장음표시 사용
51쪽
Caput IV De sensu s. Scripturae spirituali. 39
Sensu Spirituali in . Scriptura revera exiStit. Sensum spiritualem, prout eum definivimus, negasse dicitur orphyrius, Marcionitae, anichaei. y Eum negavit quoque Lutherus y et post eum multi Protestantes, at immerito. Eius existentia probatur I. Ex ipsa S. ScripturH. Argumentum explicitum sat generale praebet S. Paulus Col. 2, 16.17): Nemo ergo vos indicet in Cibo aut in potu, aut in parte diei
festi aut neomeniae aut sabbatorum, quae Sunt umbra futurorum Corpu autem Christi, i. e. res. Cuius praediCta erant umbra est in Clari Sto. Hoc modo s. Paulus prae Ceptorum et liturgiarum Sensum
typicum indicavit, idque confirmatur ex Hebr. 8, ubi vel Clarius loquitur disserens enim ibi de ministerio saCerdotum eritiCorum, ait c qui exemplari et umbrae deserviunt Coelestium, ὁ Ουες ποδεόyllare χαὶ σχea a ευουσου Tωυ πο αυόωυ), tabernaculum et omnia ad illud pertinentia non solum umbram, Sed typum et imaginem appellan rerum coelestium . i. spiritualium, in Christo et CClesia adimplendarum.
gew den. Wo die poste vo Ersiillun des in Type Vorgegeichneten reden, haben Si in andere angemessenere Formel sic ausgedriicht, Vgl. Gal. 4, 22 Col. 2, 7 oh. 3, 4). Etenim etiam typi verbi eXprimuntur, non quidem immediate Sed mediate. Theodorum Mos etiam fuisse inter adversarios sensus spiritualis aliqui asserebant, at immerito. Scribit eium Comment in Joannem, Prol.) Deus plurima in Vetere Testamento ita administravit, ut gesta illa tum eius temporis hominibus
maximam praeberent utilitatem, tum etiam significationem haberent futurarum rerum. . . Hoc modo invenitur, vetera SSe typum quendam Posteriorum, cum Simul habeant
similitudinem cum illis et idoneam utilitatem suis ipsius temporibus, ita tamen ut Simul demonstrent, quantopere illa suturis minora fuerint, cf. thri, Theodor onMopsuesti Freib. I 88 P. I 28 Sin.' In praelectionibus super Genesin n. 536-I545 habitis dicit ad 5 7 Exeget. p. lat. 3, 3o6 .h: Latina ecclesia habet pauco commentario in MoSen. Lyra Praecipuu est ex eo nati sunt postea alii Hugo Carensis sicci etsi Lyram praecessit etc. Admonet autem hoc in loco de canone quodam ad Sacram Cripturam intelligendam pernecessario, quod multi loci Scripturae habeant duplicem
intellectum, litteralem unum de terrenis, alterum de Spiritualibus et aeterni donis, atque in eo numero praesentem quoque locum ponit. Ac in scholis theologorum notiSSima regula est, scripturam quadrupliciter intelligendam. Alium enim esse sensum historicum seu litterae, alium tropologicum, alium anagogicum, alium allegoricum. Ego quidem facile patior, unumquemque abundare suo Sensu Sed nostrum studium in hoc praecipue ponendum est, si sacra dextre tractare volumus, ut habeamu unum simplicem, germanum et Certum SenSum litteralem. Nam plures sensuSScripturae tribuere non solum periculosum esse iudico et ad docendum inutile, Sed etiam Scri Pturae auctoritatem elevat, cuius unam eandemque Sententiam Perpetuo
eSSe ConVenit. Lutherum sibi in hoc constantem non fuisse, dicit ockler Lutherat Auslege de A. Test. 884). Sal. Glas in suo opere Philologia sacra SenSum spiritualem admittit, scribens pag. 48 ed. 668): Scripturae S. SenSu dupleae est litterati et Spiritualis seu mysticus . . . . Sensu mySticus St, qui non Significatur Proxime per ipsa verba, sed per rem ipsis verbis significatam.
52쪽
40 Caput IV, De sensu s. Scripturae Spirituali.
Extant quoque alia testimonia explicita Christi et Apostolorum, quamquam iam magi SpeCialia, paragrapho praeCedenti numerata, ut cum Christus Dominus de seipso dicit Joan. 3, 14): Sicut Μoyses exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet Filium hominis , cum Adamus vocatur typus Christi Rom. 3, 14), duae uxores Abrahami typi duorum Testamentorum etc. Saepissime autem, ubi testimonia huiusmodi in Novo Testamento afferuntur, adiunguitur, in vita Christi et alibi aliquid accidisse ut adimpleretur ευa rix=ρωσζ), quod praedictum est, et ita in aperto est, huiusmodi verba de Christo fuisse dicta. Cum autem non sint dicta n eo semper in senSu litterati, ea in sensu spirituali intelligi necesse est.2. Probatur e traditione Judaeorum. Christus Dominus et apostoli non semel Contra Judaeos e sensu spirituali argumentantur atqui hoc eis impossibile fuisset, nisi Judaei ipsi sensum spiritualem admisissent Philo in libro de Abraham, in Patriarchis Abraham, saae, JaCOb typum agnoSCit.
In opere suo De migratione Abrahae a Circumcisionem aliasque legesceremoniales OsaiCas modo mystico exponit, vestigi in hoc antiquorum SequenS. In libro e De vita Contemplativa enim de Therapeutis scribit: Versante enim sapra Volumina philoSophantur, patria philosophia allegorice e 08ita putant enim ea, quae Verba Sonant, OSSesymbola latentis naturae per figura manifestatae. Habent Vero et Commentarios pri8corum virorum qui SeCtae auCtores Cum SSent, multa monumenta de allegoriis reliquerunt, quibus Veluti exemplaribus utentes, huius instituti rationem imitantur. De Pharisaeis idem testatur Flavius Josephus Antiq. 17, 3, 4), immo pSe ut pharisaeus allegoriC interpretatur textus aliquo S. Cripturae Prooem Antiq. 4 3, 6, 4 et 77 De bello iud. 3, 6, 4.). In ipso almude expositiones Spirituales o
Currunt, ut TraCt. BernChot. Cap. 5. Circa finem: Dedit nobis Deus formas tabernaCuli, SanCtuarii et omnium VaSorum eius, Candelabri, mensae et altarium in typo rerum intellectualium et ad intelligendum ex his veritates supernaso et in raptatu uiddusi fol. 41 Col. I affirmetur e uiCunque Xponit teXtum SeCundum formam suam tantum l. e. in Sensu litterali), CC i est menda s3 Ex traditione EccleSiae, quam deprehendimusa in liturgia. Haec non solum Christum in agno paschali praefiguratum docet et Beatam Virginem in Judith, Esther aliisque feminis piis, sed etiam in vita Abrahami, Davidis, Salomonis aliarumque per- Sonarum illustrium 3 pos Conspicit. Comparanda est hunc in finem praeSertim praefatio missae paschalis, benedictio Cere paschalis et offi- Cium Corporis Christi, ubi canitur
53쪽
Caput IV me sensu s. Scripturae spirituali. 41αΙ figuris praesignatur, Cum Jsaac immolatur, Agnus Paschae deputatur,
b In archaeologia christiana. Iam in cata umbis MoySes saepius ut typus s. etri, Noe ut typus Christi, Sacrificium SaaCi ut typus sacrificii a Christo Domino oblati, manna ut typus S. EuCharistiae etC. OCCurrit i)c In festimonio s. Patrum et theolostorum catholicorum. S. Barnabas
EpiSt. . . . Ι2. l.) I9Se SC. DominuS pro peccatis nostris vas spiritus oblaturus erat in hostiam, ut etiam impleretur figura facta in Jsaac, qui super altare fuit oblatus. De VaCca rufa dicit et Vitulus iste Jesus est homines nequam qui afferunt, sunt ii, qui Dominum ad
necem obtulerunt. Praeterea alia reS, ut Caprum emiSSRrium, CirCUm-
Cisionem Abrahae, typice exponit. - . Clemens Rom. I. Cor. II loquens de funiculo COCCineo, quo per fenestram demisso Rahab servata est, adiungit et hoc manifestum fieri, quod omnibus, qui redunt et sperant in Deum, per sanguinem Domini redemptio futura sit. S. I timis Dial C. Tryph. 114 Interdum Spiritus . efficiebat, ut clare et aperte aliquid fieret, quod quidem typus erat futuri interdum autem et sermone pronuntiavit de futuri rebus, ita eas praenuntians, quasi iam tunc res fierent vel etiam faCtae essent s. Et ib. et alibi: Cetera omnia amoyse instituta enumerans demonStrare possum, illa figuras τυπους et Signa et praenuntia fuisse tum eorum, quae Christo eventura erant, tum eorum, qui in eum redituri praeno-SCebantur . - . Irenaeu adV. Haer. l. 4, C. 25, 3 Oportebat enim quaedam quidem praenuntiari paternaliter a patribus, quaedam autem praefigurari legaliter a prophetis, quaedam Vero deformari secundum formationem Christi ab his, qui adoptionem perceperunt, omni Vero in uno Deo ostenduntur. Cum enim unus esset Abraham, in semetipso praefigurabat duo Testamenta a Cf. etiam 2, 24, 2 S. 4, 26, 2). Tertullirenus adv. Marc. 5,7): Ecce autem et in petram offendit CoeCus Marcion, de qua bibebant in solitudine patres nostri. Si enim petra illa Christus fuit, utique Creatoris, Cuius et populus. Cui rei figuram extranei sacramenti interpretaturi an ut hoc ipsum doceret, figurata fuisse vetera in Christum ex illis recensendum 8 Nam et reliquum exitum populi decursurus, praemittit mae autem exempla nobis sunt DCtas CL etiam actu. Jud C. 4). - Hieronymus Epist. 33 ad Paulin. 8 Commemorat onam ut e naufragio suo passionem Domini praefigurantem α. Sed hae sufficiant longum enim est, omnium atrum testimonia referre. Chola Alexandrina quidem ut sensum spiritualem
saepe sola metaphora refert, at multis in loci sensum noStrum ex-PreSSe admittit.
54쪽
42 Caput IV me sensu s. Scripturae spirituali.
Theologorum omnium testimonia referre, non est hic locuS. Sufficiat referre . homae q. Verba, quae etiam ConVenientiam Sensus spiritualis ostendunt: Auctor Sacrae Scripturae Si Deus, in Cuius potestate est, ut non solum voce ad Significandum CComo det, quod etiam homo
faCere potest, sed etiam res ipsas. Et ideo cum in omnibus scientiis voces significent, hoc habet proprium ista Cientia, quod ipsae res significatae per voces etiam signifiCant aliquid. Illa ergo prima significatio, qua voces SignifiCant re S pertinet ad primum Sensum, qui est sensus historicus vel litteralis. Illa vero significatio, qua res significatae per voces iterum res alias significant, dicitur sensus spiritualis, qui super litteralem fundatur et eum supponit I. q. o. a. Io). )ObiectioneS: Obi. I. on debet induci tamquam sensus alicuius libri, quod ut tale a lectoribus Cognosci non pote St. Atqui Sensu Spiritualis, quomodo CognoSCatur, non apparet Ergo non est admittendus. Resp. Deus, qui Sensum spiritualem indendit, praesto habet etiam media, quibus eum manifestet. Potest enim iam re ita disponere et verba, quibus hae referuntur, ita ordinare, ut SenSus legenti innotescat. Praeterea alia quoque media adhibere pote St, ut revera adhibuit, C. ipse potest sensum spiritualem in s. Scriptura indicare, aut per seipsum
aut per Criptores SaCro aut etiam Per alia revelationis organa, ut reapse factum eSSe Supra probatum St.
Obi 2. Si praeter sensum litteralem alius admittitur, Confusio et deceptio paritur et argumentandi ratio tollitur.
x 4 Ideo sub cortice litterae apertae occultatur mystica et profunda intelligentia ad comprimendum superbiam, ut ipsius profunditate in humilitate litterae latente et superbi comprimantur, et immundi repellantur, et fraudulenti declinentur, et negligentes excitentur ad intelligentiam mysteriorum. Et quia auditor doctrinae istius non est unius generis Sed cuiuslibet, omnes enim Salvandos oportet aliqua de doctrina hac scire, ideo ipsa multiformem habet intelligentiam, ut sic omnem intellectum capiat et omni intellectui condescendat, omnem intellectum Superexcedat et omnem intellectum sibi diligenter intendentem multitudine radiositatis suae illuminet pariter et accendat, S. Bonaventura reviloquium, Prove. 5.). Quid enim ad salutem iuvet scire antiquorum Judaeorum bella et editiones; si in eis nihil aliud quam Strages et effusione sanguinis intelligamus λ Quid refert ad pietatem Consequendam nosse iuxta litteram, quod Abraham duas uxores et filios habuit, Ismael et Isaac; quod a lacte depulsus Sit puer Isaac, quod in die ablactationis factum sit convivium, quod luserit cum Smaele, quod Sara indignatur filium ancillae ludere cum filio liberae : ni carnalem historiam ad mysticam intelligentiam retuleris etc., Sixtus Sen. Bibl. Sancta l. 3. ed Venet. 575 P. 26Ο. Hinc interpres interdum sensum spiritualem admittere poterit etiam in illis textibus, in quibus quidem de eo non constat ex ipsis agiographis aut Eccusiae doctrina, sed a iis lex aliqua refertur, quae in se nimi parvi momenti SSet, ut St X. r. leX, ne agno paschaliossa frangantur, et ubi facta narrantur, quae in Se mala SSe videntur et nihilominus in s. Scriptura laudantur, ut est X. r. narratio de Abraham Hagarem domo sua eiiciente, et de Jacobo Savum benevictione primogeniti privante.
55쪽
Caput IV De sensu s. Scripturae spirituali. 43
Resp. Μultiplicitas horum sensuum non facit aequivocationem aut aliam speciem multiplicitatis, quia, sicut iam dictum est, isti non multiplicantur propter hoc, quod una Vox multa significet, sed quia res ipsae signifiCatae per voce aliarum rerum possunt esse signas S. Thom.
Obi. S. Admisso sensu spirituali, latissimus aperitur Campus exegetis illis, qui sua figmenta ut SenSum S. Cripturae proponere volunt horumque ingenia petulantia vix possibile erit CoerCere, Cum ei Semper praesto sit responsio iuxta spiritualem intelligentiam loquimur. Res p. Qui sensum Spiritualem admittit, absque ullo dubio campum latiorem habet quam ii, qui solum sensum litteralem S. Scripturae attribuunt. At Cum simul regulae Certae adsint ad disCernendum sensum spiritualem verum a falso, nullum inde periculum imminet. Quodsi autem aliqui Patres aut theologi sensum spiritualem Collegerint e textibus, ubi de typo non Constat et propterea neque de sensu spirituali, Cire oportet, eos huiusmodi interpretationes non adduxisse ad dogmata fidei defendenda, sed ad aedificationem fidelium tantum. Ceterum abusus alicuius doctrinae non probat eius falsitatem.
Sensus Spiritualis Sitne proprius S. Scripturae pS. Thomas Aq. Quodl. 7. a. 16 ita loquitur de sensu spirituali.
aes proprius esset S. Scripturae. DiCit enim In nulla scientia, humana industria inventa, proprie loquendo, poteSi inveniri nisi litteratis sensus, sed solum in ista Scriptura, Cuius Spiritus Sanctu est auctor, homo vero instrumentum a. Et probat id sequenti ratione : Spiritualis sensus sacrae Cripturae CCipitur X OC, quod re CurSum Suum peragenteS significant aliquid aliud, quod per spiritualem sensum accipitur. Sic autem ordinantur re in Cursu Suo, ut ex ei tali Sensu possit a Cipi, quod eius solius est, qui sua providentia re gubernat, qui SoluS Deus eSis. Haec Doctoris Angelici verba iam primo aspectu plures difficultates involvere videntur. Etenim I ReS, Per qua SenSu Spiritualis significatur, cum significato similitudinem habeant oportet. otest ergo homo res iam productaS, quibus talis similitudo inest, adhibere ad ulteriora designanda et ita sensum spiritualem intendere. 2. Immo homo potest res quasdam a Cum intentione faCere, Sicut rex potest quaedam in regno Suo tali modo disponere, ut eis SenSus mysticus insit. De facto in quibusdam sectis philosophicis talia fiebant et nunc quoque fiunt in ordinibus religiosis. 3. Saltem re ex S. Scriptura iam notas et spiritualia significantes adhibere potest in suis scriptis, quibus tun Verus sensu Spirituali Suberit.
56쪽
14 Caput IV De sensu s. Scripturae Spirituali.
Resp. S. Thomas non videtur abiudicare libris humanis possibilitatem omnis sensus spiritualis, sed perfecti tantum, qualis in s. Scriptura invenitur. Propterea addit proprie loquendos et refert res non qualeSCunque, Sed CurSU Suum peragentes a. Audiatur doctissimus Caietanus, qui nobis . Thomae mentem aperit in Comm. ad Summam. I. q. I. a. o Dupliciter intelligi potest res fieri signa uno modo, in ipsa generatione rerum, ut C. Simul fiant ad hoc, ut sint res et ignα aliarum rerum alio modo adventitie, ut res iam factae accipiantur ut Signa . . . HOC Secundo modo non est proprium Dei nec excedit hominislaCultatem, CComodare re ad Significandum, nec est proprium huius Scientiae, quod res Significent. . . Primus modus dupliciter potest intelligi sc universaliter et particulariter. Si particulariter, sic non excedit hominis potestatem nam quilibet potest facere aliquos actus, vel aliquid artificiale et faciendo illa, intendere per illa significare etiam rem, ut patet. Sed quod omnia, quae narrantur gesta in tot historiis ut res ad doctrinam aliquam SpeCtantes, ut si Sint eae sui constitutione signa aliarum rerum, hoc excedit humanam faCultatem ho est proprium Dei; in hoc haec doctrina Ceteras scientias excellit. Est igitur sensus litterae i. e. verborum S. Thomae , quod CComodare res universaliter Spectantes ad doctrinam, ad hoc ut Signa sint, Cum fiunt, est proprium
huius doctrinae, quia hoc a solo Auctore huius doctrinae fieri potest s. Ad Nn ergo Concedimus, res habere aliquam similitudinem cum iis, quae sensu Spirituali significant. At similitudinem illam scriptor Cognoscere et aliquo modo etiam innuere debet, quod communiter vix siet, praecipue Si illa Significatio profundior est et ad futura refertur. Ad um non negamus, aliquas res ab homine ita ordinari posse, ut alia significent. Sed cum Cogitationes mortalium timidae sint et incertae providentiae nostrae Sap. 9, 14), id in paucis tantum possibile erit, et tun etiam significatio ipsa minus Certa erit et nunquam illam
sublimitatem assequetur, quae in Sensu spirituali S. Scripturae reperitur. Ad um dicendum, sensum spiritualem tunc potius AuCtori primo i. e. AuCtori s. Scripturae SSe attribuendum, quam homini, qui ex Libris sacris eum tantummodo refert.
Num ubique in . Scriptura sensus spiritualis inveniatur pQuemadmodum quidam exegetae omnem Sensum Spiritualem negaverunt, ita fuerunt alii, qui in alterum extremum abeuntes, ubique in Antiquo TeStamento typos, et Per Consequens et SenSum Spiritualem detegerent. Huius opinionis erat praecipue COCCeius. Xegeta Pro teStantiCu Saeculi 17. quem nonnulli discipuli in hoc secuti sunt. Qui ubique 3 pos vident, sturistae, opinionis Contrariae defensores antisiguristae appellantur os, etsi Cum S. Ambrosio teneamus, totum Vetus Foedus
57쪽
Caput IV me sensu s. Scripturae spirituali. 45
typum fuisse Novi, nihilominius negamus, sensum spiritualem in qualibet Antiqui Testamenti phrasi inveniri.
PROBATUR: 1 ex rei natura. InVeniuntur in A. . teXtuS, qui nullum typi vestigium praeselarunt, sed primo SpeCtu iam solum sensum litteralem postulant. Si risum moveret, qui Deuteronomii praeceptum 6,5): Dilige Dominum, Deum tuum, ex toto Corde tuo et ex tota anima tua et ex tota fortitudine tuas, in sensu spirituali
a. EX S. Patrum et Theologorum testimonio Tertullianus Dere Sur Carni C. O) Non omnia sunt imagines, sed et Veritates, non Omnia umbrae, Sed et Corpora a quapropter poStea concludit: Ρlures Voce prophetarum nudae et simplices, et ab omni allegoriae nubilo purae, defendi possunt ut Cum exitus gentium et urbium reSOnant,
Tyri et Aegypti, et Babylonis et Idumaeae et Carthaginensium naVium ut cum ipsius Israelis plagas aut venias, Captivitates, restitutione ultimaeque dispersionis exitum perorant. Quis haec interpretabitur magis quam recognoscet Res in litteris tenentur ut litterae in rebus legantur. a. Mihi, ait S. Augustinus De Civit. Dei 17 , ), siCut multum videntur errare, qui nulla re gestas in eo genere litterarum aliquid aliud praeter id, quod eo modo geStae sunt, significare arbitrantur, ita multum audere, qui prorsus ibi omnia significationibus allegoricis involuta esse Contendunt. Et C. FauSt et , 94): Sicut in cytharis et huiusmodi organis
muSiCis non quidem Omnia, quae tanguntur, Canorum aliquid reSonant, Sed tantum Chordae, Cetera tamen in toto Cytharae corpore ideo fabri Cata sunt, ut esset ubi incirentur, unde et quo tenderentur illae, quaS ad Cantilenae suavitatem modulaturus et percussurus est artisec ita et
in his propheticis narrationibus, quae de rebus gesti hominum prophetico spiritu deliguntur, aut aliquid iam sonant significatione futurorum, aut si nihil tale significant ad hoc interponuntur, ut sint unde illa
significantia tamquam sonantia ConneCtantur. S. Hieronymus in Jonam C. ) Apostolus Agar et Saram ad duo Testamenta refert et tamen non
omnia, quae in historia illa narrantur, tropologice interpretari poSSUmUS Illud etiam, quod ab eodem apostolo scribitur Bibebant
autem de Spirituali Consequente eos petra, petra autem erat ChriStUS , nequaquam nos arCtat, ut omnem Exodi librum referamus ad Christum. a Saepe etiam Origenem, allegoricum semper interpretem, qui hiStoriae Veritatem fugiata, Carpit, immo eum delirares, somniares dicit Cf. in erem. 27, 3 9. 29, 14). Eandem doctrinam alii quoque atres tenent. Ex theologis sufficiat commemorare verba S. nrae Quodlib. ., a. 15 ad 9 uatuor isti sensus i. e. litteralis, allegoriCUS, TOPO- logicus, anagogicus non attribuuntur Sacrae Scripturae, ut in qualibet eius parte sit in istis quatuor sensibus Xnonenda, sed quandoque StiSquatuor, quandoque tribuS quandoque duobus, suandoque uno tari ri
58쪽
46 Caput IV De sensu s. Scripturae Spirituali.
Obi. I. S. Paulus I. Cor. 1 o II Clare asserit: omnia in figuris contingebant illisa, quod figuristarum opinioni favere videtur.
Ress. Apostolus Cribit hae omnia a, C. ea, quae antea enumera Uerat, non omnia abSolute.
Obi. 2. Dominus dicit Luc. 24 44) Quoniam neCeSSe est impleri omnia, quae scripta Sunt in lege Moysi et rophetis et salmis demea, ex quo Duguet in prooemio opusculi Rδgles ou i intelligencede Ecriture ainte Concludit, omnia, quae in Veteri Testamento leguntur, ex ipsius Christi testimonio ad essiam referri; at non insensu litterati, ergo in spirituali.
Resp. Christus Dominus non dicit omni de eo Cripta esse, Sed omnia quae de eo scripta Sunt, impleri neceSSe SSe.
Obi. 3. Praeter Origenem, qui ut quilibet concedit, ubique sensum spiritualem quaerit, etiam . Augustinus et Hieronymus huic sententiae alicubi favent. rimus enim scribit DoCir Christ. l. 3. C. 22): Omnia vel pene omnia, quae in Veteris Testamenti libris gesta Continentur, non solum proprie, Sed etiam figurate accipienda sunt Et alter c Perspicue demonstratur, omnia illius populi in umbra et typo et imagine praecessissea Ad Dardan ep. 29, ). Singuli Sermones, Syllabae, apices, punCta in divinis Scripturis plena sunt sensibus, In epist ad Eptes. 3, 6). ΡΟSt historiae veritatem spiritualiter accipienda sunt omnia. Ρroleg ad Comment in IS.).
Resp. Non est tam Certum, rigenem ubique in . Scriptura nostrum sensum spiritualem admisisse valde enim probabile est, eum loqui saepe de eo sensu spirituali, qui opponitur Carnali, i. e. de sensu litterati improprio. Eodem modo exponenda sunt verba s. atrum in obieCtione allegatu Cum hisC Vix contradicere voluerint iis, quae alibi Clare asseruerunt. Aut dicendum est, eos textibus in obiectione citatis locutos esse de generibus Singulorum, non de Singuli generum, prout se ex omnibus Classibus hominum et rerum et gestorum et ex omnibus periodis antiqui Testamenti aliqua inveniuntur, quibus sensus spiritualis
17. Sensus spirituali invenitur etiam in Novo estamento.
Sensum spiritualem inveniri in Antiquo Testamento, ab omnibus catholicis conceditur est enim res fidei proxima. Non ita se habet res quantum ad Novum Testamentum aliqui enim in eo nullum typum agnosCunt, alii in Vangeliis quidem typos admittunt, non autem in oeconomia Novi Testamenti DistinCtionem hanc a Se propugnatam Ρ. atrigi sequenti modo exponit l. C. pag. 199) NOVum TeStamentum vocamus tum divinam illam Otχουοlita illumque rerum
59쪽
Caput IV De sensu s. Scripturae Spirituali. 47
ordinem, quem Christus Constituit, tum libros, in quibus haec eadem una cum gestis Christi scriptores divino Spiritu afflati litteris consignarunt.
Animadverte tamen aliquibus librorum, quo Novum TeStamentum. dicimus, Evangeliis inquam, ea Contineri, quae maXimam Partem, Cum vetus etiam otχOυolua obtineret, facta sunt novam quippe veterisu CeSSisse, Cum Christus mortem obiret, Paulus nos docuit: Ubi enim a inquit, teStamentum St, mors neCesse est intercedat testatoris, testamentum enim in mortuis Confirmatum Si alioquin nondum valet,
dum vivit, qui testatus est Ηebr. 9, 63. J. Quamobrem quaeStio, an typi etiam in novo foedere sint, diversa ratione ire libros a Circa divinam ipsam cras uolua versatur si enim de hac illud quaeramus, quaestio speCtare nequit nisi ad ea, quae ChriSti morte posteriora sunt. Quibus praecognitis tota res facilius expeditur. Itaque, si typi tales habendi sint, quales definivimus, diCimuS, quamquam SeCundum quorumdam atrum sententiam typos nonnullo eSSe inter ea, quae in Evangelio Commemorantur, putandum sit, nullos tamen post Christi mortem, i. e. OS Sublatum Vetus testamentum, et Certe post adventum Spiritus Sancti, i. e. OS noVum teStamentum Promulgatum, typos X-stitiSSOP. Nos quidem Concedimus, typos messianicos in novo Foedere non inveniri, at quantum ad reliqua asserimus, in Novo estamento tum
ut liber est tum ut oeconomia sensum viritualem deS88e.
Legis, et ipsa nova Lex, ut dicit Dionysius, est figura futurae gloria Quae CCuratius evolvens Quodl. 7. a. 1 ad 5VM ait In Sacra enim Scriptura praecipue ex prioribus posteriora significantur; et ideo quandoque in sacra Scriptura secundum sensum litteralem dicitur aliquid de priori quod potest spiritualiter de posterioribus exponi, sed
non Convertitur. Inter omnia autem, quae in SaCra Criptura narrantur,
prima sunt illa quae ad vetus testamentum pertinent et ideo, quae secundum litteralem sensum ad facta veteris teStamenti speCtant, possunt quatuor sensibus litterati, allegoriCo, tropologico, anagogico exponi. Secunda vero sunt illa, quae pertinent ad statum praesentis C lesiae, in quibus illa sunt priora, quae ad Caput pertinent, reSPeCtu eorum, quae pertinent ad membra quia ipsum Corpus Verum Christi et ea, quae in ipso sunt gesta, sunt figura corporis Christi mystici et eorum quae in ipso geruntur, ut in ipso scilicet Christo, exemplum vivendi sumere debeamus. In Christo etiam futura gloria nobis praemonstrata est Unde ea, quae ad litteram de ipso Christo Capite dicuntur, possunt exponi et allegorice, referendo ad Corpus eius mystiCum et moraliter, referendo ad Ctus nostros, qui secundum ipsum debent reformari et
anagogice, inquantum in Christo est nobis citer gloriae demonstratum.
60쪽
48 Caput IV me sensu s. Scripturae Spirituali.
Sed quando secundum litteralem sensum dicitur aliquid de Ecclesia, non potest Xponi allegorice, nisi forte ea, quae dicuntur de primitiva
ECClesia, exponantur quantum ad futurum Statum Celesiae praesentis possunt tamen exponi moraliter et anagogiCe. a. s. Patrum αuctoritate. Plura ex illis argumentis atrum, quae supra attulimus ad probandum Sensum spiritualem in S. Criptura, tam generalia Sunt, ut NoVum quoque TeStamentum includant. Sed proferamus aliqua saltem, quae id in NOVO TeStamento XpreSSe SSerunt. S. Ambrosius in s. o. n. 25 id pro Certo habet scribit enim et Primum igitur umbra praeceSSit, Secuta est imago, erit Veritas umbra in lege, imago Vero in Evangelio, Verita in Coelestibus. S. Chrysostonitis
in Math homil. 66 dicit Christum implentem prophetiam veterem, initium dedisse novae prophetiae geSti suis futura praeSignis1Cantem . S. Augustinus exponens historiam hominis Caeci a nativitate et a Christo sanati Joan. 9 scribit: Ea quae fecit Dominus noster esus Christus
stupenda a miranda et Fer et erba Sunt opera quia facta sunt,
verba quia igna Sunt. Si ergo, quid significet hoc, quod factum est, cogitemus genu humanum est iste OeCUS etc. et proSequitur mysticam expositionem. S. Gregorius M. in homil. 2 in Evang. exponens miraculum, quo Christus CoeCo visum restituit prope erichuntem Luc. 18), scribit Sed miracula Domini et Salvatoris nostri sic accipienda sunt, fratre Charissimi, ut et in veritate Credantur faCta, et tamen per significationem nobis aliquid innuant. Opera quippe eiu et per potentiam aliud ostendunt et per mysterium aliud loquuntur. ECC enim, quis iuxta historiam Coecus iste fuerit ignoramus sed tamen quid per mysterium SignifiCet, novimus etC. S. Joannes Damascenus De fide Orth. 4, 13 in S. EuchariStiae sacramento typum beatitudinis coelestis vidit idemque asserit Ecclesia in Missa de s Sacramento in OStCom.) es a nos quaesumus, Domine, divinitati tuae sempiterna fruitione repleri, quam pretiosi Corporis et Sanguinis tui temporalis perceptio praefigurat. Et revera, SS. EUCharistiae Sacramentum typus vitae aeternae est CL ath. 26, 29 S. ThomaS, Summa P. Q. q. 6 O. a. 3).3. Exemplis. pSe S. Paulus in ea Circumstantia, quod Christus Dominus extra portam paSSu sit , Videt rationem typicam Hebr. 13, 1 - 13). - Navicula etri s. atribus typus est Ecclesiae persecutione Spatientis. - Destructio Ciritatis Jerusalem eo modo a Salvatore praedicitur, ut simul finem mundi praefiguret te. Obi. 1. S. Augustinus scribit in verba Evang. .math. 13, a) Veniente imperatore, imagines tolluntur de medio. Ibi spe Ctatur imago, ubi imperator praesen non est. Ubi est autem ille, Cuius est imago, imago remoVetur. Imagine ergo praeferebantur, antequam Veniret imperator noster Dominus Jesus Christus. Imaginibus sublatis fulget praesentia imperatoriSγ.