De rerum humanarum emendatione consultatio catholica ad genus humanum ante alios vero ad eruditos, religiosos, potentes, Europae

61쪽

--rsalis i i . Vnde duo sequuntur: ramo de notitiis communibus,tan in

z.22 23 quam particularum notitiarum norm s. recte dixisse Augustinum inii, no iv, --- silis, sed fer Recteque de communibus in- b. u. in us dici posse; --ising ---i, sed ν M. i. Et deis communibus potentiis, seu facultatibus rimo se in mimo μου

alia per u . Secaindo sequitur: si omnes omniavera vere iudicareis anusper ris ad Minis bona bene instigaremur per illa eosdemo bre omnium hominum de obiectis iisaem sensus eosdem ergae dem asinus, eadem circa eadem studia id est, harmoniam inister homines, pacem, concordiam iacti a DEVS primas Illa s. puras simplices, normas similiter indidit omnibus hominibus. Inde enim est quod quicquid omino μι----τω inre μαι-- , υ,-- ----st ei indoin ine eod. --δε -- ην --- , indubie bonamest. νώω -ο-- --- Ἀνθ ι μην, -- les.

S .eaneitae, I 8. Veniamus adstontaneitatem, de qua merito pronuntiamus ομνεμ, H magnum illud, libertas diuinitatis character. DEVS enim cum minperiorem non habeat essentia, nec habet a quo dependeat voluit a.

te. Et quia nec potentior illo est nec ergo unde potentia eius li

gari aut impediri possit, est Liberisque sibi est, facit quicquid

illi omnia: nempe non creaturas tantum inferiores, sed&corpus -proprium, animamque nu sua habeνe quid cere vetiae,s quomodo ,s bene , suo bono Amale, suo malo. tam e nae ne coinsitare velle, operari queat, monet eum, docet, hortatur; sed

non cogit. Vt non male, dedocet, dehortatiar deteiret, nor tamen vi cohibet quia obsequi spontanestatem tollere, Sarbitrii 4ibertatam semel datam destruere h. e. o homui sinere noni minem non vult minc est, quod ubi res male aguntur, mapali a se amouet, irascitur, castigat, punit: quippe dederat homini

unde bona velle vera nosse facienda posse posset: ubi autem bene hominibus id quoque tribuit laudat, de re bene gesta gratulatur, praemia promittit, redditque quemadmodo me. ---α- ν-- -- i infert, it Mouu et Ue od aerν omae.

Mu dex eo paret: qu aconita in lini inita potentiori rus oppresisiones tam crebro protestatur rationabilanio placidam eo ibi satis ab omnibus requirens.

62쪽

Emendationem tensandam ω nondum tentatis.

19. Ita videmus, quam aperte DEVs nobis&actionibus no Lstris unitatis, simplicitatis, spontaneitatisque commendet viam U '

Mde viam male ilia ommendata fuerit nobis hacten- re loqυιtur. Et niti si i iis . prima quidem, quantum ad intonis es communionis , h. e. niuersalism. i. Ab Fnionis

cera sunt omnia, in doctrinis, religione, rerum lactionum p sitico do conomico dc quocunoue alio ordine. Vix usquam, oris res cohaerent vixillum est regnum, ecclesia, suiola, domus, animus, ubi ad instar machinae automatae omnia omnibus tam commensurata sint, ut nil ab aliis impediri, singula singulis

iuuari, necesse habeant. Caussa est vix usquamineommune labora-mu , artium flairia bique obtinent. Non opus est gentium, linguarum , religionum, philosisphiarum, erumpublicarum , alle

are dissidia ; quot capita tot sensus, tot voluntates, tot studia, iuersa. Quisque se sapere Num putat caut si mulium praestat, suos, delirare caeteros . Quisque bene esse vult, laboratis, Mi tantum out sane suis 4 caeterorum nulIa cura. Inuidia potius, Metus, neo uid praeripiant sibi. Praeripit enim quisquis potest tanquam nic eisiemus includo, ubi in direptionem bona proiiciantur imo pro augendis commodis suis nemo vel sanguini alterius parcit homo hominem , λcietas λcietatem, populus populum depascitae depraedatur. m. --α-- es assialisita--ε---μ ι--ειν--- qa πω uens obstruans Hebraeotiam sapiens dixit: M inueni, quod hominem DEVS νι ποι, 'sese Wisitis miserui quaestium

bis Eccles VII. o. Nempe non ae siesciant homines a DEO inditisu mirio, fingunt sibi particularia phantasmata infinita: dum quisque id quod opinatur esse credit verum vult alios credere idem di L. sem naiqile opiniones suas, di alius rursum tuas lis sic dissensio

ne dissensionibus cumulantur sine fine. Item, Ἀ-- --φ- πωπιπιν--ια -- h. e. veris illis bonis, ad quaesos de conscientia impellunt fingunt sibi particularia quaedam bona,mo Hstrosissimosaepe appetitu & plerumque ad interitum intendente: in quibus rursum dissidia .contentiones. Quia dum ab uno disimplici disceditur, terminos inuenire difficile est. Denique

duri nobis assignararum , sed tentamin alia quaeuis, secundum hastas --m Alisia M. ut temeraria, vana, successu cassa, pleraque --- ----- , Ita per destriptionem vivitiis inius,

63쪽

DEO omnibus praescriptae, simplicissimae viae, in multivia, dilapsa dissensiones experimur mentium, voluntatum, studio

riumque fit actionum . infinita varietate. Ita quilis e aedificaι-- nutam Iuam Babylonem . quanquam alii aliis maiorem omnes simul magnam illa ni quae est teterrimarum conlationum abyssus, interminabileque chaos.

rimus rerum intellectum. Quia doctrinae non ex innatis notitii . perlucis canales rectos, fluunt sede collectis aliunde opinio. num lacunis, per methodi durae flexuosos tubos, vi intruduntur. Vnde fit,ut assensum in plerisque non nisi precario obtineamus,a suasionibus eliciamus, vel extorqueamus vi , vel denique tundamus minis S plagisci ut se aliquid intelligere, credere,vcl-le, posse putent aut dicant, qui reuera, si propius inspicias, non intelligunt, non credunt, non volunt, non possunt. Non asi tersere fit in religionis negotio coacta di dehinc simulata ac suca ta apud plerosque sunt omnia. Res politica quam plena ubique

sit violentiae nullis puto verbis opus esse clamant omnia. 4 . a. Si ergo redbundum est, ad principia rede undum ess pnde ab-d undumst erram , eo reuerta H a asserPone acymonem , a mutium ualea

mi, - simplici Memis a violenia Hi,nia ratem. Haec erit via vere πιθη xim in se, is regum via via lucis, pacisin securitatis; ia - ι is remis tentainibus nondum teriaia, iam autem in sanctorii nomine omnin tentandal

stinctus maum omnes, ficultates naturalesomnes , in numerum eonem, in ordinem redacta humanisque cogitationibus, dev- deriis, actionibus, rabulaturae 'star captatamqnqiun siint nedum via supercumulatarum opinionumis errorum colluvie luberata sint. Inde est , quod plerique mortalium intra semetipsos

, propriasque cogitationes, concupiscentias nullaqueis arii ines suas tanquam in densissmis sylvis , in peruits Rci saltibu . b. rrant. Cultiore viderιlat, annon Scipsi, Fu1O Intra se laby-

64쪽

dis nostri agellos undique urticis, spinis, ruderibusque oppletos lo utinam nobis hic salomonis si mens, qui de se ibidem quo ' um,idissem, posui in ἀνδε mo, exempla idui seipsi m. Vtinam audiamus consilium DEI apud prophetam η-Me -- Muisti, e

nolite ampliinferere super stin. Ier. IV. v. 3. 2 . Vrtic-ιtaque nostras exarendi, stinas euellendi, materiam, '' Parania, tempo esse credamini tempus inquam, deserendi amba -' I. ges nostras, infeliciterque pro via publica trita diuerticula Rede lenituitu sicundi autem ad viam vere publicam, regiam, diuinam, ab rori-lius nos liberare, securosque praestare, sistam idoneam. - nempς,-. Mi-- ris iis , stanta inuic Quae singula ouid requirant,d quam certa verae catholicae rerum emendationi spes inde pendeat, . quam praxi facilia haec sint quamque nihil sit quicquid inde metus aut distidentiae alicui oboriripossit, o

dine videamus 2S. Maisntuersalis docebitnos iungere quaecunque iungi possent. ------

debent, h. e. OMNIA Omnes puta res corruptas, in philosophia re ligione politia. Et quidem in communem usum omnium hominum sumtisque in auxilium omnibus diuinitus concosis mediis ne eorum quit tuam per ingrati diu clinem ait incuriam onuγvtur Verbo, OMNIA , OMNIBUS, OMNIMODE.

26. Af. pro emendationis materia sumi necesse est y quis

pium, emendandamque. Non prius id recte emendatum d ci eorruptelatim Doterit, quam usum sui rectepraestet. Non autem prius praest bit quamper omnes partes mi restitutum desciente, aut vaciliante, aut incurvo, ver uno denticulo , motus impedimenta'

b bir, non procedes. Similiter se res habet tiam corpore human6 morbis assu sto, morbisque liberando inam diu rara tan in larestituta , radices mor hi si blatae fuerint, a recidiva te in per periculistum erit: quia pars asseeta trahet inceram , Inficis: Que denuo.

Gaudet enim Temen in terra resisti im v l recine ardoris radix . ruantulacunque fuerint, germinare S in nouas integras herba 'dit ar res excrescere. Semperque res facilius corrumpunt in . quam sunt Nec igitur rerum μην Varum corri stela tquae licet

, μ' multae, num tamen corpus iaciuntὶ integre posis res inii

65쪽

spes sit, nisi umia quae comapta sunt, ad radices usq; restituantur. x OMNε to 27. μάση os, omisia restinis; OMNIOS: πιπιο ει -

vm Lini mines itidem ntim torpinsumin per omnis sui membra cohaerens iam ' autem vidimus, non relii tuto integritata vel uno membro , caeteris esse periculum. Ideo Medici cum ulceribus totum scatens, aut

phthisicum aut hydropicum , vel febricitans, ante se habent corispus, non naso aut pedi applicant emplastrum sed indunt medicinam corpori, unde vis eius per omnes corporis, partes sese diGndens humores noxios undique penςndi, vitales contra potenti s compedibus liberatas) bique se recolligendi , dc naturaevigorem

reparauidi vias inueniat Pariter igitur cum tota ην--nae δει ratis Drpis laborat, frustra reparationem a reparata parte aliquas speres e quia nec procedit calcatio, vicinis membris nouum semis per contagii virus affundentibus nec si priscedere videat iit, diuinturnum esse potest, quando corpora corporibus miscentur mortu Particul vix/' uiuis: membra scilicet morbida sanis.

. is, ebrisu Attondatur S hoc prima primo inmsnre optAM, u. rigo non alia fuit, quam quou communi sinterelicto ad priuatam

sui curam se conuertit. Mi aliae Meutique corrupteDrrm, sue curas e occasio, unquam deprehenditur , quam in lixparti uiaritatustudium Dum non eommunisaluti operam Lamus, sed sebi quisque. Nee ex toto no etiam ρυφι in i et' untiique, solida fini omnia nostri sed frusillarim livi in hoe, ritus in istud exardet, aborum meti rere necessarioruis

abluuι, Ita discerpta stim omnia, imo confusa i praemiaque particularitatis nostrae referimus is in aeterna, ruminuidem esse quisque, creum Ius. Qui cum sit omnia, crearit omnia , misinet curetque omniau partialitatem non odisse, non pullire, non potes . Hinc dum N mrod regnare quaerit solus, sibique aedificat B:ibylonem, confusio fit linguarumis gentium. Dum philo sophila pere volimcouisqire sibi supra alios Icontra alios ruunt in contradictiones fitque confusio sensuum&mentium. Et damistigio quaedam regnare vult sola fiunt odia, contemtus, ta dein hinc aut persecutiones laniena es, aut prosinitas, atheislatis Lia dum is resermat Oisthola, ecclesia, genus , sine thyra , non

procedit', corruptelae redeunt quia unum tarpo is membrii Iine cacteris nunquam vere vigescit Pereat itaque partiali in . .

66쪽

pedemum simul sumpta dare poterunt inendationi fundamentum tam uniueriales, ut omnibus superstruendis tam tirmum vi omnibus sustinendis , sussicere valeat. Quale habitationis hic omnium nostrum fundamentum habemus terram ex qua nemo

fotest aufugere, terminis eius inclusiis hec prolabi irmite ab illa sustentatus. sicure Gitantum per illam ambulamus, sed di

illi domos, turres urbes, superaedificamus. Simile ergo quae---r nostro huic proposito fundamentum tam iures , t nihil se sugere , tam firmum , t nihil non superaedificari , possit. misi enim aliquando id tam stabiles aeternas, invariabilesque rationes nos nostra on inia redegerimus, nunquam veniemus in consensum

dissidebimus semper quo magis disputabimus di litigabimus , comagis. Quia ingenium, voluptas. facultatesque omnes hominis, infiniti imaginem in se habentes, por infinita errant nisi immobilibus affixa Nec unquam quicquam apud nos ipi stabile er e: ii iurabiti tu semper, di nubiscum omnia nostra opiniones studia, a mones, uti hactenus Penelopes tela erunt omnia quam altertexet alter retexet rario id n il R in elm ut melops imperdiu texet, noctu retexet, 3o. Sic se tali nimia it 'oponi imposmilia: responde Obi Maha/ehu μαγο Aω-- - πιννιῶ s usui subest, sed et facilitate, in insemitatis

monstrandum id est naturae&ariis emplis. Sol, quando ter- rae habitatoribus ad labores lumine opus est, non particularite baEis

ad hanc vel illam prouinciam urbem agrum, hortum, radios dimi extendit sed se eodem tempore Omnibus simul eleuat, ascenis . Natur e densque in alium e sublimi intuetur omnes, nun stratque lumen , xxi ς φρυ calorem, vitam, omnibus istis nec abscondere, nec rursum de

sui neglectu conqueri, quicquam possit. Similiter cum opus est nocte, estat 3 eme, pluvia, vento c. simul illa ministrantur eiu dei' plagae Dii itoribus. GUM-- --φM DE Iguum es , si quanAsuper non ei Ἀνὰμε---, πιν -- οπρι- omu V.7.

Similes sunt alibi naturae procellus, quos ars recte passim imitatur: cur ergo non hic etiam nempe facilius arborator efficit vegetam, formosam, oecundam, arborem totam, si provide plantet, rigct , curetque totam quam si partem duntaxat. Tum si marcs: rς it

cipit arbor, facilius d corti rejun totam, ag ibi rius ektqx0. 9'. ς-s amo stercoratain reuituet quam cstituere vinet, autastillitie in visore, partem eius aliquam. nos omne reirps una

67쪽

shmus, corruptionumquenostrariam omnis propagoab iisdem radicibus venit. Facilius item medicus restituit corpus totum, si morbidum si totum, procedendo catholice quam partem duntaxat curare velit unam empirice. Facilius itaq; spiritualem quoq; medicinam catholicam , catholico morbo oppo utam operaturam, spes sit, propinatam toti gentis humanae corpori, quam seorsim. N ivrae hu- Tollit quoque impossibilitatis imaginationem identitatis naturarz 'mys rario. Homines enim multi:sed natura humana rea. Vmvm --ris, omnes noris: nums docere, eur. ν ν et e re scieris, omnes scieru Nimouod unus vult, volunt omnes esse, leu viuere habere, seu pos cere scire aliquid,&posse aliquid. amomuit m possidere, scire, polle, quidem vere possidere, vere scire vcre posse quia falli nemo vulsi cur enim veliti Id quod ab hac rTidice venit, auod ciuisque hominum seipsum amat, sib: que bene elle Opidi,' niuerias I elusit

Et quidem optat vere bene esse : si ouando secus eligit, metore deceptus elissit. Et optat totalitersibi bene esse: hi salutem sui totius partis iactura, si aliter nequeat, redimit. Et quidem istat sine fi . Leesse hinc mortem, an ouam sui destructivam, horreti in

post mortem si quid restat, Deatum esse opt.it. In summa, Π Πheatus fieri nena desiderare potest eisque adeo,ut etiam qui mors est

cupiunt, aut mi im ipsi stibi inferunt id amore sui faciant , c. mali 3 alicuius impatientia, ut eius inuen Iani finem. Ita tas mina Gu omnium hominum eodem tenduni si modo vias noshnt omnes. --υ-rum norimm smili s ratio. Quod unus natura magistra nouit, no uit&alter. Ex gr. Ioram esse ma j jamine bis bina esse quatuor uolim adis inaequalia, reliqua erunt inaequalia, e . at talium multa millia quae se inter cogitationes de rebus, tanquam rem' iudicii necessariae normae, ultro offerunt Neratire comoaν, tumes eum facultatibu n. .rturalibω. Eod potest unus, possunt omnes res videre, gustare, palpiare, prolUqui, lisequi, In suos conuertere

.sus mille modis . Gradus enisi Nilum varian et occasiones, non esipae. ad quod inde est uia similem membrorum α' sicuitatum apparatum habent omnes, intus&extra qui

emine misistam m. res rursiis meri x fine, nee DEI spinis , ne ipsa rerum n.atura Omhem itaque homi ervi natum, naria a , humi na instrui oportuit rursumque omnem nariara humana doratum , ad naturae humanae munia rite obeunda fac*tatibus instrui, necesse fuit. IIata si uniuersultatis via,

68쪽

31. m. SIRIPLICITATIS, docebit nos i nolle sapere vltra quisis '' mi

nos ad principia Deo scilicet ubi non dissentimus, nec erroris peri. culum est: quia pura, clara, certa, tuta sunt omnia. Nempe si constitutum merit. id quod naturalis ratio suadeo nihil quo araim praecidistulatio

eassismari, nisi euidenter verum nihilnegari, nisi euidente fiasse de caeteris επεχειν assensum suspendi. Item, nihilabsolute approbari, nismanifeste bonum: nihiIreprobari, si manifeste malum eaetera in medio stelinqui. Denique, nihil quenquirm con, tri, nisi priuireι neces tale, pochiabstitate,facilita e νι elefersecta: nihil non conar in rebus necessario

requisitis nisi impos iurari aut dumiaratis inre perspectis obhi ι caetera haberi incisserenter Haec Hecte seruentur ab omnibus, annon ad sapientiam, prudentiam, omnesque virtutes, simplici malaret via p33. Atque tali pia optu est, s perplexitatibus no=νi ahquando AH- pori

menda est exitin. Vt a circumferentiis per uas dispersi sumus, in ' Γ' centra nos recolligamus. Ium aemum aDquιαιοι eue οἰών ,sinos Pru λι-δε οεον. ἐπ' subactuνi nobis alia, prius nos ipsos c habitur a rebus seeurit .rram,

sanuisi sprius. Certe arbor etiam stabilitatis suae aduersus ventorum impetus, &4blis ardores, aliasque iniurias in radicia quaerit securitatem demaque e radice seipsam resuscitat. Me 'dici autem in desperatinimis morbis cubi medicinae, etiam compo-stissimae . nihil proficiunt a id simplieissimum diaetae praesidium, refugiunt. Indicitur scilicet aegro lota temperantia, reliqua per qmittuntur naturae l. e. per simplices naturae vias operanti Eor

admirando saepe succesti 'ostquam igitur ad morbos generis humani loco mouendosi tripliter commixta ilia dc violenta re media adinventae stimatiitus, o in iAmenslim cumulatae opiniones, legesaltus distulationes subtilitates; tum rixae, odia, bella,

caedes it clades nilial prosuere: plicissimum hoc remedium,eontem 'peratam scilicet ex solis como nisus instinctibus, hortius. itatio tibin, diae tam experiri quidvetat Multa subest spes quia prouidentia DEI venenis nostris antidota qiuod millies ingeminandum ubique in proximo posuit nae erutiles, indes Inansinἱtibin, notiti, cultatibusque depr natis , litiscintinio nostra is rectificarii eroo in naribu , notitiis Lotio is ibin, tora νιγsum salutis spes Non secus ac iii corpore nostro a tartaro impuro omnes sereni lii a artaro deporaturo; i idesti omnium remedia.

69쪽

vere certum aut incertum bonum aut malum, possibile aut imponsibile sit clare per uidendo opsam hanc mentis lucem blandum omnium agendorum Omit endorumue ducem intra seipsos habent. eoque cum lubentia sequantur Vere enim Salomon : Alce estamen Melectabile oculis. Eccl. XI. r. Ut ergo caecus duce opus

habeat quem tamen nec ipsim sine metu trepidationeque&qui potest certe qui oculis tum ' di in lumine anthse viam, ipse viscet, alio duce non eget vltro pergi laetus , suique securiis. v

prorsus interne caecus, rationes rerum ignorans, ut agat quod cur fieri necesse sit non intelligit, cogendus esto impellendus. Qui ipse videt. x ridere lis gaudet proque adipiscendo vero bono , vel . . auertendo vero malo, quicquid expedire iudic*t facit bensus ergo .. est ememtari rem rerum onfrocusuram si 'on sequid violentum

quam diu sunt, sibi permitti non posunt. Citra sponta 3S Qtucquid ergo pro emendar lone rerum humanarum vnnei 3 ς nim quam tentatum est, vel adhuc tentari queat, nil accesserit unde star T. V tandem obuentura illa denu loquimur spontaneitas , omniaeta L frustra erunt Componatur ea sint orsMisat Noe rate quiιεν ι --ii um excogit iri poteris arisit tamenomvraneitate, ηη-- erit machina, uis ilicet anim motruque defuerit perindeabsia1 prosemonem paratum habeas currum, in illa omnia; nullosautem praeli in istos equos. Aut paratam ad nauigandum triremem; nullum autem ventum, aut remiges Aut arti iose constructum automaton sed illi appensa pondera nulla. spontan.;i, 36 QVeratur automa nβb hominibι talem ad res bonasst ηιarem ad bona 'o ηυμ orimeresossibiles. Resp. si mrstat, Visa natur ut impetrare, a mn binisese rapiane possibile est ut omnesiponte quod agendum est possibῖς agant. Insis. Iomeninnosis umida auarum est bonum ad quod non vltro ferri impossibile, per omnes iacultatum disserentias offer

70쪽

DomuireMyra es , pabulum es non obvertereseisiistoni ua, non dele- ιλὰνι illo, non potest. Nodus tantum tenendus, ne quid intempς- stive, ne quid nimis alias suauissima etiam naiaseam parient. v. De trina illa via obseruandum tandem est,smρlieitatem, tinctam t/Peι- emendandis flonere fundamentum; stontoritatem em/ndisii impo. lat

adrefastigia'. Nam quaecunque commisi 'tuuntur, reducti id. mite ad principia restitumhu: iuxta illud chri' abusus in iid im

xis, Himilis nonfuisse. Ἀ- autem principia anno m te misitemsuamprineipiasunt 3 utique Et quia simplicibus, varie com- 'poni bilibus, quiduis surgere potest patet e simpli ritate immedia

te fluere uniuersalitatem, etiam in illa quam intendimus rerum humanarum restititutione. Smpticissima enim omnes habent fiunt, ossunt aut certe o blata non acceptare, non scire nonpoxis in

s unt. His de miseMaori inseq-- quia stipsiis iram, si 'vi duce progredi posse videat, nemo non potest cum iurisese

se velle, innatum sit omnibus, di naturae humanae insepatabile . a quia quicquid omnes,olunt, indubie bonum est quicquidomnes integ-gunt, indubie perum est quicquid omne possunt isdubie fariis sa patet quam certa consensus tandem aliquando uniuersalis via sit, cium 'modo placeret ille ad print ipla illa nobiscum nata, instinctus communes, notiones communes, acultatesque communes re

fressus. Et ouam eme spei qe des rendis tandem non inuite, aliquando sy gressis, mini ἡ- inque,umulatis, tricia

inis,me certum sit fundamentum. n. gone ad des usi omisadisi areoM MIosepsia m. rasitio: obi mersia,

ηum, politiarum, tendit,otia haee via dicit aliquis. Resp. Via haee nihil abodire . omniastescere, quaerit. Nempe quod vulgaribus in f is 3,.-- ..tricatis viis assequi non licuit, simpliciore hac ut liceat. Quid ist- ὸ-δι hues veritatum , bonitatam studiorum , dunatio. Quaeso enim , eth A per

violintiarum aYM;musa nee AEne. Reperiuntur enim verae absurditates, verae im I ierates, verae tyrannides e quia se nolentibus etiam n bis interim scent veris falsa bonis mala, pacisque studiis turbae. IIo igitur quod se impertinenter admiscet, separandi modus qiraeritur quem in sacra illa insinctuum, notitiarum, facu

. ffusca situ inventum iri, omnia spera faciunt. Nempe