Renati Des-Cartes Principia philosophiae

31쪽

i ne quadam refractione, a quo sacom. dependet. 7 in . Explicario sim refractionurbiII 6. Explicatio a paritionis coma i7613 .Luomodo etiam trabes a pareant.

I 8. Cur Cometarum ea sim per in parte a Sole directe aversa nec semper recta videatur ibid.I39. Cur circa muti aut ueta non appareant. 79 I o. De principio motus Planeta trior L. Causse, a qu:bm e marrores pendent. Prima ira iI42. Secunda ibid. 3. Tertia ibid.1 uarta ibid. I s. Luima. is ri 6. De prima re Iione omnium Planetarum ibid. I 7. Cur quidam Planeta sint abi a Sole remotiores idque ab eorum magnitudine sota non pendere C in Sol viciniores celerius abumoveantur se tamen eum macula sint tardissima. Ei . I p. Cur Luna circaTerram oret i 8 I, Cur Terra circasuum axem vertatur. I sasi Cur Luna celirius feratur, qua Terra. Iriis et Cur semper Luna facies, quam proxime eadem si Terra obversa. ibid. I sq. Cur Luna celirius incedat, o a juo motu medio mini. aberret in conjunctionibus uuam in ouadris: o cur erus caelum m .ssit retundum. ibid.rs . Cur secundari Planeta qui sunt circa Iotem, tam celeriter qui vero sunt circa Saturnum, tam tarde vel nullo modo moveantur. I r

De Terra.

2 Lua sit generatio Terra, cundumisiam hypothesim ibid.

3. Diuinctio Te introire tenes is, prima descriptio. ii 4. De crapi: secun a. is rs. Descriptio tertia. Et . 6. Particulas tertii elementi, qua junt in hae tertia regione, e . . ore t

tu magnas. ι II.

. Ipsa a rim ct secundo elemento pos immutari. ii s. Eo ma rei globulis secundi elemenii, si iisdem ess minui solida e

minus agitatas. ιἷ d.

s. Ea ab initio sibi mutuo iactibu se

32쪽

biu, quod reddat corpora pellucida. I9637. Quomodo corpus solidum se durum,sattis multos meatus h b re possit, ad radios luminis transmittendos. 9 7.Is De secundo illius prima actionis efffectu, quod ueta corpora ab aliis -- cernat se liquores expurget ibid. I9. De tertio effectu ; quod liquorum

guttas reddat rotundas. Iusseto Explicatio secunda actionis , qua gravitas vocatur. 9 sa I. Omnes Terra partes, sifol spectentur, non esse graυes sed leves ibid.M. In quo consistat levitas materia coelestis. ooz3 momodo artes omnes terra , absia materia caelesti deorsum pedantur, is ita nigraves ibid.a . Quantasit in quoque corpore gravitas. olas Mus quantitatem non respondere quantitati materia ullusique corporis. ΣΟΣ26. Cur corpora non graditent in locis suis naturalibus ibi 2 7. Gravitatem corpora deprimere versm centrum Terra. O328. De tertia ac Iione, qua es lumen quomodo particulas aeris commo

29. De quarta qua Heator quid sit, ct quomodosublato lumine perseve-

3 o. Cur altius penetret, quam lumen. bidas Cur corporafer omnia rarefaciat. ibid. 32. Quomodo suprema Terra regio, in duo diversa corpora fuerit primum divisa. OG 33. Diuinctio particularum terre-srium in tria summa genera. OZa . Luomodo tertium corpus inter duo

priorafactumsit. d. 3s Parιiculas tantis unius generis

in isto corpore eontiner; et os 36. Duas tantum in eo esse species istarum articularum. ΣΟΙ 37. 2Pomodo in s eorpus C, in plura alia fuerit iuvissum at 38. Da formistione alterius quarti corporis supra tertium. 2IT 3 ρ. Dei in quarti corporis accretione is tertii expurgatione ibid. o. Luomodo hoc tertium corpivissueris mole imminutum, se spatium aliquod inter se is quartum reliquerit.

4 i. Quom=do multa Assura in quarto facta sint. I

42. Quomodo ipsium in varias partes sit confracsum. Ita 43. Quomodo tertium corpus supra quartum ex parte ascenderit, is ex parte infra remanserit. Is Inde in superficie Terra ortos esse

montes, campos, maria. c. bid. ID si aeris natura. II

6. Curfacile rarefiat, , densetur. D I 7. De violent ejus compressione in quibusdam machinis ibid. I. De aqua naturὰ curfacile modo in aerem,modo inglaciem vertatur ibid. 9. De xus re aeu maris et Los o Cur aqua horis fit Ascendat, ct hori 6 a descendat. 221si Cur aestus maris sint majores, cum Luna plena es vel nova ibid. t. Cur in aquinoctii sint maximio ibid. x. Cura ro aqua semper ab Oriente in Occidentemfluant. 2221 Cur in ea rim poli altitu ine, regiones qua mare habent ad Orie tem sint aliis magis temperatἀ.223s . Cur usius sit fluxus nec refluxus in lacubus aut stagnis is cur inimriis litoribus variis horis fiat ibi s6. Quomodo e u caussa articulares,

in singulis litoribus sint investigau-

ibid. 7. De

33쪽

PRINCIPIORUM

Dinarura Terra interioris. et οβ De natura argenti viri. as 9. De usqualitate caloris interiorem Terram pervadentis. ιἷι. . o. De sim caruis actione. 26oi. De sucis acribin , acidis, ex qui-ἷm iant atramentum Diorium, alumen. c. 22762. De materia oti sine bitum:nis, sulpiu i. c. ibid.6 .De C micorum Principiis .edi quomodo meta in fodina ascendant.

ε . De Terra exteriore is e ruine fontium ibid. 1. Cur mare ne augeatur ex eo, quod

tamina in ita fuant. 20 6. Cur semes non sintsalsi, nec mare Descat. 220

ε8. Cur etiam ex quibusdam montib-sar I tur ibid.ε9. De nitro abisque satibus .a sali marina dis sis ibid. o. De vaporibus stiritibus, se exhalationum a terra interiore a exteriorem ascendentibus as i i Luomodo ex varia eorum missura,

maria lapidum, aliorumqu fustium

genera oriantur ibid.

7 2. Luomodo metata ex terra inserio. re ad exteriorem perveniant i se auomodo minium fiat. 2327 3. Cur non in emnibus terra locis metata inuemantur ibid. τ .Cur potissimum inveniantur inr

dicibus montium verseo Meridieme, Orientem ibid.τs Fodinas omnes se in terra exteriore nec osse unquam ad inreriorem fodiendo perveniri ibid. 6. Desulphure, bitumine,argita,o o. 2337 . uomodo a terra motus ibid. 73. Cur ex ouibusdam montibus ignis rumpat itiae

V. Cur plures concussion/s fieri Danain terra metu. Sicove per aliquot horas aut dies interdum duret. 23 so De natura ignis aue ab a. rediversitate ibid. vi. Quem/do primum excitetur is a Luomodo conservetur ibid. 3. Cur egeat at mento. 236sa. Tuomodo ex si icibus excutiatur. ibid.

s. aeuomodo ex ignis sic s. a r 6 Luemodo ex eo edtione radiorum S lis et .ss Quomodo a solo metu valde viole

ut in faeno incias a tu L. In cacie a m seria, edi retiquis.

99. De motu aeris versus ignem a si co De iis qua ignem exsinguunt. ibid. tot Quid requiratur ut aliquod compus istinis igni aptum sit ibi . io a Cursammae stiritu vis tinteum non urat. 2 61o3. Curstiritus et inisecissime ar .at. ibid. io . Cur aqua di scissime ibi .i O . Cur vir magnorum ignium, ab

34쪽

arus aut alibus injec7is augeatur. ibid. Io 6 Lualia sint corpora qua facile is-runtur a rIz7. Cur quadam in gammentur alia non ibid. Zo8. Cur ignis aliquandiu in prunisse conservet ibid.1C9. De pulvere tormentario ex sulphure, nitro ct carbone confectri ac primo, desulphure. 248IIO. De nitro ibid. i . Desilphuris es, nitri conjunctione ibid. II 2. De motu particularum nitri. ibid. III. Curflamma huyus pulveris valde dilatetur, ct praecipue agat ver-μssuperiora et sII . De carbone ibi .

Degranis hujus ulveris, ct in quo prἀcipua su vis consistat. ibid.

II7. De reliquis ignis essedilbum iII 8 Luanam corpora iri a mota liquescarus bulliant. 232II9. uanam scenturis urseant. ibid. Iro De quis ardentibus, insipidis acidis ibid.ieti. De sublimatis se otiis. 13 Iaa. Quod mutato ignis grauu mut tu ejus effectus ibid. I 23. De calce ibid. 2 . De vitro, quomodo t. as 123. uomodo e in particum ut jungantur ibid. 12 6. Cur sit liquidum cum eandet, omne que gurnsfacile induat ass127. Cur, cum frigidum est si valde durum. 16328. Cur valde fragile. ibid. 129. Cur ejus fragilitus minuatur,silante refrigeretur ibid. 73o Cursit e cidum. 37rsi aeuomodo at coloratum a S

generaliter, cur rigida cum inflexa sunt, sponte redeant ad priorem guram ibid. I 3 3. De magnete Repetitio eorum euante doctis, qua ad ejus explicationem requiruntur a soI34. Nullas in aere , nec in quia esse meatus recipiendi sparticulissertatis idoneos. 26 II 3.s Nusios etiam esse in ullis cortoribus terra exterioris, praeterquam tu ferro. 26 II 36. Curtales meatus sint inferro. b. I 37. Stus ratione etiamsint in sint line in ramentis ibid. Is .aeuomodo si meatu apti reddantur,adparticulas striatas ab utravis parte venientes , admittendas. 62 I p. Pasit natura magnetis. 263I o Suomodo fusionem chalybs,

quodvis ferrum ibid. I i. Cur chalybs sit valde durus, rigidus, fragilis. 6 i et Leuasit disserentia inter hab-bem, edi, altu ferrum ibid. 3. Suomodo chalybs temperetur. 26 si Qua sit disserentia in e meatus magnetis, chalybis, ferri. 66

I s. numeratio proprietatum virtutis magnetica. 26 II 6. uomodo particula riata per

Terra meatus ant. 27 i 7. Qio dissicilius transieant per aerem, aquam is terram exteriorem, quam per interiorem. 27 Ii s. Suodfacilius transeant per m gne em, quam per alia corpora hu-j in terra exterioris 2721 9 Luisint poli magnetis ibid. 1 Cur si polis convertant versus

polo Terra. 1 si Cur etiam certa ratione versus is centrum se inclinent IS a Cur unus munes ad alium se convertato iuc et eodem modo atque

35쪽

atque ad Terram arsus 3. Cur duo magnetes ad in item ae

rant , i mutu etiam refugiant. a sis 6. Cur puncta qua rius in uno magnete centigua erant in e tis fragmentis sint poli diversa virturis. 70rs . Cur eadem sit vis in quavis magnetis arte ae in toto ili I. v x. Cur magnes uam vim irro sibi

I ' Curferrum pro Par. ismo , quibus magnet admoretur , ipsam ι- τε sino e recipiat. SoI6o. Cur ferrum oblongum eam non recipiat nisjecundis suam longitudinem, Ad. 26 i. Cur magnes nihil amittat δε μας i. quam vis eam ferro communicet. as II 62. Cur hac vis celerrime ferro em municetur sed Luturnitate temporis in eo confirmettur. Et r63. Cur chal)bs ad eam recipiendam aptior sit, tiam vitius ferrum ti id.

perfectior magnete, luam a tuus Ierfecto ibid.r63. Cur ipsa etiam terra vim magneticam ferro tribuat. 28 2 66. Cur et magnetica in Terra δε- biliorsit, quam in arvis magneti-ἰus ibid. 67. Cur acus magnete tacta semper sua virtutis polos in extremitati fussuti habeant. 233 68. Cur ob magnetica viri tu , non semper accurat versus Te ra polos dirigantur sed ab iis varie ει ι

nent.

16'. Cur etiam interdum i a delinario cum tempore mutetur. 28 iro. Cur in magnete supra unum ex

suis polis erecto minor esse posse quam cum e to et aruatit. a .rν δε- sant ibid.

7 i. Cur magnes trahat ferrum et s 72. Cur magues armatu . multo plus ferri sustineat, quam nu. to ibi. 373. Cur e poli, quam 1 contrarit, se invicem Iuvent ad ferrum Uinendum. 28637 . Cur gyratio et ut ferre . a magnetu cui pensa Id non impedatur afr

re debitore attrahera non os t. assior. Cur magnι debilis aut ferrum a magnete fortior ferri m sibi contr- suum post detrahere a S i s Cur in his LMmalibus regionibis. olio Uralis magnetis sit fortior

8 o. Cur mina ferre poti magnetis con tinita vim trahendi vel

in vitro. 29,

86. Eandem ipsius causam in reli-

36쪽

I 7 Ex intelligi, quanam causa esse possint reliquorum omnium mirabilium essectuum , qui occuli squalitates referri solent. 296 I 88. Deciis, qua ex tractationibus dea imalio de homine, ad rerum materialium cognitionem mutuanda

sunt. 97389 Luidsit se si quomodo fiat.

ibid. I9o. Desensuum risinossione ac primo de internis, hoe et , de animi assecti-bm, is de appetitibin naturalibQ. 298 xyi. De sensibin externis: ae primo de tactu. 99 I92. De gustu. GaI sq. De odoratu. ibidas . De Auditu. ibid. I9s. De Visu. 3oi I96. Animam non sentire, nisi quatenm es in cerebro ibid. 97 Mentem esse talis natura, ut a solo corporis motu varii sensvi in ea possint excitari. 3oas 98. Nihil a nobis in objectis extermaCI P. IIII os P. sensi deprehendi , rate ipsorum

gur magnitudines is motu . 3o 3 I9'. Nulta natura thanomena in hae tracyationefuisse pratermissa. 3 4 ao Nultis me in ea rincipiis usum esse, qua non ab omnibm recipiantur; hancque Philosophiam non esse novam , sed maxime antiquam O, vulgarem. ἱι 2 os Dari particulas corporum inse siles. os zo et Democriti Philosophiam non minus disserre a nosra , quam a uia gari. 3o6zo 3. Suomodo figuras se motus particularum insensilium cognoscamuU.

aοι sincere si de insensilibi qualia esse possint, explicuerim, efforte non talia sint. 3o82OS. Ea tamen qua explicui, videri saltem moraliter certa. Ο ΣΟ6. mis plusquam moraliter ibid.ao . Sed me omnia mea Ecclesia auctoritati submittere a co

39쪽

PHILOSOPHIAE

PAR PRIMA.

De oro tuis cognitionis Llimanae.

Uoniam infantes nati sumus, ct varia de rebus

lentibilibus Juclicia prius tu imus , quam inte 4nquir/ntc

nrum nostrae rationis usum haberemus, multis μ' i praejudiciis a veri cognitione avertimur quibus non aliter

videmur posse liberari, quam si semel in vita de iis omni ribus studeamus dubitare in quibus vel minimam incertitudinis suspicionem reperiemus. Quina illa etiam de quibus dubitabimus utile eritia , ι . re pro salsis ut tantoclarius quidnam certissimum&co ram ρ .fingnitu facillimum si inveniamus . h - Di Sed haec interim dubitatio ad solam contemplationem citi. veritatis chrestringenda. Nam quantum ad usum vitae, quia perlata rerum agendarum occasio praeteriret, ante rationem

quam nos dubiis nostris exsol vere possemus:non raro quod

tantum in verisimile cogimur amplecti velitiam interdum,cis duobus unum altero verisimilius non appareat, θ' alterutrum tamen cligere. Nunc itaq; cum tantum veritati quaerendς incumbamus, v. dubitabimus inprimis an ulla res sensibiles aut imaginabi C rm les cxistant Primo, quia deprehendimus interdum sensus 'crrare, ac prudentis est nunqua nimis sidere iis qui nos vel ι πιθ' semel deceperunt:Deinde, quia quotidie in somnis innumc-ra videmur sentire aut imaginari,quae nusquam sunt;nulla que

40쪽

que sic dubitanti signa apparent, quibus somnum a vigilia certo dignos t. Dubitabimus etiam de reliquis, quae antea pro maxime C sem certis habuimus itiam de Mathematicis demonstrationi-- bus, etiam de iis principii , quae hactenus putavimus esiemst ir tio per se nota;tum quia vidimus aliquando nonnullos errasse in talibus is quaedam pro certisti ius ac perae noti admisisse, quae nobis falsa videbantur tum maxime quia audivimus sie Deum. qui potest omnia, a quo sumus creati. Ignoramus enim, an sorte nos tales creare voluerit ut semper fallamur etiam in iis, quae nobis quani notissima apparent; quia non minus hoc videtur fieri potui si quam ut interdum fallamur, quod contingere ante advertimus. Atque si non a Deo potentissimo, sed vel a nobis ipsis vel hquovis alio nos esse fingamus, quo minus potentem origi-va nis nostrae authoroni assignabimus, tanto magis crit credi I bile, nos tam imperfectos esse, ut semper fallamur. birium ad Ied interim a quocunque tandem simus &quantumvis , --φὴ inei potens, quantum Vis fallax hanc nihilominus in no- sum id bis libertatem esse eXperimur, ut semper ab iis credendis, T. d. . quae non plane certa sunto explorata possimus abstinere:

Gitandum atque ita cavere, ne unquam erremuS

, , , Sic autem rejicientes illa omnia de quibus aliquo modo

a nobis du- possumus dubitare, ac etiam falsa si fingentes facile .it quideria supponimus nullum esse Deum , nullum coelum. dum dubi nulla corpora nolque etiam ipsis non habere manus, nee

2 ι, .s pede , nec denique ullum corpus non autem ideo nos qui1 --, talia cogitamus nihil esse repugnat enim, ut putemus idi. ' quod cogitat , eo ipsis tempore quo cogitat non existere. thando est Ac proinde haec cognitio, ego cogito, ergo sum est omnium

prima