장음표시 사용
41쪽
Q. 2. Numquid Deus imperfrue saltem nominari
potes ρ R. Potest eo modo, quo cognoscitur. Cum autem mens nostra colligat omnes perfectiones . creaturarum debere existere in Deo saltem virtualiter & eminenter, utpote quae ex ipso emanent, solemus Deo tribuere Omnia nomina, quibus creaturarum persectiones exprimimus: Omnia
psisunt dici de Deo, inquit sanctus Augustinus , Nnihil digne dicitur de Deo, nihilque locupletius hac in- i
Q. 3. Omnes perfectiones, να sunt in creaturispossumne dici de Deo PR. Aliae habent admixtam imperfectionem, ut corpus, animal, leo, &c. aliae nullam; ut sapientia, bonitas , charitas, &c. Priores non nisi metaphorice dicuntur de Deo : polleriores vero proprie , S quidem prius quam de creaturis; quia in Deo sunt principia, ex quibus fluunt omisnes persectiones creatae. Q. 4 Quotuplicis generis sunt nomina, quae propra
R. Duplicis; alia enim sunt negativa, ut in. corporeus, infinjtus, incomprehensibilis, &c. Alia positiva, ut bonus, justus, perfectus, omnipotens, &c. Priora Deum felicius exprimunt; de Deo enim melius novimus quid non sit, quam quid fit, inquit Author de divinis nominibus, qui ideo docet in contemplatione rerum divinarum non hae. rendum ideae, quam de Deo & ejus attributis for- mavimus, ne idolum pro vero Deo colatur; sed . semper mente ascendendum via negationis supra id quod cogitamus de ejus sapientia , misericor- '
dia, justitia, &c. negando scilicet Deum esse illam
42쪽
Divini que ejus Attributis. . 23
illam sapientiam , misericordiam , justitiam, &e. quam concipimus; sed esse quid infinito sapientius, justius, &c. . Unde sanctus Augustinus in illud Psalmi Io4. quarite faciem ejus semper, hoc esse dicit, ut non bula inquisitioni m praeset inventio, fled amore crescente, inquisitio crescat inventi. Q. S. E hie aliquod nomen Dei ita proprium, in Atincommunicabile alteripR. Hoc nomen, Deus, etsi desumatur ab ali qua Dei operatione, derivatur enim a verbo d re) prae caeteris tamen est Dei proprium : Deus,/ inquit Tertullianus, substantiae ejus nomen est, id es , diυinitatis: Dominus autem non substantur, sed potestatis. Et eo sensu docet sanctus Thomas nomen i Iud esse incommunicabile creaturis; quia natura divina illis communicari non potest. Attamen secundum quamdam participationem S similitudinem, nomen illud creaturis aliquando tribuitur Propter potestatem, quam nomine Dei exercent, ut Iudices, de quibus habetur Psalmo 8 I. Deus Retit in Smagoga morum, id est, Iudicum.
Q. I. Frisiime Deus PR. Deum existere fide divina creditur, ipso dicente Exodi 3. Ego sum qui sum: S ratione
naturali demonstratur. Hanc fidem primo loco exigit Apostolus Hebr. II. credere enim oporteι accedentem ad Deum, quia est. Sed & creaturae adeo perspicue & fortiter inclamant Deum existere, ut nemini ignorare liceat, ut habetur Psal. 18. Caeli. B 4 enam '
43쪽
enarrant gloriam Dei. . . . non fiunt laqueis , Jem mones, quorum seu quibus in non audiantur Uoces e rum; hoc est, non sunt populi, quantumvis linguis & moribus differentes, qui ex caelorum aspe- . 'ctu ad Creatoris notitiam non trahantur. ' Nulla gens es, inquit Tullius librI. de legibus, neque tam immansueta, neque tam fers, quae, etiamsi ignorei qualem Deum habere deceat, habendum tamen 6se nesciat. . , . Dices; Fides ex Apostolo Hebr. II. est argumeneum non apparentium: ergo Vel existentia
Dei non est lumine naturali evidens, vel de ea fides haberi non potest.' Distinguo consequens: non est evidens sine aliqua animi contentione & rationis discursu, . Concedo: non est evidens seriti attendenti & discurrenti, Nego consequentiam. Igitur illud est discrimen interea, quae intuitivo cognoscuntur, ct ea quae abstractivo tantum; qubd priora ita mentem Occupent, ut eXcludant omne credendi, vel dubitandi seu opinandi motivum, sub quo obscura & incerta esse possent. Qui V. g. Oculis cernic amicum praesentem: non videtur obtemperare posse illi dicenti, ut credat se esse praesentem; nec existimaretur amicus ab altero fidem serio exigere de sua praesentia. . Sic in intellecta Beatorum fides de existentia Dei cum ejus visione intuitiva conjungi nequit, multo minus opinio; quia nulla ratione, nullo Ue motivo obstru- ra, aut incerta esse potest. At evidentiam exbstentiae Dei non habemus in hac mortali vita, nisi abstraetivb per discursum & quamdam animi contentionem, obtusum ingenium, passiones; impiorum colloquia, daemonum fallaciae aliquando obnubilant, quo minus Deus Praesentissimus cer-
44쪽
natur, coguntque doctos & indoctos ad fidem recurrere , & animo profiteri credere se in Deum omnipotentem, creatorem caeli teme. Ex hac responsione sequitur hanc propositi O- .nem, Deus exilit, non esse per se notam quoad nos; quia non cognoscitur a nobis ex sola terminorum apprehensione: sed innotescit nobis per existentiam creaturarum, juxta illud Rom. I. ii
visibilia Dei per ea, quae facta fiunt, intellecta conspici
Q. 2. Quomodo demonseratur Dei eriseivtia PR. Demonstratur duobus potissmiun argimentis. 'Primum. Illud omne, quod mundus comple- 'ctitur, vel factum est, vel non. Haec propositio non potest negari etiam ab iis, qui contra fidem Catholicam contendunt mundum esse ab aeterno; quia in hypothesi quod daretur linea infinita, licet omnes ejus partes no possent trari scurri, de ea tamen objective sumpta potest dici, , vel tota facta est, Vel non, cum non detur -- dium inter factum esse & non esse factum: atqui non potest dici factum esse omne, quod complectitur mundus; cum enim supponatur nihil omnino esse extra, totum illud factum esset ii scipso, quod implicat; quia idem esset prius S posterrus seipso, cum causa sit prior saltem natura suo ε:Dfectu, & effectus posterior sua causa. Εrgo ilicendum est aliquid esse in illa collectione rerum omnium, quod non sit sactum, & a quo caetura facta sint. Porro Ens non factum, sed a stipis existens, est Deus. Secundum petitur ex orbis dispositione; quae certo primam aliquam causam demonstrat. Cur B s enim
45쪽
enim caeli in tanui quantitatc existunt cur sol major non est y cur situm supra Saturnum non habet cur aqua tota non eminet super terram, cum haec gravior sit 8 cur terra habet concavit tes & imperfectum globum y cur fontes non in vallibus, ut natura aquae expetit; sed in locis su-Perioribus erumpunt , ut fluant in rivulosi, &numina efforment ad societatem humanam quis p utet necessario haec fieri, clam videantur contra naturam suam disposita 8 habent itaque aliunde quam a se, quod ita sint. Nec recurri potest ad fortuitum concursum atomorum, ut 'mniarunt Democritus & Epicurus. Cur enim hoc fortuito Concursu atomorum non fiunt palatia I cur non Ilias, aut Poema existit, ut argumentatur Cicero lib. de natura Deorum 8 Itaque ad Deum recur-rMmus necesse est. His adjungi potest omnium gentium consensio, quae aliunde esse non videtur, quam vel hnntura: quae per se ad salsum non inclinat, vel hDeo, qui probat se existere.
ν eum existere certo novimus, sed quid sit de- finire non possumus; vincit scientiam nostram, Job 36. lucem inhabitat inaccessibilem, r. Tim. 6. varie tamen ii Theologis utcumque descet ibitur. Q. I. Quoenam es comenientior ossentia divina d si vitor ,
46쪽
R. Convenientius ad Scripturam sacram videtur describi, Ens a se existens; Exodi enim 3. D eus interroganti Moysi quis esset, respondit, EGO S u Μ Qui SuΜ. Sic dices Diis Israel: Qui EsΤ, misit me od vos; quasi dicat: Ego sum ipsum esse, non derivatum, sed generalissimum, illimitatum, & in omni genere entis infinitum, a quo& ex quo immenso entis pelago & primo essendi
principio omnia entia creata promanarunt, quemadmodum vocabulum calor ipse vel lux n a, significat quidquid in genere caloris aut lucis concipi potest, a quo caetera per participationem dicuntur calida vel lucida, adeo ut abique ejusmodi participatione calida aut lucida nec esse nec coneipi possint. Ex quibus sic argumentari licet: Essentia, secundum omnes Philosophos, dicitur quod primum rem in suo esse constituit, ac distinguit 1 caeteris, concipiturque tanquam prima radix, ex qua fluunt caeterae ejus persectiones; atqui aseitas seu existentia a se est quid primum in Deo illum constituens, & distinguens a creat ris, concipiturque veluti radix, ex qua fluunt divina attributa & persectiones: Ergo: Minor probatur quoad singulas ejus partes. I. Est quid primum in Deo, nec sine eo Deus potest concipi. Quid enim conciperetur in
Deo ante existentiam 8 possibilitas I at nihil postibile conςipi potest in Deo, nisi concipiatur existens; siquidem possibile est quod potest existere,
aut existentiam accipere: atqui nemo potest a eipere existentiam, nisi a principio existente; quod enim nondum existit, non potest operari, nec dare sibi aut alteri existentiam. Ergo exi- ὸ
stentia est quid primum in Deo, nec sine ea Deus
47쪽
concipi potest, ac proinde est ejus essentia, ita ut else & existere sint in Deo formaliter unum &
g. Aseitas est prima ratio, per quam Deus differt ab omnibus creaturis: tum quia Creaturae ideo non sunt Deus, quia dependentes sunt, Mab alio existunt: tum quia existentia est ipsis accidentalis & mero contingens, clim line ea concipi possint: aequo enim concipimus Cassiarem mortuum, ae si existeret: Deus autem sine existentia nullatenus concipi potest, ut jam observavimus.
, 3. Existentia a se concipitur veluti radix omnium attributorum seu persectionum dicinarum; ideo enim Deus est unus, immutabilis, infinitus in omni genere perfectionis, ut amplius patebit ex dicendis. Dices: Filius & Spiritus sanctus sunt Deus, &tamen non sunt ens a se; Filius enim procedit hPatre, & Spiritus Sanctus 1 Patre & Filio: Ergo. R. I. Negando antecedens; in sententia enim plurium Theologorum, tres Personae sanctissimae Trinitatis non sunt tria entia, sed unum ens si inpliciter tribus modis subsistens. R. g. Distinguendo antecedens: Filius &Spia ritus sanctus non sunt ens li se, si spectentur relative, hoc est, secundum personalitates, quae sunt relationes, ut suo loco dicetur; Concedo: si spectentur abiolute & secundum essentiam seu naturam divinam, quae eadem est in tribus personis, Nego anteeedens: natura enim divina in Filio & Spiritu lancto aequo ac in Patre est improducta & 1 se existens.
48쪽
R. De fide est Deum esse unum: sic enim docent Scripturae Deut. 6. Dominus Deus noster Do- . minus unus es. I. Cor. 8. Nullus es Deus, nisi unus. Q. 3. Quare Deus est unus pR. I. Quia est ipsum esse: atqui ipsum esse necessarici concipitur unum, a quo caetera entia participant: sicut ipse colar, aut ipsa ruae non potest concipi nisi ut quid unum, a quo caetera habent quod sint calida aut lucida. 2. quia Deus est ens a se, ac proinde maxime necessarium, excludens omnem potentialitatem , ct illimitatum, utpote non receptum aut participans: atqui non possunt esse plura entia a se; vel enim haberent easdem perfectiones; vel non haberen ; si primum, non essent necessaria: si secundum, essent limitata &finita, ac proinde nullum ex iis esset Deus. Hinc
Tertullianus lib. I. contra Mar. cap. 3. Deus, inis
quit, A non unus es, non es. Nec dicas tres esse Personas divinas ; quia tres personae sunt quid ' unum in natura divina tribus modis subsistente,
Q. I. uid sunt Attributa Divina pN R. Sunt persectiones, quas concipimus fluere ab essentia divina. Q. a. Quomodo dividuntur attribula divina p ./R. Dividuntur in absoluta , quae nullum di. cunt ordinem ad aliquem terminum, ut immutabilitas, bonitas, &c. & in relativa, quae ordinem dicunt ad aliquem terminum, ut paternitas, &filiatio, de quibus in tractatu de Trinita*e.
49쪽
Q. 3. Quotvlicis sunt genetris Gltrumta absoluta PR. Duplicis, scilicet modificativa, & adjuncta. Modificativa sunt ea, quae, licet a nobis non apprehendantur, ut essentia, concipiuntur tam ori ut modi interni pertinentes ad constitutionem naturae. Hujusmodi autem attributa sunt simplicitas, infinitas, immutabilitas, immensitas, aeteris nitas, bonitas, sanctitas, ineffabilitas, invisibilitas, & incomprehensibilitas. Hi modi transcendunt omnes perfectiones divinas, possuntque de illis formaliter praedicari, v. g. immensitas Dei est aeterna, aeternitas est immensa, Sc. quod de adjunctis dicit nequit; nam intellectus divinus non est formaliter voluntas, nec justitia formaliter misericordia aut sapientia. Q. 4. Quot sicis generis sunt attributa modi at
vap R. Duplicis: alia dicuntur negativa, quae eX- primuntur nominibus removentibus imperfecti nes, quae in creaturarum perfectionibus occurrunt , ut immutabilitas, infinitas, incompreheni sibilitas. Alia dicuntur positiva, quae perfectionem positivo exprimunt, ut bonitas, sapientia,&c.' Q. s. Osd sunt attributa ad uncta p i R. Sunt ea, quae concipiuntur veluti advenire naturae divinae jam in se constitutae, quast accidentia Logica, ut justitia, misericordia, Sc. Q. 6. Quotvlicis generis fiunt adjuncta R. Triplicis: alia enim denotant veluti facultatem, ut intellectus, voluntas, omnipotentiae alia quasi habitum significant, ut scientia, justitia, misericordia; &c. alia denique quasi actionem eI primunti, ut intellectio, volitio, decreta divina, providentia, praedestinatio, reprobatio. , CAPUT
50쪽
. Dicinirique ejus Attributis. a I
Q. I. omnes omnino perfectiones pR. Habet, sed diverso modo; quia ens est a se maxime necessarium & illimitatum quemadmodum enim hoc interest calorem inter& calidum, lucem S lucidum, quod lucidum &calidum sint entia, quae de calore & luce participant cum limitatione aliqua & modificatione, juxta subjecti capacitatem; quidquid enim recipitur, ad modum recipientis recipitur; alio modo animal est calidum, alio modo ignis, & stella differt li stella in claritate: unde fieri possunt hae quaestiones circa calida & lucida, nempe quomodo & quantum calidum sit illud corpus: at qui nominat calorem aut lucem, absque ulla limita. tione exprimit quidquid his nominibus exprimi potest, nec a dicente est calor ipse, & lux ipsa quaerere licet quis & quantus sit calor, qu α quanta lux. Ergo cum dicitur Deus ipsum esse, intelligitur quidquid nomine entis concipi potest ac proinde omnimoda perfectio. Dixi, diverso modo: quia duplicis generis sunt perfectiones: aliae dicuntur simpliciter simplices, aliae simplices & secundum quid. 'Perfectio simpliciter simplex est ea, quae non pugnat cum majori aut aequali, nullamque involvit impersi tionem, ideoque a sancto Anselmo dicitur melior ipsa, qukm non ipsa, id est, meliu