Mich. Archangeli Lupuli ...Theologiae dogmaticae lectiones

31쪽

lionem primus omnium adgressus est , quae proxime ad scholasticorarstemati- .cam accedit, quamque plerique Graecorum Posthac sequuti sunt. In priori libro de Deo disputat, eiusque proprie talibus , et Personis , in altero de rerum Creatior iis, potissimum de homine, de providentia , praescientia, praedestinatione , et de primi parentis peccato. In tertio de Incarnatione , de Persona, et de utraque Christi natura. In quario idem discutitur argumentum , aCCeditque sermo de fide , et baptismo. Huiusmodi tanasn divisionis, quum nurulum plane vestigium in Graecis codicibus adpareat, facillimum est coniicerea La linis eam excogitatam , et nisi maxime salior a Ioanne Bilrghinione Pisano sub Imperatore Emmanuele Comneno, quam rem alibi ventilabimus.

XX. Saeculo nono non una aut altera ii,tρr Theologos ex arbit Controversia , ut in occidente de Corpore et Sanguine Christi in Eucharistia , et do

Praedestinatione adversus Gothesc.dcum

32쪽

Monachum. Sed quae porro inter Orientalem , et Occidentalem Ecclesiam sub Photio Patriarcha Constantinopolitano

oborta est, in apertum Schisma evasit. Hinc plura hoc saeculo de controversiis scripta prodierunt. XXI. Barbarorum autem incursionibus , et bellorum incendiis universa Ita- lia, atque Europa conflagrante , studia liberalium artium , et linguarum , liti rarumque , quibus res Theologica plurimum iuvabatur , pei haec tempora elanguerunt , ithmo librorum et otii inopia penitus extincta sunt. Quare sequioriaevo nova prodiit disputandi forma , quam improprie Scholasticam dixere. Istius enim aetatis homines , dialecticaeliolius, quam Sacris Scripturis intenti, divinam doctrinam sutilibus quaestionibus, tricis, et cavillationibus replevere. Per id tempus Berengarius , dialecticus experientissimus , Τ iansubstantiationis dogma dialecticis armis invasit , quem

tamen suismet armis dIvexavit Lanyan-gus, simulque ei Ecclesiae doctrinam ,

33쪽

Xxvi Patrumque testimonia opposuit. Non diversae sursuris Itomine in Roscollinum Compendiensem hac ipsa aetate habemus, sectae Nominali&m uuctorem , qui nescio qua malesana dialectica pro I ribus Personis tres Deos ostentare videbatur, sed adversarium nactus est strenuissimum , Anselmum Cantauriensem, acerrimi ingenii virum , et metaphysi-Quin , supra quam dici potest , exercitatissimum. XXII. Decimo secundo saeculo iam suum extulit caput Scholastica Theologia, sed immututa valde ab antiqua decora facie ; quandoquidem Scripturas , et Sanctos Ecclesiae Patres parcissime adtingentes , toti erant istius aetatis homines in contentionibus. Hinc adgrava

ta dialecticis principiis Theologia , ple

ria et conclusionibus, et cavillationibus. Quin nimius dialecticae , metaphysi Caeque amor tranSversos adeo nonnullos egit, ut in gravissimas haereses inciderint, quemadmodum eXemplo Constat

Ioatinis Sophi, tau , Abactardi, Arnolcli

34쪽

XXVII

Lugdunensis , Gilhulti Porretani , ali rumque plurimoium , quos Sanctissimi illius aevi Patres , et Concilia abunde profligarunt. Quid quod tantam perniciem , tamque late manantem CoerCere

enixe studuit Ecclesia ; siquidem anselmus Blesensis, et Bernardus, antiquorum Patrum vestigiis religiosissimo insistontes , libertatem dialecticae cavillantis execrati sunt , quam et sacris studiis insultantem Gregorius IX. ut convelleret, libros Metaphysicos Aris otelis Acu-demiae Sorbonicae interdixit. XXIII. Per idem sane tempus Theologiae Systemata sententiatum nomine obtinuerunt. Sed libri quatuor sententi brum Petri Lombardi adeo prae Ceteris inclaruere, ut non immetito primus Scholasticae , et systernaticae Theologiae auctor Lombardus habeatur. Sane Ι)upinius arbitratur, vel ideo Petrum Lombardum novam istam sententiarum Collectionem ex Patribus , Ilitario potissium in , Hieronymo, Ambiosio , Augustiuo instituisse , ut mali S occurreret ,

35쪽

HVIII

quae ex Aristotelicae Philosophiae , et Christianae Τheologiae commixtione di-

manabant. Mox et Commentarii in sententiarum libros invaluerunt , cuiusmodi haud paucos habemus. XXIV. Saeculo Decimo tertio Thomas de Aquino veluti lumen Saeculi adparuit, quam gloriam Neapolitano nostro Regno Deus servarat . Theologiae summam is conscripsit, Opus ordine , perspicuitate , et rerum copia Commendatissimum. Tametsi vero ab Aristotelis philosophia prorsus non abstinuerit, Aristotelem tamen recte , praeclareque

interpretatus est 3 sutilissimas quaestiones , quae per id tempus tu Theologia agitabantur , reiecit. sacramque doctrinam ex Sanctis Libris , Conciliis, et Patribus ostentavit. De eo Erasmus :meo quidem animo nullus fuit recentium Theologorum , cui par fuit diligentia , cui sanius ingenium, Cui solidior eruditio , planeque dignus erat,etia linguarum quoqrιe Peritia, et bonarum litterarum supellex contingeret.

36쪽

XXV. Decimo quarto saeculo sub tilissimus Ioannes Duns Scotus ex semilia Fratrum S. Francisci adversus Tl, mae placita acerrima disputavit.

mistarum hinc et Scotistarum sectae ortae,

quas inter eo animi ardore dimicatum est , ut vix hodie lites consopitae sint. Μalum sane in I heologiam versum eSt, quam nempe obseurissimis , et sutilissimis quaestiortibus adgravarunt. Ad terminum usque XV. aevi huiusmodi subtilis , contentiosa , et tricis dialecticis quaqua versus deturpata methodus Pe duravit. Habemus tamen , qui per idem tempus non modo de rebus divinis sobrie, ut par est , disputarunt, sed su-Perva Caneas etiam contentiones graviter PerStrinxerunt , cuiusmodi suerunt Ioannes Gerso Cancellarius Parisiensis , aIiisque plurimi. XXVI. At humaniorum litterarum , et critices studium , quod decimo qui eo declinante saeculo frequentari coepit, ut sanae philosophiae , sic quoque et germanae Theologiae novam, Splenden-

37쪽

temque parabat sariem. Saeculo liinc XVI. Hebraicae linguau , Ecclesiasticae historiae, critices , et eruditionis instructi praesidiis Theologiam pro dignitate tractarunt viri clarissimi , sutilibus , et alienis quibuscumque reseciis , longeque

amandatis quaestionibus. Non parum ad haec promovenda studia piosuerunt concertationes , quas Catholici contra Haereticos recens in Germania ortos habuerunt. Quorum pleiique Scripturas , et Patres ad perversa suadenda dogmata detorquentes , linguarum peritiam , et sermonis concinnitatem , elegantiasque ostentarunt, ut ita pulverem in alienos oculos iniicerent. Cotiti a quos vulgare STheologi , scholasticis innutriti subtilitatibus , ne hilum prosecerunt , quin et ludibrio habiti nequiverunt sane arma

adversa acie ourn iis Conserere. Quam Ob-Tem OPportune quantum gravissimi Theologi senserunt, aliis 'armis sibi ol us es-M ; atque e vestigio ineptis missis disputationibus, Sacrorum Librorum, et traditionum armis instructi , . Solidaque

38쪽

adiuti philosophia Novatorum impetus

Strenuissime confregerunt. Non desuere

tamen quibus fruge invecta , glandibus vesci potius libuit, quique satius domi

inter perpetuas sutilissimas contentiones Versari, quam soris hostes solidis invictisque armis invadere duxerunt. Sed ea est nostro hoc aevo Theologiae conditio, ut e sophismatum dumetis ad liberiorisca vipi spatia felici omine revocata, nativum decus , pristinumque nitorem recuperaverit.

Atque haec sunt, lector benevole , de quibus in ipso operis ingressu te m nitum volebam. Vive diu.

40쪽

THEOLOGICIS

DE SACRA SCRIPTUBA.

oi qua in toto disciplinarunt orbo rerum simillimarum vel cognatio , vel Societas est , profecto illa omnium arctissima Videtur , quae inter Theologiam , Scripturamque intercedit: ut si quis vinculum hoc non hominum opinione , sed ipsa rerum natura constrictum vel solvere velit , vel dissecare , vehementer alteram debilitari necesse sit , alteram Vero prorsus dilabi. Vnde porro ea tanta similitu do . nisi quod Scriptura lumen ex Theologicis disputationibus hauriat, Theologia vero vitam , et robur Omne ex illa accipiat Z Ne-