentientibus, semper authentica S. Thomae doctrina Viguit. Card Caietanus ad . . . a. Io Scribit SeCunda Conclusio SC. S. Thomae in artiC. o. q. . est Non inconvenit in una littera Scripturae secundum sensum litteralem esse plures en8us. Probatur dupliCiter. Primo ratione o Auctor Cripturae an Ctae est Deus, omnia simul Suo intellectu Comprehendens ergo non inconvenit etC. Probatur Conse-
Ex antiquioribus ut patroni unius sensus lit allegari solent Aleae. HalenS., S. Bonav. B. Albertu M. Summ. I tr. I. . . membr. . ad Sum: Theologia
unam vocem refert ad unum Significatum.
38쪽
26 Caput III De sensu S. Scripturae litterati.
quentia uix sensus litteratis est quem luctor Scripturae intendit. Secundo, auctoritate Augustini lib. 12 ConfeSSionum a. Melchior Cano De locis theol. lib. II ad 7 V m arg. ad 3δ
rationem) Respondeo testimonium sillud stipse erit mihi in filium ego ero illi in patrem, in sensu litterati ad Christum referri. Neque
obstat, . sensum etiam clitteralem ad Salomonem etiam pertinere, Num eadem littera sit rima simul litterati sensa contineat, mi Divus Thomas aetante hunc Divus Augustinus tradideres. Bannes In Sum. Theol. Comment ad . .) Temerarium Stnegare, in SaCris Litteris esse aliquem locum, qui in sensu litterati dupliciter possit intelligi. . . . Quoniam communi sensus scholasticorum theologorum est, duplicem sensum litteralem aut plures inveniri posse sub una littera Scripturae sacrae. Ita docet Divus Thomas in hoc articulo, et communiter omnes chola8tici nostri temporis temeritatem aliquam esse iudicant, negare locum illum Genesis: In principio creavit. duplicem sensum litteralem habere propterea quod in Cap. Firmiter a
de s Trinitate ex Concilio Lateranensi ex illis verbis insinuatur
Inius ad L . in Summa): Respondeo sententiam Divi Thomae,
admittentis unius Scripturae plures sensu litteraleS, SSe alde myrobabile . Eam indicavit lib. 2. Sent diSt. 12. a. a. ad μ' et quaeSt. 4. De Potentia . . et manifeste ho articulo Eamdem asserunt Abulensis,
Alphonsus Castro, elchio Canus, anne Sius, Cumel VaSqueZ, Valentia, Μolina, lamarius. Lorcas, errarius, Cornelius a Lapide et Et confirmatur Sicut enim ad excellentiam artificis magis pertinet multa a diversa uno aliquo in Strumento poSS DCere, quam Si ad Varia opera Semper varia ipsisque operibus propria instrumenta deberet adhibere; et sicut maioris perfectionis et eloquentiae CenSetur, PauCi verbi ea plura complecti ita ad Dei Scripturaeque divinae excellentiam et dignitatem pertinet, iisdemque aliquibus verbis hira significare unde quaedam e pluribus locis possunt adferri, quae omnino videntur habere
Joannes a S. Phom u. I. Primae atriS, diSp. a. a. a) Ad id vero, quod dicitur, eundem locum significare plura litteraliter, admittimus posse eundem locum plures litterales Sensus habere, ut docet
S. AuguStinu Ia. ConfeSS. C. O. et 3I. et alii CapitibuS, et . . de Doctrina Christ. C. 27. Divus Thoma hic articulo O. et Quodl. 7. a. I7. et comminniter e o8itore rauper hunc OCum irimae partis a.
Billuari Tractatus de regulis fidei, Diss. I. a. ) PeteS, Utrum idem textus s. Cripturae possit habere plures sensus litterale. R. Affirmative. Quia cum AuCtor sacrae Scripturae sit Deus, qui omnia simul suo intellectu comprehendit, non est inconveniens, si etiam in una littera s. Scripturae plures in SenSu litteraleSa.
39쪽
Caput III De sensu s. Scripturae litterali. 22Hisce patefit sententia scholae in se et quid haec de triente S. Thomae teneat. Rationes a S. Thoma et eius Commentatoribus expositae simul ostendunt convenientiam multiplicis sensus litteratis in S. Scriptura. Obiectiones Obi. 1. Multiplex sensus litteratis non videtur admittendus; etenim, ut optime argumentatur P. Patriai VoCum a lucutionum natura in Scriptura alia non est a in Ceteris libris quare ergo aut quomodo
alia erit in Bibliis natura sensus litteralis, qui ex ipsi dumtaxat vocibus et locutionibus exstati Profecto Spiritus S., si per homines hominibus
humano Sermone loquitur, nulla prorSu apparet ratio, Cur Sermonem
humanum natura sua privaSSe dicatur Cornely, . . l. C. Pag. 24.)Rev. Praeviderat hanc obiectionem iam anne dicens t. c. . Taliter Deus locutus est per Scriptores sacros, ut in quibusdam locis indifferens Scriptura maneret, ut multipliciter posset a nobis intelligi. Id quod inter amicos usu venire solet, ut amicus amico litteras mittens aliqua e professo aequiVOCa Sententia Scribat, quae multipliciter iuxta leges amicitiae possint intelligi, ut amicus in illis sese exerceat
suavi aequivocatione detentuSa. Re Vera, non St Ontra naturam
linguae humanae multiplicem habere sensum litteralem, etsi id non sit ordinarium. Exempla sint ' lege facienda discea, quod duobus modis intelligi potest in legibus stude ita disces, quid faciendum sit, et lege, quia legendo facienda disces. Et illud Gen. , 15 Ρosuit Deus eum Adamum in paradiso voluptatis, ut operaretur et Custodiret illums, ubi vox illum tam in latino quam in textu hebraeo et ad Adamum et ad paradisum referri potest. Aliud exemplum praebent verba Caiphae Joan. II, 3 o) Expedit, ut unu homo moriatur pro
populo et non tota gens pereata, quae Verba sequentem Sensum habent in ore Caiphae melius est, ut unus homo invitus moriatur, quam ut propter ipsum tota gens pereat. Praeterea autem eXponi possunt Melius est, ut unus homo Sponte moriatur et morte Sua populum liberet. Ad hunc alterum sensum alludit Evangelista dicens, Summum Pontificem hoc modo prophetRSSe. Inst. 1. Etsi quaedam propositiones in se diversum Sensum habeant, contextu tamen semper ad unum determinantur. ReV. Negandum est, contextum semper id efficere, quod bene novit quilibet exegeta. st 2. Si tam naturale est sermoni humano, plures habere SenSus, non erit ho proprium S. Scripturae, quod tamen fautores multiplicis sensus litterali aSSerunt.
Resp. Huiusmodi praerogativam attribuunt S. Scripturae, quia de facto nulluc liber humanus maioris momenti invenitur qui duplicem
40쪽
28 Caput III De sensu s. Scripturae litterati.
sensum litteralem ex intentione auctoris contineat. Quod si talis liber sit, nihilominus maxima apparebit differentia in sublimitate dearum, certitudine et maiestate dictionis. Obi. . Cum de re extraordinaria et supranaturali agatur, quae tota quanta a libera voluntate dependet, illa asseri nequit, nisi argumenta solida ex revelationis fontibus, ex Scriptura dico et ex traditione, illam adstruant et stabiliant. Atqui argumenta haec prorsus deSunt ea enim, quae invenisse sibi videntur multiplicis sensus patroni, infirma
Resp. Solutio patet ex eis, quae iam dicta Sunt. Obi. . e Regulae hermeneuticae ab omnibus interpretibus et ab ipso s. Augustino eum in finem traduntur, ut earum ope genuinus sensus eruatur iam Vero Si quis regulis his rite et debito modo adhibitis ad unum sensum certum pervenerit, a regulis ipsis aberrare deberet, si alterum praeter eum investigare vellet. Ad quid igitur
regulae illae inserviunt 8 Cornely l. α).
Ress. Regulis illis bene utuntur etiam patroni sensus litteratis multiplicis, parva Cum modificatione Concedunt in libris humanis eas
Semper esse adhibendas, Cum ut diCtum est, non inveniatur liber humanuS, Saltem maiori momenti, qui plures sensu litterales Contineat. Quantum ad S. Cripturam, eas regulas absque ulla modificatione adhibere, esset a priori Concedere, S. Scripturam nullibi plures sensus litterales praeseferre. Cum etiam in hypothesi multiplicis sensus hic in paucis tantum textibus inveniatur, ubi nulla est ratio plures sensuSquaerendi, exegeta regulas Simpliciter observabit. Ubi autem adest ratio aliqua, interpres inquiret unum SenSum Certum. Si autem praeter eum etiam alius adest, qui in se Si veru et neque primo, qui CertuS St, neque aliis . Scripturae dictis Contradicit, tunc etiam hunc alterum sensum iuxta prinCipia sua ut Sensum Verum admittere potest. Obi. . Sensus litteratis multiplex dicitur adesse in paucis tantum locis . Scripturae, non vero in universa ad quid ergo tota haec doctrina 8 Ress. Neque Sensus spiritualis ubique existit et tamen est admittendus, ut infra probabitur. Non totum Corpus humanum Si Culus, et nihilominus oculus in eo inVenitur. Obi. 5. Obstat praxis exegetica omnium interpretum, etiam eorum, qui multiplicitatem illam tuentur in praxi enim non sunt ContentireCensere Solummodo plures sensu philologice probabiles, sed omnes connituntur, ut e pluribus sensibus philologice probabillibus assequantur illum Sensum, quem Spiritu S. Substraverat, SeCu enim SuffiCeret, recensere Omne aliCuius loci sensus philologice possibiles. Quare Celeber alia exegeta nuper Cripserat, non amplius esse verum illud