장음표시 사용
41쪽
primad certissima quae cuilibet ordine philosophanti oc
v iii Haecque optima via est ad mentis naturam , ejusque a ni iisti corpore distinctionem agnoscendam Examinantcs cnim νυ δε- quinam simus nos,qui omnia quae a nobis diverta lunt lup ., mi si ponimus falsa esse, perspicue videmus, nullam extensio ' nem nec figuram, nec motum localem, nec quid simile, is v quod corpori sit tribuendum , ad naturam nostram perii es n. nere sed cogitationem solam; tuae proinde prius tertiusquam ulla res corpore cognoscitur hanc cnim jam percepimus, de aliis autem adhuc dubitamus. Cogitationis nomine intelligo illa omnia quinobis con sciis in nobis sunt, quatenus corum in nobis conscientia ut iis, cst Atque ita non modo intelligere velle, imaginari, sed etiam sentires, idem est hic quod cogitare. Nam si dicam,cgo video, velim ambulo, ergo sum d lio intelligam de visione, aut ambulatione quae corpore peragitur, Oncluso non est absolute certa; quia, ut saepe fit in somnis, possum putare me Videre, vel ambulare, quamvis oculos non aperiam is loco non movear, atque etiam sorte, quamvis nullum habeam corpus:Sed si intelligam de ipso sensu sive conscientia idendi aut ambulandi quia tunca sertur ad mentem , quae sola sentit, sive cogitat se videre aut ambulare, cst plane certa. Non hic explico alia multa nomina, quibus arn usus x.
sum, vel utar in sequentibus, quia per se sitis nota mihi vi
dentur.Et si pe adverti Philosophos in hoc errare,quod ea, sunt quae simplicissima erant ac per se nota Logicis latiniti
42쪽
qui dine philolophanti occurrat, non ideo negaVl, quin ante
Mis . scire oporteat, quid sit cogitatio, quid existentia, da quid certitudo item quod fieri non possit, ut id quod cogitet non cxistat, & talia sed quia hae sunt simplicissima:
notiones, A quae solae nullius rei cxistentis notitiam prinbent,idcirco non censui esse numerandas.
stiabis, am Vero ut sciatur, mentem nostram non modo prius . .. CVrxius, sed etiam evidentius quam corpus cognosci,
quismis, notandum est, lumine naturali esse notissimum, nihili nulla es assectiones sive qualitates atque ideo ubicunque aliquas deprehendimus, ibi rem sive substantiam, cujus illς sint, necessario inveniri; quo plures in cadem re silvcsu, stantia deprehendimus, tanto clarius nos illam cognoscere. Plura Vero in mente nostra, quam in ulla alia re a nobis deprehendi, ex hoc manifestum est, quod nihil planeis liciat, ut aliquid aliud cognoscamus, quin idem etiam multo certius in mentis nostrae cognitionem nos adducat. Ut si terram judico existere, ex eo quod illam tangam vel videam, certe ex hoc ipso adhuc magis mihi judicandum est mentem meam existere fieri enim sorsan potest, ut judicem me terram tangere, quamvis terra nulla existat non autem, ut idjudicem,& mea mens quae id judicat nihil sit atque ita de caeteriS.
est Nec aliam ob causam aliter visum est iis qui non ordineta osophati sunt, quam quia mentem a corpore nun--ή, . quam satis accurate distinxerunt. Et quamvis sibi certius
'se' esse putarint, se ipsos cxistere, quam quidquam aliud; non tamen adverterunt, per se ipsos, montes solas hoc in loco scisse intelligendas; sed contra potius intellexerunt sola suo
43쪽
PARs PRIMA. sua corpora, quae oculis videbant, ct manibus palpabant, quibusque vim sentiendi perperam tribuebant; hocque
ipsos a mentis natura percipienda avocavit. Cum autem mens quae se ipsam novit in de aliis omni III bus rebus adhuc lubitat, undiquaque circumspicit, ut O CAYtia timcnitionem suam ulterius extendat primo quidem invenit mcρ-
apud se multarum rerum ideas, qua quamdiu tantum cognitionis
contemplatur, nihilque ipsis simile extra seisiecisistinat nec negat falli non potest. Invenititiam communes quas dam notiones, Rix his varias demonstrationes componit, ad quas quamdiu attendit, omnino sibi persuadetisseveras. Sic exempli causa,numerorum Rigurarum ideas in se habet, habetque tiam inter communes notiones, quod aequa lus aequaba addas, quae Biae exsurgent erum aequalia 8 similes;ex quibus facile demonstratur tres angulos trianguli aequales csic duobus rectis, c. ac proinde haec 'talia sibi persuadet ucra cilc quamdiu ad prςmitias, ex quibus cadeduxit attendit Sed quia non potest semper ad illas attendem, cum postea recordatur se nondum scire, an serie talis natura creata sit, ut fallatur tiam in iis quae ipsi evidentissima apparent,videt sic merito de talibus dubitare, nec ullam habere posse certam scientiam, priuC quam suae authorem originis agnoverit. Considerans deinde inter diversas ideas quas apud sei ia habet unam csi cniis summe intelligentis summe poten
tis ' summe pcrsecti, quae omnium longe praecipua est A
agnoscit in ipsa existentiam, non possibilem ct contingen- conc. lcm tantum , quemadmodum in deis aliarum omnium . - . rerum, quas distincte percipit, sed omnino necessariam μή cρης -- aetcrnam. Atque ut ex eo quod, Xempli cama, percipiat xili. ..
44쪽
6 P 1 scipio Ru PHILOSOPHIAE in idca trianguli necessario contineri tres Hus angulos aequales esse duobus rectis,plane sibi persuadet triangulum tres angulos habere aequales duobus rectis ita ex o solo, quod percipiat, existentiam necessariam Laeternam in entis summe persecti dea contineri, plane concludere debet, ens summe persectum existere. n.ἡ . Rue hoc credet, si attendat nullius alterius cim is in rideam apud se inveniri, in qua eodem modo necessariam b. existentiam contineri animadvortat. Ex hoc enim intelli-
γ get, illam deam entis summe persecti non ossi a scissi
n.e a ia elam , nec eXhibere chimaericam quandam, sed veram ct se mi' immutabilem naturam, quaeque non potest non eXistere, cum necessaria existentia in ea contineatur. HOC, inquam, facile credet mens nostra, si se prius omni- Pr .diei no praejudiciis liberarit. Sed quia sumus assueti, reliquis Tis si omnibus in rebus essentiam ab existcntia distingueres; at- is necessi que etiam Variakideas rerum, quae nusquam sunt, aut sue- . n. - runt, ad arbitrium eis rigere, facile contingit, cum in entis
... summe persecti contemplatione non sumus plane defixi,
risbstat,=. ut dubitemus, an sorte ejus idea una sit ex iis, quas ad arbitrium cstinximus, aut saltem, ad quarum essentiam cXistentia non pertinet. 1, 11 Ulterius ero considerantes ideas, quas in nobis habe-α- Q fisus, videmus quidem illas, quatenus sunt quidam modi
s is i . cogitancti, non multum a se mutuo dili erro, sed quatenus
ud 'inam rem, alia aliam repraesentat iste valde diversas: Maio ea. quo plus persectionis objectiv:e in se continent, eo per, sectiorem piis timi causam esse debere. Nam quemadmo-b rem O dum , si quis in se habet ideam alicujus machinae valde ar- ' tisiciosae, merito quaeri potest, quς nam sit causa a qua illam habet;
45쪽
PARs PRIMA Thabet an nempe vidcrit alicubi talem machinam ab aliosa iam an mechanicas scientias tam accurate didicerit,anve tanta sit in cocingenii vis, ut ipsam nullibi unquam visam per sic excogitare potuerit Totum cnim artificium quod in idea illa objective tantum, sive tanquam in imagine continetur debet in ejus causa qualiscunque tandemst, non tantum objcctive sive repraesentative , saltem in prima praecipua, sed reipsa formaliter aut minenter
Sic quia Dei, sive clatis summi ideam habemus in nobis. XVIU
jure possumus examinare, a quanam causa illam habea-- . urimus;tantamque inca immenstatem inveniemus utilis Eexio simus certi non posse illam nobis suisse inditam nisa re, in qua sit revera omnium persectionum complementum hoc est nisi a Deo realiter existento Est enim lumine naturali notissimum, non modo a nihilo nihil fieri: nec id
quod est persectius ab co quodist minus persectum, ut a causa si ientcd totali produci sed neque citam in nobis ideam sive imaginem ullius rei cile posse, cujus non alicubi, sive in nobis ipsis fuc xtra nos Archetypus aliquis omnes ejus persectiones reipsa continens, existat. Et quia summas illas persectiones. luarum deam hal mus, nullo modo in nobis reperimus ex hoc ipso recte concludimuscas in aliquo a nobis diverso nempe in Deo esic vel certe aliquando sui sie; ex quo videntissime sequitur, ipsas 2dhuc se. Hocque satis certum est ' manifestum . iis qui Dei icideam coni inplari, summasque ejus perscctiones advertere sunt assueti Quanivis cnim illas non comprehenda
mus, quia scilicet est de natura infiniti, ut a nobis, qui su- 'mus
46쪽
8 Pgi scipio Ru PHILOSOPHIAE per mUS siniti, non comprchendatur, nihilominus tamen ipsas clarius & distinctius quam ullas res corporeas intelligere possumus quia cogitationem nostram magis implent, suntque simpliciores, nec limitationibus ullis Obscurantur.
Quia vero non omnes hoc advertunt atque etiam quia non , qtiemadmodum habentes ideam artificiosae alicujus machinς, scire solent undenam illam acceperint, ita etiam
tamen sectiones omni aliare Marius
sis nobis cognosci. XX. Nos non a
qu ργbinis recordamur ideamici nobis aliquando a Deo ad vcnisse, ς is utpote quam semper habuimus quaerendum adhuc est, a quonam simus nos ipsi, qui summarum Dei perseectionum ideam in nobis habemus. Nam certe est lumine naturali notissimum cam rem quae novit aliquid se persectius a se non osse dedi sietinim ipsa sibi omnes persectiones, qua rum deam in se habet nec proinde etiam pos ab ullo esse, qui non habeat in se omnes illas pcrsectiones, hoc est, qui non sit Deus. XXI Nihilque hujus demonstrationis videntiam potest
os=adu ODicurare, modo attendamus ad temporis sive rerum du
mtaxationis naturam 'luae talis est, ut ejus partes a se mutuo
exsentiri non pendeant, nec unquam simul existant atque ideo cx
.hΔ- 'O quod Jam simus , non sequitur nos in tempore proxime sequenti etiam futuros, nisi aliqua causa nempe eadem illa,quae nos primum produxit, continuo veluti reproducat, hoc est, conservet. Facile enim intelligimus nullam vi misi in nobis, per quam nos ipse conservemus illumque in quo tanta st vii, ut nos a se diversos conservet, tanto magis etiam se ipsum conservare, vel potius nulla ullius conservatione indigere ac denique Deum esse. Magna autem in hoe existentiam Dei probandi modo,
per ejus scilicet ideam cst praerogativa quod simul quis
47쪽
PAR s PRIMA. nam si, quantum naturae nostrae scri infirmitas agnosca η.ἡ --mus Nempe ad ejus ideam nobis in enitam respicientes,
videmus illum cile aeternum omniscium, omnipotentem, omnis bonitatis veritatisque sontem, rerum omnium creatorem ac denique illa omnia in se habentcna in quibus ali Di ..., quam perscctionem infinitam , sive nulla impersectione terminatam clare possimus advertere. O M Nam sane multa sunt in quibus cis nonnihil persectio X X l .nis agnoscamus , aliquid tamen etiam imperficetionis sive limitationis deprehendimus ac proinde competere Iaco ',' ς
non pollunt. Ita in natura corporea qtua stimul cum locali is,
cxtensione divisbilitas includitur, estque impcrsectioisie
divisibilem Certum est Deum nonisi corpus. Et quamVis eati. in nobis pci sectio quaedam si,quod sentiamus.quia tamen in omni sensu passio est, ct pati est ab aliquo pendere, nullo modo Deum sentire putandum cst sed tantummodo intelligere Riclle:Neque hoc ipsum ut nos per operati ne quodammodo distilabas , sed ita ut per unicam semperque candemd simplicissimam actionem , omnia simul intelligat, velit & operctur. Omnia, inquam, hoc est, res omnes: neque enim vult malitiam peccati,quia non Tros. Jam vero, quia Deus solus omnium , quae sunt aut esse V positini, vera est causa perspicuum cst optimam philoso ν--- phandi viam nos sequuturos, si ipsus Dei cognitione
rerum ab co creatarum explicationem deducere cone t onem per-mur, ut ita scientiam persectissimam , quarist flectuum pc causas,acquiramus. Quod ut satis tutod sine creandi e-m periculo aggrediamur, ea nobis cautela est utendum, ut vim. semper quam maxime recordemur, Ricum autorem rerum cile insinitum,& nos omnino finitos.
48쪽
xxv. Ita si sorte nobis Deus de se ipsi, vel aliis aliquidicvc- ,-. quod naturales ingenii nostri Vires excedat, qualia jam sunt mysteria Incarnationis & Trinitatis, non recusabi mus illa credere quamvis non clare intelligamus Nec ulvis apii lo modo mirabimur multa sic tum in immensa cus na-
.aeebrii tura, tuin Cttam michil ab eo Creatis, quae captum nostrum excedant.
XXVI. Ita nullis unquam fatigabimur disputationibus de insi- , nito Nam sane cum simus finiti, absurdum csset nos alia mus. . quid de ipso determinares, atque sic illud quasi finire ac stis comprehendere conari. Non igitur respondere curabi
μορεδες pars esset etiam infinita vel an numerus infinitus sit par
mm qualia anVe impar, talia; quia de iiS nulli videntur debere cogit . .. . tare, nisi si mentem suam insinitam esse arbitrantur. Nos ribi iti autem illa omnia, in quibus sub aliqua consideration nul- tum finem poterimus invenire, non quidem amrmabimus csic infinita , sed ut indesinita spectabimus . Ita quia non possumus imaginari extensionem tam magnam, quin in- δε isti his telligamus adhuc majorem esse posse , dicem a magnitu dinem rerum possibilium esse indesinitam.Et quia non potest dividi aliquod corpus in tot partes , quin singulae adhuc ex his partibus divisibiles intelligantur putabimus quantitatem osse indesinite divisibilenassi quia non potest fingi tantus stellarum numerus quin plures adhuc a Deo creari potuisse credamus cillarum etiam numerum indos-YYVici nix Vm supponemus;atque ita de reliquis. Ω- Haecque indesinita dicemus potius quam infiniti tum 2 ἡ ἡ a ut nomen infiniti soli Deo reservemus , quia in eo solo o n ιμ- mni cuparte , non modo nullos inmites agnoscimus , sed
49쪽
ctiam postive nullos cile intelligimus tum etiam, quia non eodem modo postive intelligimus, alias res aliqua ex
parte limitibus carer sed negati vetantum corum limites, si quos habeant, inveniri a nobis non posse constemur. Ita lenique nullas unquam rationes circa res naturales a xxv sne,quem Deus aut natura in iis faciendis sibi ronosuit de sumemus; quia non tantum nobis debemus arrogare, ut
ejus consiliorum particii scii putemus i Sed ipsum ti TY
causam est ientem rerum omnium considerantes videbi mus,quidnam ex iis usattributis quorum nos nonnullam 'notitiam voluit habe circa illos ejus cuisus qui sensibus nobis apparent umen naturale quod nobis indidit concludendum esse ostendat memores tamen ut jam dictum est, Dui lumini naturali tamdiu tantum esse credendum, quandiu nihil contrarium a Deo ipso rex clatur XX ix.
Primum Dei attributum quod hic venit inconsueratio. Σαnem,cst quod sit summe verax, dator omnis luminis id coiit plane repugnet ut nos fallat, sive ut proprie ac pos-tivest causa crrorum, quibus nos obnoxios sie cxperimur. Nam quamvis sorte posse fallere, nonnullum ingenii argumentum apud nos homines esse videatur, nunquam certe fallendi voluntas, nisi malitia vel metu ct imbecillitate procedit , nec proinde in cum cadere notest.
Atque hinc sequitur, lumen naturae sue cognoscendi se V Vcultatem a Deo nobis datam, nullum unquam objectum posse attingere, quod non si verum,quatenus ab ipsa at-π'' et tingitur hoc est, quatenus clareddistincte porcipitur Me
rito enim deceptor siet dicendus operuersam illam ae sal tum pro vero sumentem nobis dedisset. Ita tollitur summa α illa
50쪽
illa dubitatio, quae ex eo petebatur, quod nesciremus, an sorte talis essemus naturae, ut falleremur tiam in iis, hi e nobis videntissima esse videntur. Quin lice omnes dubitandi causae prius reconsitae, facile ex hoc principio tollentur. Non enim amplius Mathematicae Veritates nobis suspectae esse debent, quia sunt maxime perspicuae . Atque si advertamus, quid in sensibus, quid in Vigilia, quidve in somno clarum sit ac distinctum, illudque ab eo, quod confusum est Robscurum , distinguamus;facile quid in qualibet rc pro vero habendum sit agnoscemus. Nec opus cst ista pluribus orbis hoc in loco persequi, quoniam in Meditationibus Metaphysici jam utcunque tractata sunt, Raccuratior eorum explicatio ex sequentium cognitione dependet. m. Quia vero, etsi Deus non sit deceptor, nihilominus ta- ρ ρ mcisaepe contingit nos falli, ut errorum nostrorum Ο- Σώ I riginem xcausam investigemus, ipsosque praecavere di- scamus, advertendum est, non tam illos ab intellectu, quam axis, voluntate pendere nec si res, ad quarum produ-- - ctionem realis Dei concursus requiratur scd cum ad ipsum reseruntur, esse tantum negationes; ct cum ad nos, privationeS. Dub, is, Quippe omnes modi cogitandi, quos in nobis experi- μm Πρ' mur, ad duos generales reserri possunt quorum unus est, 2 binis perceptio sive operatio intellectus alius vero, volitio sive H opcratio voluntatis. Nam sentire, imaginari, pure intel-
tieὸ intelle ligere, sunt tantum divertit modi percipiendi uti cupe-σμε re aversari assirmare negare, dubitare, sunt diversi modi
perationem voluntatis Volendi.
xxx III. Cum autem aliquid percipimus , modo tantum nihil plane