장음표시 사용
61쪽
Caput IV, De sensu s. Scripturae spirituali. 49
Textus allatus probat tantum, N. Testamento non dari vaticinia messianica, non aliud. Obi. . Sensus spiritualis repugnat Characteri N. Testamenti hoc enim Clarum St. Ress. ovum Te Stamentum omni modo Clarum SSe, negare OS- sumus, ipsis Verbi ApoStolorum 1 Cor. 3, Petr. 3, 6 I. Joan. 3, 2 innitenteS. Et de DCto, plures textus, etsi in sensu litterati solummodo sumpti, tam sunt obSCuri, ut necessario in eis ad Ecclesiae auctoritatem nobis recurrendum Sit Praeterea negamuS, sensum Spiritualem Semper magnam involvere obSCuritatem non enim
est hoc de eius essentia. Absque ullo dubio in pluribus locis sensus spiritualis clarior est, quam litteratis in aliis, ex. gr. in Apocalypsi. Obi. 3. Antiquum testamentum respectu novi umbra dicitur, OC
Resp. Ea quae sunt dicta typice in . . in novo describuntur ut impleta. Sed per hoc non XCluditur, quod aliqua in ovo Testamento relata possint SSe figurae futurorum, praesertim CoeleStium. sensu rapirituali potest desumi argumentum effiCac ad probanda re fidei.
S. Thoma I. . . . I ad μ' negare Videtur, e sensu Spirituali posse argumentari ad probandam aliquam Veritatem. Dicit enim, Sensum litteralem esse, e quo Sol trahi potest argumentum, non X iis, quae secundum allegoriam dicuntur, ut dicit Augustinus epist. 43. Contra Donat. s. Videmus etiam alios, qui Ceterum de sensu spirituali recte sentiunt, eo non uti in probationibus. Inde posset aliquis Concludere, sensu illo nullam Vim probandi inesse. Verum false Sentiret. Ine8 enim non olum sensui litterali, sed et spiritureli is proba Γα. Probatur . eae eius natura. Ostendimus supra, Sensum Spiritualem non SSe Solum aliquam CCommodationem aut moralem appliCationem. Sed Verum Sensum S. Cripturae, seu Veritatem a Deo intentam. Inde vim probativam habet. 2. Memplo auctorum acrorum, qui hoc argumentandi genere Si
Sunt. Hoc modo S. aulus Hebr. 1, 5 probat divinam Christi filiationem VerbiS, quae per Nathanem prophetam in sensu litterat Deus de Salomone dixerat: Ego ero illi in atrem, et ipse erit mihi in Filium . Et s. atthaeus 2, 13 reditum Christi ex Aegypto probat Verbi EX Aegypso vocavi Filium meums, quae verba in sensu litterati de liberatione populi fraelitici ex servitute aegyptiaca Valent.
62쪽
50 Caput IV De sensu s. Scripturae spirituali.
Sed notandum est, an vim sensui spirituali non inesse, nisi de eo certo Constet, quod absque uni tun loCum habet, si de eo constat ex testimonio alicuius auCtoris sacri aut ex Ecclesiae traditione. Sic verbis Ego ero ei in atrem et ipse erit mihi in Filium s prout in a. Reg. 7, 14 reseruntur, nulla vis inesset ad probandam Christi filiationem, nisi ex auli testimonio constaret, ea in sensu typico de Messia fuisse pronunCintst. Et hoc modo intelligenda sunt verba s. Thomae initio allata alibi enim Quodlib. r. a. 14 ad 4μφ mentem suam a de re fusius explicat sequentibu verbis : Non est propter defectum auctoritatis, quod ex sensu spirituali non potest trahi efficax argumentum; Sed ex ipsa natura similitudinis, in qua fundatur spiritualis sensus. Una enim res pluribus similis esse potest; unde non potest ab illa, quando in Scriptura a Cra proponitur, procedi ad aliquam illarum determinate sed est fallacia Consequentis verbi gratia, eo propter aliquam similitudinem significat Christum et diabolum unde per hoc, quod aliquid de leone dicitur in sacra Scriptura, ad neutrum potest fieri proCeSSus, in sacra Scriptura argumentandos. Ceterum, ut ipse idem theologorum princep notat I. q. I. a. 1 ad 1μ Non tamen ex hoc aliquid deperit sacrae Scripturae, quia nihil sub spirituali sensu continetur fidei neCeSSarium, quod Criptura per litteralem sensum alicubi manifeste
Quodsi de sensu spirituali non Constet ex verbis alicuius agiographi aut Ecclesiae testimonio, et tamen alicui probabilis videatur,
ad summum eo alias probata Confirmare et illustrare poterit, non autem eum tanquam rationem peremptoriam adduCere, praeCipue Contra incredulos aut haeretiCOS.
Et hoc bene iam sciebant s. atres et in suis Criptis expresse asserebant, quapropter Protestantium quidam iniuste eorum expositionem, utpote nimis et allegoriCam vilipendunt. S. Basilius homil. 3 9 in Hexaemero hoc modo loquitur Aliquis etiam nobis adversus CClesiasticos quosdam Criptores de discreti aquis Gen. I, 7 habendus est Sermo, qui anagoges et sublimioris intelligentiae nomine Confugerunt ad allegorias, indeo rub Spiritales . et incorporeas virtute asserant seraquas tropice assignari Tales sermones veluti somniorum interpretationes et aniles fabula reiicientes aquam intelligamus aquam etC. FEt homil. Novi leges allegoriae. Scripturarum Commune notioneS qui non suscipiunt, aquam non aquam diCunt, sed aliam quandamnaturam, et plantam et piSCem SeCundum suam ipsorum sententiam interpretantur quin etiam reptilium et peCorum generationem ad suas allegorias detortam perinde exponunt, ut quidam rerum sese imaginationi per somnum obiicientium interpretes, qui suas interpretationes ad proprium Consilium CComodant. Ego ero, Cum foenum audio, foenum
intelligo et plantam et piscem e bestiam et pecus, omnia sicuti dicta
63쪽
Caput IV De sensu S. Scripturae spirituali. 51
Sunt, si aCCipio. Non enim erubesco Evangelium s. Audiatur et S. Augustinus epist. 93 adv. Vin C. uis nitatur aliquid in allegoria positum pro se interpretari, nisi habeat et manifeste testimonia, quorum lumine illustrentur obscura ξ Distinguebant igitur s. atres inter
probare et illustrare vel exhortari i)λ Cf. etiam verba Sixti Senensis Bibl. . . . e Ven. 575 P. 262h: Hic
tamen admonendi Sunt, qui negotium XPonendi sancta Scriptura assumunt, ut medium in his expositionibus teneant et extrema, quae semper vitiosa Sunt, fugiant. Nam sicut minime probandi sunt quidam nostri saeculi expositores, qui spretis mysticis sensibus, tanquam fortuitis cogitationibus et ad arbitrium excogitatis, dormitanti litterae perpetuo assident et solis mortuis syllabis et dictionibus incumbunt, frigidi, sine spiritu, exsangue et exanimes : ita graviter damnandi sunt inepti quidam nostrorum temporum XPositores, qui, reiecta prorsus litterati expOSitione tanquam re levissimi momenti et grammaticis, ut aiunt, potius quam theologis digna, in singulis Scripturae locis coactas quasdam et insulsas allegoria Protrahunt, vim inferentes divinae Scripturae et destructa historiae veritate, ridiculas cogitationes
sua venditant tanquam magna et arcana CCleSiae Sacramenta .
64쪽
Accommodationis notio et SuS. Relinquitur, ut accuratius diCamus de a Commodatione S. Scripturae, seu de eo quod aliqui interpretes et Concionatores falso sensum saccommodatum Vel accommodatitium appellant.
dantur i. e. appliCantur alteri rei, differenti ab ea, quam verbis illis
auctor sacer intendebat. Itaque praeter auctoris mentem Verba affinguntur alteri rei propter aliquam analogiam. Quodsi nulla adsit analogia, neque CCommodatio proprie dicta existit tune enim sola violenta detorsio et depravatio verborum locum haberet, non praeter Sed contra auCtoris intentionem. a. Accommodatio duplex distingui solet extensiva et allusit a. a Accommodatio extensiva adest, Cum Verba S. Scripturae Sumuntur quidem iuxta sensum, quem habent, Sed perSonae Vel rei applicantur, de quibus non fuerunt enunCiata, ut cum Verba de Noe dicta: Inventus est iustus et in tempore iracundiae factus est reconciliatios, alicui alteri sancto appliCantur. b Accommodatio allusit adest, Cum verba S. Cripturae non Umuntur iuxta suum Sensum, Sed ei datur Sensu omnino alius, ad quem tamen illa verba aliquo modo alludere videntur. In hac CCommodatione similitudo non est in re significata, sed solummodo in verbis significantibuS, Ut Cum verba ΡS. 7, 26 S.) Cum Sancto Sanctu eri et Cum perVerSo perVerteriSs, quibus Saltes Deum alloquitur et dicit, eum in bonos bonum in malos inclementem fore, assumuntur ad deSignandum, hominem similem fore eis. Cum quibuS CODVerSatur.3 mu accommodationis servatis conditionibus debitis licitus est.
Probatur: a Qui nihil mali praesefert. Si cautelae debitae servantur, nihil mali in ea deprehendi potest Si enim res, quibus Verba s. Cripturae
65쪽
Caput V De S. Scripturae accommodatione. 53
accommodantur, in Se honeStae Sunt, nulla irreverentia hoc modo S. Scripturae irrogatur. Idem facere solemus Cum Verbi auCtorum Profanorum, quin aliquid iniuriosi agamus immo sermonibus nostris eorum verba inserentes et ita orationem nostram decoranteS, potius reVerentiam eis exhibemUS.
b Eae ruae Ecclesiα et octorum. In libris liturgicis accommodationes frequenter CCurrunt Si sanctis novi Testamenti Ecclesia applicat illos textus, qui in s. Scriptura de personis determinatis antiqui Foederis edicuntur, ex. r. illud quod de Noe dicit Ecclesiasticus, e Inventus est iustus, et in tempore iracundiae factus est reconciliatios vel illud de saac dictum: Benedictionem omnium gentium dedit illi Dominus etc. Cf. ECCli. 44, 17. 25). In litanii sanCtorum summo Pontifici applicantur verba in psalmo 4o, 3 de viro diligente pauperem
dicta Dominus Conservet eum et Vivificet eum itC. SS. Patres a Commodationibus usos esse in suis Criptis, quae praesertim ad fidelium aedificationem, non ad dogmata defendenda ediderunt, res tam Certa est, ut inutile sit exempla afferre. Eo in hac re secuti sunt octore et praeSertim Con CionatoreS. 4. Cautelae, qua in CCommodationibu ObSerVare oportet, Sequente Sunt a Accommodatio nunquam pro sensu litterati venditetur i. e. nunquam ita proponatur, CSi esset SenSu Veru a Spiritu S intentus. Ratio manifesta est etenim SeCu mendaCium eSSet.
S. Hieronymus Carpit huiusmodi interpretes et Co CionatoreS, qui si forte ad Scripturas sanctas post Saeculares litteras venerint et Sermone Composito aures populi mulserint, quidquid dixerint, hoc legem Dei putant nec scire dignantur, quid prophetae, quid Apostoli senserint, sed ad sensum suum incongrua aptant testimonia quasi grande sit et non vitiosum docendi genus, depravare sententias et ad voluntatem suam trahere Scripturam repugnantem. Quasi non legerimus Homero- Centonas et VirgilioCentonas, a non Sic etiam aronem sine Christo possimus dicere Christianum, quia Cripserit
Jam redit et virgo, redeunt Saturnia regna, Jam nova Progenies coelo demittitur alto:
Nate, meae Vires, mea magna potentia solus;
et post verba Salvatoris in cruce
Talia perstabat memorans, XuSque manebat.
66쪽
54 Caput V De s. Scripturae accommodatione.b Accommodatio nunquam adhibeatur ad aliquam rem probandam, tanquam Sset argumentum ex PS S. Scriptura desumptum. Si enim accommodationi aliqua vi probativa inesset, o non haberet ab auctoritate . Scripturae, Cum hae illum sensum non exhibeat. c Nunquam accommodare licet verba s. Scripturae rebus falsis aut absurdis aut ludicris et fabulosis. - Verbum Dei enim magna Cum reverentia tractandum est quapropter Concilium Tridentinum Sess. )statuit: SaCrosanCta Synodu . . . temeritatem illam reprimere olenS, qua ad profana quaeque ConVertuntur et torquentur verba et sententiae
sacrae Scripturae, ad Currilia Cilicet, fabuloSa, vana, adulationes, detractiones, superstitiones, impia et diabolicas in Cantationes, divinationes, sortes, libellos etiam famosos, mandat et praecipit, ad tollendam huiusmodi irreverentiam et Contemptum, ne de Cetero quisquam quomodolibet verba Scripturae sacrae ad hae et similia audeat usurpare, ut omnes huius generis homines temeratores et Violatores verbi Dei iuris et arbitrii poenis per epiSCOPOS COOrCenntur. d Res, quibus verba SaCrae Cripturae accomodantur, ne Sint nimis dissimiles earum, quas Auctor sacer intendit, sed adsit semper aliqua analogia. - Secus enim S. Criptura ridicula redderetur. Sic inconvenienter ageret, qui de Beatae Virginis Conceptione immaculata loquens, adhiberet verba PS. 9, 36): Quaeretur peccatum illius et non invenietur , quae non de innocentia sed de magnis peccatoribus dicta sunt et indicant, Deum deleturum Sse horum potentiam et memoriam.
et O. Num ipsi agiographi usi sint accommodationibus ΘΡrobavimus, . Scripturam interdum ab Ecclesia et viris catholicis
aQCommodari rebus, quas auCtor SaCer non intendebat. Cum quaestione hac autem cohaeret altera eaque magni momenti, num CCommodatione
illa usi sint ipsi agiographi, praecipue ovi Testamenti, et quouSque
illae accommodatione Se Xtendant.
Catholicorum aliqui concedunt, sacros Scriptores Novi Testamentiquandoque textus ex Antiquo Foedere Sui rebus CCommodaSSe, Probantque exemplis 1 Christus Dominus annunciat Math. 7, 23 Sententiam, quam in extremo iudicio in reprobos laturus est: Et tunc confitebor illis, quia nunquam novi vos discedite a me, qui operamini iniquitatem. Verba illa saltae sunt Ps. 6, 9), ubi absque dubio alium senSum praeseserunt.
2. S. Paulus Rom. Io, 18 dicit de Apostolis, qui ubicunque
67쪽
i Caput V De S. Scripturae accommodatione. 55
eorum, et in fines orbis terrae verba eorum. Sunt autem verba illa deSumpta e PS. 8, v. . ubi de astris diCuntur praediCantibus maiestatem Dei omnibus, qui a Conspiciunt Apostolu ergo ea CCommodat
3. Idem Apostolus a Cor. 8, 15 ad eleemosinas extendit verba: Qui multum, non abundavit, et qui modiCum, non minoravit , quae in Exodo 16, 18 demanna dicuntur. 4. ebr. 3, 5 Apostolus omnibus Christianis applicat verba: Sint mores sine avaritia, Contenti praesentibus, ipse enim dixit Non te deseram neque derelinquam , quae Deus Josuae Jos. I, 5 dixerat, qui tamen non consideratur ut typus omnium Christianorum. 5. POC II, 4 dicitur de duobus testibus, qui in fine mundi apparebunt: Hi sunt duae olivae et duo Candelabra in conspeCtu
Domini terrae Stantes , quae deprompta SSe reduntur e ZRCh. 4, 14 ubi, ut videtur, ad Zorobabelem populi duCem et osue, Summum pontificem, referuntur. Proferunt etiam ConVenientiae rationem non St, Cur reS, in Seminime mala, sacris Scriptoribus omnino denegetur. Nulla hoc modo iniuria fertur Scripturae sanctitati, neque id attestatur SaCrorum Crip torum ignorantiam, Cum non Sit neCeSSe, ut ille, qui per accommodationem aliquem textum refert, eius Verum SenSum ignoret. Et addunt, magnum discrimen interCedere inter CCommodationem SCritori Sacri et hominia aliuS. Si enim hic phrasim aliquam Scripturae alteri rei applicat, sensus ille est hominis a Commodantis et non gaudet alia auctoritate quam humana. Si autem aliquis scriptor sacer phrasim alteri Is vagi gfaphi accommodat, habetur sententia inspirata, verbum Dei. Si Cum s. aulus affert saltae verba: In omnem terram exiVit onus eorum etC. , hae rei noVae CCommodantur sed Cum S. Paulus ipse sit auctor inspiratuS, sententia eius veritas est divina, i. e. Deus verbis illis, prout ab Apostolo adhibentur, revera dicit Apostolos Evangelium ubique praediCasse, etsi apud saltem eadem Vesba alium Sensum habeant.
Alii vero huiusmodi accommodationes agiographis abiudicant et exempla allata nihil probare Contendunt, cum textus illi in ovo es- tamento bene possint adhiberi in sensu spirituali atque a s. atribus et theologis ita revera exponantur. atroni sensus litteratis multiplicis praeterea admissione secundi sensus litteralis difficultates huiusmodi
1I. Sed etsi aliquot accommodationes huiusmodi in Novo Testamento
inveniantur, tamen falsum est, omnes allestationes eae Antiquo Foedere in Novo mera RCCommodationes
68쪽
56 Caput V De s. Scripturae accommodatione.
Thesis haec est contra inimicos religionis Christianae, qui vaticiniis ex Antiqua lege in ova allatis omnem Vim auferre Conantur. Primus qui hun errorem affirmavit, Theodorus opsuestenus fuisse dicitur, damnatus in hoc a synodo . oecumenica. Eidem errori Sociniani quoque adhaeSerunt, neque omnino immunem ab eo se ostendit GrotiuS. Probatur thesis noStra
1 Arstumento magis generali: Si agiographi . . prophetarum vaticinia semper in sensu accomodato applicassent Christo Domino et Corpori eius mystico, id fuisset aut a quia Vetus Testamentum in vero sensu nihil de Christo contineret, Ut
b quia agiographi ignorassent huiusmodi vera vaticinia vel eorum
o quia consulto noluissent ea in SenS Vero allegare. Sed omnes hae hypotheses falsae Sunt. Falsum est, Vetus Testamentum nihil de Christo praedicere contradicit enim hoc iam consensui Judaeorum, Consensu Christianorum, praesertim vero aperto Christi Domini testimonio Luc. 24, 25 S. 44) Necesse est impleri omnia, quae scripta sunt in lege oysi et Prophetis et salmis de me . Falsum est, postolos et Evangelistas huiusmodi vera vaticinia
aut eorum SenSum genuinum ignorasse. ulta enim eorum erant
omnino Clara et ab omnibus Judaeis admissa, ita ut solos postolos et Evangelistas excipere, non adsit ratio sufficiens. Et si ignorassent, absque dubio de eis a Christo Domino edocti fuissent.
Falsum est, agiographos Consulto vatiCinia prophetarum Solum per CCommodationem allegare voluisse et veras praedictiones Consulto praetermisisSe. Appellant enim ad ea frequenter et quidem ut ad argumenta. JamVero solis accommodationibus vis probativa non inest. OCCurrunt ergo in ovo Testamento verae allegatione et non
2. Argumento magis speciali Posset thesis nostra probari expositione singularum allegationum. Sed Cum lio traCtationem longam expoSCat, alio modo, qui indireCtus Sed brevior est rem abSolVemus. Illae allegationes in sensu vero, genuino Sunt CCipiendae, quarum finis et formidue id requirunt sed finis et formulae multarum allegationum in Novo Testamento requirunt, ut hae in Suo SenS Vero, genuino in Sumptae ergo. Μaior patet probatur minor, et quidem primo quantum ad finem. Saepius in ovo Testamento occurrunt verba PS. 2,7): Filius meus es tu, ego hodie genui te Hebr. I, 5 s. autus hoc textu probat,
69쪽
Caput V De S. Scripturae accommodatione. T
Christum esse Dei Filium Hebr. 3, 5 iisdem Verbis probat eius aeternum Sacerdotium, et Ct. 3, 33 eum resurrexiSSe Jamvero inutiliter et falso illa verba allegasset in sua argumentatione, nisi revera fundamentum Continerent illarum Veritatum, qua probare Vult. Christus Dominus Μath. 22, 41 s ex iisdem Verbis demonstrat, Messiam non SSe purum hominem, quo argumento Judaei tam confusi sunt, ut nemo ei respondere potuerit. S. etrus Act. 3, 5 S. ex Verbis ad Abrahamum dictis Benedicentur in semine tuo omne genteS Gen. 12, 3 18, 18 22, 18)demonstrat, Salutem mundo ex Judaei venisse etc. Cum ergo agiographi huiusmodi textibus aliquam Veritatem probare Voluerint, necesse est eo Verba in SenS Vero SurpaSSe, quia alias nihil probaSSent. Probatur minor secundo quantam ad formula8. lures textus non allegari per Solam accommodationem, Sed in SUO Sensu Vero, Stendunt formulae, quas agiographi saepe numero adhibent. Sic cum dicunt, aliquid actum esse, ut impleretur quod Criptum est , et ut impleretur SCriPtura , ex gr. LUC. 24 4 4 S., quod Verum implementum involvit.
70쪽
Dicendorum ConSP CCtuS. Absolutis iam iis, quae de sacrae Scripturae sensibus dicenda erant, ad regula pergere Oportet, quarum Ope illi SenSu eruantur. Huiusmodi regulae triplicis Sunt generiS, prout C. SpeCtant SaCram Scripturam ' inquantum est liber Sermone humano conscriptus, et inquantum est liber divinus Seu Deum habens auctorem, ' in quantum est liber Ecclesiae traditus ad custodiendum et exponendum. Hinc treSenasCuntur Sectiones partis euristi ae I muristic rationalis. 4. muristic christiana. G. Heuristic catholica. Omnia haec ad scientificam Cripturae expositionem pertinent, quia non sufficit Sub uno tantum respectu dictum interpretandum considerare et alios omittere, Sed sub omni respectu, quem dictum X- ponendum involvit. Quia autem rationalistae quaedam falsa interpretationis principia excogitaverunt, ea in fine huius parti breviter perstringemus, ut principia vera vel Clarius pateant.